កាលពីថ្ងៃចន្ទ ទី ១៦ ខែធ្នូ នាវាចម្បាំងសហរដ្ឋអាមេរិក USS SAVANNAH បានចូលចតក្នុងកំពង់ផែស្វយ័តក្រុងព្រះសីហនុ ដែលជាការចាប់ផ្តើមឡើងវិញនៃទំនាក់ទំនងកងទ័ពជើងទឹកអាមេរិកនិងកម្ពុជា ក្រោយខកខានអស់រយៈពេល ៨ ឆ្នាំ។
អ្នកវិភាគនិងអ្នកឃ្លាំមើលមួយចំនួនបានវាយតម្លៃថា ការវិវឌ្ឍចុងក្រោយនេះគឺជាការខិតខំរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅក្នុងការសម្របខ្លួននឹងការប្រកួតប្រជែងដែលកាន់តែតានតឹងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងចិន។
លោក អ៊ា សុផល ព្រឹទ្ធបុរសរងជាន់ខ្ពស់និងសាស្ត្រាចារ្យជំនួយប្រចាំសាលា Thunderbird School of Global Management នៃសាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋ Arizona ប្រាប់វីអូអេតាមសារអ៊ីមែលមួយថា ការវិលត្រឡប់មកវិញនៃនាវាចម្បាំងសហរដ្ឋអាមេរិក USS Savannah បង្ហាញអំពីការផ្លាស់ប្តូរដ៏គួរឲ្យកត់សម្គាល់នៅក្នុងទំនាក់ទំនងកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាមេរិក និងជានិមិត្តរូបនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងមួយ ដើម្បីពង្រឹងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី បន្ទាប់ពីទំនាក់ទំនងមានភាពរកាំរកូសអស់ជាច្រើនឆ្នាំ។
លោកសាស្ត្រាចារ្យរូបនេះបានផ្តល់ការអត្ថាធិប្បាយជាភាសាអង់គ្លេស ហើយត្រូវបានប្រែសម្រួលជាខេមរភាសាក្នុងន័យដើមថា៖ «ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះមានសារៈសំខាន់ ខណៈវាបានផ្តល់សញ្ញាថា សហរដ្ឋអាមេរិកមានឆន្ទៈក្នុងការផ្សាភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាថ្មីជាមួយកម្ពុជាលើកម្រិតយុទ្ធសាស្ត្រ ហើយការបើកចំហរបស់កម្ពុជាដែលទំនងជាកើតមានឡើង ដើម្បីធ្វើឲ្យមានតុល្យភាពទំនាក់ទំនងភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់ខ្លួននេះ ដែលធ្វើឡើងក្នុងគ្រាដែលកម្ចីចិនមិនមានទៀតទេ រហូតមកដល់ឆ្នាំ ២០២៤ នេះ គឺមិនមានលុយហូរមកពីចិនចូលកម្ពុជាទៀតឡើយ»។
លោក អ៊ា សុផល បានវាយតម្លៃបន្ថែមថា ការវិលត្រឡប់មកវិញរបស់នាវាចម្បាំងអាមេរិកក៏ជានិមិត្តរូបដែលមានសារៈសំខាន់ក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិផងដែរ។ ដូច្នេះវត្តមានរបស់នាវាយោធាអាមេរិកគូសបញ្ជាក់ពីការកែសម្រួលនៃនយោបាយការទូតរបស់កម្ពុជា។
អស់ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដែលប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានអ្នកឃ្លាំមើលសង្កេតឃើញថាបានផ្តេកផ្តួលខ្លាំងលើការជួយជ្រោមជ្រែងពីរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងប៉េកាំងរបស់ប្រទេសចិន ដែលបានប្រកាសកសាងជោគវាសនារួមមួយជាមួយប្រជាជនកម្ពុជា។
លោក អ៊ា សុផល បានឲ្យដឹងថា ការវិវឌ្ឍចុងក្រោយនៃទំនាក់ទំនងកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាមេរិក គឺជាផ្នែកមួយនៃការព្យាយាមរបស់ប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍មួយនេះ ដើម្បីបង្ហាញកាន់តែច្បាស់នូវមធ្យោបាយនៃការអនុវត្តគោលនយោបាយការបរទេស ដែលមានតុល្យភាពជាងមុន។
លោក អ៊ា សុផល ថ្លែងថា៖ «ខណៈកម្ពុជានៅតែចងសម្ព័ន្ធមិត្តយ៉ាងជ្រាលជ្រៅជាមួយចិនខាងសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ ដំណើរទស្សនកិច្ច[របស់នាវាចម្បាំងពេលនេះ] ជួយបង្ហាញរូបភាពនៃអព្យាក្រឹត និងទំនាក់ទំនងជាមួយមហាអំណាចធំៗដទៃទៀត»។
លោកបន្ថែមថា៖ «ដោយការស្វាគមន៍នាវាចម្បាំង USS SAVANNAH ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងផ្តល់សញ្ញាទៅពិភពលោកថា ខ្លួនគ្មានបំណងចង់ឲ្យគេមកមើលឃើញថាស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលតែមួយរបស់ចិននោះទេ។ នេះជាសារៈសំខាន់មួយ ខណៈភាពតានតឹងរវាងអាមេរិកនិងចិនកាន់តែកើនឡើង»។
ការចូលមកដល់របស់នាវាចម្បាំង USS SAVANNAH ក៏បានកើតឡើង ក្រោយដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិសហរដ្ឋអាមេរិក លោក ឡយ អូស្ទីន (Lloyd Austin) នៅកម្ពុជា កាលពីដើមខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២៤ ដើម្បីជួបពិភាក្សាជាមួយក្រុមមេដឹកនាំកម្ពុជា ដែលរួមមាននាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត លើកិច្ចការការពារជាតិ។
លោក ឡយ អូស្ទីន ក៏បានប្រកាសថា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងបើកការអនុញ្ញាតឡើងវិញឲ្យនិស្សិតកម្ពុជាទៅសិក្សានៅបណ្ឌិតសភាយោធា West Point របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ផ្លាស់ប្ដូរកម្មវិធីក្នុងវិស័យយោធា ដូចជាសមយុទ្ធរួមគ្នាដើម្បីសង្គ្រោះ គ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ បន្តការបណ្ដុះបណ្ដាលក្នុងវិស័យដោះមីននិងគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះ កិច្ចសន្ទនាគោលនយោបាយការពារជាតិ។ ហើយនេះជាជំហានទី ១ នៃការដោះស្រាយភាពខុសគ្នាដើម្បីកសាងនូវទំនុកចិត្តឲ្យកាន់តែខ្លាំងរវាងប្រទេសទាំងពីរ ដែលមានផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមក។
អ្នកជំនាញភូមិសាស្ត្រនយោបាយ លោក សេង វណ្ណលី យល់ឃើញថា កម្ពុជាកំពុងធ្វើពិពិធកម្មនៃនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួនដោយមិនផ្តេកផ្តួលលើចិន ហើយការវិវឌ្ឍនាពេលថ្មីៗនេះ ក៏ជាឱកាសសម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិកដើម្បីផ្ញើសារជាក់លាក់មួយទៅចិនថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ទំនងជាមិនមានភក្តីភាពនឹងរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងប៉េកាំងនោះទេ។
លោកថ្លែងថា៖ «អាហ្នឹង វាអាចជាសារមួយដែលអាមេរិកផ្ញើទៅចិនដែរថា ការពិតរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី ៧ ឬក៏ក្រោមការដឹកនាំរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត នេះ គឺភាពស្មោះស្ម័គ្រជាមួយចិនមិនមានភាពប្រាកដប្រជា មិនច្បាស់លាស់នោះទេ ដើម្បីធ្វើម៉េចឲ្យចិនកាន់តែមានការមិនទុកចិត្តខ្លាំងចំពោះរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី ៧ នេះ»។
លោក សេង វណ្ណលី ជឿថា ការវិលត្រឡប់មកវិញនៃនាវាចម្បាំងអាមេរិកគឺជាការប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជានៅក្នុងការស្តារទំនាក់ទំនងកម្ពុជាជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលមិនអាចប្រកែកបាន។ ទោះយ៉ាងណាក្តី ក៏លោកវាយតម្លៃថា សហរដ្ឋអាមេរិកនិងកម្ពុជានៅមានបញ្ហាជាច្រើនទៀតដែលមិនត្រូវរ៉ូវគ្នា ជាពិសេសពាក់ព័ន្ធនឹងដំណើរការនៃលទ្ធិប្រជាធិតេយ្យ។
លោក សេង វណ្ណលី បន្ថែមថា៖ «អ្វីដែលកម្ពុជានិងអាមេរិកកំពុងតែធ្វើហ្នឹង អាចប៉ះពាល់ដោយសារតែការដាក់សម្ពាធ ដាក់ទណ្ឌកម្មទៅលើឥស្សរជននយោបាយ ឥស្សរជននយោបាយរបស់កម្ពុជាពីសំណាក់សហរដ្ឋអាមេរិក អាហ្នឹង អាចធ្វើឲ្យគំនិតផ្តួចផ្តើមនៃការកសាង ឬស្តារទំនាក់ទំនងវាមានភាពរាំងស្ទះ»។
ដោយឡែក សហស្ថាបនិកគណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន យល់ឃើញថា ការបត់បែនផ្នែកនយោបាយការបរទេសរបស់កម្ពុជាទៅពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក គឺជា«ជម្រើសសមស្របមួយ»សម្រាប់ប្រទេសតូចមួយនេះ។ ទោះជាយ៉ាងណាក្តី លោកថ្លែងថា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងត្រូវតម្រូវឲ្យកម្ពុជាបំពេញទៅតាមលក្ខខណ្ឌចាំបាច់មួយចំនួន មុនពេលវិនិយោគិននៃប្រទេសមហាអំណាចមួយនេះសម្រេចបណ្តាក់ទុននៅកម្ពុជា។
លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន ថ្លែងថា៖ «សម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិក ខ្ញុំក៏មិនជឿថា គេនឹងចាប់ផ្តើមធ្វើពាណិជ្ជកម្មជាមួយយើងភ្លាមៗដែរ ព្រោះគេទាមទារឲ្យយើងកែលម្អច្រើនណាស់ ទាំងរឿងប្រជាធិបតេយ្យ ទាំងរឿងគោរពសិទ្ធិមនុស្សជាដើមអ៊ីចឹងណា៎!»។
លោកបន្ថែមថា៖ «ម៉្លោះហើយ អ្វីដែលយើងអាចបាន ខ្ញុំជឿថា មានតែការប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជាទេ មិនមានអីទៅគ្រប់គ្រងខាងគេបានទេ មានតែយើងទេ ដែលអាចគ្រប់គ្រងខ្លួនឯងបាន ថាតើធ្វើយ៉ាងម៉េចដើម្បីសម្របសម្រួលខ្លួនទទួលផលប្រយោជន៍ពីប្រទេសមហាអំណាចទាំងនោះ»។
គិតត្រឹមដំណាច់ឆ្នាំ ២០២៤ នេះ សភាសហរដ្ឋអាមេរិកមិនទាន់បានផ្តល់ឡើងវិញដល់កម្ពុជានូវឋានៈអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ ឬ Generalized System of Preferences (GSP) ដែលបានផុតកំណត់កាលពីចុងឆ្នាំ ២០២០ ដោយសារស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាមិនទាន់ប្រសើរឡើង។
ការកែប្រែចុងក្រោយដែលកម្ពុជាបើកផ្លូវឲ្យនាវាចម្បាំងអាមេរិកចូលមកកម្ពុជាជាថ្មីម្តងទៀតនោះ ក៏ត្រូវអ្នកវិភាគមើលឃើញថា ទំនងជាការចង់បានរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានូវការបន្តការគាំទ្រផ្នែកពាណិជ្ជកម្មពីសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលជាទីផ្សារទំនិញទី ១ របស់កម្ពុជា ហើយទីផ្សារធំ បន្ទាប់គឺសហភាពអឺរ៉ុប។
បើយោងតាមអ្នកគ្រប់គ្រងកម្មវិធីការងារនៃអង្គការសង់ត្រាល់ លោក ឃុន ថារ៉ូ សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាពឹងផ្អែកលើការនាំចេញទៅអាមេរិក និងអឺរ៉ុបស្មើនឹងប្រមាណ ៥០% នៃការនាំចេញសរុបរបស់កម្ពុជា។ លោកបានឲ្យដឹងទៀតថា ជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្មរបស់ចិន កូរ៉េខាងត្បូង និងបណ្តាប្រទេសដទៃទៀតមិនទាន់អាចមកជំនួសទីផ្សារទាំងពីរនេះបានទេ។
លោក ឃុន ថារ៉ូ បានប្រាប់វីអូអេបន្ថែមថា កម្ពុជាអាចទទួលបានការគាំទ្រខាងពាណិជ្ជកម្មពេញលេញពីសហរដ្ឋអាមេរិកនិងសហភាពអឺរ៉ុប ប្រសិនបើមានការកែទម្រង់គួរឲ្យកត់សម្គាល់លើអភិបាលកិច្ច បើកលម្ហសេរីភាព និងជំរុញគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យផ្សេងទៀត។
លោក អ៊ា សុផល នៃសាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋ Arizona បានឲ្យដឹងបន្ថែមថា មានកត្តាជាច្រើនដែលជំរុញឲ្យកម្ពុជាមានការប្រែប្រួលក្នុងជំហរការបរទេសខ្លួនចំពោះសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោកបានផ្តល់សេចក្តីពន្យល់ថា៖ ទី ១ ការពឹងផ្អែកច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់របស់កម្ពុជាលើប្រទេសចិនបានផ្តល់មកវិញនូវហានិភ័យសេដ្ឋកិច្ចនិងនយោបាយ ក្នុងនោះគឺការវិនិយោគចិនដែលកំពុងធ្លាក់ចុះ ដូចជាការផ្អាកផ្តល់កម្ចីនៅឆ្នាំនេះ។ ទី ២ ចំណាប់អារម្មណ៍ជាអន្តរជាតិលើមូលដ្ឋានកងជើងទឹករាម ដែលបានលើកឡើងពីក្តីបារម្ភអំពីវត្តមានយោធាចិននោះ អាចបង្ខំឲ្យកម្ពុជាចាត់វិធានការជាច្រើនដើម្បីធានាឡើងវិញដល់សហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសជិតខាងក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍នូវភាពអព្យាក្រឹតរបស់ខ្លួន។ ទី ៣ រាជរដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត អាចកំពុងបង្ហាញខ្លួនឯងនូវការសម្រេចចិត្តដែលផ្អែកលើហេតុការណ៍នានានិងបើកចំហដល់ការទាក់ទងជាមួយបស្ចិមប្រទេស ដើម្បីពង្រឹងឋានៈជាសកលរបស់កម្ពុជា។
លោក អ៊ា សុផល ថ្លែងថា៖ «រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទំនងជាចង់បានទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចដែលប្រសើរជាងមុន ក្នុងនោះគឺឱកាសពាណិជ្ជកម្មនិងវិនិយោគ ដើម្បីធ្វើឲ្យមានតុល្យភាពនៃការពឹងផ្អែករបស់ខ្លួនលើប្រទេសចិន»។
លោកបន្ថែមថា៖ «ជាងនេះទៀត ប្រទេសកម្ពុជាប្រហែលសង្ឃឹមចំពោះការកាត់បន្ថយសម្ពាធរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកពាក់ព័ន្ធបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងកី្តកង្វល់ខាងយោធា ដូចជាមូលដ្ឋានជើងទឹករាម។ នៅក្រោមប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោត លោក Trump ដែលផ្តល់ជម្រើសច្រើនលើការទូតក្នុងកិច្ចការជំនួញ ប្រទេសកម្ពុជាអាចឃើញនូវឱកាសដើម្បីសន្ទនាផ្អែកលើមូលដ្ឋានសេដ្ឋកិច្ច ខណៈនឹងបន្ធូរបន្ថយភាពខុសគ្នាខាងនយោបាយ»។
ដោយឡែក ក្រុមមន្ត្រីកម្ពុជាមានប្រតិកម្មចម្រុះលើការវិលត្រឡប់មកវិញនូវនាវាចម្បាំងសហរដ្ឋអាមេរិកមកដល់ដែនសមុទ្រនៃខេត្តព្រះសីហនុ និងការវិវឌ្ឍក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងកម្ពុជា។
អ្នកនំាពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាលោក ជុំ សុន្ទរី បញ្ជាក់ឲ្យវីអូអេបានដឹងតាមប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងតេឡេក្រាមថា ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិសហរដ្ឋអាមេរិកលោក ឡយ អូស្ទីន បានបើកផ្លូវឲ្យមានការកសាងទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទេ្វភាគី ជាពិសេសផ្នែកយោធារវាងប្រទេសទាំងពីរ ដែលរួមមានការសំចតនៃយន្តហោះ សេ-១៣០ហាស (C-130H) របស់កងកម្លាំងទ័ពអាកាសម៉ុនតាណា (Montana Air National Guard) នៅអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ នាខែសីហា និងទស្សនកិច្ចរបស់ឧត្តមសេនីយ៍ទោ Timothy Donnellan អគ្គមេបញ្ជាការនៃកងឆ្មាំជាតិ អាយដាហូ (Idaho-IDNG) កាលពីខែកញ្ញា និងការដំណើរការឡើងវិញនូវកិច្ចសន្ទនាគោលនយោបាយការពារជាតិកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីពាក់កណ្តាលខែតុលា។
ការចូលចតរបស់នាវាចម្បាំង USS SAVANNAH នាពេលនេះ ក៏ជាផ្នែកមួយដែលបានមកពីទស្សនកិច្ចរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិក ដែលបានបើកផ្លូវឲ្យមានទស្សនកិច្ចរបស់ឧបការីរងក្រសួងការពារជាតិអាមេរិកប្រចាំតំបន់អាស៊ីខាងត្បូង និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ អ្នកស្រី Laura Updegrove ផងដែរ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោក ជុំ សុន្ទរី។
អ្នកនំាពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជារូបនេះបានថ្លែងថា៖ «កម្ពុជាក៏បានត្រៀមខ្លួនបន្តធ្វើការងារជាមួយរដ្ឋបាលថ្មីរបស់អាមេរិក ដើម្បីពង្រឹងនិងពង្រីកបន្ថែមទៀតនូវទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើគ្រប់វិស័យរវាងប្រទេសទាំងពីរ ជាពិសេសក្នុងពេលដែលប្រទេសទាំងពីរនឹងប្រារព្ធខួប ៧៥ ឆ្នាំនៃទំនាក់ទំនងការទូត ក្នុងឆ្នាំ ២០២៥ ហើយនិងតួនាទីរបស់កម្ពុជា ជាប្រទេសសម្របសម្រួលសម្រាប់ទំនាក់ទំនងដៃគូសន្ទនាអាស៊ាន អាមេរិក ឆ្នាំ ២០២៤-២០២៧»។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ប៉ែន បូណា បញ្ជាក់ជាថ្មីអំពីគោលនយោបាយការបរទេសកម្ពុជា ដែលប្រកាន់ខ្ជាប់នូវជំហរអព្យាក្រឹត អចិន្ត្រៃយ៍ និងមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ។ លោកថ្លែងថា ការចោទប្រកាន់ថាកម្ពុជាលម្អៀងទៅរកភាគីណាមួយនោះ គឺជាទស្សនៈរបស់បុគ្គលមួយចំនួន ខណៈកម្ពុជានៅតែរក្សាគោលនយោបាយការបរទេសដែលចាត់ទុកប្រទេសទាំងអស់ជាមិត្ត។
លោក ប៉ែន បូណា ថ្លែងថា៖ «កម្ពុជា អត់ដែលបានបិទផ្លូវប្រទេសណាទេ។ កម្ពុជាដូចខ្ញុំបញ្ជាក់អ៊ីចឹងគឺសហការ សហកិច្ចប្រតិបត្តិការទៅវិញទៅមក រវាងបណ្តាប្រទេសទាំងអស់ហ្នឹង គឺថាស្មើមុខមាត់គ្នាទាំងអស់ អត់មានដែលបិទទេ ហើយទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជាអាមេរិកគឺល្អ គឺជាទំនាក់ទំនងមួយល្អប្រសើរ ជារៀងរហូតមកបាទ។ ទោះបីជាពេលខ្លះ យើងមើលឃើញចំណុចខុសគ្នាទៅលើបញ្ហាមួយចំនួនមែន ក៏ប៉ុន្តែទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំងពីរ គឺល្អនៅតែបន្តកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្នាយ៉ាងល្អ។ អត់មានអីផង»។
ទោះជាយ៉ាងណាក្តី នៅក្នុងការស្តារទំនាក់ទំនងអាមេរិកនិងកម្ពុជា ដោយផ្តើមចេញការរឹតចំណងយោធា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងបន្តអាទិភាពលើបញ្ហាតម្លាភាព ទាក់ទិនមូលដ្ឋានសមុទ្ររាម ក្រោមហេតុផលនៃការបារម្ភចំពោះការពង្រីកវិសាលភាពរបស់កងទ័ពចិន។ នេះបើយោងតាមការយល់ឃើញរបស់លោក អ៊ា សុផល ព្រឹទ្ធបុរសរងជាន់ខ្ពស់និងសាស្ត្រាចារ្យជំនួយប្រចាំសាលា Thunderbird School of Global Management នៃសាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋ Arizona។
ក្រៅពីបញ្ហានេះ លោកបានលើកឡើងទៀតថា ការដោះស្រាយកិច្ចការឆ្លងដែនជាច្រើនទៀតដូចជាអំពើឆបោកតាមឡាញ និងឧក្រិដ្ឋកម្មបច្ចេកវិទ្យា ដែលកម្ពុជាទទួលបានការរិះគន់ជាអន្តរជាតិនឹងជាចំណុចគួរឲ្យបារម្ភ។
លោក អ៊ា សុផល ថ្លែងថា៖ «ខណៈបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅតែជាសសរស្តម្ភនៃគោលនយោបាយសហរដ្ឋអាមេរិក នៅក្រោមលោក Trump បញ្ហាទាំងនេះអាចជាកិច្ចការបន្ទាប់ពីរឿងអាទិភាពជាច្រើន ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងសេដ្ឋកិច្ចនិងសន្តិសុខ»។
លោកបន្ថែមថា៖ «សហរដ្ឋអាមេរិកចង់ឲ្យកម្ពុជាបង្ហាញពីឯករាជ្យភាពរបស់ខ្លួនពីប្រទេសចិន ពង្រឹងទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច ហើយដោះស្រាយក្តីបារម្ភទាំងឡាយដែលបានធ្វើឲ្យខូចការទុកចិត្តក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ ជាពិសេសក្នុងវិស័យដែលកិច្ចសហការផ្តល់ប្រយោជន៍ឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក»។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច លោក សុខ ឥសាន បានប្រាប់វីអូអេក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគ្មានការអត់ឱនរាល់ឧក្រិដ្ឋកម្មទាំងនៅក្នុងស្រុក និងឆ្លងដែន ពោលគឺអាជ្ញាធរ កម្ពុជាបានប្តេជ្ញាប្រឆាំងឧក្រិដ្ឋកម្មទាំងនោះ មិនបង្អង់ដៃនោះឡើយ។
លោក សុខ ឥសាន ថ្លែងថា៖ «ទាំងឧក្រិដ្ឋកម្មគ្រឿងញៀន ឧក្រិដ្ឋកម្មឆបោក ឆ្លងប្រទេស ឧក្រិដ្ឋជួញដូរមនុស្ស ឧក្រិដ្ឋកម្មលាងលុយកខ្វក់អី។ល។ និង។ល។ ហ្នឹង គឺសុទ្ធតែជាខ្មាំងសត្រូវរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក៏ដូចជារដ្ឋាភិបាលប្រទេសនានានៅលើពិភពលោក មិនមែនតែក្នុងតំបន់ទេ។ អ៊ីចឹងគឺថា រាល់បាតុភាពអសកម្មទាំងឡាយ ឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែនទាំងឡាយគឺថា មិនត្រូវគ្នាជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលជាអ្នកដឹកនាំប្រទេសទេបាទ»។
សម្រាប់ការចូលមករបស់នាវាចម្បាំងអាមេរិកលើកនេះ អ្នកនាំពាក្យរូបនេះថា កម្ពុជានឹងត្រូវឈប់រងការចោទប្រកាន់ថាមានភាពលម្អៀងទៅរកភាគីណាមួយក្នុងទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួនជាមួយចិន និងសហរដ្ឋអាមរិក។
លោក សុខ ឥសាន បន្ថែមថា៖ «កន្លងមកគឺវាមិនមានវត្តមាននាវាចរកងទ័ពសហរដ្ឋអាមេរិកហ្នឹង វាបែរទៅមានការចោទប្រកាន់ថាកម្ពុជាហ្នឹងលម្អៀងទៅរកតែខាងចិន។ ឥឡូវនេះ វត្តមានរបស់កងទ័ពចម្បាំងរបស់អាមេរិកនៅលើទឹកដីកម្ពុជា វាឆ្លុះបញ្ចាំងថា មិនមែនយ៉ាងដូច្នោះទេ។ អ៊ីចឹងទេបានន័យសេចក្តីថា ការចោទប្រកាន់ដោយប្រការណាមួយថាកម្ពុជាលម្អៀងទៅខាងនេះ លម្អៀងទៅខាងនោះ អាហ្នឹងវាលែងមានទៀតហើយ»៕
វេទិកាបញ្ចេញមតិ