ប៉េកាំង —
ទស្សនកិច្ចរបស់លោកប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា (Barack Obama) ទៅទ្វីបអាស៊ីក្នុងសប្តាហ៍នេះកំពុងប្រព្រឹត្តធ្វើក្នុងពេលមានការព្រួយបារម្ភអំពីមហិច្ឆិតារបស់ក្រុងប៉េកាំងដែលកំពុងរីកកាន់តែធំឡើង ដើម្បីទាមទារយកទឹកដីនៅក្នុងតំបន់។ សកម្មភាពរបស់ប្រទេសរុស្ស៊ី កាលពីពេលថ្មីៗនេះនៅក្នុងប្រទេស អ៊ុយក្រែនបានធ្វើឲ្យការព្រួយបារម្ភនេះមានភាពរិតតែស្មុគស្មាញឡើងទៀតនិងឲ្យមានឱកាសដែលក្រុមអ្នកធ្វើយុទ្ធសាស្រ្តរបស់ចិនអាចក្រឡេកមើលទៅតំបន់ គ្រីមា (Crimea) ទុកជាគំរូមួយដល់ជម្លោះដែនទឹករបស់ខ្លួនជាមួយប្រទេសជិតខាង។
ប្រទេសអ៊ុយក្រែនហាក់ដូចជាស្ថិតនៅដាច់ឆ្ងាយពីព្រឹត្តិការណ៍នានាដែលកំពុងកើតមានឡើងនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីមួយដែលមានភាពស្វាហាប់ជាទីបំផុតក្នុងពិភពលោក គឺតំបន់មួយដែលជាអ្នកដឹកនាំសេដ្ឋកិច្ចដ៏សំខាន់នៃពិភពលោក តែប្រទេសអ៊ុយក្រែនពិតជាមានជាប់នៅក្នុងគំនិតរបស់មន្រ្តីអាមេរិកាំងជានិច្ច។
ថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទសន្តិសុខមួយកាលពីខែមុននៅប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី លោកឧត្តមនាវី ហារី ហារិស (Harry Harris) មេបញ្ជាការនៃកងកម្លាំងនាវាសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងតំបន់ ប៉ាស៊ីហ្វ៊ីក បានបញ្ជាក់អំពីសេចក្តីត្រូវការ ដើម្បីឲ្យប្រទេសទាំងអស់ក្នុងតំបន់ធ្វើការដើម្បីជៀសវាង មិនឲ្យស្ថានការណ៍ដូចនៅតំបន់ Crimea កើតមានឡើងនៅក្នុងតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វ៊ីក។
នៅដើមខែមេសា លោក ដានញិល រឹសសិល (Daniel Russel) ឧបការីរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសសម្រាប់កិច្ចការអាស៊ីបូព៌ានិងប៉ាស៊ីហ្វ៊ីក បានជម្រាបសមាជិករដ្ឋសភាថា ទណ្ឌកម្មដែលសហរដ្ឋអាមេរិកនិងសហភាពអឺរ៉ុប បានដាក់លើប្រទេសរុស្ស៊ី គួរមានផលប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមានទៅលើជនទាំងឡាយណានៅក្នុងប្រទេសចិន ដែលចង់យកតំបន់ Crimea ធ្វើជាគំរូមួយ។
លោកបានថ្លែងដែរថា ទណ្ឌកម្មបានដាក់សម្ពាធទៅលើប្រទេសចិន ឲ្យបង្ហាញថា ខ្លួនបានប្តេជ្ញាចំពោះដំណោះស្រាយមួយដោយសន្តិវិធីសម្រាប់ជម្លោះរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់។
ក្នុងពេល ២ ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ប្រទេសចិនបានដាក់សម្ពាធកាន់តែខ្លាំងឡើងទៅលើប្រទេស ជប៉ុន នៅក្នុងជម្លោះមួយអំពីក្រុមកោះនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងកើត។ ចិនបានបញ្ជូនកងឆ្មាំឆ្នេរសមុទ្រនិងយន្តហោះ ឥតអ្នកបើក Drone ទៅធ្វើការយាមល្បាតដើម្បីសង្កត់បន្ថែមការទាមទាររបស់ខ្លួន។ នៅចុងឆ្នាំមុន ចិនបានធ្វើសេចក្តីប្រកាសជាឯកតោភាគីអំពីតំបន់សម្គាល់អត្តសញ្ញាណការពារដែនអាកាសមួយ ដែលមានរួមបញ្ចូលក្រុមកោះនោះដែរ។
លោក Jean-Pierre Cabestan អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយម្នាក់នៅសកលវិទ្យាល័យ បាប់ទិស (Baptist) នៃកោះ ហុងកុង បាននិយាយថា ពិតជាមានការទាក់ទាញអារម្មណ៍មួយឲ្យប្រទេសចិនព្យាយាមធ្វើការផ្លាស់ប្តូរស្ថានការណ៍ដែលមានក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន។ ក៏ប៉ុន្តែលោកបន្ថែមថា ជម្លោះរបស់ចិននៅទ្វីប អាស៊ី គឺខុសគ្នាឆ្ងាយពីព្រឹត្តិការណ៍ដែលបានកើតឡើងនៅក្នុងឧបទ្វីប Crimea។
«ទីមួយ ប្រទេសជប៉ុនជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ មានសន្ធិសញ្ញាសន្តិសុខមួយរវាងជប៉ុននិងសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបង្ខំឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិកធ្វើអន្តរាគមន៍។ ប្រទេសចិនដឹងច្បាស់អំពីរឿងនេះ ពីព្រោះរដ្ឋបាលលោក អូបាម៉ា បានបញ្ជូនសារកាន់តែច្បាស់ឡើងៗទៅឲ្យប្រទេសចិនដឹងថា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងចូលរួមនៅក្នុងការប៉ះទង្គិចគ្នាដោយគ្រឿងអាវុធនៅក្នុងតំបន់កោះ សិនកាគុ (Senkakus)»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក Cabestan បានថ្លែងថា គេពិបាកទស្សន៍ទាយថាតើប្រទេសចិន នៅទីបំផុតអាចទទួលការលើកទឹកចិត្តពីអ្វីដែលប្រទេសរុស្ស៊ី បានធ្វើនៅតំបន់ Crimea ឬដូចម្តេច។
បើនិយាយអំពីជម្លោះនៅក្រុមកោះដែលគ្មានមនុស្សនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងកើត ដែលគេស្គាល់ថា Senkakus នៅប្រទេសជប៉ុន និង ដាវយូ (Diaoyu) នៅប្រទេសចិន រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងមានជម្រើសតិចណាស់។
ប្រទេសជប៉ុនត្រួតត្រាក្រុមកោះនេះ ហើយកិច្ចប្រឹងប្រែងដើម្បីឡើងលើកោះទាំងនេះក្នុងអតីតកាលដោយក្រុមសកម្មជនចិន មិនបានស្ថិតនៅយូរទេ។
លោក ស៊ី តៅ (Xie Tao) អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយម្នាក់នៅសកលវិទ្យាល័យសម្រាប់ការសិក្សាបរទេសនៃក្រុងប៉េកាំង និយាយថា បើសិនជារដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងចង់ព្យាយាមគាំទ្រកិច្ចប្រឹងប្រែងណាមួយរបស់ក្រុមអ្នកនេសាទឬអ្នកដទៃទៀត ដើម្បីឡើងលើកោះទាំងនេះក្នុងមួយរយៈពេល ហើយក្រោយមកទាមទារអធិបតេយ្យភាព សកម្មភាពនេះអាចធ្វើឲ្យមានផលវិបាកឡងទៅចិនវិញវិញ។
«មនុស្សគ្រប់គ្នាដឹងហើយថា ក្រុមកោះនេះមិនអាចគាំទ្រឲ្យមានលំនៅដ្ឋានសម្រាប់មនុស្សរស់នៅក្នុងរយៈពេលយូរបានទេ ហើយបើសិនជាលោកអ្នកធ្វើដូច្នេះ វាពិតជាក្លាយទៅជាអន្ទាក់មួយរបស់រដ្ឋាភិបាលចិន ដែលនឹងបង្ករឲ្យមានការរិះគន់អន្តរជាតិនិងការផ្តន្ទាទោសអន្តរជាតិ»។
សហរដ្ឋអាមេរិកនិយាយថា ខ្លួនមិនគាំទ្រភាគីណាមួយនៅក្នុងជម្លោះទាំងនេះទេ ទាំងនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងកើត ទាំងនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ក៏ប៉ុន្តែកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់ក្រុង វ៉ាស៊ីនតោនដើម្បីប្តូរតុល្យភាពនៃជំហររបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់ ដោយពង្រឹងទំនាក់ទំនងការទូត សេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ និងសន្តិសុខ បានបង្កើនសេចក្តីព្រួយបារម្ភរបស់ប្រទេសចិន។
មនុស្សខ្លះមើលឃើញកិច្ចប្រឹងប្រែងនេះ ដែលហៅថា «ការងាករេទៅរកទ្វីបអាស៊ី» ឬ “Pivot to Asia” ថាជាការប៉ុនប៉ងដើម្បីទប់ការកើនឡើងរបស់ក្រុងប៉េកាំង។ អ្នកទាំងនេះអះអាងថា សកម្មភាពរបស់ក្រុង វ៉ាស៊ីនតោនកំពុងធ្វើឲ្យសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួនក្នុងតំបន់មានសេចក្តីក្លាហានហ៊ានដំឡើងភាពតានតឹង។
នៅពេលប៉ុន្មានថ្ងៃមុនលោកប្រធានាធិបតី អូបាម៉ា ត្រូវចេញដំណើរ ប្រទេស ជប៉ុនបានប្រកាសអំពីសេចក្តីសម្រេចមួយដើម្បីពង្រីកវត្តមានយោធារបស់ខ្លួន ដោយដាក់រាយកងទ័ពនិងបណ្តាញរ៉ាដា នៅលើកោះមួយនៅជិតតំបន់ដែលមានជម្លោះនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងកើត។
ប្រទេសចិននិយាយថាខ្លួនកំពុងស្វែងរកការដោះស្រាយជម្លោះរបស់ខ្លួនក្នុងតំបន់ដោយសន្តិវិធី ហើយបានចោទប្រទេស ជប៉ុន ថាបានបំផ្លើសការគំរាមក្នុងតំបន់ ដើម្បីបង្ហាញហេតុផលអំពីការពង្រីកយោធារបស់ខ្លួន។
ប្រទេសជប៉ុនជាកន្លែងឈប់ទីមួយនៅក្នុងទស្សនកិច្ច ៤ ប្រទេសរបស់លោកប្រធានាធិបតី អូបាម៉ា ទៅកាន់តំបន់នេះ ដែលមានរួមទស្សនកិច្ចនៅប្រទេស កូរ៉េខាងត្បូង និងប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ២ ទៀត ដែលមានជម្លោះដែនទឺកជាមួយប្រទេសចិន នៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺ ហ្វ៊ីលីពីន និងម៉ាឡេស៊ី។
កាលពីឆ្នាំមុន ការបិទទ្វាររដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនមួយលើក បានបង្ខំឲ្យលោកប្រធានាធិបតី អូបាម៉ា លុបចោលការអញ្ជើញទៅចូលរួមក្នុងសន្និសីទរបស់មេដឹកនាំអង្គការ អេប៉េច (APEC)។ លោក Cabestan និយាយថា ទស្សនកិច្ចឆ្នាំនេះ ជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចប្រឹងប្រែង ដើម្បីបន្តដំណើរពីទីកន្លែងដែលលោកបានឈប់កាលពីលើកមុន៕
«លោក អូបាម៉ា ចង់ជួសជុលការមិនបានអញ្ជើញទៅបំពេញទស្សនកិច្ច និងការមិនបានទៅចូលរួមក្នុងសន្និសីទរបស់អង្គការ APEC នៅប្រទេស ឥណ្ឌូនេស៊ីនៅសរទៈរដូវ ឆ្នាំមុន។ ខ្ញុំគិតថាការណ៍នេះបានបណ្តាលឲ្យមានការខកចិត្តនិងភាពរសាប់រសល់នៅក្នុងទ្វីប អាស៊ី ជាពិសេសក្នុងចំណោមសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ពីព្រោះវាបានបើកឱកាសឲ្យប្រទេសចិនធ្វើជាអ្នកដឹកនាំសន្និសីទនេះ ជំនួសលោក អូបាម៉ា»។
អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ Xie Tao និយាយថា ក្រុងប៉េកាំង នឹងតាមមើលយ៉ាងដិតដល់ ដើម្បីឲ្យដឹងថាតើលោក អូបាម៉ា ធ្វើអ្វីខ្លះដើម្បីធានាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិកនៅក្នុងតំបន់ ថាតើលោកនឹងដើរតួជាអ្នករក្សាសន្តិភាព ដោយជំរុញឲ្យមានស្ថេរភាពក្នុងតំបន់ ឬមួយក៏ដំឡើងទស្សនៈអវិជ្ជមានថែមទៀតអំពីប្រទេសចិន។
«ខ្ញុំសង្ឃឹមថា លោកនឹងធ្វើអ្វីមួយដើម្បីសម្រាលការសង្ស័យរបស់ប្រទេសចិន ដែលថាលោកពិតជាអញ្ជើញមកទីនេះមិនមែនដើម្បីទប់ស្កាត់ប្រទេសចិនទេ»។
លោក Xie Tao បានបន្ថែមថា ការសាកពិសោធន៍សំខាន់មួយគឺនៅពេលលោក អូបាម៉ា ឈប់នៅប្រទេស ម៉ាឡេស៊ី។ កន្លែងឈប់របស់លោក អូបាម៉ា នៅ ម៉ាឡេស៊ី ជាកន្លែងឈប់ទីមួយរបស់ប្រធានាធិបតីម្នាក់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងពេល ជិត ៥ ទសវត្សរ៍កន្លងទៅនេះ ហើយនឹងប្រព្រឹត្តិធ្វើនៅចំពេលដែលទំនាក់ទំនងរវាងក្រុង គូឡាលំពួរ(Kuala Lumpur) និងក្រុង ប៉េកាំង កំពុងមានភាពដុនដាបយ៉ាងខ្លាំង នៅក្រោយការបាត់ដានយន្តហោះជើង MH370 របស់ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ប្រទេស ម៉ាឡេស៊ី៕
ប្រែសម្រួលដោយ កែរ យ៉ាន
ប្រទេសអ៊ុយក្រែនហាក់ដូចជាស្ថិតនៅដាច់ឆ្ងាយពីព្រឹត្តិការណ៍នានាដែលកំពុងកើតមានឡើងនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីមួយដែលមានភាពស្វាហាប់ជាទីបំផុតក្នុងពិភពលោក គឺតំបន់មួយដែលជាអ្នកដឹកនាំសេដ្ឋកិច្ចដ៏សំខាន់នៃពិភពលោក តែប្រទេសអ៊ុយក្រែនពិតជាមានជាប់នៅក្នុងគំនិតរបស់មន្រ្តីអាមេរិកាំងជានិច្ច។
ថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទសន្តិសុខមួយកាលពីខែមុននៅប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី លោកឧត្តមនាវី ហារី ហារិស (Harry Harris) មេបញ្ជាការនៃកងកម្លាំងនាវាសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងតំបន់ ប៉ាស៊ីហ្វ៊ីក បានបញ្ជាក់អំពីសេចក្តីត្រូវការ ដើម្បីឲ្យប្រទេសទាំងអស់ក្នុងតំបន់ធ្វើការដើម្បីជៀសវាង មិនឲ្យស្ថានការណ៍ដូចនៅតំបន់ Crimea កើតមានឡើងនៅក្នុងតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វ៊ីក។
នៅដើមខែមេសា លោក ដានញិល រឹសសិល (Daniel Russel) ឧបការីរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសសម្រាប់កិច្ចការអាស៊ីបូព៌ានិងប៉ាស៊ីហ្វ៊ីក បានជម្រាបសមាជិករដ្ឋសភាថា ទណ្ឌកម្មដែលសហរដ្ឋអាមេរិកនិងសហភាពអឺរ៉ុប បានដាក់លើប្រទេសរុស្ស៊ី គួរមានផលប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមានទៅលើជនទាំងឡាយណានៅក្នុងប្រទេសចិន ដែលចង់យកតំបន់ Crimea ធ្វើជាគំរូមួយ។
លោកបានថ្លែងដែរថា ទណ្ឌកម្មបានដាក់សម្ពាធទៅលើប្រទេសចិន ឲ្យបង្ហាញថា ខ្លួនបានប្តេជ្ញាចំពោះដំណោះស្រាយមួយដោយសន្តិវិធីសម្រាប់ជម្លោះរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់។
ក្នុងពេល ២ ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ប្រទេសចិនបានដាក់សម្ពាធកាន់តែខ្លាំងឡើងទៅលើប្រទេស ជប៉ុន នៅក្នុងជម្លោះមួយអំពីក្រុមកោះនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងកើត។ ចិនបានបញ្ជូនកងឆ្មាំឆ្នេរសមុទ្រនិងយន្តហោះ ឥតអ្នកបើក Drone ទៅធ្វើការយាមល្បាតដើម្បីសង្កត់បន្ថែមការទាមទាររបស់ខ្លួន។ នៅចុងឆ្នាំមុន ចិនបានធ្វើសេចក្តីប្រកាសជាឯកតោភាគីអំពីតំបន់សម្គាល់អត្តសញ្ញាណការពារដែនអាកាសមួយ ដែលមានរួមបញ្ចូលក្រុមកោះនោះដែរ។
លោក Jean-Pierre Cabestan អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយម្នាក់នៅសកលវិទ្យាល័យ បាប់ទិស (Baptist) នៃកោះ ហុងកុង បាននិយាយថា ពិតជាមានការទាក់ទាញអារម្មណ៍មួយឲ្យប្រទេសចិនព្យាយាមធ្វើការផ្លាស់ប្តូរស្ថានការណ៍ដែលមានក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន។ ក៏ប៉ុន្តែលោកបន្ថែមថា ជម្លោះរបស់ចិននៅទ្វីប អាស៊ី គឺខុសគ្នាឆ្ងាយពីព្រឹត្តិការណ៍ដែលបានកើតឡើងនៅក្នុងឧបទ្វីប Crimea។
«ទីមួយ ប្រទេសជប៉ុនជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ មានសន្ធិសញ្ញាសន្តិសុខមួយរវាងជប៉ុននិងសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបង្ខំឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិកធ្វើអន្តរាគមន៍។ ប្រទេសចិនដឹងច្បាស់អំពីរឿងនេះ ពីព្រោះរដ្ឋបាលលោក អូបាម៉ា បានបញ្ជូនសារកាន់តែច្បាស់ឡើងៗទៅឲ្យប្រទេសចិនដឹងថា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងចូលរួមនៅក្នុងការប៉ះទង្គិចគ្នាដោយគ្រឿងអាវុធនៅក្នុងតំបន់កោះ សិនកាគុ (Senkakus)»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក Cabestan បានថ្លែងថា គេពិបាកទស្សន៍ទាយថាតើប្រទេសចិន នៅទីបំផុតអាចទទួលការលើកទឹកចិត្តពីអ្វីដែលប្រទេសរុស្ស៊ី បានធ្វើនៅតំបន់ Crimea ឬដូចម្តេច។
បើនិយាយអំពីជម្លោះនៅក្រុមកោះដែលគ្មានមនុស្សនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងកើត ដែលគេស្គាល់ថា Senkakus នៅប្រទេសជប៉ុន និង ដាវយូ (Diaoyu) នៅប្រទេសចិន រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងមានជម្រើសតិចណាស់។
ប្រទេសជប៉ុនត្រួតត្រាក្រុមកោះនេះ ហើយកិច្ចប្រឹងប្រែងដើម្បីឡើងលើកោះទាំងនេះក្នុងអតីតកាលដោយក្រុមសកម្មជនចិន មិនបានស្ថិតនៅយូរទេ។
លោក ស៊ី តៅ (Xie Tao) អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយម្នាក់នៅសកលវិទ្យាល័យសម្រាប់ការសិក្សាបរទេសនៃក្រុងប៉េកាំង និយាយថា បើសិនជារដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងចង់ព្យាយាមគាំទ្រកិច្ចប្រឹងប្រែងណាមួយរបស់ក្រុមអ្នកនេសាទឬអ្នកដទៃទៀត ដើម្បីឡើងលើកោះទាំងនេះក្នុងមួយរយៈពេល ហើយក្រោយមកទាមទារអធិបតេយ្យភាព សកម្មភាពនេះអាចធ្វើឲ្យមានផលវិបាកឡងទៅចិនវិញវិញ។
«មនុស្សគ្រប់គ្នាដឹងហើយថា ក្រុមកោះនេះមិនអាចគាំទ្រឲ្យមានលំនៅដ្ឋានសម្រាប់មនុស្សរស់នៅក្នុងរយៈពេលយូរបានទេ ហើយបើសិនជាលោកអ្នកធ្វើដូច្នេះ វាពិតជាក្លាយទៅជាអន្ទាក់មួយរបស់រដ្ឋាភិបាលចិន ដែលនឹងបង្ករឲ្យមានការរិះគន់អន្តរជាតិនិងការផ្តន្ទាទោសអន្តរជាតិ»។
សហរដ្ឋអាមេរិកនិយាយថា ខ្លួនមិនគាំទ្រភាគីណាមួយនៅក្នុងជម្លោះទាំងនេះទេ ទាំងនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងកើត ទាំងនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ក៏ប៉ុន្តែកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់ក្រុង វ៉ាស៊ីនតោនដើម្បីប្តូរតុល្យភាពនៃជំហររបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់ ដោយពង្រឹងទំនាក់ទំនងការទូត សេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ និងសន្តិសុខ បានបង្កើនសេចក្តីព្រួយបារម្ភរបស់ប្រទេសចិន។
មនុស្សខ្លះមើលឃើញកិច្ចប្រឹងប្រែងនេះ ដែលហៅថា «ការងាករេទៅរកទ្វីបអាស៊ី» ឬ “Pivot to Asia” ថាជាការប៉ុនប៉ងដើម្បីទប់ការកើនឡើងរបស់ក្រុងប៉េកាំង។ អ្នកទាំងនេះអះអាងថា សកម្មភាពរបស់ក្រុង វ៉ាស៊ីនតោនកំពុងធ្វើឲ្យសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួនក្នុងតំបន់មានសេចក្តីក្លាហានហ៊ានដំឡើងភាពតានតឹង។
នៅពេលប៉ុន្មានថ្ងៃមុនលោកប្រធានាធិបតី អូបាម៉ា ត្រូវចេញដំណើរ ប្រទេស ជប៉ុនបានប្រកាសអំពីសេចក្តីសម្រេចមួយដើម្បីពង្រីកវត្តមានយោធារបស់ខ្លួន ដោយដាក់រាយកងទ័ពនិងបណ្តាញរ៉ាដា នៅលើកោះមួយនៅជិតតំបន់ដែលមានជម្លោះនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងកើត។
ប្រទេសចិននិយាយថាខ្លួនកំពុងស្វែងរកការដោះស្រាយជម្លោះរបស់ខ្លួនក្នុងតំបន់ដោយសន្តិវិធី ហើយបានចោទប្រទេស ជប៉ុន ថាបានបំផ្លើសការគំរាមក្នុងតំបន់ ដើម្បីបង្ហាញហេតុផលអំពីការពង្រីកយោធារបស់ខ្លួន។
ប្រទេសជប៉ុនជាកន្លែងឈប់ទីមួយនៅក្នុងទស្សនកិច្ច ៤ ប្រទេសរបស់លោកប្រធានាធិបតី អូបាម៉ា ទៅកាន់តំបន់នេះ ដែលមានរួមទស្សនកិច្ចនៅប្រទេស កូរ៉េខាងត្បូង និងប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ២ ទៀត ដែលមានជម្លោះដែនទឺកជាមួយប្រទេសចិន នៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺ ហ្វ៊ីលីពីន និងម៉ាឡេស៊ី។
កាលពីឆ្នាំមុន ការបិទទ្វាររដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនមួយលើក បានបង្ខំឲ្យលោកប្រធានាធិបតី អូបាម៉ា លុបចោលការអញ្ជើញទៅចូលរួមក្នុងសន្និសីទរបស់មេដឹកនាំអង្គការ អេប៉េច (APEC)។ លោក Cabestan និយាយថា ទស្សនកិច្ចឆ្នាំនេះ ជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចប្រឹងប្រែង ដើម្បីបន្តដំណើរពីទីកន្លែងដែលលោកបានឈប់កាលពីលើកមុន៕
«លោក អូបាម៉ា ចង់ជួសជុលការមិនបានអញ្ជើញទៅបំពេញទស្សនកិច្ច និងការមិនបានទៅចូលរួមក្នុងសន្និសីទរបស់អង្គការ APEC នៅប្រទេស ឥណ្ឌូនេស៊ីនៅសរទៈរដូវ ឆ្នាំមុន។ ខ្ញុំគិតថាការណ៍នេះបានបណ្តាលឲ្យមានការខកចិត្តនិងភាពរសាប់រសល់នៅក្នុងទ្វីប អាស៊ី ជាពិសេសក្នុងចំណោមសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ពីព្រោះវាបានបើកឱកាសឲ្យប្រទេសចិនធ្វើជាអ្នកដឹកនាំសន្និសីទនេះ ជំនួសលោក អូបាម៉ា»។
អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ Xie Tao និយាយថា ក្រុងប៉េកាំង នឹងតាមមើលយ៉ាងដិតដល់ ដើម្បីឲ្យដឹងថាតើលោក អូបាម៉ា ធ្វើអ្វីខ្លះដើម្បីធានាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិកនៅក្នុងតំបន់ ថាតើលោកនឹងដើរតួជាអ្នករក្សាសន្តិភាព ដោយជំរុញឲ្យមានស្ថេរភាពក្នុងតំបន់ ឬមួយក៏ដំឡើងទស្សនៈអវិជ្ជមានថែមទៀតអំពីប្រទេសចិន។
«ខ្ញុំសង្ឃឹមថា លោកនឹងធ្វើអ្វីមួយដើម្បីសម្រាលការសង្ស័យរបស់ប្រទេសចិន ដែលថាលោកពិតជាអញ្ជើញមកទីនេះមិនមែនដើម្បីទប់ស្កាត់ប្រទេសចិនទេ»។
លោក Xie Tao បានបន្ថែមថា ការសាកពិសោធន៍សំខាន់មួយគឺនៅពេលលោក អូបាម៉ា ឈប់នៅប្រទេស ម៉ាឡេស៊ី។ កន្លែងឈប់របស់លោក អូបាម៉ា នៅ ម៉ាឡេស៊ី ជាកន្លែងឈប់ទីមួយរបស់ប្រធានាធិបតីម្នាក់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងពេល ជិត ៥ ទសវត្សរ៍កន្លងទៅនេះ ហើយនឹងប្រព្រឹត្តិធ្វើនៅចំពេលដែលទំនាក់ទំនងរវាងក្រុង គូឡាលំពួរ(Kuala Lumpur) និងក្រុង ប៉េកាំង កំពុងមានភាពដុនដាបយ៉ាងខ្លាំង នៅក្រោយការបាត់ដានយន្តហោះជើង MH370 របស់ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ប្រទេស ម៉ាឡេស៊ី៕
ប្រែសម្រួលដោយ កែរ យ៉ាន
