ខេត្ត Aceh នៃប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីបានទទួលតួនាទីសំខាន់ជាអ្នកជួយសង្គ្រោះមនុស្សរត់តាមទូករបស់អាស៊ីរាប់រយនាក់ឲ្យរស់នៅជាបណ្ដោះអាសន្ននៅក្នុងជំរំជនភៀសខ្លួន បន្ទាប់ពីពួកគេបានធ្វើដំណើរតាមសមុទ្រយ៉ាងគ្រោះថ្នាក់។ ក្រុមការងារមនុស្សធម៌និងសង្គ្រោះនិយាយថា ជនជាតិ Rohingya ជាច្រើនទំនងនឹងប្រថុយធ្វើដំណើរគ្រោះថ្នាក់តាមសមុទ្រនៅក្នុងខែខាងមុខ បន្ទាប់ពីខែបុណ្យសាសនារបស់អ៊ីស្លាម Ramadan។
នៅខេត្ត Aceh ភាគខាងជើងនៃប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី មានការផ្តល់ទីកន្លែងដល់ជនភៀសខ្លួន ២.០០០នាក់មកពីប្រទេសបង់ក្លាដែសនិងជនជាតិភាគតិចកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម Rohingya មកពីមីយ៉ាន់ម៉ាដែលកំពុងត្រូវដាក់ក្នុងជំរំបន្ទាប់ពីក្រុមអ្នកនេសាទនៅតំបន់នេះបានជួយសង្រ្គោះពួកគេពីក្នុងសមុទ្រ។ នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងរបស់តំបន់ ជនជាតិ Rohingya នឹងអាចនៅក្នុងជំរំនេះរយៈពេលមួយឆ្នាំ ខណៈពេលដែលជនជាតិបង់ក្លាដែសនឹងត្រូវបញ្ចូនត្រឡប់ទៅប្រទេសកំណើតរបស់ពួកគេវិញ។
សម្រាប់ជនជាតិ Rohingya ខេត្ត Aceh ជាឱកាសចុងក្រោយរបស់ពួកគេសម្រាប់ការជ្រកកោនបន្ទាប់ពីពួកគេត្រូវបានបោះបង់ចោលដោយពួករត់ពន្ធមនុស្សនៅក្នុងសមុទ្រ។
លោកស្រី Lillian Fan សមាជិកក្រុមមនុស្សធម៌និងជាអ្នកស្រាវជ្រាវក្នុងខេត្ត Aceh បាននិយាយថា មានតែអ្នកនេសាទក្នុងតំបន់នេះទេដែលព្រមជួយសង្គ្រោះជនជាតិRohingya។
«ទីកន្លែងដូចជាខេត្ត Aceh ត្រូវបានប៉ះពាល់ដោយជម្លោះប្រដាប់អាវុធអស់រយៈពេល ៣០ ឆ្នាំ គឺប្រហែលជាកន្លែងតែមួយគត់ដែលស្វាគមន៍ជនជាតិ Rohingya នេះជាការស្វាគមន៍ពិតប្រាកដជាមួយនឹងស្មារតីមនុស្សធម៌មែន។ ខ្ញុំពិតជាខកចិត្តយ៉ាងខ្លាំងចំពោះមេដឹកនាំនៅក្នុងតំបន់នេះ គឺថ្នាក់អន្តរជាតិ ថ្នាក់តំបន់ ថ្នាក់ជាតិ គឺ នៅក្នុងលក្ខខណ្ឌកង្វះសមត្ថភាពពេញលេញក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងការសង្គ្រោះជីវិតមនុស្សនៅក្នុងហានិភ័យ»។
ប្រជាជននៃខេត្ត Aceh ជាអ្នកស្គាល់ការលំបាក។ ខេត្តនេះប្រឈមមុខនឹងអំពើហិង្សាបែកបាក់រយៈពេល ៣០ ឆ្នាំហើយក្នុងឆ្នាំ ២០០៤ គឺជាចំណុចកណ្តាលនៃការរញ្ជួយដីនិងស៊ូណាមីមហាសមុទ្រឥណ្ឌាដែលរួមគ្នាគេអះអាងថាបានឆក់ជីវិតប្រជាជនឥណ្ឌូនេស៊ីរហូតដល់ទៅ ១៥០.០០០ នាក់ខេត្ត Aceh តែមួយ។
លោកស្រី Fan បាននិយាយថា អ្នកនេសាទមិនស្តាប់បង្គាប់នឹងក្រុមមន្រ្តីដែលបានប្រាប់ពួកគេមិនឱ្យធ្វើអន្តរាគមន៍ជួយសង្រ្គោះប្រជាជនលើទូកនោះ។ លោកស្រីបាននិយាយថា ៖ កងទ័ពជើងទឹកឥណ្ឌូនេស៊ី ដំបូងផ្ដន្ទាទោសអ្នកនេសាទដោយដកហូតទូករបស់ពួកគេមួយចំនួននិងលិខិតអនុញ្ញាតរបស់ពួកគេ។ ប៉ុន្តែអ្នកនេសាទនៅតែបន្តស្វែងរក។
«នេះជាចំណុចល្អមួយដែលមនុស្សធម្មតាមាន ដូចជា អ្នកនេសាទ អ្នកភូមិ និងអ្នកដែលនៅក្នុងខេត្ត Acehនេះ ដែលធ្លាប់ជាជនរងគ្រោះនៃជម្លោះដែរ ហើយការពិតពួកគេមិនគ្រាន់តែជួយសង្គ្រោះនោះទេ ប៉ុន្តែពួកគេស្វែងរកនិងជួយសង្គ្រោះ ព្រោះគេដឹងថាមានមនុស្សនៅទីនោះ»។
ការកើនឡើងនៃចំនួនជនជាតិភាគតិចកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម Rohingya ដែលរត់ភៀសខ្លួនពីការធ្វើទុកបុកម្នេញនៃអំពើហិង្សានិងសង្គមកាត់កាល់ចោលនៅក្នុងរដ្ឋ Rakhine របស់មីយ៉ាន់ម៉ាឬភូមាដែលនៅទីនោះជនជាតិនេះភាគច្រើនគឺជាមនុស្សគ្មានរដ្ឋ។ ភាពអស់សង្ឃឹមរបស់ជនជាតិ Rohingyaជាកត្តាជំរុញឱ្យពួកទៅគេទូករត់ពន្ធរបស់ជនជាតិនេះដើម្បីទៅដល់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ីនិងឥណ្ឌូនេស៊ី។
ទូកជនជាតិ Rohingya ជាលើកដំបូងត្រូវបានគេសង្រ្គោះនៅភាគខាងកើតខេត្ត Aceh នៅថ្ងៃទី១០ ខែឧសភា លើកទីពីរនៅថ្ងៃទី១៥ ខែឧសភា។ នៅលើទូកមានការខ្វះស្បៀងអាហារដែលបានធ្វើឲ្យមានការប្រយុទ្ធប្រឆាំងហិង្សារវាងជនជាតិ Rohingya និងប្រជាជនបង់ក្លាដែស។ ក្រុមមនុស្សធម៌និយាយថា មនុស្សជាច្រើននាក់ត្រូវបានសម្លាប់ឬរងរបួសយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ ទូកចុងក្រោយត្រូវបានសង្គ្រោះនៅក្នុងខេត្ត Aceh នៅថ្ងៃទី ២០ ខែឧសភា។
រដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌូនេស៊ីបានគាំទ្រជំរំជនភៀសខ្លួនក្នុងខេត្ត Aceh ដោយចំណាយប្រាក់ ១៧៤.០០០ ដុល្លារសម្រាប់ជនជាតិបង់ក្លាដែសនិង Rohingya។ ប៉ុន្តែគេក៏សង្ឃឹមថាមានការគាំទ្រពីអន្តរជាតិ។
លោកស្រី Htike Htike អ្នកធ្វើការខាងមនុស្សធម៌ជាតិ Rohingya និងជាសហស្ថាបនិកនៃមូលនិធិ Equality Harmony Together Foundationបាននិយាយថាជនភៀសខ្លួនជាច្រើននៅក្នុងជំរំព្រួយបារម្ភអំពីអនាគតនិងសមាជិកក្រុមគ្រួសារដែលពួកគេបានចាកចោល។
«សម្រាប់ជនជាតិ Rohingya រដ្ឋាភិបាល [ឥណ្ឌូនេស៊ី] បាននិយាយថាពួកគេមានជំរកសម្រាប់រយៈពេលមួយឆ្នាំនៅក្នុងខេត្ត Aceh ។ ប៉ុន្តែនៅតែមនុស្សគ្រប់គ្នាចង់ដឹងថា តើមានអ្វីបន្ទាប់មកទៀតសម្រាប់ពួកគេ។ ឬមួយពួកគេនឹងត្រូវនិរទេសទៅប្រទេសភូមាសារជាថ្មីម្តងទៀត ឬពួកគេមានជម្រើសក្នុងការស្នាក់នៅក្នុងខេត្ត Aceh ឬការតាំងទីលំនៅថ្មីមួយ។ ដូច្នេះវាជារឿងធម្មតាសម្រាប់ពួកគេមានសំណួរទាំងនេះ»។
ទោះបីជាមានគ្រោះថ្នាក់ក៏ជនជាតិ Rohingya ជាច្រើនទៀតទំនងជាស្វែងរកការជ្រកកោននៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី។ លោកស្រី Htike បាននិយាយថា ស្ត្រីមួយចំនួននៅក្នុងជំរំខេត្ត Aceh មានស្វាមីដែលបានចាកចេញពីប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាក្នុងឆ្នាំ ២០១២ និងឆ្នាំ ២០១៣ ត្រូវបានគេជឿថាកំពុងរស់នៅក្នុងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ ពួកគេអាចព្យាយាមដើម្បីធ្វើដំណើរមកខេត្ត Aceh ដើម្បីជួបក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេបន្ទាប់ពីខែដ៏ពិសិដ្ឋរបស់ជនជាតិម៉ូស្លីមគឺបុណ្យ Ramadan។
អ្នកផ្សេងទៀតនៅដែលរស់នៅក្នុងរដ្ឋ Rakine របស់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាក៏អាចសម្លឹងមើលលទ្ធភាពការប្រថុយធ្វើដំណើរក្នុងអំឡុងពេលរដូវមូសុងមុនពេលសមុទ្រស្ងប់ស្ងាត់ក្នុងខែតុលា។
«ពួកគេចង់ទៅជួបជុំជាមួយសមាជិកក្រុមគ្រួសារគេនៅក្នុងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ ពួកគេភាគច្រើនជាស្ត្រីដែលមានស្វាមីនៅក្នុងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ ដូច្នេះមានលទ្ធភាពច្រើនដែល ពួកគេនឹងធ្វើដំណើរតាមទូកបន្តទៀតបន្ទាប់ពីបុណ្យ Ramadan។ ដូច្នេះពួកគេអាចមក ដើម្បីជួបក្រុមគ្រួសារនៅក្នុងខេត្ត Aceh ពីរដ្ឋ Rakine "។
បុគ្គលិកសិទ្ធិមនុស្សបាននិយាយថា បើមិនមានការចាត់វិធានការពីប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាដើម្បីបន្ធូរបន្ថយស្ថានភាពរបស់ជនជាតិ Rohingya នៅក្នុងប្រទេសនេះ វានឹងធ្វើឲ្យមានមនុស្សកាន់តែច្រើនទៀតត្រៀមខ្លួនជាស្រេចដើម្បីធ្វើដំណើរតាមទូកលើនាយសមុទ្រក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែខាងមុខនេះ៕
ប្រែសម្រួលដោយ មាន ឥស្សរាយស
