គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ហៅកាត់ថា គ.ជ.ប បានសម្រេចជាផ្លូវការឱ្យគណបក្សនយោបាយចំនួន ៤ ចូលរួមប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសមាជិកព្រឹទ្ធសភា នីតិកាលទី ៥ ឆ្នាំ ២០២៤ ដែលនឹងធ្វើឡើងនៅក្នុងរយៈពេល២ខែទៀត។ គណបក្សទាំងនោះរំពឹងថា ពួកគេនឹងទទួលបានអាសនៈមួយចំនួន បើទោះបីគណបក្សខ្លះមានភាពចម្រូងចម្រាស និងគណបក្សខ្លះមានអង្គបោះឆ្នោតតិចតួចក្តី។
គណបក្សចំនួន ៤ ដែលចូលរួមការបោះឆ្នោតនោះ រួមមាន គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គណបក្សកម្លាំងជាតិ គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច និងគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ ដែលតំណាងឱ្យគណបក្សភ្លើងទៀន ដោយសារគណបក្សភ្លើងទៀនមិនមានឯកសារគ្រប់គ្រាន់ តែមានអង្គបោះឆ្នោតជាង ២ ពាន់នាក់។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត កាលពីថ្ងៃទី ១៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៣។
លោក សុន ឆ័យ ដែលជាបេក្ខជនពេញសិទ្ធិលេខរៀងទី ១ ប្រចាំភូមិភាគទី ៨ នៃគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ និងជាអតីតអនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន ប្រាប់វីអូអេថា គណបក្សភ្លើងទៀនមានជំនឿថា អង្គបោះឆ្នោតជាង ២ ពាន់នាក់ដែលជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ជាប់ឆ្នោតឆ្នាំ ២០២២ នឹងស្តាប់តាមការណែនាំរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សភ្លើងទៀន ដោយបោះឆ្នោតឱ្យគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ ដែលជាសម្ព័ន្ធរបស់គណបក្សភ្លើងទៀន។
លោកថ្លែងថា៖ «គណបក្សភ្លើងទៀនបានធ្វើការណែនាំដល់សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់របស់ខ្លួនហ្នឹង បានយល់សព្វគ្រប់ហើយអំពីតួនាទីរបស់គាត់ ដែលទៅបោះឆ្នោតតាមការណែនាំរបស់គណបក្សខ្លួន ដែលក្នុងនោះបានណែនាំឱ្យបោះឆ្នោតជូនទៅបេក្ខជន ដែលគណបក្សភ្លើងទៀន បានយកទៅដាក់នៅគ.ជ.ប តាមរយៈគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ»។
លោក សុន ឆ័យ រំពឹងថា គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរដែលតំណាងឱ្យគណបក្សភ្លើងទៀន នឹងទទួលបានអាសនៈក្នុងការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភា យ៉ាងហោចណាស់ចំនួន ៨ ក្នុងចំណោម ៦២ អាសនៈ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ចំពោះគណបក្សភ្លើងទៀន ដែលមានអង្គបោះឆ្នោត២១៩៨នាក់ យើងសង្ឃឹមថា គណបក្សភ្លើងទៀន អាចនឹងទទួលបានអាសនៈយ៉ាងតិច៨»។
បើតាមលោក សុន ឆ័យ នៅពេលរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា មិនមានតំណាងដែលកើតចេញពីគណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាល វាប៉ះពាល់ដល់ការពង្រឹង និងការគ្រប់គ្រងប្រទេសតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
លោកបន្តថា៖ «ដោយសារគណបក្សភ្លើងទៀនបានបាត់បង់ការចូលរួម ការបោះឆ្នោតតំណាងរាស្ត្រកន្លងទៅ យើងមានលទ្ធភាពជម្រើសសល់ គឺធ្វើយ៉ាងដូចម្តេចឱ្យទទួលបានតំណែងនៅក្នុងព្រឹទ្ធសភា ដែលជាតំណែងក្នុងស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិ ដែលយើងយល់ថា អាចនឹងចូលរួមជួយពង្រឹងការគ្រប់គ្រងប្រទេស ដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋ និងប្រទេសជាតិឱ្យបានប្រសើរឡើង»។
ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសភា នីតិកាលទី ៥ នឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី ២៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៤។ ការបោះឆ្នោតនេះ គឺជាការបោះឆ្នោតអសកល ដែលធ្វើឡើងរយៈពេល ៦ ឆ្នាំម្តង ហើយអ្នកបោះឆ្នោត និងអង្គបោះឆ្នោត គឺតំណាងរាស្ត្រក្នុងតំណែង ដែលជាប់ឆ្នោតឆ្នាំ ២០២៣ ដែលមានចំនួនសរុប ១២៥ នាក់ និងសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ទាំងអស់ក្នុងតំណែង ដែលជាប់ឆ្នោតឆ្នាំ ២០២២ សរុបចំនួន ១១.៦២២ នាក់។ ដូច្នេះអង្គបោះឆ្នោតសរុបចំនួន ១១.៧៤៧ នាក់ នឹងបោះឆ្នោត ក្នុងក្របខណ្ឌនៃភូមិភាគនីមួយៗ ដែលមណ្ឌលបោះឆ្នោត ត្រូវបានបែងចែកជា៨ភូមិភាគ។
ការបោះឆ្នោតអសកលនេះនឹងជ្រើសរើសសមាជិកព្រឹទ្ធសភាចំនួន ៦២ រូប ដោយសមាជិកចំនួន ៥៨ រូបត្រូវជ្រើសតាំងដោយការបោះឆ្នោតអសកល និងជាសម្ងាត់ តាមរយៈអង្គបោះឆ្នោត ហើយសមាជិកចំនួន ២ រូប ត្រូវចាត់តាំងដោយព្រះមហាក្សត្រ និង ២ រូបទៀត ត្រូវជ្រើសតាំងដោយរដ្ឋសភា តាមមតិភាគច្រើន។ នេះបើយោងតាមបទបញ្ជា និងនីតិវិធី សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសភា ដែលបោះពុម្ពផ្សាយឆ្នាំ ២០២៣ ដោយគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច និងជាសមាជិករដ្ឋសភា លោក ញឿន រ៉ាដែន ប្រាប់វីអូអេថា ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភានេះ គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចមានជំនឿថា ទទួលបានការគាំទ្រមួយចំនួនពីអង្គបោះឆ្នោត។ លោកបន្ថែមថា គណបក្សមិនទាន់អាចប៉ាន់ស្មានចំនួនអាសនៈថាបានប៉ុន្មាននៅឡើយទេ ដោយរង់ចាំមើលបន្តទៀត។
គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចមានសមាជិកជាតំណាងរាស្ត្រចំនួន ៥ រូប និងមានសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ដែលជាប់ឆ្នោតឆ្នាំ ២០២២ ចំនួន ១៩ រូបតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកថ្លែងថា៖ «មិនមែនជាការចូលរួមដើម្បីតែអ្វីមួយឡើយ គឺគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចយើងមានឆន្ទៈ ក្នុងការធ្វើយ៉ាងម៉េចឱ្យចូលរួមការគោរពនូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស។ ហើយគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច យើងសង្ឃឹមថានឹងមានអង្គបោះឆ្នោត[បោះឱ្យ] អង្គបោះឆ្នោតរបស់យើង។ កាលណាយើងមិនដាក់ ទៅបោះឆ្នោតឱ្យគណបក្សណា»។
ជាមួយគ្នានេះ គណបក្សដែលទើបបង្កើតឡើងថ្មីថ្មោង គឺគណបក្សកម្លាំងជាតិ ដែលដឹកនាំដោយអតីតសមាជិកគណបក្សភ្លើងទៀនក៏រំពឹងថានឹងទទួលបានអាសនៈមួយចំនួនផងដែរ។ នេះបើតាម លោក រ៉ុង ឈុន អតីតអនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន និងបច្ចុប្បន្នជាទីប្រឹក្សារបស់គណបក្សកម្លាំងជាតិ។
លោក រ៉ុង ឈុន ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃចន្ទនេះថា៖ «យើងរំពឹងយើងមើលឃើញថា អង្គបោះឆ្នោតនឹងបោះឆ្នោតឱ្យគណបក្សកម្លាំងជាតិ ពីព្រោះនៅពេលដែលគណបក្សកម្លាំងជាតិ ដែលធ្វើសមាជរបស់ខ្លួន មានចំណាប់អារម្មណ៍ច្រើន ពីសំណាក់អ្នកគាំទ្រ ក៏ដូចជាអង្គបោះឆ្នោតផងដែរ។ ដូច្នេះនៅពេលអនាគតខាងមុខ នឹងទទួលបានអាសនៈ នៅក្នុងព្រឹទ្ធសភា ចំពោះគណបក្សកម្លាំងជាតិ»។
បើតាមលោក រ៉ុង ឈុន ការអនុវត្តការងាររបស់សមាជិកព្រឹទ្ធសភាកន្លងមក មិនទាន់មានភាពល្អប្រសើរនៅឡើយទេ ដូច្នេះលោកថា ប្រសិនបើគណបក្សកម្លាំងជាតិទទួលបានអាសនៈមួយចំនួន នោះគណបក្សនឹងតស៊ូមតិ និងស្នើឱ្យមានការកែលម្អច្បាប់ទាំងឡាយណាដែលប៉ះពាល់សិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋ និងច្បាប់ណាដែលមិនការពារប្រយោជន៍ជាតិ។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន ធ្លាប់ប្រាប់វីអូអេថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានឹងទទួលបានអាសនៈច្រើនលើសលប់ ក្នុងការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាខាងមុខនេះ ដោយសារតែគណបក្សមានអង្គបោះឆ្នោត ដែលជាក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ និងតំណាងរាស្រ្តក្នុងរដ្ឋសភាច្រើនលើសលប់ គឺថា មានសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ដែលជាប់ឆ្នោតឆ្នាំ ២០២២ ចំនួន ៩.៣៧៦ និងតំណាងរាស្ត្រក្នុងរដ្ឋសភាចំនួន ១២០ រូប។
គួរបញ្ជាក់ថា កាលពីពេលកន្លងមក អតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តី លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាតំណាងរាស្ត្រមួយរូប បានអះអាងថា លោកនឹងទៅធ្វើជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា នៅឆ្នាំ ២០២៤៕
