នាវាដើរដោយថាមពលដែលបានមកពីកម្លាំងខ្យល់ ដែលផលិតនៅប្រទេសចិនដើម្បីប្រើប្រាស់នៅជិតឆ្នេរសមុទ្ររបស់ខ្លួន កំពុងបង្កើតឲ្យមានក្តីសង្ឃឹមថ្មីមួយថា ភាគីដែលមានឥទ្ធិពលលើជម្លោះអធិបតេយ្យភាពដែនសមុទ្រដែលមានភាគីជម្លោះចំនួន ៦ នេះ នឹងចែករំលែកនូវបច្ចេកវិទ្យារបស់ខ្លួន។ ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគនានាបានព្រមានថា រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងកម្រនឹងអនុញ្ញាតឲ្យអ្នកខាងក្រៅចូលរួមណាស់។
រដ្ឋាភិបាលចិនមានការនាំមុខគេក្នុងផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាដ៏ទូលំទូលាយមួយនៅក្នុងជម្លោះអធិបតេយ្យភាពក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងជាមួយកោះតៃវ៉ាន់ និងប្រទេសចំនួន ៤ ផ្សេងទៀតនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ចិនមានបណ្ដុំធនធានជាច្រើន ដូចជានាវាមុជទឹក ការរកឃើញប្រេងដែលមានលក្ខណៈដូចទឹកកកនៅក្រោមបាតសមុទ្រ និងគម្រោងដំឡើងប្រព័ន្ធមួយដើម្បីឃ្លាំមើលមហាសមុទ្រ។ រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងក៏មានឥទ្ធិពលគ្របពីលើរដ្ឋាភិបាលនៃភាគីចំនួន ៥ ផ្សេងទៀត ដោយការគ្រប់គ្រងដោយយោធានៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលមានជម្លោះនេះ។
ការដាក់ឲ្យដំណើរការនូវនាវាដើរដោយថាមពលដែលបានពីកម្លាំងខ្យល់ឈ្មោះ Longyuan Zhenhua 3 កាលពីចុងខែតុលាកន្លងទៅនេះ អាចជួយដល់កប៉ាល់ដែលធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ និងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ។ នេះបើយោងតាមការបញ្ជាក់របស់អ្នកស្រាវជ្រាវមកពីវិទ្យាស្ថានជាតិសម្រាប់ការស្រាវជ្រាវបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង (National Institute for the South China Sea) ដែលត្រូវបានដកស្រង់សម្ដីនៅក្នុងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរដ្ឋរបស់ចិន។
លោក Collin Koh អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីសន្តិសុខដែនសមុទ្រនៃសាកលវិទ្យាល័យ Nanyang Technological University ក្នុងប្រទេសសិង្ហបុរី បាននិយាយថា៖ «នៅស្របពេលជាមួយនឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលផ្ដល់ឲ្យនេះ អ្នកអាចប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យានេះសម្រាប់ការការពារផ្នែកយោធានៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ បន្ទាប់មក អ្នកអាចប្រាប់អ្នកដទៃទៀតថា ខ្ញុំកំពុងចែករំលែកទិន្នន័យសម្រាប់ជាប្រយោជន៍ដ៏ទូលំទូលាយជាងមុនមួយសម្រាប់មនុស្សជាតិទូទៅ»។
ដោយសារតែទំហំនៃការទាមទាររបស់ខ្លួនលើផ្ទៃសមុទ្រដែលមានទំហំ ៣ លាន ៥ សែនគីឡូម៉ែត្រការ៉េនេះមានភាពរសើប អ្នកជំនាញនានានិយាយថា ប្រទេសចិនកម្រនឹងចែករំលែកអ្វីមួយឲ្យបានច្រើន បើទោះបីជាមានការប្រកាសម្ដងម្កាលអំពីការដាក់ប្រទេសផ្សេងទៀតឲ្យចូលរួមក៏ដោយ។ ហើយប្រទេសដទៃទៀតក៏អាចជំទាស់ចំពោះរឿងហ្នឹងផងដែរ។
លោក Colin Koh បាននិយាយថា៖ «វាជាអ្វីម្យ៉ាងដែលដូចទៅនឹងការកាត់យល់ ឬក៏ជាការយល់ដឹងអំពីឥទ្ធិពលគ្របសង្កត់របស់ចិន និងការទទួលស្គាល់ដែលថា អ្នកកំពុងតែប្រើប្រាស់របស់របរទាំងនោះរបស់ចិន ហើយការធ្វើដូច្នេះ គឺថាអ្នកកំពុងតែទទួលស្គាល់ថា ចិនមានការគ្រប់គ្រងលើតំបន់នោះ»។
ការប្ដេជ្ញាធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ
នាវាដើរដោយថាមពលដែលបានមកពីកម្លាំងខ្យល់ គឺជាឧទាហរណ៍ថ្មីបំផុតមួយនៃតម្រុយរបស់ចិនក្នុងការធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ដែលករណីនេះនឹងជួយធ្វើឲ្យគេមើលឃើញថា ប្រទេសចិនជាប្រទេសជិតខាងដ៏ល្អមួយ។
កាលពីខែឧសភាកន្លងទៅនេះ ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Xinhua ដែលជាទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានផ្លូវការរបស់ចិន បានដកស្រង់សម្ដីរបស់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលម្នាក់ ដែលបានហៅការរកឃើញទឹកកកដែលងាយឆេះនេះ ដែលជាប្រភពថាមពលមួយដែលបានលេចឡើងនៅក្រោមបាតសមុទ្រចិនខាងត្បូង បន្ទាប់ពីបានស្រាវជ្រាវអស់ពីរទសវត្សរ៍មក ថាជាវិធីមួយដើម្បី «ជួយដោះស្រាយបញ្ហាធនធានថាមពល ក៏ដូចជាជំរុញការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងការដោះដូរគ្នាទៅវិញទៅមករវាងប្រទេសផ្សេងៗ។
ឯកសាររបស់រដ្ឋាភិបាលដែលបានចេញផ្សាយដោយទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Xinhua កាលពីខែមិថុនាកន្លងទៅនេះ បានបញ្ជាក់ថា «ភាពជាដៃគូពណ៌ខៀវ» អាចនឹងកើតមានឡើង និងបានអំពាវនាវឲ្យមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្លូវសមុទ្ររវាងចិន និងប្រទេសដទៃទៀត ដើម្បី «ប្រយុទ្ធប្រឆាំងរួមគ្នាលើបញ្ហាប្រឈម និងវិបត្តិនានា និងឈានទៅដល់ការលើកកម្ពស់ដល់សន្តិភាព និងស្ថិរភាពក្នុងតំបន់»។
ប៉ុន្តេ ក្រៅពីជួយផ្ដល់នាវាដឹកទំនិញដែលចុះបញ្ជីនៅបរទេស ប្រទេសចិនមិនបានចែករំលែកអ្វីច្រើនជាងនេះទេ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់អ្នកស្រី Yun Sun អ្នកស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់នៃកម្មវិធីអាស៊ីខាងកើតរបស់អង្គការស្រាវជ្រាវគោលនយោបាយ Stimson Center ដែលមានមូលដ្ឋាននៅក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន សហរដ្ឋអាមេរិក។
អ្នកស្រី Yun Sun បាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំមិនធ្លាប់បានឃើញអ្វីកើតឡើងទេមកទល់ពេលនេះ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថា នេះជាវិធីដែលចិនបង្ហាញឲ្យឃើញពីការបង្កើនការចាក់គ្រឹះរបស់ខ្លួននៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ហើយខ្ញុំគិតថា ទីតាំង និងសម្ភារៈដែលមិនមែនជារបស់យោធាទាំងនេះ នៅថ្ងៃណាមួយ អាចចាត់ទុកជារបស់សាធារណៈអន្តរជាតិ។ ខ្ញុំគិតថា នេះជាវិធីដែលចិនបង្ហាញវាឡើង និងផ្ដល់ហេតុផលថាខ្លួនធ្វើត្រឹមត្រូវចំពោះរឿងនេះ គ្រាន់តែយើងមិនទាន់បានឃើញឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែងណាមួយអំពីចំណុចដែលប្រទេសចិនបានអនុញ្ញាតឲ្យប្រទេសផ្សេងទៀតប្រើប្រាស់អ្វីដែលខ្លួនមាននោះទេ»។
ចិនមានឧបករណ៍នានាដែលអាចតាមដានដឹងពីសកម្មភាពរបស់ប្រទេសផ្សេងទៀតនៅជុំវិញសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដោយសារតែបច្ចេកវិទ្យាទំនើបដូចជារ៉ាដា ឧបករណ៍ដ្រូន និងផ្កាយរណប ដែលគ្របដណ្ដប់លើផ្នែកនានានៃប្រជុំកោះ Paracel និង Spratly នៃសមុទ្រនេះ។
ប្រទេសដទៃទៀតមានការខ្វះខាតផ្នែកថវិកា និងជំនាញដើម្បីប្រកួតជាមួយនឹងបច្ចេកវិទ្យាដែនសមុទ្ររបស់ចិន។ ទាំងប្រទេសប្រ៊ុយណេ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន និងវៀតណាម គឺបានទាមទារផ្នែកផ្សេងៗនៃសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលជាន់ពីលើតំបន់ដែលចិនអះអាងថាជារបស់ខ្លួន។ ចិនទាមទារកាន់កាប់ដែនសមុទ្រទំហំប្រហែល ៩០ ភាគរយនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលស្ថិតនៅចន្លោះឆ្នេរសមុទ្រខាងត្បូងរបស់ខ្លួន និងកោះ Borneo។
ឧបសគ្គដែលរារាំងការចែករំលែករវាងចិននិងប្រទេសដទៃទៀត
ប្រទេសចិនប្រហែលជាគេចមិនចង់ចែករំលែកនោះទេ ដោយសារតែមួយផ្នែកបណ្ដាលមកពីបច្ចេកវិទ្យារបស់ខ្លួននៅថ្មីថ្មោងពេកក្នុងការផ្ដល់ដល់ដៃគូដែលមានឥទ្ធិពលទាបជាងខ្លួន ដោយមិនធ្វើឲ្យបាត់បង់បច្ចេកវិទ្យាជឿនលឿនបែបឆ្នៃប្រឌិតរបស់ខ្លួននោះទេ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោក Fabrizio Bozzato អ្នកស្រាវជ្រាវជំនាញខាងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍នៃអង្គការសមាគមស្រាវជ្រាវយុទ្ធសាស្ត្រតៃវ៉ាន់ (Taiwan Strategy Reseach Association)។ ការរកឃើញមួយចំនួនរបស់ចិនគឺមានគោលបំណងផ្ដោតលើការទាញយកប្រេង និងផលត្រីពីសមុទ្រ ដែលតំបន់នេះក៏ជាផ្លូវនាវាចរណ៍ដ៏សំខាន់មួយរបស់ពិភពលោកផងដែរ។
លោក Fabrizio Bozzato បាននិយាយថា អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនានាប្រហែលជានិយាយអំពី «រឿងល្អៗ» បន្ទាប់ពីមានការរកឃើញទាំងនេះ ប៉ុន្តែក្រុមអ្នកធ្វើគោលនយោបាយវិញនឹងដឹងនៅថ្ងៃក្រោយថា បច្ចេកវិទ្យាទាំងនេះគួរតែដកចេញវិញប្រសើរជាង ជាពិសេសបច្ចេកវិទ្យាសម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងវិស័យយោធា។
លោក Bozzato និយាយថា៖ «តាមពិតទៅ បច្ចេកវិទ្យាគឺជំហានលោតផ្លោះមួយសម្រាប់ការអនុវត្តប្រព័ន្ធគាំទ្រគ្រប់គ្រងប្រតិបត្តិការយោធាដ៏ស្មុគស្មាញរបស់ចិន។ ដូច្នេះខ្ញុំជឿជាក់ថា ចិនទំនងជាមិនមានឆន្ទៈចែករំលែកបច្ចេកវិទ្យានោះជាមួយបណ្ដាប្រទេសដែលជាដៃគូនោះទេ»។
លោក Colin Koh បាននិយាយថា នៅទីបំផុត រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងប្រហែលជាមានអារម្មណ៍ស្រួលក្នុងចិត្ត ក្នុងការចែករំលែកទិន្នន័យដែលមិនរសើបនានា ដូចជាទិន្នន័យផ្នែកបរិស្ថានដែនសមុទ្រជាដើម នៅផ្នែកផ្សេងៗនៃសមុទ្រនេះដែលប្រទេសផ្សេងទៀតមិនប្រឈមជាមួយនឹងខ្លួន។
ប៉ុន្តែលោកបានបន្ថែមថា ចិនមិនចង់ឲ្យប្រទេសផ្សេងទៀតទទួលបានទិន្នន័យណាមួយអំពីកោះនានាដែលខ្លួនកាន់កាប់នៅក្នុងសមុទ្រចិនខាតត្បូងនោះទេ។
ប្រទេសផ្សេងទៀតកំពុងប្រឈមនឹងហានិភ័យ
អ្នកវិភាគនានាបាននិយាយថា បណ្ដាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ប្រហែលជាមិនចង់ប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាដែនសមុទ្ររបស់ចិនរួមគ្នានៅក្នុងដែនទឹកដែលមានជម្លោះនោះទេ។ ប្រសិនបើប្រទេសទាំងនោះប្រើប្រាស់ នោះការចូលរួមរបស់ពួកគេអាចមានន័យថា ជាការទទួលស្គាល់ការទាមទារអធិបតេយ្យភាពរបស់ចិន ដែលនេះជាការយល់ឃើញដែលប្រឈមនឹងការតវ៉ាពីសាធារណជននៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម និងហ្វីលីពីន។
លោក Fabrizio Bozzato និយាយថា៖ «សម្រាប់តួអង្គទាំងអស់ក្នុងតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងនេះ វាជារឿងឆោតល្ងង់ពេកដែលត្រូវចែករំលែកបច្ចេកវិទ្យាជាមួយគូប្រកួតរបស់ខ្លួន»។
អ្នកស្រី Yun Sun បាននិយាយថា៖ «កិច្ចសហប្រតិបត្តិការស្វែងរក និងជួយសង្គ្រោះដែលប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ពិសេសរបស់ចិន អាចបណ្ដាលឲ្យមានការចាប់ខ្លួនជនបរទេសណាដែលត្រូវបានគេជួយសង្គ្រោះរួចហើយ។ តើអ្នកទាំងនោះនឹងត្រូវគេដោះលែង ឬក៏ពួកគេនឹងត្រូវគេដាក់ឃុំនៅក្នុងគុកប្រទេសចិន?»៕
ប្រែសម្រួលដោយ នៀម ឆេង
