តុលាការធម្មនុញ្ញនៃប្រទេសថៃបានបញ្ជាឱ្យរំលាយគណបក្សអនាគតថ្មីនៅក្រោយតុលាការនេះសម្រេចថា គណបក្សនេះបានរំលោភច្បាប់ហិរញ្ញវត្ថុនៃការឃោសនាបោះឆ្នោត តែគណបក្សនេះនិយាយថា វាជាការចោទប្រកាន់ខាងនយោបាយ។ សេចក្តីសម្រេចនេះរបស់តុលាការធម្មនុញ្ញដែលធ្វើឱ្យប្រទេសថៃវិលត្រឡប់ទៅកាន់ប្រព័ន្ធគណបក្សពីរដែលមានពួកអាវក្រហមតទល់នឹងក្រុមអាវស បានត្រូវថ្កោលទោសដោយពួកមន្ត្រីនៅទូទាំងតំបន់នោះ។
លោកស្រី Francisca Castro សមាជិកាសភាតំណាងរាស្ត្រនៃប្រទេសហ្វីលីពីននិយាយថា៖ «គណបក្សអានាគតថ្មីជាគណបក្សនយោបាយថ្មីបំផុតនៅក្នុងបញ្ជីវែងមួយនៃបណ្តាគណបក្សនយោបាយប្រឆាំងនៅក្នុងប្រទេសថៃដែលបានត្រូវហាមប្រាម។ វាហាក់ដូចជាច្បាស់លាស់ជាងមុនថា គណបក្សណាមួយដែលស្វះស្វែងគំរាមកំហែងដល់ពួកយោធានិងអនុត្តរភាពនយោបាយរបស់ពួកអ្នកកាន់អំណាចនឹងមិនត្រូវអត់ឱនឡើយ»។
លោកស្រី Castro បានមានប្រសាសន៍ថា សេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការធម្មនុញ្ញថៃបញ្ជាក់ឱ្យឃើញថា ពួកយោធាថៃមិនព្រមបោះបង់អំណាចខ្លះរបស់ខ្លួនដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដូចដែលខ្លួនបានសន្យានោះទេ។ ពួកយោធាថៃបានក្តាប់អំណាចរដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងរដ្ឋប្រហារមួយកាលពីឆ្នាំ២០១៤ ហើយមិនបានរៀបចំការបោះឆ្នោតនយោបាយទេរហូតដល់ឆ្នាំ២០១៩។ ការបោះឆ្នោតនោះគួរតែបើកផ្លូវឱ្យប្រទេសថៃវិលត្រឡប់ទៅកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដោយមានភាពតំណាងវិញ ក៏ប៉ុន្តែពួកអ្នកសង្កេតការណ៍បាននិយាយថា មានការបន្លំសន្លឹកឆ្នោតឱ្យពួកយោធា។
ចម្លែកបន្តិច គណបក្សអនាគតថ្មីដែលបានត្រូវបង្កើតកាលពីឆ្នាំ២០១៨ ហើយដែលមានសន្លឹកឆ្នោតគាំទ្រ៦លានសន្លឹកនៅក្នុងការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០១៩នោះ បានត្រូវស្គាល់ដោយកាយវិការប្រឆាំងរបស់ខ្លួនគឺការគំនាប់គ្នាដោយម្រាមដៃបីយកតាមសៀវភៅរឿង និងខ្សែកុនមានចំណងជើងថា Hunger Games។
តុលាការធម្មនុញ្ញថៃក៏បាននិយាយដែរថា ពួកមេដឹកនាំគណបក្សនេះបានត្រូវហាមប្រាមមិនឱ្យធ្វើនយោបាយ១០ឆ្នាំថែមទៀតផង។
លោក Abel Da Silva ដែលជាសមាជិកសភាប្រទេស Timor-Leste បាននិយាយថា «ទណ្ឌកម្មនេះហាក់ដូចជាមិនសមាមាត្រជាមួយការប្រព្រឹត្តបទល្មើសទេ»។
លោកកត់សម្គាល់ថា គណបក្សអនាគតថ្មីហាក់ដូចជាបានត្រូវចុចយកដើម្បីដាក់ទណ្ឌកម្មនេះ ពីព្រោះគណបក្សនេះគំរាមកំហែងដល់គណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេស។
អង្គការពួកសមាជិកសភា ASEAN ដើម្បីសិទ្ធិមនុស្សថា សេចក្តីសម្រេចនេះរបស់តុលាការធម្មនុញ្ញថៃជាឧទាហរណ៍មួយទៀតនៃរដ្ឋាភិបាលក្នុងសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដែលប្រើច្បាប់ដោយបំពានដើម្បីបំបិទមាត់ក្រុមប្រឆាំងមិនឱ្យនិយាយស្តីបញ្ចេញមតិ។ អង្គការនេះហៅវិធានការថ្មីបំផុតនេះថា ជាលំនាំមួយនៃ«ការប្រើប្រាស់មិនត្រឹមត្រូវនូវច្បាប់និងគោលការណ៍ប្រឆាំងនឹងគូប្រជែង»ដែលពួកអាជ្ញាធរប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការដើម្បីកាត់ទោសពួកអ្នកប្រឆាំងខាងនយោបាយ។
អង្គការពួកសមាជិកសភា ASEAN ដើម្បីសិទ្ធិមនុស្សបាននិយាយនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថា «យើងអាចឃើញលំនាំនេះនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលនៅទីនោះគណបក្សប្រឆាំងតែមួយគត់ដែលអាចយកជ័យជម្នះលើគណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសគឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានត្រូវរំលាយ ហើយពួកសមាជិកនិងក្រុមសកម្មជនរបស់គណបក្សនេះបានប្រឈមនឹងការចោទប្រកាន់មិនត្រឹមត្រូវ»។
អង្គការនេះក៏បានចង្អុលបង្ហាញដែរថា ក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីន ពួកអ្នកនយោបាយដែលនិយាយបញ្ចេញមតិដោយមិនសំចៃមាត់ ជាពិសេសពួកអ្នកនយោបាយទាំងឡាយណា«ដែលបានរិះគន់សង្គ្រាមប្រឆាំងការជួញដូរគ្រឿងញៀន ដោយប្រធានាធិបតី Rodrigo Duterte បានជាប់ឃុំឃាំងក្នុងពន្ធនាគារឬប្រឈមនឹងការចោទប្រកាន់ពីបទព្រហ្មទណ្ឌដែលនាំឱ្យមានការសង្ស័យ»។
ចំណាត់ការនេះប្រឆាំងនឹងគណបក្សអានាគតថ្មីបាននាំឱ្យមានការរិះគន់នៅខាងក្នុងប្រទេសថៃ។ កាសែត The Bangkok Post បានហៅវិធានការនេះថា ជា«កាំបិតស្នៀតចាក់សម្លាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ»។ បទវិចារណាកថាមួយក្នុងសារព័ត៌មានថៃជាភាសាអង់គ្លេសនេះ សរសេរថា ចំណាត់ការនេះរបស់តុលាការធម្មនុញ្ញនាំឱ្យមានការអាក់អន់ចិត្តក្នុងចំណោមក្រុមអ្នកបោះឆ្នោតថៃ ជាពិសេសក្រុមយុវជនដែលមាននិន្នាការគាំទ្រគណបក្សថ្មីនេះ។
កាលពីពេលមុនៗ ប្រទេសថៃមានការបោះឆ្នោតតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដែលជាការផ្ទុយនឹងប្រទេសជិតខាងជាច្រើន។ ប្រទេសលាវ វៀតណាមនិងប្រទេសសិង្ហបុរីបានត្រូវគ្របដណ្តប់ជាទូទៅដោយគណបក្សតែមួយ។ ពួកយោធានៅតែកាន់អំណាចតទៅទៀតនៅក្នុងប្រទេសភូមា ហើយជាលើកទីមួយហើយនៅក្នុងរយៈពេលកន្លះសតវត្សរ៍ ដែលប្រទេសម៉ាឡេស៊ីមានគណបក្សថ្មីតែមួយគត់ឡើងកាន់អំណាចកាលពីឆ្នាំ២០១៨។
លោក Steven Levitsky និងលោក Daniel Ziblatt ជាអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនៅឯសាកលវិទ្យាល័យ Harvard។ លោកទាំងពីរនាក់នេះនិយាយបង្ហាញហេតុផលថា រដ្ឋប្រហារកាលពីឆ្នាំ២០១៤ដែលបានទម្លាក់លោកស្រី Shinawatra Yingluck ដែលជានាយករដ្ឋមន្ត្រីស្រីទីមួយរបស់ប្រទេសថៃ ចេញពីតំណែងនោះ បាននាំប្រទេសនេះចូលទៅចំណាត់ថ្នាក់ប្រទេសផ្តាច់ការនានា ដូចជាប្រទេស Hហុងគ្រីគ្រប់គ្រងដោយលោក Viktor Orban និងប្រទេសអេហ្ស៊ីពត្រួតត្រាដោយលោក Abdel Fattah al-Sissi ជាដើម។
នៅក្នុងសៀវភៅរបស់អស់លោកទាំងពីរមានចំណងជើងថា How Democraties Die ប្រែថា តើលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យស្លាប់បែបណា ដែលបានបោះពុម្ពផ្សាយកាលពីឆ្នាំ២០១៨ លោក Steven Levitsky និងលោក Daniel Ziblat និយាយយោងដល់រដ្ឋប្រហារក្នុងប្រទេសថៃនិងការរំលោភលើលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យក្នុងប្រទេសនានាដូចជាប្រទេសតួកគី និងប្រទេប៉ូឡូញជាដើម។ លោកទាំងពីរនាក់នេះសន្និដ្ឋានថា«មានការយល់ឃើញច្រើនជាងមុនថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យកំពុងធ្លាក់ចុះនៅទូទាំងពិភពលោក»៕
ប្រែសម្រួលដោយលោកឈឹម សុមេធ
