ជាញឹកញាប់ ការមករដូវបានធ្វើឲ្យក្មេងស្រីជាច្រើននៅតាមតំបន់នានាក្នុងទ្វីបអាហ្វ្រិកមិនបានមករៀន។ ប៉ុន្តែតើរដ្ឋាភិបាលគួរតែផ្ដល់ផលិតផលអនាម័យឲ្យក្មេងស្រី ដែលមិនមានលទ្ធភាពទិញ ដើម្បីការពារកុំឲ្យពួកគេរៀនមិនទាន់ក្នុងថ្នាក់ដែរឬទេ? សំនួរនេះបានបន្តឲ្យមានការជជែកពិភាក្សានៅក្នុងប្រទេសជាច្រើននៅភាគខាងកើតទ្វីបអាហ្វ្រិក ពិសេសនៅក្នុងប្រទេសកេនយ៉ា កន្លែងដែលកាលពីឆ្នាំមុនលោកប្រធានាធិបតី Uhuru Kenyatta បានចុះហត្ថលេខាលើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្ដីពីការអប់រំជាមូលដ្ឋាន ដែលតម្រូវឲ្យរដ្ឋាភិបាលផ្ដល់កន្សែងអនាម័យដោយឥតគិតថ្លៃដល់សិស្សស្រីៗ។
របាយការណ៍មួយរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិកាលពីឆ្នាំ២០១៦ បានប៉ាន់ប្រមាណថា មានក្មេងស្រីម្នាក់ក្នុងចំណោមដប់នាក់នៅអនុតំបន់សាហារ៉ាក្នុងទី្វបអាហ្វ្រិក មិនបានមកសាលារៀន នៅពេលពួកគេមានរដូវ ដោយសារតែពួកគេគ្មានលទ្ធភាពក្នុងការទិញផលិតផលអនាម័យ។
បន្ទាប់ពីបានធ្វើការជជែកពិភាក្សាអស់រយៈពេល២ឆ្នាំ សភាប្រទេសកេនយ៉ាបានបោះឆ្នោតគាំទ្រយ៉ាងលើសលប់កាលពីឆ្នាំ២០១៧ ដើម្បីគាំទ្រវិធានការមួយ ដែលអ្នកតស៊ូមតិបាននិយាយថា នឹងបំបាត់ឧបសគ្គរារាំងដល់ការអប់រំ។ នៅក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧ លោកប្រធានាធិបតី Kenyatta បានចុះហត្ថលេខាលើវិសោធនកម្មច្បាប់នោះឲ្យចូលជាធរមាន។
នៅក្នុងខែឧសភាកន្លងទៅនេះ រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកកិច្ចការយេនឌ័រ អ្នកស្រី Margaret Kobia បានលុបបំបាត់ឧបសគ្គ ដើម្បីឲ្យមានការចែកចាយកន្សែងអនាម័យចំនួនមួយលាន ដល់ក្មេងស្រីនៅស្រុក Makueni និង Kitui នៃប្រទេសកេនយ៉ា។
រដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសថា ខ្លួននឹងតម្រង់ទិសដៅសម្រាប់ការចែកចាយដល់ក្មេងស្រីសិស្សសាលាជាង ២ សែននាក់ ជាផ្នែកនៃកម្មវិធីសាកល្បង។
តាមរយៈមូលនិធិផ្ដល់ដោយរដ្ឋាភិបាលនិងបញ្ជូនទៅរដ្ឋបាលថ្នាក់ស្រុក ច្បាប់ថ្មីនេះ ត្រូវបានកំណត់ដើម្បីផ្ដល់ប្រយោជន៍ដល់ក្មេងស្រី នៅគ្រប់ស្រុកទាំង៤៧ ក្នុងប្រទេសកេនយ៉ា។
រដ្ឋាភិបាលបានបែងចែកថវិកាចំនួន ៤,៦ លានដុល្លារ ដល់ក្រសួងកិច្ចការយេនឌ័រ ដើម្បីទិញកន្សែងអនាម័យ។
លោកស្រី Rachel Ouko គឺជាមន្ត្រីសម្របសម្រួលកម្មវិធីសម្រាប់អង្គការ Femme International ជាអង្គការមិនរកប្រាក់កម្រៃដែលបានផ្ដល់ផលិតផលចំពោះការមករដូវ ដូចជាពែងនិងសំឡីអនាម័យ ដែលអាចប្រើប្រាស់ឡើងវិញ បោកទឹកបាន សម្រាប់ក្មេងស្រីក្រីក្រ នៅក្នុងប្រទេសកេនយ៉ា និងតង់សានី។
លោកស្រី Ouko បានថ្លែងថា៖
«ប្រសិនបើប្រព័ន្ធនោះមានដំណើរការបានល្អ វានឹងផ្ដល់ឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងទៅលើក្មេងស្រីសិស្សសាលាទាំងនោះ។ ដំបូងបង្អស់ យើងមានការអប់រំដោយមិនគិតថ្លៃ ដូច្នេះគ្មានក្មេងស្រីណា មានលេសថាមិនទៅសាលារៀននោះទេ។ បន្ទាប់មក យើងមានសំឡីអនាម័យដោយឥតគិតថ្លៃ ដូច្នេះគ្មានក្មេងស្រីណា មានលេសថាមិនទៅសាលារៀនដោយសារតែគ្មានសំឡីអនាម័យនោះទេ»។
សកម្មជននៅជុំវិញតំបន់និយាយថា បញ្ហានេះគឺកើតឡើងភាគច្រើននៅតាមតំបន់ដាច់ស្រយាល ហើយបញ្ហាមានលក្ខណៈស្មុគស្មាញខ្លាំង មិនមែនគ្រាន់តែរឿងចែកចាយសំឡីអនាម័យនោះទេ។
កាលពីឆ្នាំ២០១៧ អង្គការមូលនិធិកុមារនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ បានប៉ាន់ប្រមាណថា មានក្មេងស្រីប្រហែល៦០ភាគរយ មិនបានមករៀន ដោយសារ សាលារៀនរបស់ពួកគេ ខ្វះបង្គន់អនាម័យនិងបន្ទប់សម្រាប់លាងសម្អាត ដើម្បីជួយពួកគេក្នុងអំឡុងពេលមានរដូវ។
លោកស្រី Regina Kasebe ជាអ្នកបម្រើការងារសង្គម ជនជាតិអ៊ូហ្គាន់ដា ជាមួយអង្គការ Action Alliance ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ឈ្មោះថា Solidarity Uganda។
អ្នកស្រីបានថ្លែងថា៖
«បញ្ហារបស់ស្ត្រីនិងក្មេងស្រីមាននៅទូទាំងប្រទេស ហើយអ្នកឃើញបញ្ហានោះនៅតាមសាលារៀន។ ក្មេងស្រីទាំងនោះភាគច្រើនមកពីគ្រួសារក្រីក្រ។ នៅតាមសាលារៀនដែលយើងធ្វើការ បញ្ហាប្រឈមដែលពួកគេមាន គឺកើតឡើងក្នុងអំឡុងពេលមករដូវ។ ដោយសារតែពួកគេមិនមានកន្សែងអនាម័យ ពួកគេមិនបានប្រើអ្វីទាំងអស់ ដូច្នេះសម្រាប់ថ្ងៃនោះ ពួកគេនឹងនៅផ្ទះ ហើយមិនអាចទៅសាលារៀនបានក្នុងស្ថានភាពបែបនោះទេ។ ដូច្នេះពួកគេនឹងបាត់មុខពីសាលារៀន នៅថ្ងៃដែលពួកគេមករដូវ ហើយពួកគេក៏បោះបង់ចោលការសិក្សាផងដែរ ពីព្រោះពួកគេមានការលំបាក ដោយសារពួកគេមិនអាចទ្រាំទ្រនឹងបញ្ហាដដែលៗ ម្តងហើយម្តងទៀតបាន»។
លោកស្រីនិយាយថា ក្មេងស្រីនៅតាមតំបន់ដាច់ស្រយាល គឺឆាប់ងាយនឹងរៀបការ នៅពេលដែលពួកគេចាប់ផ្ដើមមករដូវ ដែលការណ៍នេះជាកត្តារួមចំណែកបន្ថែម ដល់អត្រាបោះបង់ចោលការសិក្សា។
ប្រទេសមួយចំនួននៅក្នុងទ្វីបអាហ្វ្រិក បានជ្រើសរើសវិធានការមួយចំនួន ដើម្បីធ្វើឲ្យផលិតផលអនាម័យ ងាយទទួលបាន សម្រាប់ទាំងស្ត្រីនិងក្មេងស្រី។
ប្រទេសអ៊ូហ្គាន់ដា (Uganda) បានប្រកាសកាលពីឆ្នាំ ២០១៧ ថា សំឡីអនាម័យនឹងត្រូវបានលើកលែងពន្ធ ហើយកាលពីខែវិច្ឆិកា ប្រទេសកេនយ៉ា បានលុបចោលពន្ធលើវត្ថុធាតុដើមសម្រាប់ការផលិតសំឡីអនាម័យ ដើម្បីធ្វើឱ្យផលិតផលកាន់តែមានតម្លៃសមរម្យ។
យោងតាមអង្គការសហគ្រាសសុខាភិបាលប្រកបដោយចីរភាព (Sustainable Health Enterprises) បានឲ្យដឹងថា កាលពីឆ្នាំមុន មានស្ត្រីនិងកុមារី ១៨ភាគរយក្នុងប្រទេសរវ៉ាន់ដា (Rwanda) មិនបានមកធ្វើការឬមករៀន ដោយសារតែពួកគេមិនមានលទ្ធភាពទិញសំឡីអនាម័យ។ អង្គការនេះបានប៉ាន់ប្រមាណថា កង្វះសំឡីអនាម័យធូរថ្លៃ អាចធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសរវ៉ាន់ដា ចំណាយលុយអស់ ១១៥ លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ។
ក្រុមសកម្មជនសង្ឃឹមថា ប្រទេសផ្សេងទៀតក្នុងតំបន់ នឹងអនុវត្តតាមគំរូប្រទេសកេនយ៉ា ព្រមទាំងចាត់វិធានការ ដើម្បីធ្វើឲ្យសំឡីអនាម័យមានភាពងាយស្រួលនឹងទទួលបាន ហើយដូច្នេះវានឹងជួយឲ្យក្មេងស្រីយកឈ្នះលើគុណវិបត្តិដ៏ធំមួយ ដែលពួកគេកំពុងប្រឈមនៅសាលារៀន៕
ប្រែសម្រួលដោយ នូវ ពៅលក្ខិណា
