នៅថ្ងៃទី៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩ ខាងមុខនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន នឹងមានអាយុគ្រប់មួយឆ្នាំគត់។
គណបក្សនេះដឹកនាំប្រទេសដោយមិនមានគណបក្សជំទាស់ដ៏ធំជាងគេក្នុងរដ្ឋសភានាគ្រាមុនគឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ គណបក្សជំទាស់មួយនេះត្រូវបានរំលាយដោយតុលាការកំពូលកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧។
គណបក្សកាន់អំណាច បានកើបប្រមូលអាសនៈទាំង១២៥នៅក្នុងរដ្ឋសភានិងអាសនៈដ៏ច្រើនលើសលុបសរុបចំនួន៥៨នៅក្នុងព្រឹទ្ធសភា ក្រោយពីការបោះឆ្នោតកាលពីមួយឆ្នាំមុន។
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងបណ្ដារដ្ឋាភិបាលបស្ចិមលោកបានបរិហារការបោះឆ្នោតថា «ខ្វះភាពសេរីនិងយុត្តិធម៌»។ ប៉ុន្តែគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតប្រកាសថា ការបោះឆ្នោតនោះជាការបោះឆ្នោតដោយសេរីនិងមានគណបក្សនយោបាយសរុបចំនួន២០ចូលរួមប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោតនេះ។
លោក សុខ ឥសាន សមាជិកព្រឹទ្ធសភានិងជាអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានលើកឡើងថា រយៈពេលមួយឆ្នាំមកនេះបក្សកាន់អំណាចរបស់លោក គ្រប់គ្រងស្ថានការណ៍បាន ទាំងផ្នែកនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និងកិច្ចការបរទេសដោយទទួលបានការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេស។
«អញ្ចឹងផ្អែកទៅលើការគាំទ្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅទូទាំងប្រទេសនេះហើយ ដែលធ្វើឱ្យការកសាងអភិវឌ្ឍប្រទេសមានការរីកចម្រើនព្រោះមានការចូលរួមពីប្រជាពលរដ្ឋ។ ហើយត្រង់ថា អ្នកណាគេថ្នាំងថ្នាក់ ខ្ញុំយល់ថា វាចំនួនតិចតួចតែប៉ុណ្ណោះ ហើយជារឿងធម្មតា នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យសេរីតែប៉ុណ្ណោះទេបាទ»។
លោក សុខ ឥសាន លើកឡើងថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាមានសន្ទុះថេរក្នុងរង្វង់អត្រា ៧.៥% ទាំងការប្រមូលចំណូលធនធាននិងការបណ្ដាក់ទុនវិនិយោគ។
នៅក្នុងសិក្ខាសាលាមួយនៅរដ្ឋសភាកាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩ លោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ ក៏បានលើកឡើងពីសមិទ្ធផលរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការរក្សាបាននូវសន្តិភាព សន្តិសុខ ស្ថិរភាពនយោបាយ និងស្ថិរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ«ដែលជាមូលដ្ឋាន សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រទេស»។
សេចក្ដីរាយការណ៍របស់កាសែត Khmer Times បានឱ្យដឹងកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា ចំណូលពន្ធដារ និងគយ ដែលទីភ្នាក់ងាររដ្ឋប្រមូលបាននៅរយៈពេល៦ខែដំបូងឆ្នាំ២០១៩នេះ មានទំហំគិតជាទឹកប្រាក់ប្រមាណ ៣ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ហើយពីដើមខែមករាដល់ដំណាច់ខែឧសភា ការបោះទុនវិនិយោគ មានទំហំ ៣.៦ពាន់លានដុល្លារ ហើយនៅក្នុងនោះក៏មានការកត់សម្គាល់ផងដែរពីចំណែកចូលរួមនៃការវិនិយោគរបស់ចិន។
ប៉ុន្តែសម្រាប់ លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានស្ដីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវរំលាយចោល លំនឹងសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជារក្សាបានដោយសារបានជន្ទល់វិនិយោគមកពីប្រទេសចិន។ ហើយពលរដ្ឋកម្ពុជាភាគច្រើនបានទទួលផលពីកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនេះបានតិចតួច។
«សេដ្ឋកិច្ចស្រុកខ្មែរឥឡូវអ្វីដែលគេហៅថាអភិវឌ្ឍន៍ តែអភិវឌ្ឍន៍នោះអភិវឌ្ឍន៍ក្លែងក្លាយទេ។អភិវឌ្ឍន៍មែនទែនគឺធ្វើឱ្យប្រាក់ចំណូលសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋកើនឡើង ធ្វើឱ្យទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋកើន។ តែនៅស្រុកខ្មែរ យើងឃើញអ្នកក្រនៅតែក្រ ដដែល! មានអ្នកខ្លះកាន់តែក្រទៅៗថែមទៀត ដោយសារបាត់បង់ទ្រព្យសម្បត្តិ បាត់បង់ដីធ្លី បាត់បង់ផ្ទះសម្បែង ហើយកសិករបង្កបង្កើនផលមិនបាន ហើយលក់អត់ចេញ គឺកាន់តែក្រទៅ ចំណាកស្រុក»។
ប៉ុន្មានខែក្រោយពីការបោះឆ្នោត ស្ថានការណ៍នយោបាយហាក់ដូចជាបានធូរស្រាលបន្តិច។ ប៉ុន្តែមួយឆ្នាំកន្លងផុតទៅស្ថានភាពពាក់ព័ន្ធនឹងបរិយាកាសនយោបាយនៅកម្ពុជាហាក់ដូចជាមិនមានភាពប្រាកដប្រជា។
ការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់មួយចំនួនក្រោយការបោះឆ្នោតបានបើកផ្លូវឱ្យមន្ត្រីនយោបាយបក្សប្រឆាំងជាង១០០នាក់ ដែលរងបំរាមធ្វើនយោបាយ អាចស្នើសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយឡើងវិញ។ លោក កឹម សុខា ត្រូវបានបញ្ជូនពីការដាក់ពន្ធនាគារទៅដាក់ឲ្យស្ថិតក្នុងការឃុំឃាំងក្នុងផ្ទះវិញ។
ប៉ុន្តែអតីតសកម្មជនមូលដ្ឋាននិងក្រុមប្រឹក្សានិងសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់នៅទូទាំងប្រទេសយ៉ាងហោចណាស់ចំនួន១៤៥នាក់ត្រូវបានកោះហៅដោយតុលាការ ក្នុងរយៈពេល ៦ខែដើមឆ្នាំនេះ។ នេះបើយោងតាមក្រុមសិទ្ធិមនុស្ស។
ទោះជាយ៉ាងណាក្តី កម្ពុជាកំពុងស្ថិតក្នុងការប្រឈមមួយចំនួន ដូចជាចាប់តាំងពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩ មក សហភាពអឺរ៉ុបបានចាត់វិធានការ ដើម្បីចាប់ផ្ដើមនីតិវិធីត្រួតពិនិត្យជាផ្លូវការ ដែលអាចនឹងឈានទៅដល់ការព្យួរប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធគយ«អ្វីៗក៏បានវៀរលែងតែអាវុធ» (EBA)។ ប្រសិនបើសហភាពអឺរ៉ុបសម្រេចព្យួរ EBA ដល់កម្ពុជាក្នុងពេលខាងមុខ កម្ពុជានឹងប្រឈមនឹងការបង់តម្លៃបន្ថែមចន្លោះពី ៦០០លាន ទៅ ៧០០លានដុល្លារ ក្នុងមួយឆ្នាំសំរាប់ការនាំផលិតផលនានាទៅកាន់សហភាពអឺរ៉ុប។
ទាំងធនាគារពិភពលោក (WB) មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ (IMF)និងថ្មីៗនេះ អង្គការសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចនិងអភិវឌ្ឍន៍ (OECD) សុទ្ធតែបានព្រមានពីភាពមិនច្បាស់លាស់នៃនិរន្តភាពកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅកម្ពុជា បើសិនជា EU ត្រូវសម្រេចដកហូត EBA ពីកម្ពុជាមែននោះ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក វង្សី វិសុទ្ធ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុបានលើកឡើងនៅរដ្ឋសភា កាលពីខែកក្កដាកន្លងទៅថា ការគំរាមដាក់ទណ្ឌកម្មផ្នែកពាណិជ្ជកម្មពីសំណាក់លោកខាងលិច នឹងនាំឱ្យមានការថមថយល្បឿននៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់ឆ្នាំនេះ និងឆ្នាំខាងមុខ ហើយលោកត្រូវបាន កាសែតក្នុងស្រុកដកស្រង់សម្ដីថា «បើដឹងថាខ្លួនឈឺហើយមិនខំព្យាបាល នឹងជួបគ្រោះថ្នាក់រយៈពេលវែង ហើយទាំងអស់គ្នាគ្មាននរណាគេចរួចទេ»។
លោក ប៉ូ សុវីនដា បេក្ខជនបណ្ឌិតនៅសាកលវិទ្យាល័យ Griffith ប្រទេសអូស្ត្រាលី បានលើកឡើងថា រយៈពេលជិតមួយឆ្នាំមកនេះ ប្រទេសកម្ពុជាបានព្យាយាមស្វែងរកការគាំទ្រពីអន្តរជាតិចំពោះរដ្ឋាភិបាលឯកបក្សរបស់ខ្លួន។
«និយាយទៅចាប់តាំងពីការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមក និងការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០១៨មក បន្ទាប់ពីពេលនោះមក បក្សប្រជាជនហ្នឹងគឺត្រូវការការគាំទ្រច្រើនណាស់ ដើម្បីតែធ្វើម៉េចកុំឱ្យវាមានការដាក់សម្ពាធ ឬក៏ការប្រមូលផ្ដុំគ្នានៅក្រៅប្រទេសណាមួយដែលអាចប្រឆាំងនឹងរបបដឹកនាំនៅក្នុងស្រុកនេះ»។
អ្នកស្រាវជ្រាវរូបនេះបានឱ្យដឹងថា ប្រទេសចិនបានឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការចង់បានរបស់របបដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជា តាមរយៈការគាំទ្រផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម និងនយោបាយ តែលោកថាក្រុមអ្នកដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជាក៏បានដឹង និងទទួលជ្រាបថា ឥទ្ធិពលនិងវត្តមានចិននៅកម្ពុជាកំពុងមានទំហំធំ«ហួសប្រមាណ»ដែលចាំបាច់ត្រូវតែធ្វើតុល្យភាព។
បន្ទាប់ពីត្រូវរដ្ឋសភាប្រកាសសុពលភាពជារដ្ឋាភិបាលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតអាណត្តិទី៦ គណរដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសកម្ពុជាបានបើកកិច្ចប្រជុំរបស់ខ្លួនជាលើកដំបូងនៅថ្ងៃទី៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨ ពោលគឺមួយខែដប់ថ្ងៃក្រោយពីការបោះឆ្នោត។
លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគនយោបាយបានលើកឡើងថា ការវិលត្រឡប់ទៅរកប្រព័ន្ធដឹកនាំដែលមានបក្សតែមួយបែបនេះ នាំរបបគ្រប់គ្រងប្រទេសក្លាយទៅអ្វីដែលលោកបរិយាយថា «ផ្ដាច់ការ» «យោធានិយម» និងតវង្សត្រកូល។
«មូលហេតុគឺពង្រឹងអំណាច បាទ! ដែលរបបនេះ បានអះអាងថា បានទទួលពីប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើន បាទ! តាមរយៈការបោះឆ្នោត២០១៨ហ្នឹង បាទ! ម្ល៉ោះហើយគឺអត់មានចង់សើរើអ្វីៗដែលខ្លួនបានសម្រេចហើយនោះទេ ព្រោះអាហ្នឹងវាធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់អ្នកដែលស្ថិតក្នុងថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសហ្នឹងឯង បាទ»!
លោក គល់ បញ្ញា មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃអង្គការខុមហ្វ្រែល បានលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលដែលមានអាយុជិតមួយឆ្នាំមកនេះមិនមានផែនការទុកជាមុនច្បាស់លាស់នោះទេ ក្នុងការដោះស្រាយឆ្លើយតបនឹងបញ្ហានានា។
«ខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់គឺឃើញថា រដ្ឋាភិបាលហ្នឹងហាក់ដូចជាមិនមានប្រសិទ្ធភាព អឺមិនមានប្រសិទ្ធភាពខ្លាំងក្លាទេ ដោយសារកិច្ចការមួយចំនួន ផែនការមួយចំនួន ហាក់ដូចជាមិនបានត្រៀមរៀបចំឱ្យបានច្បាស់លាស់ទេ ដោយឃើញមានដំណើរដោយការ គេហៅថា ប្រតិកម្ម នានារបស់រដ្ឋាភិបាលទៅនឹងបញ្ហាដែលប្រជាពលរដ្ឋកំពុងតែជួបប្រទះដែរ ប៉ុន្តែនោះគ្រាន់តែប្រតិកម្ម មិនមានជាផែនការអីក្នុងការដោះស្រាយ [ទុកជាមុន]»។
ត្រង់ចំណុចនេះ លោក គល់ បញ្ញា បានចង្អុលលើកជាឧទាហរណ៍ទាក់ទិននឹង វិបត្តិអគ្គីសនីកាលពីដើមឆ្នាំ និងការពិនិត្យសើរើគុណភាពសំណង់ ក្រោយពេលមានការបាក់រលំអគារខុសច្បាប់មួយនៅខេត្តព្រះសីហនុ កាលពីចុងខែមិថុនា។
អ្នកតាមដានរូបនេះយល់ថា កង្វះសភាចម្រុះបក្ស និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ដើម្បីធ្វើការចូលរួមត្រួតពិនិត្យដំណើរអនុវត្តគោលនយោបាយរបស់អង្គនីតិប្រតិបត្តិហាក់នាំឱ្យផលិតផលសាធារណៈមានការលំបាកក្នុងសម្រេចផលឱ្យបានប្រសិទ្ធភាពជាទីពេញចិត្តសម្រាប់មហាជន។
ឆ្លើយតបនឹងការលើកឡើងខាងលើរបស់បណ្ដាអ្នកវិភាគ លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជន បានច្រានចោលទាំងស្រុងថា«មិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិតជាក់ស្ដែងនៅកម្ពុជានោះទេ» ហើយលោកបែរជាបានចោទសួរអំពីគុណភាពនៃការវិភាគនិងឯករាជ្យភាពរបស់បណ្ដាអ្នកអត្ថាធិប្បាយទៅវិញ។
ទោះជាយ៉ាងណា នាពេលថ្មីៗនេះ គេបានសង្កេតឃើញ រដ្ឋាភិបាលហាក់បីដូចជាបានបង្ហាញកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួនក្នុងការបង្រ្កាបបទល្មើសនានា ដូចជាបទល្មើសព្រៃឈើ ការបង្រ្កាបការជួញដូរនិងប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន ការចរាចរប្រាក់ដុល្លារខុសច្បាប់ជាដើម៕
