ភ្នំពេញ —
ទោះបីជាប្រទេសកម្ពុជាមិនទាន់ទទួលរងផលប៉ះពាល់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចណាមួយពីជម្លោះដែនសមុទ្រចិនខាងត្បូងរវាងប្រទេសវៀតណាមនិងចិនក៏ដោយ ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគខ្លះយល់ថាជម្លោះរវាងមហាមិត្តទាំងពីររបស់គណបក្សកាន់អំណាចកម្ពុជា ជាសម្ពាធដល់ផ្នែកនយោបាយរបស់កម្ពុជា។
ជម្លោះរវាងប្រទេសវៀតណាមនិងចិនជុំវិញដែនអធិបតេ្យភាពសមុទ្រចិនខាងត្បូងបានវិវត្តន៍ទៅរកអំពើហិង្សាកាលពីសប្តាហ៍មុន។ ក្នុងនោះបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងចិននៅវៀតណាមនាំឱ្យមានការដុតរោងចក្រចិនយ៉ាងតិចណាស់១៥រោងចក្រ និងមានមនុស្សជាច្រើននាក់ត្រូវបានសម្លាប់និងឃាត់ខ្លួន។ ហើយមកទល់ពេលនេះមានពលរដ្ឋចិនជាងមួយពាន់នាក់បានភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេសវៀតណាមមកកាន់កម្ពុជា ស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងនិងក្រុងហាណូយនៅតែដំឡើងសាច់ដុំដាក់គ្នានៅឡើយ។
ទោះបីជាយ៉ាងណាទំនាស់រវាងប្រទេសកុម្មុយនីស្តទាំងពីរដែលស្និទ្ធនឹងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនទាន់ប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានិងបណ្តូរពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជា ចិននិងវៀតណាមនៅឡើយទេ។ នេះបើតាមលោក កែន រដ្ឋា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។
លោក កែន រដ្ឋា បង្ហើបឱ្យដឹងថាមានអ្នកវិនិយោគចិនមួយចំនួនដែលដាក់ទុននៅវៀតណាមកំពុងពិចារណាបង្វែរទុនរបស់ខ្លួនមកកម្ពុជាវិញដែលជាឱកាសមួយសម្រាប់កម្ពុជា។
«អ្នកវិនិយោគចិនមួយចំនួនគាត់គ្រោងនឹងសិក្សាពីលទ្ធភាពវិនិយោគនៅស្រុកយើងបន្ថែម ជាពិសេសអ្នកដែលមានទុនវិនិយោគរួចហើយនៅប្រទេសវៀតណាម។ អញ្ចឹងគាត់គ្រោងនឹងរៀបចំគណៈប្រតិភូរបស់គាត់ដើម្បីមកទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មជាមួយខាងយើង»។
លោក ចេង ហុងបូ អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតចិនប្រចាំកម្ពុជា ថ្លែងថាមកទល់ពេលនេះអ្នកវិនិយោគចិនមួយចំនួននៅតែបន្តស្នាក់នៅប្រទេសកម្ពុជានៅឡើយ ដោយសារបារម្ភពីបាតុកម្មប្រឆាំងជនជាតិចិននៅប្រទេសវៀតណាម។
«ពួកគេខ្លះនៅតែស្នាក់នៅកម្ពុជានៅឡើយ ហើយនៅពេលដែលស្ថានការណ៍ស្ងប់ស្ងាត់ពួកគេនឹងត្រឡប់ទៅប្រទេសវៀតណាមវិញហើយ»។
វៀតណាមជាអ្នកជួយផ្តួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ខ្មែរក្រហម និងជួយជ្រោមជ្រែងថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្នឱ្យបានឡើងកាន់អំណាចក្រោយពីការដួលរលំរបបនេះ។
ក្រឡេកទៅមើលចិនវិញ ចិនជាម្ចាស់បំណុលផង និងជាប្រទេសម្ចាស់ជំនួយដ៏ធំមួយផងរបស់កម្ពុជា។ ត្រឹមឆ្នាំ២០១២ ចិនផ្តល់កម្ចីនិងជំនួយដល់កម្ពុជាប្រមាណ២,៧ពាន់លានដុល្លារ ដែលធ្វើឱ្យចិនជាប្រទេសផ្តល់ជំនួយធំលំដាប់ទីពីរបន្ទាប់ពីជប៉ុន ដល់ប្រទេសកម្ពុជាដែលកំពុងពឹងផ្អែកខ្លាំងលើជំនួយបរទេស។
បើនិយាយពីការបណ្តាក់ទុនរកស៊ីនិងពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីវិញ ទាំងវៀតណាមទាំងចិនសុទ្ធតែលេចធ្លោដូចគ្នា។
បច្ចុប្បន្នវៀតណាមនៅតែជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មនិងវិនិយោគទុនដ៏សំខាន់របស់កម្ពុជា ដោយមានទឹកប្រាក់វិនិយោគ៣០២លានដុល្លារ និងបណ្តូរពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីជាមួយកម្ពុជាទំហំ៣,៤៣ពាន់ដុល្លារ នៅឆ្នាំ២០១៣។ ចំណែកវិនិយោគពីចិនមានទំហំ៤២៧លានដុល្លារនិងពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីជាង៣ពាន់លានដុល្លារសម្រាប់ឆ្នាំ២០១៣។
បើនិយាយពីទេសចរណ៍វិញ ទេសចរវៀតណាមបច្ចុប្បន្នកំពុងស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់លេខ១ដោយមានអ្នកទេសចរ៨៥ម៉ឺននាក់មកកាន់កម្ពុជានៅឆ្នាំ២០១៣ និងតាមពីក្រោយដោយចិន៤៦ម៉ឺននាក់។
លោក ថោង ខុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងទេសចរណ៍ថ្លែងប្រាប់វីអូអេ ខេមរភាសាថាជម្លោះរវាងចិននិងវៀតណាមមិនទាន់ប៉ះពាល់ដល់លំហូរទេសចរបរទេសមកកម្ពុជានៅឡើយទេ។
«ភ្ញៀវទេសចរណ៍ចិនមកកម្ពុជាមិនទាន់មានការប៉ះពាល់ទេ ដោយសារគេមកភាគច្រើនតាមអាកាស។ ហើយភ្ញៀវទេសចរណ៍វៀតណាមមកកម្ពុជាក៏អត់ទាន់ប៉ះពាល់ដែរ។ ហើយយើងកំពុងតែតាមដានថាភ្ញៀវទេសចរណ៍ប្រទេសទីបីមកកាន់វៀតណាមមានការថយចុះឬអត់?»
ក្នុងន័យនយោបាយវិញ ទាំងប្រទេសកុម្មុយនីស្តវៀតណាមទាំងចិនសុទ្ធតែជាមហាមិត្តរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមិនអាចខ្វះបានដូចគ្នា ជាពិសេសខណៈពេលដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកំពុងរងសម្ពាធពីគណបក្សប្រឆាំងនិងសហគមន៍អន្តរជាតិចំពោះភាពស្របច្បាប់របស់ខ្លួន។
លោកបណ្ឌិត ឈាង វណ្ណារិទិ្ធ សាស្ត្រាចារ្យនៅសាកលវិទ្យាល័យលីដប្រទេសអង់គ្លេសនិងជាអ្នកវិភាគនយោបាយម្នាក់យល់ថា ជម្លោះដែនសមុទ្ររវាងប្រទេសកុម្មុយនីស្តទាំងពីរជាសម្ពាធនយោបាយមួយរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
«កម្ពុជាស្ថិតក្នុងស្ថានភាពមួយដែលលំបាក និយាយឱ្យចំទៅ។ ពិបាកដោយសារគណបក្សប្រជាជន ដែលជាគណបក្សកាន់អំណាចបច្ចុប្បន្នហ្នឹងគឺគាត់ត្រូវការទាំងពីរ ទាំងប្រទេសវៀតណាមនិងចិនដើម្បីពង្រឹងអំណាចនៅប្រទេសកម្ពុជា។ ផលប៉ះពាល់ទៅដល់ស្ថានការណ៍នយោបាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើងដែរ។ ប្រហែលជាមានការប្រទាញប្រទង់ច្រើនរវាងក្រុមដែលស្និទ្ធនឹងក្រុងហាណូយនិងក្រុមដែលស្និទ្ធនឹងក្រុងប៉េកាំង»។
លោកឈាង វណ្ណារិទ្ធិ អត្ថាធិប្បាយបន្ថែមថាក្នុងកាលៈទេសៈបែបនេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួររក្សាជំហអព្យាក្រឹតស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួន។
លោក កុយ គួង អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេស អះអាងថាកម្ពុជានៅតែឈរនៅកណ្តាលជានិច្ចក្នុងជម្លោះរវាងប្រទេសទាំងពីរនេះ និងអំពាវនាវឱ្យមានការដោះស្រាយទំនាស់ដោយសន្តិវិធី។
«ចិនក៏ជាមិត្តរបស់កម្ពុជា វៀតណាមក៏ជាមិត្តរបស់កម្ពុជា។ កម្ពុជាសង្ឃឹមថាបញ្ហានានានឹងដោះស្រាយដោយសន្តិវិធី។ យើងអត់កាន់ខាងណាទេ។ យើងរក្សាជំហរអព្យាក្រឹត»។
នាពេលថ្មីៗនេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានជំទាស់ទៅហ្នឹងសំណើធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងចិនរបស់ជនជាតិវៀតណាមដែលរស់នៅកម្ពុជា ហើយអះអាងថាគ្មានជនជាតិណាអាចយកទឹកដីកម្ពុជាទៅប្រឆាំងនឹងជនជាតិមួយទៀតបានទេ។ ហើយនៅពេលជម្លោះនេះកំពុងតានតឹង រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងបានផ្ញើកំណត់ទូតមួយមកកម្ពុជាដោយស្នើឱ្យជួយរក្សាសន្តិសុខដល់ពលរដ្ឋខ្លួន។ ជាការឆ្លើយតប រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានអះអាងថាខ្លួនបានការពារជនជាតិចិននៅក្នុងប្រទេសខ្លួន មុនពេលទទួលបានកំណត់ទូតនោះទៅទៀត។ ប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយមក ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចទៅប្រទេសចិនរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ភាគីចិនបានផ្តល់ប្រាក់កម្ចីនិងជំនួយគ្មានសំណងជិត១៥០លានដុល្លារដល់ភាគីកម្ពុជា៕
ជម្លោះរវាងប្រទេសវៀតណាមនិងចិនជុំវិញដែនអធិបតេ្យភាពសមុទ្រចិនខាងត្បូងបានវិវត្តន៍ទៅរកអំពើហិង្សាកាលពីសប្តាហ៍មុន។ ក្នុងនោះបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងចិននៅវៀតណាមនាំឱ្យមានការដុតរោងចក្រចិនយ៉ាងតិចណាស់១៥រោងចក្រ និងមានមនុស្សជាច្រើននាក់ត្រូវបានសម្លាប់និងឃាត់ខ្លួន។ ហើយមកទល់ពេលនេះមានពលរដ្ឋចិនជាងមួយពាន់នាក់បានភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេសវៀតណាមមកកាន់កម្ពុជា ស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងនិងក្រុងហាណូយនៅតែដំឡើងសាច់ដុំដាក់គ្នានៅឡើយ។
ទោះបីជាយ៉ាងណាទំនាស់រវាងប្រទេសកុម្មុយនីស្តទាំងពីរដែលស្និទ្ធនឹងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនទាន់ប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានិងបណ្តូរពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជា ចិននិងវៀតណាមនៅឡើយទេ។ នេះបើតាមលោក កែន រដ្ឋា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។
លោក កែន រដ្ឋា បង្ហើបឱ្យដឹងថាមានអ្នកវិនិយោគចិនមួយចំនួនដែលដាក់ទុននៅវៀតណាមកំពុងពិចារណាបង្វែរទុនរបស់ខ្លួនមកកម្ពុជាវិញដែលជាឱកាសមួយសម្រាប់កម្ពុជា។
«អ្នកវិនិយោគចិនមួយចំនួនគាត់គ្រោងនឹងសិក្សាពីលទ្ធភាពវិនិយោគនៅស្រុកយើងបន្ថែម ជាពិសេសអ្នកដែលមានទុនវិនិយោគរួចហើយនៅប្រទេសវៀតណាម។ អញ្ចឹងគាត់គ្រោងនឹងរៀបចំគណៈប្រតិភូរបស់គាត់ដើម្បីមកទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មជាមួយខាងយើង»។
លោក ចេង ហុងបូ អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតចិនប្រចាំកម្ពុជា ថ្លែងថាមកទល់ពេលនេះអ្នកវិនិយោគចិនមួយចំនួននៅតែបន្តស្នាក់នៅប្រទេសកម្ពុជានៅឡើយ ដោយសារបារម្ភពីបាតុកម្មប្រឆាំងជនជាតិចិននៅប្រទេសវៀតណាម។
«ពួកគេខ្លះនៅតែស្នាក់នៅកម្ពុជានៅឡើយ ហើយនៅពេលដែលស្ថានការណ៍ស្ងប់ស្ងាត់ពួកគេនឹងត្រឡប់ទៅប្រទេសវៀតណាមវិញហើយ»។
វៀតណាមជាអ្នកជួយផ្តួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ខ្មែរក្រហម និងជួយជ្រោមជ្រែងថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្នឱ្យបានឡើងកាន់អំណាចក្រោយពីការដួលរលំរបបនេះ។
ក្រឡេកទៅមើលចិនវិញ ចិនជាម្ចាស់បំណុលផង និងជាប្រទេសម្ចាស់ជំនួយដ៏ធំមួយផងរបស់កម្ពុជា។ ត្រឹមឆ្នាំ២០១២ ចិនផ្តល់កម្ចីនិងជំនួយដល់កម្ពុជាប្រមាណ២,៧ពាន់លានដុល្លារ ដែលធ្វើឱ្យចិនជាប្រទេសផ្តល់ជំនួយធំលំដាប់ទីពីរបន្ទាប់ពីជប៉ុន ដល់ប្រទេសកម្ពុជាដែលកំពុងពឹងផ្អែកខ្លាំងលើជំនួយបរទេស។
បើនិយាយពីការបណ្តាក់ទុនរកស៊ីនិងពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីវិញ ទាំងវៀតណាមទាំងចិនសុទ្ធតែលេចធ្លោដូចគ្នា។
បច្ចុប្បន្នវៀតណាមនៅតែជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មនិងវិនិយោគទុនដ៏សំខាន់របស់កម្ពុជា ដោយមានទឹកប្រាក់វិនិយោគ៣០២លានដុល្លារ និងបណ្តូរពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីជាមួយកម្ពុជាទំហំ៣,៤៣ពាន់ដុល្លារ នៅឆ្នាំ២០១៣។ ចំណែកវិនិយោគពីចិនមានទំហំ៤២៧លានដុល្លារនិងពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីជាង៣ពាន់លានដុល្លារសម្រាប់ឆ្នាំ២០១៣។
បើនិយាយពីទេសចរណ៍វិញ ទេសចរវៀតណាមបច្ចុប្បន្នកំពុងស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់លេខ១ដោយមានអ្នកទេសចរ៨៥ម៉ឺននាក់មកកាន់កម្ពុជានៅឆ្នាំ២០១៣ និងតាមពីក្រោយដោយចិន៤៦ម៉ឺននាក់។
លោក ថោង ខុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងទេសចរណ៍ថ្លែងប្រាប់វីអូអេ ខេមរភាសាថាជម្លោះរវាងចិននិងវៀតណាមមិនទាន់ប៉ះពាល់ដល់លំហូរទេសចរបរទេសមកកម្ពុជានៅឡើយទេ។
«ភ្ញៀវទេសចរណ៍ចិនមកកម្ពុជាមិនទាន់មានការប៉ះពាល់ទេ ដោយសារគេមកភាគច្រើនតាមអាកាស។ ហើយភ្ញៀវទេសចរណ៍វៀតណាមមកកម្ពុជាក៏អត់ទាន់ប៉ះពាល់ដែរ។ ហើយយើងកំពុងតែតាមដានថាភ្ញៀវទេសចរណ៍ប្រទេសទីបីមកកាន់វៀតណាមមានការថយចុះឬអត់?»
ក្នុងន័យនយោបាយវិញ ទាំងប្រទេសកុម្មុយនីស្តវៀតណាមទាំងចិនសុទ្ធតែជាមហាមិត្តរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមិនអាចខ្វះបានដូចគ្នា ជាពិសេសខណៈពេលដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកំពុងរងសម្ពាធពីគណបក្សប្រឆាំងនិងសហគមន៍អន្តរជាតិចំពោះភាពស្របច្បាប់របស់ខ្លួន។
លោកបណ្ឌិត ឈាង វណ្ណារិទិ្ធ សាស្ត្រាចារ្យនៅសាកលវិទ្យាល័យលីដប្រទេសអង់គ្លេសនិងជាអ្នកវិភាគនយោបាយម្នាក់យល់ថា ជម្លោះដែនសមុទ្ររវាងប្រទេសកុម្មុយនីស្តទាំងពីរជាសម្ពាធនយោបាយមួយរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
«កម្ពុជាស្ថិតក្នុងស្ថានភាពមួយដែលលំបាក និយាយឱ្យចំទៅ។ ពិបាកដោយសារគណបក្សប្រជាជន ដែលជាគណបក្សកាន់អំណាចបច្ចុប្បន្នហ្នឹងគឺគាត់ត្រូវការទាំងពីរ ទាំងប្រទេសវៀតណាមនិងចិនដើម្បីពង្រឹងអំណាចនៅប្រទេសកម្ពុជា។ ផលប៉ះពាល់ទៅដល់ស្ថានការណ៍នយោបាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើងដែរ។ ប្រហែលជាមានការប្រទាញប្រទង់ច្រើនរវាងក្រុមដែលស្និទ្ធនឹងក្រុងហាណូយនិងក្រុមដែលស្និទ្ធនឹងក្រុងប៉េកាំង»។
លោកឈាង វណ្ណារិទ្ធិ អត្ថាធិប្បាយបន្ថែមថាក្នុងកាលៈទេសៈបែបនេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួររក្សាជំហអព្យាក្រឹតស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួន។
លោក កុយ គួង អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេស អះអាងថាកម្ពុជានៅតែឈរនៅកណ្តាលជានិច្ចក្នុងជម្លោះរវាងប្រទេសទាំងពីរនេះ និងអំពាវនាវឱ្យមានការដោះស្រាយទំនាស់ដោយសន្តិវិធី។
«ចិនក៏ជាមិត្តរបស់កម្ពុជា វៀតណាមក៏ជាមិត្តរបស់កម្ពុជា។ កម្ពុជាសង្ឃឹមថាបញ្ហានានានឹងដោះស្រាយដោយសន្តិវិធី។ យើងអត់កាន់ខាងណាទេ។ យើងរក្សាជំហរអព្យាក្រឹត»។
នាពេលថ្មីៗនេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានជំទាស់ទៅហ្នឹងសំណើធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងចិនរបស់ជនជាតិវៀតណាមដែលរស់នៅកម្ពុជា ហើយអះអាងថាគ្មានជនជាតិណាអាចយកទឹកដីកម្ពុជាទៅប្រឆាំងនឹងជនជាតិមួយទៀតបានទេ។ ហើយនៅពេលជម្លោះនេះកំពុងតានតឹង រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងបានផ្ញើកំណត់ទូតមួយមកកម្ពុជាដោយស្នើឱ្យជួយរក្សាសន្តិសុខដល់ពលរដ្ឋខ្លួន។ ជាការឆ្លើយតប រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានអះអាងថាខ្លួនបានការពារជនជាតិចិននៅក្នុងប្រទេសខ្លួន មុនពេលទទួលបានកំណត់ទូតនោះទៅទៀត។ ប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយមក ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចទៅប្រទេសចិនរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ភាគីចិនបានផ្តល់ប្រាក់កម្ចីនិងជំនួយគ្មានសំណងជិត១៥០លានដុល្លារដល់ភាគីកម្ពុជា៕
