ផលិតករខ្សែភាពយន្តឯកសារមួយឈ្មោះ«សត្រូវប្រជាជនឬ The Enemies of the People» ដែលទំនងជាអាចជួយដោះបន្ទុកដល់ជនជាប់ចោទនួន ជាប្រកាន់ជំហរថា លោកនឹងទៅបំភ្លឺអំពីការណ៍ពិតនៃឧក្រិដ្ឋកម្មដែលកើតឡើងក្នុងទសវត្សរ៍១៩៧០ ប្រសិនបើតុលាការអនុញាតឲ្យលោកមានសិទ្ធិនិយាយដោយឥតលក្ខខណ្ឌ។ លោកថេត សម្បត្តិថ្លែងយ៉ាងដូច្នេះក្នុងពេលដែលក្រុមមេធាវីនួន ជា កំពុងរង់ចាំការសម្រេចរបស់តុលាការក្នុងការកោះហៅលោកនោះ។
ក្រុមមេធាវីការពារក្តីជនជាប់ចោទនួន ជាបានប្រើប្រាស់សិទ្ធិស្របច្បាប់របស់ ខ្លួនក្នុងការបន្តប្តឹងឧទ្ធរណ៍តាមផ្លូវច្បាប់ជំទាស់ទៅនឹងការកាត់ទោសមួយជីវិត ប្រឆាំងនឹងកូនក្តីរបស់ខ្លួនកាលពីដើមខែសីហា ឆ្នាំ២០១៤ ដោយចាត់ទុកថា ឧក្រិដ្ឋកម្មនៅទួលពោធិ៍ជ្រៃ ខេត្តពោធិ៍សាត់ ដែលមានជនរងគ្រោះជាង១ម៉ឺននាក់ជាអតីតទាហ៊ានរបបសារធារណរដ្ឋខ្មែរត្រូវសម្លាប់នោះ មិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងជនជាប់ចោទនួន ជាទេ។ ការអះអាងយ៉ាងដូច្នេះដោយផ្អែកទៅលើអត្ថាធិប្បាយ របស់លោកថេត សម្បត្តិផលិតករខ្សែភាពយន្តឯកសារខ្មែរក្រហមប្រាប់វីអូអេភាសាខ្មែរថា នួន ជា បងធំទី២ និងខៀវ សំផន ប្រមុខរដ្ឋនៃរបបខ្មែរក្រហមមិនពាក់ព័ន្ធនឹងការកាប់សម្លាប់ ដូចដែលតុលាការបានកាត់ទោសឲ្យជនជាប់ចោទទាំងពីរជាប់គុកមួយជីវិតក្នុងសំណុំរឿង០០២ វគ្គទី១នោះទេ។
លោកថេត សម្បត្តិបានថ្លែងថា មន្ត្រីដែលប្រព្រឹត្តរឿងនេះជាក្រុមផ្សេងហើយមានសាក្សីជាច្រើនដែលបានដឹងអំពីការចាប់ចង បង្អត់បាយ កាប់សម្លាប់ប្រជាជន ហើយពួកគេនៅរស់ ហើយជាកូនមន្ត្រី ដែលបានប្រព្រឹត្តហេតុការណ៍ទាំងនោះក៏កំពុងរស់នៅយ៉ាងសម្ងាត់ផងដែរ។
លោកបានថ្លែងបន្តថា លោកមិនបដិសេធចំពោះការកោះហៅរបស់តុលាការទៅបំភ្លឺទេ ប្រសិនរឿងនោះនឹងផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់ជនរងគ្រោះ និងជនជាប់ចោទ ហើយបើតុលាការបើកសិទ្ធិឲ្យលោកនិយាយដោយគ្មានការរិតត្បិត។ លោកថាការស្រាវជ្រាវរបស់លោកលើបញ្ហាប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ គឺលោកចង់ឲ្យពលរដ្ឋទូទៅ បានយល់ដឹងថា តើនរណានៅពីក្រោយការសម្លាប់ពលរដ្ឋខ្មែរ ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩នោះ។
«ឲ្យតែតុលាការគេយល់ព្រម ឲ្យតែបើកសេរីភាពឲ្យខ្ញុំនិយាយ អាហ្នឹង ខ្ញុំធ្វើ។ បើសិនបិទសិទ្ធិខ្ញុំមិនឲ្យនិយាយ ដាក់តែចំណុចណាដែលខ្ញុំត្រូវតែឆ្លើយគឺខ្ញុំមិន អាចធ្វើបានទេ។ បើសិនណាបើកសិទ្ធិខ្ញុំទូលំទូលាយក្នុងនាមខ្ញុំជាសាក្សី បើចង់ហៅខ្ញុំធ្វើជាសាក្សី ឲ្យខ្ញុំបំភ្លឺ ទាល់តែខ្ញុំមានសិទ្ធិនិយាយទាំងស្រុង បានន័យថា មិនអាចផ្តោតតែរឿងចំណុចមួយ ហើយចុចតែរឿងមួយ ដល់អញ្ចឹងខ្ញុំមិនអាចធ្វើ បានទេ។ អញ្ចឹងធ្វើអ្វីៗត្រូវតែឲ្យទូលំទូលាយទាំងអស់គ្នា។ អញ្ចឹងយុត្តិធម៌នឹង ផ្តល់ឲ្យទាំងអស់គ្នា ទាំងជនរងគ្រោះ ទាំងជនជាប់ចោទ»។
លោកថេត សម្បត្តិ ផលិតករខ្សែរភាពយន្តឯកសារ«សត្រូវប្រជាជន The Enemies of the People» ហើយជាអ្នកកាសែតកម្ពុជាម្នាក់ បានចំណាយពេល១០ឆ្នាំដើម្បីផលិតខ្សែភាពយន្ត និងសម្ភាសជាមួយនួន ជានិងជនដៃដល់ សាក្សី ជនរងគ្រោះសំខាន់ៗជាច្រើន ក្នុងតំបន់អតីតខ្មែរក្រហម។ ខ្សែភាពយន្តរបស់លោកនេះបានទទួលពានរង្វាន់ល្បីល្បាញជាច្រើនពីអន្តរជាតិ។
លោកបានចោទប្រកាន់តុលាការថា មិនបានអនុញ្ញាតឲ្យសាក្សីបានបំភ្លឺការណ៍ពិតទាំងអស់ទេ កន្លងមក ហើយការកាត់សេចក្តីរឿងទួលពោធិ៍ជ្រៃថា នួន ជា និងខៀវ សំផនមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការកាប់សម្លាប់នោះគឺខុសពីការណ៍ពិត។
«ខ្ញុំមានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់ណាស់ហើយ បានជាខ្ញុំថា ការកាត់ក្តីកន្លងមកដែល ចោទទៅលើករណីហ្នឹងគឺខុសស្រឡះហើយ។ អញ្ចឹងបានថា ខ្ញុំមិនមែនទៅគាំទ្រនួន ជា ខៀវ សំផន ឬក៏ប៉ុល ពតទេ។ ខ្ញុំមិនដែលទៅជួបប៉ុល ពតទេ។ ករណី ប៉ុល ពតស្លាប់ហើយក៏ដោយ ខ្ញុំមិនដែលជួបគាត់ក៏ដោយ ករណីណាដែលគាត់ធ្វើត្រូវគឺខ្ញុំថា ត្រូវ បើសិនប៉ុល ពតធ្វើខុសគឺខ្ញុំថា ខុស។ មនុស្សស្លាប់ហើយ យើងមិនចេះតែចោទគេ ដូចកន្លងមក អ្នកណាមួយក៏ចេះតែបន្ទោសទៅលើប៉ុល ពត ប៉ុល ពតទាំងអស់។ ការស្លាប់ទាក់ទិននឹងការបង្អត់បាយ ស្អីៗទូទៅហ្នឹង គឺធ្លាក់ទៅលើប៉ុល ពត។ តាមការណ៍ពិតរឿងមិនមែនទៅលើប៉ុល ពតទាំងអស់ទេ។ វាមានបញ្ហាផ្ទៃក្នុងខ្លាំងណាស់។ អញ្ចឹងហើយរឿងហ្នឹងជាការរសើបមួយនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលយើងសព្វថ្ងៃហ្នឹង»។
លោកថា តុលាការមិនបានស៊ើបអង្កេតឲ្យបានស៊ីជម្រៅដល់ជនដៃដល់ មេដឹកនាំរបស់ពួកគេ ដែលនៅរស់ទេ តែជួបត្រឹមជនរងគ្រោះ និងប្រជាជនខ្លះ ដោយសារថា នេះជារឿងរសើបក្នុងជួរមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន ដែលគេដឹងថា ជាអតីតមន្ត្រីខ្មែរក្រហមនោះ។ លោកថា រឿងនេះបង្កឲ្យមានការកាត់ក្តីខុស និងជាការកាត់ក្តីរបៀបសងសឹក ហើយលោកចោទសួរថា តើតុលាការនេះជានរណា?
ដោយសំអាងលើអត្ថាធិប្បាយស្រដៀងគ្នានេះកន្លងមក ក្រុមមេធាវីរបស់ជនជាប់ចោទនួន ជាបានដាក់ភស្តុតាងបន្ថែមថ្មីទៀត ទោះជាតុលាការធ្លាប់បដិសេធក្តី។ ក្រុមមេធាវីធ្វើដូច្នេះដើម្បីកោះហៅផលិតករភាពយន្តឯកសារគឺលោកថេត សម្បត្តិ និងលោករ៉ប ឡឹមគីន (Rob Lemkin) ជនជាតិអង់គ្លេសមកបំភ្លឺ។
លោក Victor Koppe មេធាវីអន្តរជាតិការពារក្តីជនជាប់ចោទនួន ជាបានថ្លែងថា ការមកឆ្លើយបំភ្លឺរបស់លោកថេត សម្បត្តិជារឿងសំខាន់ណាស់សម្រាប់ការ ស្វែងរកយុត្តិធម៌និងការទទួលខុសត្រូវចំពោះបទឧក្រិដ្ឋកម្មដល់កូនក្តីលោក។
«ដូច្នេះយើងកំពុងរង់ចាំការសម្រេចរបស់តុលាការកំពូលអំពីសំណើរបស់យើង ដើម្បីកោះហៅលោកថេត សម្បត្តិមកបំភ្លឺក្នុងដំណើរការប្តឹងជំទាស់»។
លោកថា ការសម្រេចយ៉ាងណារបស់តុលាការកំពូលនោះនឹងធ្វើនៅខែឧសភា ឬខែមិថុនាខាងមុខ ដែលលោកថា ការសម្រេចយ៉ាងណានោះនឹងមិនធ្វើឲ្យជះ ឥទ្ធិពលលើការចូលរួមក្នុងសវនាការអង្គជំនុំជម្រះសំណុំរឿង០០២ វគ្គទី២របស់ កូនក្តីរបស់លោកទេ។ តែលោកនៅតែរំឭកពីសារៈសំខាន់នៃការបំភ្លឺរបស់លោកថេត សម្បត្តិក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍ជាមួយវីអូអេខេមរភាសា។
«បន្ទាប់ពីការកាត់ទោសលោកនួន ជា លោកថេត សម្បត្តិបានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ទៅកាន់វីអូអេខេមរភាសាថា នួន ជាជាជនគ្មានទោសកំហុសក្នុងបទឧក្រិដ្ឋកម្មនៅទួលពោធិ៍ជ្រៃ ដែលត្រូវគេប្រព្រឹត្តនៅខែមេសាឆ្នាំ១៩៧៥នោះទេ»។
សាលាក្តីខ្មែរក្រហមបានកាត់ទោសដាក់ពន្ធនាគារមួយជីវិតចំពោះជនជាប់ចោទ នួន ជា និងខៀវ សំផន កាលពីថ្ងៃទី៧ខែសីហាឆ្នាំ២០១៤ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការជម្លៀសពលរដ្ឋចេញពីលំនៅដ្ឋាន ហើយនាំឲ្យមានការស្លាប់ បែកបាក់ និងព្រាត់ប្រាស់គ្រួសារ ហើយនឹងការសម្លាប់នៅទួលពោធិ៍ជ្រៃ ខេត្តពោធិ៍សាត់ក្នុងទសវត្សរ៍១៩៧០នោះ។
លោក Peter Maguire សាស្ត្រាចារ្យច្បាប់នៃសាកលវិទ្យាល័យអាមេរិកាំងមួយ និងជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅខ្មែរក្រហម «ប្រឈមមុខនឹងសេចក្តីស្លាប់ក្នុងប្រទេស កម្ពុជា» ឬ Facing Death in Cambodia ថ្លែងថា ការមានក្តីអាណិតអាសូររបស់អ្នកផលិតខ្សែភាពយន្តចំពោះនួន ជា និងការដែលមេធាវីប្រើសិទ្ធិស្របច្បាប់របស់ខ្លួនដើម្បីសុំឲ្យផលិតករភាពយន្តទៅបំភ្លឺមិនធ្វើឲ្យលោកភ្ញាក់ផ្អើលអ្វីទេ នោះគឺជាសិទ្ធិរបស់គេ។ តែលោកថា នួន ជាជាមេដឹកនាំដែលត្រូវទទួលខុសត្រូវ ដោយប្រៀបធៀបទៅនឹងបញ្ជាការកប៉ាល់ចោរសមុទ្រ។
«ហើយគាត់និយាយថា ក្រុមចោរសមុទ្រនៅទីនេះ ពួកគេប្រព្រឹត្តរឿងទាំងនេះ ខ្ញុំមិនដឹងទេ។ ការនិយាយដូចនោះមិនជាបញ្ហាទេ។ តែទីបំផុតជាការទទួល ខុសត្រូវរបស់អ្នកដឹកនាំ។ គោលការណ៍តុលាការ Nuremberg ជាការណ៍ពិតគឺថា ជំនួសឲ្យការព្យាយាមកាត់ទោសជនមានបាតដៃប្រឡាក់ឈាមដែលបានកាប់ សម្លាប់ផ្ទាល់ដៃគឺគេកាត់ទោសអ្នកដឹកនាំកំពូលៗ ហើយចាប់ឲ្យមេដឹកនាំដែលបានតាក់តែងគោលនយោបាយទាំងនោះទទួលខុសត្រូវចំពោះបទឧក្រិដ្ឋកម្ម»។
លោកថ្លែងថា តុលាការមិនគួរពន្យារពេលដោយសារសំណើរបស់មេធាវីរឿងចូលខ្លួនមកបំភ្លឺឬមិនមកបំភ្លឺរបស់ផលិតករភាពយន្តនោះទេ។
លោកនេត្រ ភក្ត្រា អ្នកនាំពាក្យសាលាក្តីខ្មែរក្រហម បានថ្លែងថា ការសម្រេច កោះហៅ ឬមិនកោះហៅសាក្សីណាម្នាក់តាមសំណើរបស់មេធាវី ឬយ៉ាងណា នោះគឺជាឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់អង្គជំនុំជម្រះនៃសាលាក្តី គឺទាំងនៅសាលដំបូងនិង តុលាការកំពូល។
«ហើយដូចជានៅអង្គជំនុំជម្រះតុលាការកំពូលក៏ដូចគ្នាដែរ គាត់នឹងធ្វើការពិនិត្យ ទៅលើនីតិវិធីច្បាប់ថា តើត្រូវកោះហៅសាក្សីនោះមកបំភ្លឺបន្ថែមឬក៏យ៉ាងម៉េច»។
សាលាក្តីខ្មែរក្រហម ដែលចូលរួមដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ កំពុងរៀបចំកាត់ ទោសសំណុំរឿង០០២វគ្គទី២ នៅថ្ងៃទី៨ ខែមករាបន្តទៀតទាក់ទងនឹងបទ ឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិធំៗពាក់ព័ន្ធនឹងការកាប់សម្លាប់ពលរដ្ឋខ្មែរស្លូតត្រង់ជិត២លាននាក់ក្នុងទសវត្សរ៍១៩៧០។ បទឧក្រិដ្ឋកម្មទាំងនោះ មានទាំងឧក្រិដ្ឋកម្ម សង្គ្រាម ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ និងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍៕
