សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានចេញដីកាកោះហៅលោក រ៉ុង ឈុន ទីប្រឹក្សាគណបក្សកម្លាំងជាតិ ឲ្យចូលសវនាកានៅថ្ងៃទី ១៧ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៥ ជាកំហិត ពីបទ«មិនរាងចាលក្នុងបទមជ្ឈិមបន្ទាប់ពីការផ្តន្ទាទោសបទមជ្ឈិម» និងបទ«ញុះញង់បង្កឲ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម»។ នេះបើតាមដីការបស់អយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលបានចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី ៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៤។
លោក រ៉ុង ឈុន ទីប្រឹក្សាគណបក្សកម្លាំងជាតិ ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃសុក្រថា លោកនឹងចូលខ្លួនតាមការកោះហៅរបស់តុលាការនៅថ្ងៃខាងមុខ។ លោកអះអាងថា ការចោទប្រកាន់លោកពីបទមិនរាងចាលនេះគឺជារឿងមិនសមហេតុផល ព្រោះលោកគ្រាន់តែធ្វើនយោបាយដើម្បីជួយអ្នកទន់ខ្សោយ និងការពារប្រជាពលរដ្ឋពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។
លោក រ៉ុង ឈុន ថ្លែងថា៖ «ការពិតទៅ ការចុះជួបប្រជាពលរដ្ឋខ្ញុំចុះជួបជាហូរហែមកហើយ តាំងពីធ្វើការនៅសហជីព សមាគមគ្រូ ព្រោះយើងធ្វើការសហជីព ធ្វើការសមាគមក្នុងការជួយអ្នកទន់ខ្សោយ។ ដល់ចូលរួមសកម្មភាពនយោបាយក៏យើងដើរតួនាទី ព្រោះបក្សប្រឆាំងត្រូវការពារយុត្តិធម៌ជូនប្រជាពលរដ្ឋ ជូនអ្នកទន់ខ្សោយ ប្រជាពលរដ្ឋមានទុក្ខ មានការរំលោភបំពាន ដោយប្រការណាមួយ យើងត្រូវតែចុះជួបជាមួយប្រជាពលរដ្ឋហើយ ហើយត្រង់ចំណុចហ្នឹង បែរជាយកមកដាក់បន្ទុកថា ជារឿងមិនរាងចាល អត់មានសមហេតុផលណាមួយសោះ ទាក់ទងរឿងទាំងអស់នេះ»។
លោកបានបន្ថែមថា កម្ពុជាត្រូវបញ្ឈប់រាល់ការចោទប្រកាន់អ្នកនយោបាយ និងសកម្មជនសង្គមពីបទញុះញង់ដោយលើកហេតុផលថា រាល់ការចោទប្រកាន់ទាំងនោះបានធ្វើឲ្យខូចប្រយោជន៍ជាតិ។ លោក រ៉ុង ឈុន ក៏ជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលបើកឲ្យមានការសន្ទនាគ្នាដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយលើបញ្ហានានា ទៅតាមសំណើរបស់ក្រុមគណបក្សនយោបាយដែលមាននិន្នាការប្រឆាំង ដើម្បីទទួលបានការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋ ជាជាងការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការមកធ្វើការចោទប្រកាន់ និងដាក់សម្ពាធលើសិទ្ធិធ្វើនយោបាយ។
បើតាមលោក រ៉ុង ឈុន ការចោទប្រកាន់រូបលោកពីបទ «មិនរាងចាលក្នុងបទមជ្ឈិម» និង «ញុះញង់» ក្នុងអំឡុងខែសីហា ឆ្នាំ ២០២៤ ធ្វើឡើងដោយពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការផ្តល់បទសម្ភាសន៍របស់លោកជាមួយវិទ្យុអាស៊ីសេរី អំពីវត្តមានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលបានចុះត្រួតពិនិត្យតាមបន្ទាត់ព្រំដែន និងសកម្មភាពរបស់លោក រ៉ុង ឈុន ខ្លួនឯងផ្ទាល់ក្នុងការចុះសួរសុខទុក្ខប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅបឹងតាមោក ការចុះជួបប្រជាពលរដ្ឋដែលមានវិវាទដីធ្លីជិតព្រលានយន្តហោះថ្មីក្នុងខេត្តកណ្តាល និងនៅពេលលោកទៅសម្ពោធទីស្នាក់ការគណបក្សកម្លាំងជាតិនៅស្រុកកោះធំ ខេត្តកណ្តាល។
វីអូអេមិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីអ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញលោក អ៊ី រិន្ទ បាននៅឡើយទេ។
កាលពីថ្ងៃទី ២០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០២៤ លោក រ៉ុង ឈុន ត្រូវបានតុលាការកោះហៅសាកសួរជាលើកដំបូងពីបទមិនរាងចាលក្នុងបទមជ្ឈិម។ នៅពេលនោះ តុលាការបានសម្រេចដាក់បម្រាមមិនឲ្យលោកចាកចេញពីកម្ពុជា មិនត្រូវផ្លាស់ប្តូរទីលំនៅ មិនត្រូវជួបបុគ្គលមួយចំនួនដែលអាចនាំឲ្យមានការប្រព្រឹត្តបទល្មើសដដែល ឬបទល្មើសថ្មីផ្សេងទៀត ហើយក្នុងករណីគេចវេសពីកាតព្វកិច្ច តុលាការនឹងសម្រេចឃុំខ្លួនជាបណ្តោះអាសន្ន។
នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូលោក អំ សំអាត សង្កេតឃើញថា ការចោទប្រកាន់ពីបទមិនរាងចាលក្នុងបទមជ្ឈិមបានចាប់ផ្តើមកើតមានជាបន្តបន្ទាប់ក្នុងឆ្នាំ ២០២៤ ហើយការប្រើប្រាស់បទចោទនេះអាចធ្វើឲ្យជនជាប់ចោទមានទោសទ្វេដង បើសិនត្រូវបានតុលាការរកឃើញថាមានកំហុសនោះ។
លោកកត់សម្គាល់ទៀតថា ករណីលោក រ៉ុង ឈុន អាចនឹងធ្វើឲ្យមានការរិះគន់បន្ថែមទៀតពីក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្ស អង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏ដូចជាសហគមន៍អន្តរជាតិ ដែលចាត់ទុកចំណាត់ការបែបនេះថាជារឿងនយោបាយច្រើនជាងការអនុវត្តច្បាប់។
លោក អំ សំអាត ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃសុក្រថា៖ «បញ្ហាលោក រ៉ុង ឈុន នេះយើងបារម្ភថា និងមានការរិះគន់បន្ថែមទៀតលើបញ្ហាលម្ហសេរីភាពនយោបាយ ឬសេរីភាពការបញ្ចេញមតិបន្ថែមទៀត។ កន្លងពេលថ្មីៗ យើងឃើញហើយសហគមន៍អ៊ឺរ៉ុប សភាសហគមន៍អ៊ឺរ៉ុបបានធ្វើការបោះឆ្នោត ហើយអនុម័តបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ដោយផ្អែកលើលម្ហសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន លម្ហសេរីភាពនយោបាយ លម្ហសេរីភាពសារព័ត៌មាន លម្ហសេរីភាពស៊ីវិលអីជាដើម ថាមានការរួមតូច។ ហើយគេនៅតែទទូចសុំឲ្យមានការបើកលម្ហសេរីភាពទាំងអស់នេះឲ្យបានទូលំទូលាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា»។
គួរបញ្ជាក់ថា លោក រ៉ុង ឈុន អតីតមេដឹកនាំសហជីពនិងជាអតីតប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ ធ្លាប់ត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួនកាលពីយប់ថ្ងៃទី ៣១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២០។ លោកត្រូវបានតុលាការក្រុងភ្នំពេញចោទប្រកាន់ និងឃុំខ្លួនពីបទ «ញុះញង់» បន្ទាប់ពីលោកបានចុះទៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ និងជួបប្រជាពលរដ្ឋដែលអះអាងថា ដីរបស់ពួកគេត្រូវបានអាជ្ញាធរវៀតណាមហាមមិនឲ្យចូលធ្វើស្រែចម្ការ និងមានការបោះបង្គោលព្រំដែនចូលទឹកដីកម្ពុជា៕
វេទិកាបញ្ចេញមតិ