មេដឹកនាំជើងចាស់នៃប្រទេសម៉ាឡេស៊ី Mahathir Mohamad បាននិយាយកាលពីថ្ងៃសៅរ៍នៅពេលចាប់ផ្តើមការប្រជុំសន្និសីទកំពូលមួយក្នុងតំបន់ដែលប្រព្រឹត្តទៅនៅពេលមានភាពតានតឹងរវាងស.រ.អា.និងប្រទេសចិន។
លោកបានថ្លែងថា ប្រទេសក្នុងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ត្រូវតែរួបរួមគ្នានៅក្នុងការប្រឈមនៃសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មដែលបានចាប់ផ្តើមធ្វើដោយលោកប្រធានាធិបតីស.រ.អា. ដូណាល់ ត្រាំ។
ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលដែលពួកមេដឹកនាំនៃប្រទេសទាំង១០ជាសមាជិកនៃសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ហៅកាត់ថា ASEAN ជួបប្រជុំគ្នានៅក្នុងក្រុងបាងកក គ្មានសញ្ញាថាពួកគេបានបញ្ចប់កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មមួយគាំទ្រដោយប្រទេសចិនដែលអាចបង្កើតតំបន់ពាណិជ្ជកម្មសេរីធំបំផុតក្នុងពិភពលោក។
លោក Mahathir Mohamad នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសម៉ាឡេស៊ី មានអាយុ៩៤ឆ្នាំដែលនិយាយគ្មានសំចៃមាត់បានមានប្រសាសន៍ប្រាប់សន្និសីទកំពូលធុរកិច្ចមួយនៅដាច់ដោយឡែកពីកិច្ចប្រជុំធំថា៖ «យើងមិនចង់ចូលធ្វើសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មទេ។ ក៏ប៉ុន្តែជួនកាល នៅពេលដែលពួកគេធ្វើមិនល្អជាមួយយើង យើងក៏ត្រូវតែធ្វើមិនល្អជាមួយពួកគេដែរ»។
ដោយនិយាយយោងចំៗចំពោះលោក ត្រាំ ដែលរដ្ឋបាលលោកបានចាប់ផ្តើមបង្កើនពន្ធដារលើទំនិញដឹកជញ្ជូនពីប្រទេសចិនមកលក់ក្នុងស.រ.អា.ដោយមានគោលដៅកាត់បន្ថយឱនភាពពាណិជ្ជកម្មស.រ.អា.នោះ លោក Mahathir បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ប្រសិនបើមនុស្សនេះមិនកាន់តំណែងតទៅទៀត ប្រហែលអាចមានការផ្លាស់ប្តូរ»។
សេចក្តីព្រាងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចុងក្រោយសម្រាប់សន្និសីទកំពូល ASEAN នេះដែលទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Reuters បានឃើញបានបញ្ជាក់ថា ពួកមេដឹកនាំនៃប្រទេសជាសមាជិកនៃសមាគមនេះសម្តែង«កង្វល់យ៉ាងខ្លាំងអំពីកំណើនភាពតានតឹងខាងពាណិជ្ជកម្មនិងការការពារផលិតផលក្នុងប្រទេសនិងមនោសញ្ចេតនាប្រឆាំងនឹងសាកលភាវូបនីយកម្មដែលកំពុងមានតទៅទៀត»។
ពួកអ្នកការទូតបាននិយាយថា ពាណិជ្ជកម្មអាចជាប្រធានបទសំខាន់បំផុតនៅក្នុងសន្និសីទកំពូលនេះដោយគេរំពឹងថា នឹងមានការពិភាក្សាបន្តិចបន្តួចអំពីបញ្ហាក្នុងតំបន់ដែលមានរៀងរាល់ឆ្នាំ ដូចជាជម្លោះជាមួយប្រទេសចិនអំពីសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងស្ថានភាពអាក្រក់របស់ពួកជនភៀសខ្លួន Rohingya ដែលបានរត់គេចខ្លួនពីប្រទេសភូមា។
លោក Arin Jira ជាប្រធាននៃក្រុមប្រឹក្សាផ្តល់យោបល់ខាងធុរកិច្ចរបស់សមាគម ASEAN ដែលជាអង្គការមួយត្រូវបង្កើតឡើងដោយរដ្ឋជាសមាជិក។លោកបាននិយាយថា៖ «យើងចង់ឱ្យមានសន្តិភាពសេដ្ឋកិច្ចសាកល»៕
