បរិយាកាសវិនិយោគនៅកម្ពុជាសម្រាប់អ្នកវិនិយោគអាមេរិកកាន់តែមានភាពប្រសើរឡើងនៅក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងដែលបានបញ្ចប់ភាពជាប់គាំងនយោបាយរយៈពេលមួយឆ្នាំ។ ប៉ុន្តែថ្វីបើមានការលើកទឹកចិត្តយ៉ាងនេះក្តី ក្រុមហ៊ុនអាមេរិកធំៗនៅបន្តមើលលទ្ធផលនៃការសន្យាកំណែទម្រង់ស៊ីជម្រៅរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
អ្នកតំណាងនៃក្រុមហ៊ុនអាមេរិកនិងអ្នកសង្កេតការណ៍ខាងការវិនិយោគនិយាយថា ការស្រុះស្រួលខាងនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានៅក្នុងពេលថ្មីៗនេះបានបង្កើនទំនុកចិត្តចំពោះកំណែទម្រង់និងបរិយាកាសវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍មួយនេះ។
លោក Daniel Henderson អ្នកវិភាគនៅក្រុមប្រឹក្សាពាណិជ្ជកម្មអាមេរិកអាស៊ាន (US-ASEAN Business Council) ដែលមានមូលដ្ឋាននៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន បានចូលរួមនៅក្នុងបេសកកម្មពាណិជ្ជម្មមួយនៃក្រុមហ៊ុនអាមេរិកាំងទៅកម្ពុជាកាលពីខែកញ្ញា។
លោកថ្លែងក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយជាមួយវីអូអេថា លោកមានសុទិដ្ឋិនិយមចំពោះបរិយាកាសវិនិយោគនៅកម្ពុជាក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
«ខ្ញុំគិតថាអ្នកវិនិយោគទាំងឡាយមានការលើកទឹកចិត្តដោយបានឃើញមានកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយរវាងភាគីទាំងសងខាងហើយមានស្ថេរភាពនៅក្នុងប្រទេស។ ហើយពួកគេសង្ឃឹមថារឿងនេះនឹងផ្តល់ផលវិជ្ជមានដល់បរិយាកាសនៃការវិនិយោគ។»
កិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយថ្ងៃទី២២ខែកក្កដារវាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានិងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានបញ្ចប់ភាពជាប់គាំងនយោបាយរយៈពេលមួយឆ្នាំក្រោយការបោះឆ្នោតរបស់កម្ពុជា ដែលក្នុងអំឡុងនោះមានការធ្វើពហិការមិនចូលរដ្ឋសភាពីតំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ការធ្វើបាតុកម្មទ្រង់ទ្រាយធំពីគណបក្សប្រឆាំងនិងកម្មករនិងសហជីព និងការបង្ក្រាបដោយហិង្សាពីរដ្ឋាភិបាលទៅលើក្រុមកម្មករកាលពីខែមករា។ ព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះបាននាំឲ្យមានការបារម្ភពីសហគមន៍ធុរកិច្ច(ពាណិជ្ជករ)និងអ្នកវិនិយោគ។
បេសកកម្មពាណិជ្ជកម្មរបស់ក្រុមប្រឹក្សាពាណិជ្ជកម្មអាមេរិកអាស៊ានកើតមានឡើងបន្ទាប់ពីមានបេសកកម្មពាណិជ្ជកម្មរបស់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលរវាងប្រទេសទាំងពីរដែលបានកើតឡើងនៅក្នុងអំឡុងពេលការឈានជិតដល់ការបញ្ចប់ជម្លោះនយោបាយនៅកម្ពុជា។
លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រី ស៊ុន ចាន់ថុល រដ្ឋមន្ត្រីពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជានិងលោក William Todd ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកបានរួមគ្នាដឹកនាំបេសកកម្មពាណិជ្ជកម្មមួយមកកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកកាលពីខែមិថុនា ដើម្បីទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគអាមេរិក។ ក្នុងអំឡុងទស្សនកិច្ចនៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន លោករដ្ឋមន្ត្រីពាណិជ្ជម្មបានធ្វើការសន្យាអំពីកំណែទម្រង់«ស៊ីជម្រៅ»ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានានាដែលជាការបារម្ភរបស់អ្នកវិនិយោគ។
លោក Daniel Hendereson និយាយថា បេសកកម្មពាណិជ្ជកម្មទៅវិញទៅមកបានជួយលាតត្រដាងអំពីសក្កានុពលវិនិយោគរបស់កម្ពុជាចំពោះអ្នកវិនិយោគអាមេរិកដែលអាចឃើញពីឱកាសកើតចេញពីប្រជាជនវ័យក្មេងរបស់កម្ពុជា ការកើននៃអ្នកមានចំណូលមធ្យម ហើយនឹងការធ្វើសមាហរណកម្មរបស់កម្ពុជាចូលទីផ្សារតំបន់អាស៊ាននៅចុងឆ្នាំ២០១៥។
លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូត William Todd របស់សហរដ្ឋអាមេរិកបានយល់ស្របចំពោះសារៈសំខាន់នៃដំណោះស្រាយខាងនយោបាយនេះ ដោយលោកថ្លែងថា ក្រុមហ៊ុនអាមេរិកកាន់តែច្រើនបានសម្លឹងមើលសក្តានុពលរបស់កម្ពុជា ប៉ុន្តែការបញ្ចប់ការជាប់គាំងខាងនយោបាយនឹងជួយឲ្យក្រុមហ៊ុននានាដែលនៅ«រង់ចាំមើលសិន»នោះនឹងមកធ្វើការវិនិយោគ។
លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកបានថ្លែងប្រាប់វីអូអេនៅឯពិធីជួបប្រជុំក្រុមពាណិជ្ជករអាមេរិកនៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោនកាលពីដើមខែតុលានេះថា ឆន្ទៈនយោបាយក្នុងការធ្វើកំណែទម្រង់ហើយនឹងស្ថានភាពស្ថេរភាពជាងមុនក្នុងប្រទេសធ្វើឲ្យពេលនេះជាពេលល្អសម្រាប់ការវិនិយោគ។
លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតថ្លែងថា៖ «យើងខ្ញុំជឿជាក់ថា ដោយមានដំណោះស្រាយខាងនយោបាយនិងលទ្ធភាពនៃការធ្វើកំណែទម្រង់ វាជាពេលវេលានិងកន្លែងត្រឹមត្រូវសម្រាប់ទាក់ទាញធុរកិច្ច (សហគមន៍ពាណិជ្ជករ) ខ្លាំងជាងមុខ។ ហើយយើងគិតថា កម្ពុជាកំពុងផ្តល់ឱកាសសម្រាប់ការវិនិយោគដែលនឹងជាប្រយោជន៍ទាំងសម្រាប់កម្ពុជានិងសម្រាប់អាមេរិក»។
លោក ម៉ៅ សាវិន ប្រធានផ្នែកវិនិយោគនៅក្រុមហ៊ុន Emerging Markets Investment បានថ្លែងប្រាប់វីអូអេថា សម្រាប់អ្នកវិនិយោគបរទេស ស្ថេរភាពនយោបាយនៅកម្ពុជាមានសារៈសំខាន់ជាងស្ថេរភាពនយោបាយនៅប្រទេសជិតខាងដូចជាប្រទេសថៃ។ នេះគឺដោយសារប្រទេសថៃមានរចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាលស៊ីវិលរឹងមាំរួចទៅហើយដែលអាចកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ពីស្ថានភាពវឹកវរខាងនយោបាយនានា។ ក្នុងករណីកម្ពុជា ដំណោះស្រាយខាងនយោបាយអាចជួយឲ្យក្រុមហ៊ុនអាមេរិកាំងខ្លះអាចពន្លឿនដំណើរការចូលមកវិនិយោគ។
ក្រុមហ៊ុនមួយក្នុងចំណោមក្រុមហ៊ុនទាំងនោះគឺក្រុមហ៊ុនអចលនទ្រព្យដ៏ធំរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកឈ្មោះ Century 21។ ក្រុមហ៊ុននេះបានបើកសម្ពោធការិយាល័យនៅកម្ពុជាកាលពីខែកញ្ញា គឺនៅតិចជាងពីរខែក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយ។
ក៏ប៉ុន្តែថ្វីបើស្ថេរភាពនយោបាយធ្វើឲ្យប្រសើរដល់បរិយាកាសវិនិយោគនៅកម្ពុជាសម្រាប់រយៈពេលខ្លីខាងមុខក្តីក៏ភាពទាក់ទាញរយៈពេលវែងរបស់កម្ពុជាចំពោះអ្នកវិនិយោគអាមេរិកនឹងអាស្រ័យទៅលើលទ្ធផលនៃការសន្យាកំណែទម្រង់សំខាន់ៗ ជាពិសេសក្នុងវិស័យអប់រំ សន្តិសុខថាមពល និងការប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ។ អ្នកវិភាគថា បញ្ហាទាំងនេះបានរារាំងមិនឲ្យក្រុមហ៊ុនវិនិយោគអាមេរិកបោះទុនវិនិយោគនៅក្នុងវិស័យលេចធ្លោថ្មីៗមួយចំនួនរបស់កម្ពុជា។
ថ្វីបើសហរដ្ឋអាមេរិកជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំជាងគេរបស់កម្ពុជាក្តី ក៏ការវិនិយោគរបស់អាមេរិកនៅកម្ពុជានៅមានកម្រិតទាប បើប្រៀបធៀបនឹងប្រទេសផ្សេងទៀតដូចជាចិននិងកូរ៉េខាងត្បូង ហើយការវិនិយោគនេះភាគច្រើនមានតែនៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរប៉ុណ្ណោះ។
ប៉ុន្តែស្ថានភាពនេះអាចផ្លាស់ប្តូរ។ កិច្ចប្រឹងប្រែងកំណែទម្រង់របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានកើតមានឡើងតាំងពីមានកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយម៉្លេះ ប៉ុន្តែទោះយ៉ាងនេះក្តី លោក ម៉ៅ សាវិន ថ្លែងថា ក្នុងក្រសែភ្នែករបស់អ្នកវិនិយោគបរទេស ការស្រុះស្រួលខាងនយោបាយនឹងផ្តល់ភាពស្របច្បាប់និងបង្កើនលទ្ធភាពអំពីជោគជ័យនៃកំណែទម្រង់នេះ។
លោក ម៉ៅ សាវិន ពន្យល់ថា៖ «មុនពេលដែលគាត់ (គណបក្សទាំងពីរ) ត្រូវគ្នា ហើយរដ្ឋាភិបាលគាត់ខំធ្វើកំណែទម្រង់ ឬក៏យ៉ាងម៉េច ប្រសិនបើយើងអត់មានការចូលរួមពីភាគីទាំងពីរទេ ខ្ញុំគិតថាដំណើរការកំណែទម្រង់នេះគឺអាចយឺត ឬក៏អាចអត់សូវមានប្រសិទ្ធភាព»។
លោក Henderson ថ្លែងថានៅក្នុងទស្សនកិច្ចថ្មីៗនេះរបស់លោកនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា លោកបានឃើញនូវកំណែទម្រង់ជាក់ស្តែងមួយចំនួនដូចជាសមាជិកថ្មីៗមួយចំនួននៃគណៈរដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាដែលមានសមត្ថភាព ក៏ដូចជាឃើញវិធានការកំណែទម្រង់ខ្លះរបស់លោករដ្ឋមន្ត្រីពាណិជ្ជកម្ម ស៊ុន ចាន់ថុល ដើម្បីសម្រួលដល់ការធ្វើពាណិជកម្មនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
«ជាឧទាហរណ៍គឺមានការសម្រួលដំណើរការប្រព័ន្ធគយ ការធ្វើស្វ័យប្រវត្តិកម្មនៃការចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្ម និងជំហានផ្សេងទៀតដែលទាក់ទឹងនឹងការបើកក្រុមហ៊ុន។ ហើយជំហានជាបន្ទាប់របស់យើងខ្ញុំ គឺសហការជាមួយអាជ្ញាធរកម្ពុជាដើម្បីស្វែងរកឱកាសវិនិយោគដល់ក្រុមហ៊ុនធំៗរបស់អាមេរិក។»
ថ្វីបើមានភាពប្រសើរខ្លះក្តី ទាំងលោក Henderson និងលោក ម៉ៅ សាវិន យល់ថាការទាក់ទាញក្រុមហ៊ុនអាមេរិកាំងធំៗឲ្យមកវិនិយោគក្នុងវិស័យមានសក្កានុពលមួយចំនួនដូចជាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ បច្ចេកវិទ្យា(ITC) ហិរញ្ញវត្ថុ និងកសិកម្មនឹងនៅមានការលំបាកដោយហេតុនៅមានបញ្ហាទាក់ទងនឹងការរំលោភដីធ្លី អំពើពុករលួយ និងពលករដែលមានជំនាញកម្រិតទាបជាដើម។
ប្រព័ន្ធអប់រំនៅកម្ពុជានៅមានលក្ខណៈទន់ខ្សោយបើប្រៀបធៀបទៅនឹងប្រទេសអាស៊ានផ្សេងទៀត។ អ្នកវិភាគទាំងពីរយល់ស្របថា កំណែទម្រង់ខាងវិស័យអប់រំជាគន្លឹះមួយសម្រាប់បង្កើនលក្ខណៈប្រកួតប្រជែងរបស់កម្ពុជាក្នុងតំបន់និងទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគអាមេរិក។ យ៉ាងនេះក្តីអ្នកវិភាគទាំងពីរបានសាទរចំពោះកិច្ចប្រឹងប្រែងរដ្ឋាភិបាលនាពេលកន្លងទៅនេះក្នុងការបន្តឹងការប្រឡងសញ្ញាប័ត្រទុតិយភូមិតនិងការបង្កើនការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញវិជ្ជាជីវៈ (vocational training)។
ម៉្យាងទៀត ទស្សនវិស័យនៃការវិនិយោគនៅកម្ពុជាទំនងជាកាន់តែមានលក្ខណៈប្រសើរថែមទៀតដោយសារមានការទស្សន៍ទាយថ្មីមួយរបស់ធនាគារពិភពលោកដែលបានចេញផ្សាយនៅដើមខែតុលានេះ ដែលថាសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានឹងកើន៧,២%នៅក្នុងឆ្នាំនេះ ដែលជាកំណើនខ្លាំងព្រមជាមួយកំណើនខ្លាំងនៅអាស៊ីថ្វីបើដែលមានការធ្លាក់ចុះនៅតំបន់ផ្សេងទៀតក្នុងពិភពលោក។ សហរដ្ឋអាមេរិកបានធ្វើការវិនិយោគផ្ទាល់នៅកម្ពុជាក្នុងទឹកប្រាក់សរុប៥៤លានដុល្លារនៅឆ្នាំ២០១២ ដែលបានកើនជាង៤៥,៩%ពីឆ្នាំ២០១១ នេះបើយោងតាមតួលេខពីការិយាល័យអ្នកតំណាងពាណិជ្ជកម្មសហរដ្ឋអាមេរិក។
គេក៏ឃើញមានសញ្ញាមួយចំនួនដែលថាក្រុមហ៊ុនអាមេរិកធំៗជាងមុនបានចាប់ផ្តើមចាប់អារម្មណ៍នឹងទីផ្សារកម្ពុជាក្រៅពីវិស័យកាត់ដេរ។ លោក ម៉ៅ សាវិន ថ្លែងថា ការធ្វើការវិនិយោគថ្មីៗនេះរបស់ក្រុមហ៊ុនអាមេរិក Century 21 នៅក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យរបស់កម្ពុជាអាចជារបត់សំខាន់មួយ។
«ខ្ញុំគិតថា វត្តមានរបស់ Century 21 អាចធ្វើឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរពីឥរិយាបទ ឬទស្សនៈរបស់អ្នកវិនិយោគអាមេរិកាំងមួយចំនួន។»
គេមិនទាក់ប្រាកដថា តើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអាចសម្រេចលទ្ធផលនៃកំណែទម្រង់ដូចការសន្យាឬយ៉ាងណា ដើម្បីអាចទាក់ទាញការវិនិយោគទ្រង់ទ្រាយធំពីអាមេរិកនេះ។ ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគថា ពេលនេះកម្ពុជាកំពុងមានឱកាសល្អបំផុតដើម្បីទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគទាំងនោះ៕
