សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកភាគច្រើនបំផុតក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ នេះនឹងមានលក្ខណៈតានតឹងខ្លាំង ដោយសារតែសហរដ្ឋអាមេរិក សហភាពអឺរ៉ុប និងប្រទេសចិន ដែលជាក្បាលម៉ាស៊ីននៃការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ចនៅលើពិភពលោកមានសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចចុះខ្សោយ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់ប្រធានអង្គការមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ (IMF) កាលពីថ្ងៃទី ១ ខែមករាកន្លងទៅនេះ។
អ្នកស្រី Kristalina Georgieva នាយិកាគ្រប់គ្រងអង្គការ IMF បានបញ្ជាក់នៅក្នុងកម្មវិធី «Face the Nation» ដែលជាកម្មវិធីព័ត៌មានព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យរបស់ទូរទស្សន៍ CBS ថា ឆ្នាំថ្មីនេះនឹង «មានលក្ខណៈតានតឹងជាងឆ្នាំមុន [សម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក]»។
អ្នកស្រីបាននិយាយថា៖ «មូលហេតុគឺដោយសារតែមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចធំៗទាំង ៣ គឺសហរដ្ឋអាមេរិក សហភាពអឺរ៉ុប និងប្រទេសចិន កំពុងមានសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចថយចុះព្រមៗគ្នា»។
កាលពីខែតុលាឆ្នាំមុន អង្គការ IMF បានបន្ទាបទស្សនៈវិស័យរបស់ខ្លួនសម្រាប់ការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ចនៅលើសាកលលោកនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ នេះ ដោយយោងទៅលើសង្គ្រាមជាបន្តនៅក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន ក៏ដូចជាសម្ពាធអតិផរណានិងអត្រាការប្រាក់ខ្ពស់ដែលធ្វើឡើងដោយធនាគារកណ្តាលនៃប្រទេសមួយចំនួនដូចជាធនាគារកណ្ដាលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកជាដើមក្នុងគោលបំណងដើម្បីបញ្ចុះតម្លៃអតិផរណាដែលឡើងខ្ពស់។
ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ប្រទេសចិនបានលុបចោលនូវគោលនយោបាយគ្មានជំងឺកូវីដ១៩របស់ខ្លួន និងបានចាប់ផ្តើមបើកសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនឡើងវិញ បើទោះបីជាពលរដ្ឋចិនជាច្រើន នៅមានការប្រយ័ត្នប្រយែងដោយសារការកើនឡើងខ្លាំងនៃករណីឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ ក៏ដោយ។
នៅក្នុងការថ្លែងជាសាធារណៈលើកដំបូងរបស់លោកកាលពីថ្ងៃទី ៣១ ខែធ្នូកន្លងទៅនេះនៅក្នុងសុន្ទរកថាឆ្នាំថ្មីចាប់តាំងពីមានការផ្លាស់ប្តូរនៃគោលនយោបាយគ្មានជំងឺកូវីដ១៩ នេះមក ប្រធានាធិបតីចិនលោក Xi Jinping បានអំពាវនាវឱ្យមានកិច្ចប្រឹងប្រែងនិងការឯកភាពគ្នាខ្លាំងជាងមុននៅពេលដែលប្រទេសចិនឈានចូលដល់ «ដំណាក់កាលថ្មី»។
អ្នកស្រី Georgieva បាននិយាយថា៖ «នេះជាលើកទីមួយហើយក្នុងរយៈពេល ៤០ ឆ្នាំកន្លងមកដែលការរីកចម្រើនរបស់ប្រទេសចិនក្នុងឆ្នាំ ២០២២ ទំនងជាមានទំហំស្មើឬក៏ក្រោមការរីកចម្រើននៃសេដ្ឋកិច្ចរបស់ពិភពលោក»។
ជាងនេះទៅទៀត ការឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ដ៏ «រាលដាលដូចភ្លើងឆេះព្រៃ» ដែលគេបានរំពឹងទុកនៅក្នុងប្រទេសចិននៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែខាងមុខនេះទំនងជានឹងប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិនកាន់តែខ្លាំងថែមទៀតនៅក្នុងឆ្នាំនេះ ហើយនឹងពន្យឺតដល់ការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ចទាំងនៅក្នុងតំបន់និងនៅលើពិភពលោក។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់អ្នកស្រី Georgieva ដែលបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសចិនកាលពីខែមុនសម្រាប់កិច្ចការរបស់អង្គការ IMF។
អ្នកស្រីថ្លែងដូច្នេះថា៖ «ខ្ញុំបានទៅប្រទេសចិនកាលពីសប្តាហ៍មុន ហើយបានទៅដល់ទីក្រុងមួយដែលគ្មានអ្នកឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ទាល់តែសោះ។ ប៉ុន្តែស្ថានភាពនេះនឹងមិននៅដូចេ្នះរហូតនោះទេ នៅពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋចាប់ផ្ដើមធ្វើដំណើរ [ឡើងវិញ] នោះ»។
អ្នកស្រីបានបន្ថែមថា៖ «ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែខាងមុខនេះ ប្រទេសចិននឹងជួបការលំបាកខ្លាំង ហើយផលប៉ះពាល់នៃការលំបាកនេះលើការរីកចម្រើនរបស់ចិននឹងមានលក្ខណៈអវិជ្ជមាន ហើយផលប៉ះពាល់លើការរីកចម្រើនក្នុងតំបន់និងលើពិភពលោកក៏នឹងមានលក្ខណៈអវិជ្ជមានផងដែរ»។
នៅក្នុងការព្យាករណ៍របស់ខ្លួនកាលពីខែតុលាឆ្នាំមុន អង្គការ IMF បានប៉ាន់ប្រមាណថា កំណើនផលទុនជាតិសរុប (GDP) របស់ចិនមានចំនួន ៣,២% នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២២ ដែលជាចំនួនស្មើគ្នាទៅនឹងចំនួនកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ពិភពលោកដែលអង្គការ IMF បានប្រមើលទុកសម្រាប់ឆ្នាំ ២០២២ នោះ។
នៅពេលនោះ អង្គការ IMF ក៏បានព្យាករណ៍ផងដែរថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រចាំឆ្នាំរបស់ចិនសម្រាប់ឆ្នាំ ២០២៣ នឹងកើនរហូតដល់ ៤,៤% ខណៈពេលដែលសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចនៅលើពិភពលោកមានការថយចុះជាងមុនបន្ថែមទៀត។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី អ្នកស្រី Georgieva បានស្នើឱ្យមានការបន្ទាបការព្យាករណ៍ការរីកចម្រើននៃសេដ្ឋកិច្ចទាំងក្នុងប្រទេសចិននិងលើពិភពលោកដែលប្រហែលជាអាចត្រូវបានគេប្រកាសឱ្យដឹងនៅចុងខែមករានេះនៅពេលដែលអង្គការ IMF បង្ហាញអំពីបច្ចុប្បន្នភាពនៃការព្យាករណ៍របស់ខ្លួននៅក្នុងអំឡុងពេលនៃកិច្ចប្រជុំរបស់អង្គការវេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកនៅក្នុងទីក្រុង Davos ប្រទេសស្វីស។
សេដ្ឋកិច្ចសហរដ្ឋអាមេរិក «មានភាពធន់ខ្លាំង»
ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ អ្នកស្រី Georgieva បាននិយាយថា សេដ្ឋកិច្ចរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកមានលក្ខណៈខុសប្លែកពីគេ ហើយប្រហែលជាអាចគេចផុតពីការធ្លាក់ចុះទាំងស្រុង ដែលការធ្លាក់ចុះនេះទំនងជានឹងប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោករហូតដល់ប្រមាណមួយភាគបី។
អ្នកស្រីបានបញ្ជាក់ថា «សហរដ្ឋអាមេរិកមានភាពធន់ខ្លាំង» ហើយ «ប្រហែលជាអាចជៀសផុតពីការធ្លាក់ចុះសេដ្ឋកិច្ចផងដែរ ដោយសារតែទីផ្សារការងាររបស់ប្រទេសនេះនៅតែមានភាពខ្លាំងក្លាដដែល»។
ប៉ុន្តែកត្តានេះផ្ទាល់ក៏មាននូវហានិភ័យផងដែរ ដោយសារតែវាអាចបង្អាក់ដល់ការរីកចម្រើន ដែលធនាគារកណ្តាលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវការសម្រេចឱ្យបានដើម្បីធ្វើឱ្យអតិផរណាថយចុះទៅដល់កម្រិតគោលដៅមួយពីកម្រិតខ្ពស់បំផុតកាលពីឆ្នាំមុនក្នុងរយៈពេល ៤០ ឆ្នាំកន្លងមកនេះ។
អតិផរណានៅសហរដ្ឋអាមេរិកបានបង្ហាញសញ្ញាហួសពីកម្រិតកំពូលបំផុតរបស់ខ្លួននៅពេលដែលឆ្នាំ ២០២២ បានបញ្ចប់ទៅ ប៉ុន្តែបើតាមការវាស់វែងរបស់ធនាគារកណ្តាលសហរដ្ឋអាមេរិក អតិផរណានេះនៅតែមានកម្រិតច្រើនជាងកម្រិតគោលដៅចំនួន ២% របស់ខ្លួន ជិត ៣ ដង។
អ្នកស្រី Georgieva បានលើកឡើងថា៖ «នេះគឺជា... រឿងល្អចម្រុះមួយ ពីព្រោះប្រសិនបើទីផ្សារការងារមានភាពខ្លាំងក្លា ធនាគារកណ្តាលសហរដ្ឋអាមេរិកអាចនឹងរក្សាទុកអត្រាការប្រាក់ឱ្យនៅកាន់តែខ្ពស់ក្នុងរយៈពេលយូរដើម្បីធ្វើឱ្យអតិផរណាធ្លាក់ចុះ»។
កាលពីឆ្នាំមុន នៅក្នុងចំណាត់ការគោលនយោបាយដ៏ខ្លាំងក្លាបំផុតរបស់ខ្លួនតាំងពីដើមទសវត្សរ៍ ១៩៨០ មក ធនាគារកណ្តាលសហរដ្ឋអាមេរិកបានដំឡើងអត្រាការប្រាក់គោលនយោបាយស្តង់ដាររបស់ខ្លួនពីចំនួនជិតសូន្យកាលពីខែមីនារហូតដល់អត្រាបច្ចុប្បន្នដែលស្ថិតនៅចន្លោះ ៤,២៥% និង ៤,៥០%។
ជាងនេះទៀត កាលពីខែធ្នូកន្លងទៅនេះ មន្ត្រីធនាគារកណ្តាលសហរដ្ឋអាមេរិកបានព្យាករណ៍ថា អត្រានេះនឹងឡើងដល់កម្រិត ៥% នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ នេះ ដែលជាអត្រាមួយដែលគេមិនធ្លាប់បានឃើញចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០០៧ មក។
ជាការពិត ទីផ្សារការងាររបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងក្លាយជាចំណុចផ្តោតដ៏សំខាន់សម្រាប់មន្ត្រីធនាគារកណ្តាលសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលចង់ឃើញតម្រូវការសម្រាប់កម្លាំងពលកម្មថយចុះដើម្បីកាត់បន្ថយសម្ពាធតម្លៃទំនិញដែលហក់ឡើងខ្ពស់។
សប្តាហ៍ទីមួយនៃឆ្នាំថ្មីនេះនឹងបង្ហាញនូវទិន្នន័យសំខាន់ៗមួយចំនួនអំពីវិស័យការងារ ដែលក្នុងនោះរួមទាំងរបាយការណ៍នៅថ្ងៃសុក្រខាងមុខនេះស្ដីពីការបើកប្រាក់បៀវត្សរ៍ប្រចាំខែសម្រាប់អ្នកដែលមិនធ្វើការនៅតាមកសិដ្ឋានផងដែរ ដែលត្រូវគេរំពឹងថានឹងបង្ហាញថា សេដ្ឋកិច្ចរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកបានបង្កើតការងារប្រមាណ ២ សែនបន្ថែមទៀតកាលពីខែធ្នូកន្លងទៅនេះ ហើយអត្រាអត់ការងារធ្វើនៅតែស្ថិតក្នុងកម្រិតជិត ៣,៧% ដដែល ដែលជាអត្រាជិតទាបបំផុតចាប់តាំងពីទសវត្សរ៍ ១៩៦០ មក៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក ជ្រា វណ្ណារិទ្ធ
