វ៉ាស៊ីនតោន —
សំណុំរឿងបន្ថែមដ៏ចម្រូងចម្រាស ០០៣ និង០០៤ មិនទៅមុខ ដោយធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់នីតិវិធីផ្សេងទៀត។ ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលសាលាក្តីចង់ឃើញដំណើរការនេះដើរទៅមុខ ដោយគ្មានការប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិទទួលបានការកាត់ទោសដោយយុត្តិធម៌។
ក្តីបារម្ភរបស់អ្នកសង្កេតការណ៍ដូច្នេះគឺយោងថា ក្រុមមេធាវីជនសង្ស័យមិនទាន់បានបំពេញកិច្ចការរបស់ខ្លួនក្នុងការការពារកូនក្តីរបស់គេនៅឡើយទេ។
សំណុំរឿង០០៣ និង០០៤នៃសាលាក្តីកាត់ទោសខ្មែរក្រហម ដែលចូលរួមដោយអ.ស.ប. កំពុងស្ថិតនៅក្នុងភាពចម្រូងចម្រាសចំពោះបញ្ហានីតិវិធីដ៏ស្មុគស្មាញក្រោយពេលដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានប្រកាសម្តងជាពីរដងកាលពីអតីតកាលថា មិនចង់ឲ្យមានដំណើរការទៅមុខ។ សំណុំរឿងនេះកំពុងជួបបញ្ហានីតិវិធីខ្លះៗ ដែលពិបាកដោះស្រាយ ហើយជាក្តីបារម្ភរបស់ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍ ទោះបីជាស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលស៊ើបអង្កេតក្តី។
បញ្ហាទាំងនោះមានដូចជាមេធាវីមិនអាចចូលមើលសំណុំរឿងបាន សហចៅក្រម ស៊ើបអង្កេតបរទេសគ្មានកិច្ចសហការពីសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតកម្ពុជា សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិមិនបានទទួលកិច្ចសហការពីចៅក្រមភាគីកម្ពុជា ជនសង្ស័យគ្មានមេធាវី សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតមិនទទួលស្គាល់មេធាវី សហ ចៅក្រមស៊ើបមិនអាចចោទប្រកាន់ និងចាប់ខ្លួនជនសង្ស័យបាន ហើយភាគីទាំង ពីរចេះតែបន្តដំណើរការដោយយុត្តិសាស្ត្រស្ងៀមស្ថាត់ក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំជាង មកនេះ។
លោកជេម ហ្គោលស្តុន (James Goldston) នាយកអង្គការច្បាប់របស់ស.រ.អា. មានមូលដ្ឋានក្នុងក្រុងញូយ៉ក ដែលឃ្លាំមើលសាលាក្តីខ្មែរក្រហម បានថ្លែងថា សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតចាំបាច់ត្រូវពន្យល់អំពីបញ្ហានានាដល់សាធារណៈ ជាពិសេសលើបញ្ហាដូចជា ការមិនឲ្យមេធាវីជនសង្ស័យអាចចូលមើលសំណុំរឿងបាននោះ។
«ដូច្នេះមានសំណួរអំពីសិទ្ធិទទួលបានការជំនុំជម្រះទោសដោយយុត្តិធម៌ក្នុងសាលាក្តីខ្មែរក្រហម និងសំណួរអំពីសមត្ថភាពនិងប្រសិទ្ធិភាពនៃការស៊ើបអង្កេតផងដែរ។ ក្រុមអ្នកការពារក្តីមិនអាចធ្វើកិច្ចការរបស់ពួកគេបានត្រឹមត្រូវទេ ក្នុង ការផ្តល់ការការពារប្រកបដោយប្រសិទ្ធិភាព ប្រសិនបើពួកគេមិនអាចចូលបើក មើលសំណុំរឿងបាន ឬ ប្រសិនបើពួកគេមិនអាចចូលរួមស៊ើបអង្កេតបាន រហូត ទាល់តែជិតទីបញ្ចប់នៃការស៊ើបអង្កេតនោះ»។
ការស៊ើបអង្កេតបានបន្តរហូតមកជាយូរហើយ។ ប្រសិនបើក្រុមមេធាវីមិនអាច ចូលមើលសំណុំរឿងបានទេ គ្មាននរណាម្នាក់ដឹងថា អ្វីកំពុងកើតឡើងទេ ឬ ថា តើសិទ្ធិជនសង្ស័យត្រូវការពារយ៉ាងម៉េចកើត។ ដូច្នេះយើងត្រូវការព័ត៌មានខ្លះៗពីសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត ការិយាល័យសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត ដើម្បីបញ្ជាក់ ថា តើស្ថានភាពនៃការស៊ើបអង្កេតកើតឡើងយ៉ាងណាហើយ? តើគេធានាដល់ ក្រុមមេធាវីការពារជនសង្ស័យក្នុងការការពារកូនក្តីគេយ៉ាងម៉េច?»
លោកឡុង បញ្ញាវុធ មន្ត្រីកម្មវិធីនៃគម្រោងផ្តួចផ្តើមយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា ដែលឃ្លាំ មើលសាលាក្តីខ្មែរក្រហម បានថ្លែងបន្ទថា៖
«អញ្ចឹងការដែលជនសង្ស័យអត់ទាន់មានមេធាវីការពាររឿងក្តីនោះ យើងមាន កង្វល់ទី១ ប៉ះពាល់ទៅដល់សិទ្ធិនៅក្នុងការជំនុំជម្រះដោយយុត្តិធម៌ ហើយវាក៏ អាចប៉ះពាល់ទៅដល់សុចរិតភាព និងដំណើរការស៊ើបអង្កេតពេញលេញលើ សំណុំរឿង០០៣ និង០០៤»។
លោក ឡុង បញ្ញាវុធបានបន្ថែមថា សហចៅក្រមបរទេសលោកម៉ាក ហាម៊ែន(Mark Harmon) គួរតែទទួលស្គាល់មេធាវី ហើយនិងធ្វើការចោទប្រកាន់ជនសង្ស័យដើម្បីឲ្យមេធាវីអាចដំណើរការសំណុំរឿងបាន។
«តែដើម្បីមេធាវីមានសិទ្ធិមើលសំណុំរឿងបាន ទាល់តែមេធាវីហ្នឹងត្រូវបានទទួល ស្គាល់ដោយសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត។ ហើយយើងគិតថា ចៅក្រមស៊ើបអង្កេត គាត់មិនព្រមទទួលស្គាល់មេធាវីទេ លុះត្រាតែជនសង្ស័យហ្នឹងត្រូវបានចោទ។អញ្ចឹងគាត់អត់ចង់ចោទ។ អញ្ចឹងហើយបានជាគាត់មិនទទួលស្គាល់មេធាវី។អញ្ចឹងការដែលជនជាប់ចោទអត់ទទួលស្គាល់មេធាវីបានន័យថា មេធាវីអត់អាច មានសិទ្ធិមើលសំណុំរឿងបាន ហើយមិនអាចចូលរួមនៅក្នុងដំណើរការស៊ើបអង្កេតដើម្បីធានាបាននៅសិទ្ធិរបស់ជនជាប់ចោទ»។
ក្រុមមេធាវីការពារជនជាប់ចោទម្នាក់នៃសំណុំរឿង០០៣ស្ថិតនៅក្នុងបញ្ហាចម្រូងចម្រាស់គឺផលប៉ះពាល់ដល់ទំនាស់ផលប្រយោជន៍ ដោយសារសហមេធាវីនេះធ្លាប់ការពារដល់ជនជាប់ចោទអៀង សារី ជាមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ដែលបានស្លាប់មុនការកាត់ទោស។ ដោយឡែកមេធាវីសំណុំរឿង០០៤ ដែលមានជនជាប់ចោទបីនាក់មិនត្រូវគេអនុញ្ញាតឲ្យមើលសំណុំរឿងទេ ដោយសារថា ជនសង្ស័យមិនត្រូវបានចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ ឬចាប់ខ្លួន។
«អញ្ចឹងការខកខាននៅក្នុងការទទួលស្គាល់មេធាវីដោយការិយាល័យសហចៅ ក្រមស៊ើបអង្កេត អាចមានរឿងពីរ។ រឿងទីមួយគាត់អត់ចង់ទទួលស្គាល់ ដោយ គាត់អត់ចង់ឈ្លោះជាមួយសហចៅក្រមជាតិខ្មែរ។ នេះជាភាពកម្សោយរបស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិ។ ហើយទីពីរ ការដែលមិនទទួលស្គាល់ជនសង្ស័យឲ្យមានមេធាវីគឺគាត់អត់ចង់ប្តូរពីជនសង្ស័យទៅជាជនជាប់ចោទ»។
លោក យុ ឆាំង នាយកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារស្រាវជ្រាវកម្ពុជា បានថ្លែងថា ការ មិនទទួលស្គាល់ការស៊ើបអង្កេតមុនគឺជាបញ្ហា ហើយការដែលអូសបន្លាយពេល យូរក្នុងការស៊ើបអង្កេតសំណុំរឿងបន្ថែមជាបញ្ហាដែរ។
«នេះជាបញ្ហាសំខាន់ ជាបញ្ហាចម្បងមួយដែលថា ពេលវេលាកំណត់មួយដែល ត្រូវបញ្ចប់ការស៊ើបអង្កេតមួយនៅពេលណា គួរត្រូវមានដើម្បីឲ្យមានការទុកចិត្ត ទៅលើដំណើរការទាំងមូល ហើយនេះក៏ជាអ្វីដែលខ្ញុំបាននិយាយពីមុនដែរ»។
លោកថ្លែងទៀតថា ការស៊ើបអង្កេតគួរប្រើប្រាស់ទៅលើអ្វីដែលមាន ហើយបន្ថែមទៅលើអ្វីដែល មានដើម្បីកំណត់ពេលជាក់លាក់ ដើម្បីឲ្យមានការជឿជាក់ទាំងស្រុង។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក នេត្រ ភក្ត្រា អ្នកនាំពាក្យសាលាក្តីកាត់ទោស ខ្មែរក្រហម បានអះអាងថា សំណុំរឿង ០០៣ និង០០៤កំពុងស្ថិតនៅក្នុងដៃសហ ចៅក្រមស៊ើបអង្កេត ហើយសំណុំរឿង០០៣កំពុងមានការខ្វែងគំនិតគ្នា ដោយ សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតជាតិអះអាងថា ការស៊ើបអង្កេតបានធ្វើចប់ហើយ តែចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិឲ្យដឹងថា ការស៊ើបអង្កេតធ្វើមិនទាន់ចប់ទេ។
«អញ្ចឹងគឺនៅក្នុងដំណើរការស៊ើបអង្កេត ក៏ដូចជានីតិវិធីហ្នឹងគឺគេអនុវត្តទៅតាម វិធានផ្ទៃក្នុងដែលមាន ហើយដោយឡែកសំណុំរឿង០០៤កំពុងគឺកំពុងតែបន្ត ការស៊ើបអង្កេត ហើយយោងតាមកាលវិភាគដែលការិយាល័យរបស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតបង្ហាញហ្នឹងគឺការស៊ើបអង្កេតនៅក្នុងសំណុំរឿង០០៣និង០០៤នេះគឺគ្រោងនឹងបញ្ចប់នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០១៤»។
លោកថ្លែងថា ក្រោយការស៊ើបអង្កេត ដែលគេរំពឹងថា ធ្វើចប់នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំនេះ ពេលនោះហើយគេនឹងដឹងច្បាស់ជាងនេះ ទទួលបានព័ត៌មានបន្ថែមទៀតពីសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត ពេលដែលគាត់បញ្ចប់ការស៊ើបអង្កេត ហើយដំណើរការនីតិវិធីមានការបោះជំហានទៅមុខជាលំដាប់លំដោយ ហើយសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតក៏មានការទទួលស្គាល់ដែរចំពោះការតែងតាំងមេធាវី។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការវិវាទទាក់ទងនឹងរឿងទទួលស្គាល់មេធាវី និងការយល់ព្រម ឬមិនយល់ព្រមលើសមត្ថភាពជួលមេធាវីបានឬមិនបាន សម្រាប់ជនសង្ស័យដែលបន្តទៅដល់អង្គបុរេគឺទាមទារពេលវេលាដោះស្រាយយូរទៀត។
លោកឡុង បញ្ញាវុធវិញបានបន្ថែមទៀតថា ការស៊ើបអង្កេតដោយគ្មានការសហការពីសហចៅក្រមកម្ពុជា កង្វះព័ត៌មានដែលធ្វើឲ្យជនរងគ្រោះមិនសប្បាយចិត្ត ការមិនបំពេញមុខងាររបស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតបរទេសតាមកិច្ចព្រមព្រៀង ដើម្បីឲ្យដំណើរការនេះស្របតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិ និងឯករាជ្យនោះ គឺជារឿងគួរឲ្យសោកស្តាយ។
«អញ្ចឹងយើងឃើញថា ភាពខ្សោយរបស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិ ចំពោះការដែលមិនអាចបំពេញមុខងាររបស់ខ្លួន ដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ គឺជាការមួយដែលគួរឲ្យសោកស្តាយ ដោយសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិអត់បានប្រើសិទ្ធិរបស់ខ្លួនតាមកិច្ចព្រមព្រៀងក្នុងការធានាឲ្យបាននូវដំណើរការក្តីដោយយុត្តិធម៌ហើយនឹងឯករាជ្យ»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកបានស្វាគមន៍ការរីកចម្រើនថ្មីៗខ្លះក្នុងសាលាក្តី ខ្មែរក្រហម រួមទាំងការតែងតាំងមេធាវីជាតិ និងមេធាវីអន្តរជាតិសម្រាប់សំណុំ រឿង០០៤ ដែលធ្វើឡើងដោយការិយាល័យការពារក្តីផងដែរ។
សំណុំរឿង០០៣មានជនជាប់ចោទម្នាក់គឺលោកមាស មុត អតីតមេបញ្ជាការ កងទ័ពជើងទឹកខ្មែរក្រហម ហើយសំណុំរឿង០០៤មានជនសង្ស័យ៣នាក់គឺ អ្នកស្រីអ៊ឹម ចែម តាទិត ឬយឹម ទិត និងតា អាន ឬ អោម អាន។
សាលាក្តីកាត់ ទោសខ្មែរក្រហម ដែលចំណាយថវិកា២០០រយលានដុល្លារនេះកំពុងកាត់ទោសសំណុំរឿង០០២ វគ្គ១អំពីរឿងជម្លៀសពលរដ្ឋចេញពីទីក្រុង ហើយកំពុងរង់ចាំសាលក្រម មុនពេលបន្តទៅកាន់សំណុំរឿងសំខាន់គឺ០០២ វគ្គទី២។ សំណុំរឿងនេះមានការពាក់ព័ន្ធនឹងឧក្រិដ្ឋកម្មរបស់មេដឹកនាំកំពូល ខ្មែរក្រហមពីរនាក់គឺនួន ជា និងខៀវ សំផន ដែលសង្ស័យថា មានការពាក់ព័ន្ធនឹងការសម្លាប់ពលរដ្ឋខ្មែរជាង១លាន៧សែននាក់ នៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៥ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩៕
ក្តីបារម្ភរបស់អ្នកសង្កេតការណ៍ដូច្នេះគឺយោងថា ក្រុមមេធាវីជនសង្ស័យមិនទាន់បានបំពេញកិច្ចការរបស់ខ្លួនក្នុងការការពារកូនក្តីរបស់គេនៅឡើយទេ។
សំណុំរឿង០០៣ និង០០៤នៃសាលាក្តីកាត់ទោសខ្មែរក្រហម ដែលចូលរួមដោយអ.ស.ប. កំពុងស្ថិតនៅក្នុងភាពចម្រូងចម្រាសចំពោះបញ្ហានីតិវិធីដ៏ស្មុគស្មាញក្រោយពេលដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានប្រកាសម្តងជាពីរដងកាលពីអតីតកាលថា មិនចង់ឲ្យមានដំណើរការទៅមុខ។ សំណុំរឿងនេះកំពុងជួបបញ្ហានីតិវិធីខ្លះៗ ដែលពិបាកដោះស្រាយ ហើយជាក្តីបារម្ភរបស់ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍ ទោះបីជាស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលស៊ើបអង្កេតក្តី។
បញ្ហាទាំងនោះមានដូចជាមេធាវីមិនអាចចូលមើលសំណុំរឿងបាន សហចៅក្រម ស៊ើបអង្កេតបរទេសគ្មានកិច្ចសហការពីសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតកម្ពុជា សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិមិនបានទទួលកិច្ចសហការពីចៅក្រមភាគីកម្ពុជា ជនសង្ស័យគ្មានមេធាវី សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតមិនទទួលស្គាល់មេធាវី សហ ចៅក្រមស៊ើបមិនអាចចោទប្រកាន់ និងចាប់ខ្លួនជនសង្ស័យបាន ហើយភាគីទាំង ពីរចេះតែបន្តដំណើរការដោយយុត្តិសាស្ត្រស្ងៀមស្ថាត់ក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំជាង មកនេះ។
លោកជេម ហ្គោលស្តុន (James Goldston) នាយកអង្គការច្បាប់របស់ស.រ.អា. មានមូលដ្ឋានក្នុងក្រុងញូយ៉ក ដែលឃ្លាំមើលសាលាក្តីខ្មែរក្រហម បានថ្លែងថា សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតចាំបាច់ត្រូវពន្យល់អំពីបញ្ហានានាដល់សាធារណៈ ជាពិសេសលើបញ្ហាដូចជា ការមិនឲ្យមេធាវីជនសង្ស័យអាចចូលមើលសំណុំរឿងបាននោះ។
«ដូច្នេះមានសំណួរអំពីសិទ្ធិទទួលបានការជំនុំជម្រះទោសដោយយុត្តិធម៌ក្នុងសាលាក្តីខ្មែរក្រហម និងសំណួរអំពីសមត្ថភាពនិងប្រសិទ្ធិភាពនៃការស៊ើបអង្កេតផងដែរ។ ក្រុមអ្នកការពារក្តីមិនអាចធ្វើកិច្ចការរបស់ពួកគេបានត្រឹមត្រូវទេ ក្នុង ការផ្តល់ការការពារប្រកបដោយប្រសិទ្ធិភាព ប្រសិនបើពួកគេមិនអាចចូលបើក មើលសំណុំរឿងបាន ឬ ប្រសិនបើពួកគេមិនអាចចូលរួមស៊ើបអង្កេតបាន រហូត ទាល់តែជិតទីបញ្ចប់នៃការស៊ើបអង្កេតនោះ»។
ការស៊ើបអង្កេតបានបន្តរហូតមកជាយូរហើយ។ ប្រសិនបើក្រុមមេធាវីមិនអាច ចូលមើលសំណុំរឿងបានទេ គ្មាននរណាម្នាក់ដឹងថា អ្វីកំពុងកើតឡើងទេ ឬ ថា តើសិទ្ធិជនសង្ស័យត្រូវការពារយ៉ាងម៉េចកើត។ ដូច្នេះយើងត្រូវការព័ត៌មានខ្លះៗពីសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត ការិយាល័យសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត ដើម្បីបញ្ជាក់ ថា តើស្ថានភាពនៃការស៊ើបអង្កេតកើតឡើងយ៉ាងណាហើយ? តើគេធានាដល់ ក្រុមមេធាវីការពារជនសង្ស័យក្នុងការការពារកូនក្តីគេយ៉ាងម៉េច?»
លោកឡុង បញ្ញាវុធ មន្ត្រីកម្មវិធីនៃគម្រោងផ្តួចផ្តើមយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា ដែលឃ្លាំ មើលសាលាក្តីខ្មែរក្រហម បានថ្លែងបន្ទថា៖
«អញ្ចឹងការដែលជនសង្ស័យអត់ទាន់មានមេធាវីការពាររឿងក្តីនោះ យើងមាន កង្វល់ទី១ ប៉ះពាល់ទៅដល់សិទ្ធិនៅក្នុងការជំនុំជម្រះដោយយុត្តិធម៌ ហើយវាក៏ អាចប៉ះពាល់ទៅដល់សុចរិតភាព និងដំណើរការស៊ើបអង្កេតពេញលេញលើ សំណុំរឿង០០៣ និង០០៤»។
លោក ឡុង បញ្ញាវុធបានបន្ថែមថា សហចៅក្រមបរទេសលោកម៉ាក ហាម៊ែន(Mark Harmon) គួរតែទទួលស្គាល់មេធាវី ហើយនិងធ្វើការចោទប្រកាន់ជនសង្ស័យដើម្បីឲ្យមេធាវីអាចដំណើរការសំណុំរឿងបាន។
«តែដើម្បីមេធាវីមានសិទ្ធិមើលសំណុំរឿងបាន ទាល់តែមេធាវីហ្នឹងត្រូវបានទទួល ស្គាល់ដោយសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត។ ហើយយើងគិតថា ចៅក្រមស៊ើបអង្កេត គាត់មិនព្រមទទួលស្គាល់មេធាវីទេ លុះត្រាតែជនសង្ស័យហ្នឹងត្រូវបានចោទ។អញ្ចឹងគាត់អត់ចង់ចោទ។ អញ្ចឹងហើយបានជាគាត់មិនទទួលស្គាល់មេធាវី។អញ្ចឹងការដែលជនជាប់ចោទអត់ទទួលស្គាល់មេធាវីបានន័យថា មេធាវីអត់អាច មានសិទ្ធិមើលសំណុំរឿងបាន ហើយមិនអាចចូលរួមនៅក្នុងដំណើរការស៊ើបអង្កេតដើម្បីធានាបាននៅសិទ្ធិរបស់ជនជាប់ចោទ»។
ក្រុមមេធាវីការពារជនជាប់ចោទម្នាក់នៃសំណុំរឿង០០៣ស្ថិតនៅក្នុងបញ្ហាចម្រូងចម្រាស់គឺផលប៉ះពាល់ដល់ទំនាស់ផលប្រយោជន៍ ដោយសារសហមេធាវីនេះធ្លាប់ការពារដល់ជនជាប់ចោទអៀង សារី ជាមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ដែលបានស្លាប់មុនការកាត់ទោស។ ដោយឡែកមេធាវីសំណុំរឿង០០៤ ដែលមានជនជាប់ចោទបីនាក់មិនត្រូវគេអនុញ្ញាតឲ្យមើលសំណុំរឿងទេ ដោយសារថា ជនសង្ស័យមិនត្រូវបានចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ ឬចាប់ខ្លួន។
«អញ្ចឹងការខកខាននៅក្នុងការទទួលស្គាល់មេធាវីដោយការិយាល័យសហចៅ ក្រមស៊ើបអង្កេត អាចមានរឿងពីរ។ រឿងទីមួយគាត់អត់ចង់ទទួលស្គាល់ ដោយ គាត់អត់ចង់ឈ្លោះជាមួយសហចៅក្រមជាតិខ្មែរ។ នេះជាភាពកម្សោយរបស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិ។ ហើយទីពីរ ការដែលមិនទទួលស្គាល់ជនសង្ស័យឲ្យមានមេធាវីគឺគាត់អត់ចង់ប្តូរពីជនសង្ស័យទៅជាជនជាប់ចោទ»។
លោក យុ ឆាំង នាយកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារស្រាវជ្រាវកម្ពុជា បានថ្លែងថា ការ មិនទទួលស្គាល់ការស៊ើបអង្កេតមុនគឺជាបញ្ហា ហើយការដែលអូសបន្លាយពេល យូរក្នុងការស៊ើបអង្កេតសំណុំរឿងបន្ថែមជាបញ្ហាដែរ។
«នេះជាបញ្ហាសំខាន់ ជាបញ្ហាចម្បងមួយដែលថា ពេលវេលាកំណត់មួយដែល ត្រូវបញ្ចប់ការស៊ើបអង្កេតមួយនៅពេលណា គួរត្រូវមានដើម្បីឲ្យមានការទុកចិត្ត ទៅលើដំណើរការទាំងមូល ហើយនេះក៏ជាអ្វីដែលខ្ញុំបាននិយាយពីមុនដែរ»។
លោកថ្លែងទៀតថា ការស៊ើបអង្កេតគួរប្រើប្រាស់ទៅលើអ្វីដែលមាន ហើយបន្ថែមទៅលើអ្វីដែល មានដើម្បីកំណត់ពេលជាក់លាក់ ដើម្បីឲ្យមានការជឿជាក់ទាំងស្រុង។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក នេត្រ ភក្ត្រា អ្នកនាំពាក្យសាលាក្តីកាត់ទោស ខ្មែរក្រហម បានអះអាងថា សំណុំរឿង ០០៣ និង០០៤កំពុងស្ថិតនៅក្នុងដៃសហ ចៅក្រមស៊ើបអង្កេត ហើយសំណុំរឿង០០៣កំពុងមានការខ្វែងគំនិតគ្នា ដោយ សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតជាតិអះអាងថា ការស៊ើបអង្កេតបានធ្វើចប់ហើយ តែចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិឲ្យដឹងថា ការស៊ើបអង្កេតធ្វើមិនទាន់ចប់ទេ។
«អញ្ចឹងគឺនៅក្នុងដំណើរការស៊ើបអង្កេត ក៏ដូចជានីតិវិធីហ្នឹងគឺគេអនុវត្តទៅតាម វិធានផ្ទៃក្នុងដែលមាន ហើយដោយឡែកសំណុំរឿង០០៤កំពុងគឺកំពុងតែបន្ត ការស៊ើបអង្កេត ហើយយោងតាមកាលវិភាគដែលការិយាល័យរបស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតបង្ហាញហ្នឹងគឺការស៊ើបអង្កេតនៅក្នុងសំណុំរឿង០០៣និង០០៤នេះគឺគ្រោងនឹងបញ្ចប់នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០១៤»។
លោកថ្លែងថា ក្រោយការស៊ើបអង្កេត ដែលគេរំពឹងថា ធ្វើចប់នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំនេះ ពេលនោះហើយគេនឹងដឹងច្បាស់ជាងនេះ ទទួលបានព័ត៌មានបន្ថែមទៀតពីសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត ពេលដែលគាត់បញ្ចប់ការស៊ើបអង្កេត ហើយដំណើរការនីតិវិធីមានការបោះជំហានទៅមុខជាលំដាប់លំដោយ ហើយសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតក៏មានការទទួលស្គាល់ដែរចំពោះការតែងតាំងមេធាវី។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការវិវាទទាក់ទងនឹងរឿងទទួលស្គាល់មេធាវី និងការយល់ព្រម ឬមិនយល់ព្រមលើសមត្ថភាពជួលមេធាវីបានឬមិនបាន សម្រាប់ជនសង្ស័យដែលបន្តទៅដល់អង្គបុរេគឺទាមទារពេលវេលាដោះស្រាយយូរទៀត។
លោកឡុង បញ្ញាវុធវិញបានបន្ថែមទៀតថា ការស៊ើបអង្កេតដោយគ្មានការសហការពីសហចៅក្រមកម្ពុជា កង្វះព័ត៌មានដែលធ្វើឲ្យជនរងគ្រោះមិនសប្បាយចិត្ត ការមិនបំពេញមុខងាររបស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតបរទេសតាមកិច្ចព្រមព្រៀង ដើម្បីឲ្យដំណើរការនេះស្របតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិ និងឯករាជ្យនោះ គឺជារឿងគួរឲ្យសោកស្តាយ។
«អញ្ចឹងយើងឃើញថា ភាពខ្សោយរបស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិ ចំពោះការដែលមិនអាចបំពេញមុខងាររបស់ខ្លួន ដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ គឺជាការមួយដែលគួរឲ្យសោកស្តាយ ដោយសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិអត់បានប្រើសិទ្ធិរបស់ខ្លួនតាមកិច្ចព្រមព្រៀងក្នុងការធានាឲ្យបាននូវដំណើរការក្តីដោយយុត្តិធម៌ហើយនឹងឯករាជ្យ»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកបានស្វាគមន៍ការរីកចម្រើនថ្មីៗខ្លះក្នុងសាលាក្តី ខ្មែរក្រហម រួមទាំងការតែងតាំងមេធាវីជាតិ និងមេធាវីអន្តរជាតិសម្រាប់សំណុំ រឿង០០៤ ដែលធ្វើឡើងដោយការិយាល័យការពារក្តីផងដែរ។
សំណុំរឿង០០៣មានជនជាប់ចោទម្នាក់គឺលោកមាស មុត អតីតមេបញ្ជាការ កងទ័ពជើងទឹកខ្មែរក្រហម ហើយសំណុំរឿង០០៤មានជនសង្ស័យ៣នាក់គឺ អ្នកស្រីអ៊ឹម ចែម តាទិត ឬយឹម ទិត និងតា អាន ឬ អោម អាន។
សាលាក្តីកាត់ ទោសខ្មែរក្រហម ដែលចំណាយថវិកា២០០រយលានដុល្លារនេះកំពុងកាត់ទោសសំណុំរឿង០០២ វគ្គ១អំពីរឿងជម្លៀសពលរដ្ឋចេញពីទីក្រុង ហើយកំពុងរង់ចាំសាលក្រម មុនពេលបន្តទៅកាន់សំណុំរឿងសំខាន់គឺ០០២ វគ្គទី២។ សំណុំរឿងនេះមានការពាក់ព័ន្ធនឹងឧក្រិដ្ឋកម្មរបស់មេដឹកនាំកំពូល ខ្មែរក្រហមពីរនាក់គឺនួន ជា និងខៀវ សំផន ដែលសង្ស័យថា មានការពាក់ព័ន្ធនឹងការសម្លាប់ពលរដ្ឋខ្មែរជាង១លាន៧សែននាក់ នៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៥ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩៕
