រដ្ឋាភិបាលយោធាថៃបានធ្វើការបង្រ្កាបទៅលើការជំទាស់ខ្លួននៅតាមសាធារណៈ ចាប់តាំងពីពេលចូលកាន់អំណាចកាលពីឆ្នាំទៅ ហើយសាកលវិទ្យាល័យនានានៅក្នុងប្រទេសនិយាយថា ការណ៍នេះបានជះឥទ្ធិពលមកលើពួកគេ។ បញ្ញវ័ន្តជាច្រើន ជាពិសេសអ្នកដែលបង្រៀនមុខវិជ្ជា សិល្បៈសេរី ដូចជានយោបាយ និយាយថា ពួកគេជាក្រុមគោលដៅក្នុងការរឹតត្បិតរបស់រដ្ឋាភិបាលយោធាលើការជជែកដេញដោលអំពីបញ្ហានយោបាយ និងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស។ បញ្ញវ័ន្តទាំងនោះនិយាយថា វាជា «បរិយាកាសនៃការភ័យខ្លាច» នៅសាកលវិទ្យាល័យ។
អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស (Human Rights Watch) ដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងញូវយ៉កនិយាយថា ចាប់តាំងពីកងទ័ពរបស់ថៃបានកាន់អំណាចនៅក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៤មក មនុស្សជាង៧៥០នាក់ត្រូវបានគេកោះហៅឲ្យធ្វើការរាយការណ៍ទៅយោធាសម្រាប់ «កិច្ចពិភាក្សាសម្របសម្រួល»។
អ្នកនយោបាយជាន់ខ្ពស់ សកម្មជន និងអ្នកកាសែតបានប្រឈមនឹងការចោទប្រកាន់ពីការរិះគន់ ឬការប្រឆាំងនឹងច្បាប់វិន័យយោធា។
សាស្រ្តាចារ្យជាច្រើននៅសាកលវិទ្យាល័យល្បីៗរបស់ប្រទេសនេះមិនដែលគេចផុតពីការកោះហៅនោះទេ។ បណ្តាញសកម្មជនក្នុងស្រុកដែលមានឈ្មោះថា កិច្ចសន្ទនាតាមប្រព័ន្ធអ៊ិនធឺណិតស្តីពីកំណែទម្រង់ច្បាប់ (Internet Dialogue on Law Reform) និយាយថា ក្នុងចំណោមមនុស្ស៧៥០នាក់ត្រូវបានឃុំខ្លួន មានយ៉ាងហោចណាស់៦៥នាក់ជាគ្រូបង្រៀន និងជាសាស្រ្តាចារ្យសាកលវិទ្យាល័យ ដែលត្រូវបានគេកោះហៅ ឲ្យចូលរួមក្នុងអ្វីដែលត្រូវបានថា «សមាជកែសម្រួលឥរិយាបថ»។
លោក Titipol Phakdeewanich ជាសាស្រា្តចារ្យផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយនៅសាកលវិទ្យាល័យ Ubon Ratchathaniនៅភាគឦសាននៃប្រទេសថៃ ដែលសាកលវិទ្យាល័យនេះជាមូលដ្ឋានធំមួយរបស់អ្នកគាំទ្រអតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តី Yingluck Shinawatra ដែលរដ្ឋាភិបាលលោកស្រីត្រូវបានគេធ្វើរដ្ឋប្រហារនៅក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៤។
លោក Titipol និយាយថា កងទ័ពមានវត្តមានជាប្រចាំនៅក្នុងថ្នាក់រៀន និងសិក្ខាសាលានានា រួមទាំងព្រឹត្តិការណ៍ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងអង្គការអន្តរជាតិផងដែរ។
លោកនិយាយថា៖ «វាជាបរិយាកាសមួយនៃការភ័យខ្លាច និងការគំរាមកំហែង ពីព្រោះចាប់តាំងពីពេលដំបូងដែលខ្ញុំដឹងថា ខ្ញុំត្រូវបានគេតាមដាន ខ្ញុំតែងតែគិតជានិច្ច។ សូម្បីនៅពេលដែលខ្ញុំបើកបរនៅពេលយប់ ខ្ញុំក៏គិតថាតើខ្ញុំនឹងត្រូវក្រុមយោធាបញ្ឈប់ដែរឬទេ។ នេះជាក្តីបារម្ភមួយនៅក្នុងចិត្តរបស់ខ្ញុំ ដែលធ្វើឲ្យខ្ញុំពិតជាព្រួយបារម្ភអំពីអ្វីៗទាំងអស់ដែលខ្ញុំបានបង្រៀន»។
នៅក្នុងខែតុលា លោក Prayuth Chan-ocha នាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃបានរិះគន់សាស្រ្តចារ្យនៅសាកលវិទ្យាល័យជាច្រើន ដោយបានចោទប្រកាន់សាស្រ្តាចារ្យទាំងនោះពីការញុះញង់ឲ្យមានគំនិត និងសកម្មភាពបះបោរដល់និស្សិត។
បន្ទាប់ពីការអត្ថាធិប្បាយរបស់លោក Prayuth ក្រុមបញ្ញវ័ន្តនៅ ក្រុងឈៀងម៉ៃ ដែលស្ថិតនៅភាគខាងជើងប្រទេស បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយដោយនិយាយថា «សាកលវិទ្យាល័យមិនមែនជាជំរុំទាហាននោះទេ» ហើយអំពាវនាវឲ្យមានការគាំទ្រលើសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ និងការជជែកដេញដោលនៅស្ថាប័នអប់រំផ្សេងៗ។
មិនយូរប៉ុន្មានបន្ទាប់មក ប៉ូលិសឈៀងម៉ៃបានចេញដីកាកោះហៅបញ្ញវ័ន្តពីររូប ហើយការណ៍នេះបានបណ្តាលឲ្យមានការជជែកដេញដោលអំពីសេរីភាពក្នុងការសិក្សានៅប្រទេសថៃ។
Pongkwan Sawasdipakee ជាសាស្រ្តចារ្យផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនៅសាកលវិទ្យាល័យ Thammasat និយាយថា ការរឹតត្បិតលើការជជែកដេញដោលជាសាធារណៈបច្ចុប្បន្ន បានបណ្តាលឲ្យមានការផ្តោតកាន់តែខ្លាំងទៅលើក្រុមបញ្ញវ័ន្តក្នុងការពិភាក្សាអំពីនយោបាយរបស់ប្រទេសមួយនេះ។
«នៅពេលយើងស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋាភិបាលយោធា យើងមិនអាចបញ្ចេញយោបល់របស់យើងបានច្បាស់លាស់នោះទេ។ យើងមានទំនោរចង់ឲ្យបញ្ញវ័ន្តទទួលបានការបើកចំហរជាងនេះដើម្បីបញ្ចេញនូវអ្វីដែលពួកគាត់ចង់និយាយ ហើយយើងនឹងហៅវាថា សេរីភាពក្នុងការសិក្សា ដោយសារយើងជឿថា បញ្ញវ័ន្តគួរតែទទួលបានការបើកចំហរច្រើនជាងពលរដ្ឋធម្មតាក្នុងការបញ្ចេញមតិ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងចង់ពិភាក្សាពីសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ យើងមិនគួរនិយាយតែពីសេរីភាពក្នុងការសិក្សា ដោយមិនគិតពីសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិនោះទេ»។
អង្គការ Freedom House ជាអង្គការឃ្លាំមើលឯករាជ្យរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកទៅលើសេរីភាពនៅក្នុងពិភពលោក។ អង្គការនេះបានបន្ទាបចំណាត់ថ្នាក់សេរីភាពរបស់ប្រទេសថៃរហូតដល់កម្រិត «មិនមានសេរីភាព» រួមទាំងសារព័ត៌មាន និងបណ្តាញសង្គមរបស់ខ្លួនផងដែរ។
នៅក្នុងរបាយការណ៍ចុងក្រោយបង្អស់របស់ខ្លួន អង្គការ Freedom House បាននិយាយថា ក្រុមប្រឹក្សាជាតិសម្រាប់សន្តិភាព និងសណ្តាប់ធ្នាប់របស់រដ្ឋាភិបាលយោធាថៃបានកោះហៅមនុស្សជាង៤០០នាក់មក «សួរចម្លើយ» ពាក់ព័ន្ធសកម្មភាពនៅតាមប្រព័ន្ធអ៊ិនធឺណិតរបស់ជនទាំងនោះ។
លោក Ekachai Chaninuvati ព្រឹទ្ធបុរសរងនៃមហាវិទ្យាល័យច្បាប់នៅសាកលវិទ្យាល័យ Siam និយាយថា បញ្ហានយោបាយរបស់ប្រទេសថៃមិនអាចដោះស្រាយដោយមធ្យោបាយយោធាតែមួយមុខនោះទេ ប៉ុន្តែបញ្ហានេះអាចដោះស្រាយបានដោយតាមរយៈការបញ្ចប់ភាពមិនជឿទុកចិត្តដែលកំពុងតែកើនឡើងរវាងយោធា និងសហគមន៍ទាំងមូល។
លោកបាននិយាយថា៖ «ហេតុអ្វីបានជាពលរដ្ឋថៃមិនគិតថា យើងត្រូវតែរស់នៅទីនេះ ហើយបញ្ហានេះ ឬបញ្ហាអ្វីក៏ដោយ ដែលពួកគេមាន នឹងមិនអាចដោះស្រាយបាននោះទេ ប្រសិនបើយើងមានគំនិតខុសគ្នានោះ។ ប្រសិនបើយោធានៅតែគិតថា ពួកគេខុសពីពលរដ្ឋដទៃ ហើយប្រសិនបើពលរដ្ឋគិតថា ពួកគេខុសពីយោធា នោះវានឹងមិនមានដំណោះស្រាយនោះទេ»។
នៅក្នុងសុន្ទរកថាចុងឆ្នាំថា្នក់ជាតិមួយរបស់លោកដែលផ្សាយបន្តផ្ទាល់តាមទូរទស្សន៍ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី Prayuthបានរំលឹកដល់ពលរដ្ឋថៃថា យោធាចូលកាន់អំណាចដើម្បីធ្វើកំណែទម្រង់ប្រទេសជាតិ និងធ្វើសេចក្តីព្រាងច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មី។ លោកបាននិយាយថា លោករំពឹងថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនឹងវិលត្រលប់មកវិញនៅក្នុងប្រទេស បន្ទាប់ពីមានការបោះឆ្នោតថ្មី ដែលត្រូវបានរំពឹងថានឹងធ្វើឡើងនៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០១៧៕
ប្រែសម្រួលដោយ ប៊ុន ប៉េងហ៊ុយ
