គ្រាប់មីននិងយុទ្ធភណ្ឌមិនទាន់ផ្ទុះនៅតែជាការគំរាមកំហែងមិនឈប់ឈរដល់បណ្តាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីបូព៌ានិងប៉ាស៊ីហ្វិក និងធ្វើឱ្យពលរដ្ឋក្រក្រីជួបការលំបាកកាន់តែច្រើន។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់នៃរបាយការណ៍ថ្មីមួយ។
ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកបានចេញផ្សាយរបាយការណ៍មួយដែលមានចំណងជើងថា«ការដើរលើពិភពលោកប្រកបដោយសុវត្ថិភាព» (To Walk the Earth in Safety) កាលពីថ្ងៃពុធដែលផ្តោតលើការប្តេជ្ញារបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងការបំផ្លាញអាវុធនៅទូទាំងពិភពលោក។
លោក ស្តែនលី ប្រោន នាយកការិយាល័យដកហូត និងកាត់បន្ថយអាវុធនៃក្រសួងការបរទេស បានបញ្ជាក់ប្រាប់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាននៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោនថា៖
«នៅទូទាំងពិភពលោកមានការខិតខំប្រឹងប្រែងជាច្រើនក្នុងការបំផ្លាញអាវុធ ជួយសង្គមស៊ីវិល ជួយដល់ផលប្រយោជន៍សន្តិសុខរបស់យើង និងដាក់ឱ្យសង្គមស៊ីវិលនៅក្នុងស្ថានភាពមួយ ដែលពួកគេអាចស្តារឡើងវិញបានពីជម្លោះហិង្សា និងផ្សះផ្សារស្នាមរបួសដែលជារឿយៗបន្តកើតមាន នៅពេលការវាយប្រយុទ្ធគ្នាបានចប់សព្វគ្រប់»។
សហរដ្ឋអាមេរិកបានចំណាយថវិកាចំនួន៤១៥លានដុល្លារ សម្រាប់តំបន់អាស៊ីនិងប៉ាស៊ីហ្វិក ក្នុងនោះប្រទេសកម្ពុជាទទួលបានចំនួនជាង១២៤លានដុល្លារ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩៣ដល់ឆ្នាំ២០១៦។
ជារៀងរាល់ឆ្នាំ មានពលរដ្ឋកម្ពុជាជិត១០០នាក់ បានស្លាប់និងរងរបួសដោយសារតែគ្រាប់មីន និងយុទ្ធភណ្ឌមិនទាន់ផ្ទុះ ដែលបានបន្សល់ពីជម្លោះប្រដាប់អាវុធជិតបីទសវត្សរ៍នៅកម្ពុជា ហើយធ្វើឱ្យសហគមន៍ក្រីក្រកាន់តែក្រីក្រ ដោយសារតែមិនអាចប្រើប្រាស់ដីធ្លីបានគ្រប់គ្រាន់។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់នៅក្នុងរបាយការណ៍។
របាយការណ៍បានបន្ថែមថា ក្រសួងការបរទេសនិងក្រសួងការពារជាតិរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកបានធ្វើការងារជាដៃគូជាមួយនឹងអង្គការដោះមីនជាច្រើន ដែលមានដូចជាអង្គការ Golden West, HALO, MAG និង NPA ដែលធ្វើប្រតិបត្តិការនៅតំបន់ ដែលមានមីនច្រើននៅភាគខាងលិចប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានតាមបណ្តោយខ្សែក្រវ៉ាត់ទំនប់ក៥ និងតំបន់ភាគខាងកើតប្រទេសនៅខេត្តរតនគីរី ហើយក៏ផ្តោតលើការបោសសម្អាតគ្រាប់មីន និងយុទ្ធភណ្ឌមិនទាន់ផ្ទុះដែលផលិតនៅសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក ស្តែនលី ប្រោន បានបន្ថែមថា៖
«តាមទស្សនៈរបស់សភាជាតិសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយតែងតែបញ្ចូលក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ថ្នាក់គ្រប់គ្រងរបស់យើង គឺដំបូងយើងផ្តោតលើយុទ្ធភណ្ឌមិនទាន់ផ្ទុះ ដែលបង្កដោយសហរដ្ឋអាមេរិក។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងបរិបទនៃប្រតិបត្តិការខាងផ្នែកមនុស្សធម៌នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គឺយើងគិតថា យើងប្រឹងព្យាយាមធ្វើទាំងពីរតាមសមត្ថភាពរបស់យើង»។
សហរដ្ឋអាមេរិកបានជួយដល់សកម្មភាពដោះមីន ផ្តល់ការអប់រំពីគ្រោះថ្នាក់គ្រាប់មីន ជួយកងយោធពលខេមរភូមិន្ទខាងផ្នែកសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន និងការរក្សាទុកយុទ្ធភណ្ឌនិងជួយបង្កើនសមត្ថភាពថ្នាក់ជាតិ។
ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកនៅរាជធានីភ្នំពេញ និងមជ្ឈមណ្ឌលសកម្មភាពកម្ចាត់មីនកម្ពុជា(ស៊ីម៉ាក់) មានការខ្វែងគំនិតគ្នាលើការរកឃើញគ្រាប់នៅខេត្តស្វាយរៀង ដែលស្ថានទូតចាត់ទុកថាជាគ្រាប់បែកឧស្ម័នបង្ហូរទឹកភ្នែក ប៉ុន្តែស៊ីម៉ាក់ចាត់ទុកថាជាអាវុធគីមី។
លោក ស្តែនលី ប្រោន បានបញ្ជាក់ថា៖
«វត្ថុដែលរកឃើញនោះ គឺជាឧស្ម័នបង្ហូរទឹកភ្នែកដែលប្រើបង្ក្រាបកុប្បកម្ម។ ពួកគេបានហៅអង្គការហាមឃាត់អាវុធគីមីចូលមកពិនិត្យហើយ។ ក្រសួងការពារជាតិរបស់យើងបានផ្តល់ការហ្វឹកហ្វឺនកាលពី៣ឆ្នាំមុនដល់កងកម្លាំងកម្ពុជា ដើម្បីអាចឱ្យពួកគេដោះវាយកចេញ ហើយយើងក៏នៅរង់ចាំមើលថា តើលទ្ធផលរបស់អង្គការហាមឃាត់អាវុធគីមីបង្ហាញថាយ៉ាងម៉េចដែរ»។
មជ្ឈមណ្ឌលសកម្មភាពកម្ចាត់មីនកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ថា អង្គការហាមឃាត់អាវុធគីមីរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិកំពុងតែធ្វើការងារនេះហើយ ប៉ុន្តែលោកមិនអាចបញ្ជាក់បានថានឹងបានលទ្ធផលនៅពេលណានៅឡើយទេ។
លោក ហេង រតនា អគ្គនាយកនៃអង្គការស៊ីម៉ាក់នៅតែអះអាងថា នេះគឺជាគ្រាប់បែកគីមីដដែល៖
«ថាជាឧស្ម័នទឹកភ្នែកយ៉ាងម៉េច? ខ្ញុំថាដឹកមកមើលក៏បានដែរ។ វាជាគ្រាប់បែកគីមីគឺមិនពិបាកឆ្ងល់អីទេ ហើយមិនមែនមានតិចឯណា មានច្រើនកន្លែងសឹងអីហ្នឹង មាន៥០ឬ៦០កន្លែង។ មិនចេះតែលាក់យ៉ាងម៉េចសម័យហ្វេសប៊ុកហើយ។ អ្នកណាចង់ទៅមើលក៏បាន មានជនរងគ្រោះក៏មានច្រើនរយច្រើនពាន់នាក់ដែរនៅក្នុងភូមិហ្នឹង»។
ព័ត៌មានស្តីពីការរកឃើញគ្រាប់គីមីនេះបានផ្ទុះឡើង ក្រោយពីមានវិបត្តិនយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយគណបក្សកាន់អំណាចបានចោទប្រកាន់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិថា មានផែនការធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដោយមានជំនួយពីសហរដ្ឋអាមេរិក។ តាមបណ្តាញសារព័ត៌មានក្នុងស្រុកមានបង្ហាញក្រុមគ្រូពេទ្យចុះទៅព្យាបាលក្រុមពលរដ្ឋ ដែលអះអាងថាបានកើតរមាស់ និងកូនកើតមកមិនគ្រប់លក្ខណៈដោយសារឥទ្ធិពលគ្រាប់នោះ។
លោក ស្តែនលី ប្រោន បានបន្ថែមថា៖
«នេះគឺជារឿងអភ័ព្វដែលការងាររបស់យើងក្នុងស្មារតីមនុស្សធម៌ ដើម្បីជួយពលរដ្ឋកម្ពុជាបែរជាត្រូវគេយកមកធ្វើជារឿងនយោបាយដោយសារតែរឿងហ្នឹង។ ដូច្នេះគោលបំណងរបស់យើង គឺបន្តការងារជួយសង្គ្រោះជីវិត ដែលយើងបានធ្វើរហូតមកដល់ពេលនេះហើយបន្តធ្វើការនៅទាំងផ្នែកខាងកើត និងខាងលិចប្រទេស ពីព្រោះយើងដឹងថា វាជួយដល់ពលរដ្ឋនៅប្រទេសកម្ពុជា»។
ការដោះមីននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងរយៈពេលកន្លងមកនេះទើបតែបានពាក់កណ្តាលនៃតំបន់ដែលមានគ្រាប់មីននិងយុទ្ធភណ្ឌមិនទាន់ផ្ទុះប៉ុណ្ណោះ។
តំបន់ដែលមានគ្រាប់មីនច្រើនស្ថិតនៅក្នុងស្រុកចំនួន២១នៅខេត្តភាគពាយ័ព្យប្រទេសកម្ពុជា ដែលនៅតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជានិងថៃ។ តំបន់ដែលមានគ្រាប់មីនច្រើនក៏ស្ថិតនៅតំបន់ខ្សែក្រវ៉ាត់ការពារក៥ ដែលត្រូវបានកសាងឡើងតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជា និងថៃនៅពាក់កណ្តាលទសវត្សរ៍១៩៨០ ដើម្បីទប់ស្កាត់ក្រុមអ្នកតស៊ូមិនឱ្យចូលមកក្នុងផ្ទៃប្រទេស។ តំបន់នេះស្ថិតក្នុងចំណោមតំបន់ដែលមានគ្រាប់មីនច្រើនជាងគេបំផុតនៅលើពិភពលោក។
ក្រុមដែលបានដាក់មីនជាច្រើនក្នុងអំឡុងពេលសង្គ្រាម មានក្រុមខ្មែរក្រហម កងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ក្រុមយោធាថៃ និងវៀតណាម ដែលបានដាក់ក្នុងអំឡុងពេលសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិន ការកាន់កាប់របស់ប្រទេសវៀតណាមនៅកម្ពុជា និងការវាយប្រយុទ្ធគ្នារវាងភាគីខ្មែរនានា។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់របាយការណ៍។
បន្ថែមពីនេះការវាយប្រហារតាមអាកាស និងការបាញ់គ្រាប់ផ្លោងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងអំឡុងសង្គ្រាមវៀតណាម បានបន្សល់យុទ្ធភណ្ឌមិនទាន់ផ្ទុះជាច្រើននៅភាគខាងកើត និងឥសានប្រទេសដែលនៅតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជា និងវៀតណាម។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣ដល់ឆ្នាំ២០១៦ សហរដ្ឋអាមេរិកបានចំណាយថវិកាជាង២,៨ពាន់លានដុល្លារសម្រាប់កម្មវិធីបំផ្លាញអាវុធនៅទូទាំងពិភពលោក ក្នុងនោះប្រទេសកម្ពុជាស្ថិតក្នុងលំដាប់ទី៤ដែលទទួលថវិកាបានច្រើនជាងគេ បន្ទាប់ពីប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថាន អ៊ីរ៉ាក់ និងឡាវ៕
