ភ្ជាប់​ទៅ​គេហទំព័រ​ទាក់ទង

ព័ត៌មាន​​ថ្មី

បទសម្ភាសន៍ VOA៖ កំណែ​ទម្រង់​ក្នុង​បរិបទ​អភិបាលកិច្ច​ឯកបក្ស? 


រូបឯកសារ៖ លោក ​អ៊ូ វីរៈ​ ប្រធាន​វេទិកា​អនាគត ​ដែល​ជា​ស្ថាប័ន​ស្រាវជ្រាវ​គោលនយោបាយ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ចូលរួម​ជា​វាគ្មិន​ក្នុង​កម្មវិធី Hello VOA កាលពី​ថ្ងៃច័ន្ទ ទី២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៦​។ (ឡេង ឡែន/VOA)
រូបឯកសារ៖ លោក ​អ៊ូ វីរៈ​ ប្រធាន​វេទិកា​អនាគត ​ដែល​ជា​ស្ថាប័ន​ស្រាវជ្រាវ​គោលនយោបាយ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ចូលរួម​ជា​វាគ្មិន​ក្នុង​កម្មវិធី Hello VOA កាលពី​ថ្ងៃច័ន្ទ ទី២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៦​។ (ឡេង ឡែន/VOA)

លោក ​អ៊ូ វីរៈ​ ប្រធាន​វេទិកា​អនាគត​ បាន​ផ្ដល់​បទ​សម្ភាសន៍​មួយ​ជាមួយ​លោក ​អូន ​ឆេងប៉រ​ នៃ​VOA​ អំពី​ក្ដី​សង្ឃឹម​ និង​បញ្ហា​ប្រឈម​សម្រាប់​ការ​សន្យា​ធ្វើ​កំណែ​ទម្រង់​ជាមួយ​នឹង​ទម្រង់​អភិបាល​កិច្ច​តាម​បែប​ផែន​ឯកបក្ស។​

កំណត់និពន្ធ៖ ក្រោយ​ពី​បាន​ចាត់​វិធានការណ៍​នានា​ទៅ​លើ​អ្នក​រិះគន់​និង​ក្រុម​នយោបាយ​ជំទាស់​នោះ ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​របស់​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ​ហ៊ុន​ សែន​ បាន​ឈ្នះ​អសនៈ​ទាំង​អស់​ក្នុង​រដ្ឋ​សភា ​និង​បង្កើត​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​អាណត្តិ​ទី៦​ដោយ​រលូន ​បើ​ទោះ​បី​ជា​មាន​ការ​រិះ​គន់​ពី​បណ្ដា​ដៃ​គូ​អ្នក​ផ្ដល់​ជំនួយ​នៅ​បស្ចិមលោក​យ៉ាង​ណា​ក្ដី។ ​ភ្លាមៗ​បន្ទាប់​ពី​បាន​បង្កើត​គណៈ​រដ្ឋមន្ត្រី ​រដ្ឋាភិបាលថ្មី​ក៏​បាន​បញ្ចេញ​នូវ​ឯកសារ​យុទ្ធសាស្ត្រ​ចតុកោណ​ដំណាក់​កាល​ទី​បួន ​និង​ក៏​បាន​បញ្ជាក់​អំពីវិធី​នានាដើម្បី​ទាញ​យក​ឱ្យ​បាន​ភាព​ស្រប​ច្បាប់​និង​ការ​ធ្វើ​កំណែ​ទម្រង់​ដើម្បី​ខាបទទួល​ជំនឿ​ទុក​ចិត្ត​ពី​ពលរដ្ឋ​ម្ចាស់​ឆ្នោត​នៅ​ក្នុង​ស្រុក។ ​លោក ​អ៊ូ វីរៈ​ ប្រធាន​វេទិកា​អនាគត​ បាន​ផ្ដល់​បទ​សម្ភាសន៍​មួយ​ជាមួយ​លោក ​អូន ​ឆេងប៉រ​ នៃ​VOA​ អំពី​ក្ដី​សង្ឃឹម​ និង​បញ្ហា​ប្រឈម​សម្រាប់​ការ​សន្យា​ធ្វើ​កំណែ​ទម្រង់​ជាមួយ​នឹង​ទម្រង់​អភិបាល​កិច្ច​តាម​បែប​ផែន​ឯកបក្ស។​

ទាញ​យក​ពី​តំណភ្ជាប់​ដើម

VOA៖ បាទ សូម​ជម្រាប​សួរ​លោក អ៊ូ វីរៈ ប្រធាន​វេទិកា​អនាគត​ដែល​ជា​ស្ថាប័នស្រាវជ្រាវ​មាន​មូលដ្ឋាន​ក្នុង​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ។

អ៊ូ វីរៈ៖ បាទ​ សូម​ជម្រាបសួរ​បាទ។

VOA៖ បាទ​ អរគុណ​លោក​ដែល​បាន​ផ្តល់​បទ​សម្ភាសន៍​ដល់ VOA។ សំណួរ​ដំបូង​របស់​ខ្ញុំ​ទាក់ទង​ទៅ​នឹង​ការ​និយាយ​អំពី​យុទ្ធសាស្រ្ត​ចតុកោណ​ដំណាក់កាល​ទី​បួន​របស់​រដ្ឋ​សភា​នីតិកាល​ទី​៦​នេះ​ចង់​ដឹង​ថា តើ​រដ្ឋាភិបាល​អាណត្តិ​ទី​៦​របស់​នាយក​រដ្ឋមន្រ្តី​ហ៊ុន សែន ហ្នឹង​បាន​ដាក់​ចេញ​នូវ​យុទ្ធសាស្រ្ត​ចតុកោណ​ដំណាក់កាល​ទី​បួន តើ​លោក​បាន​កត់​សម្គាល់​អ្វីគួរ​ឲ្យ​ចាប់​អារម្មណ៍​ខ្លះ​ទេ​ទាក់ទង​នឹង​យុទ្ធសាស្រ្ត​អភិបាល​កិច្ច​ថ្មី​របស់​រដ្ឋាភិបាល​នេះ​បាទ?

​អ៊ូ វីរៈ៖​ ខ្ញុំ​ចាប់​អារម្មណ៍​នៅ​ចំណុច​មួយ​ចំនួន។ ទីមួយ​ ការ​យក​ចិត្ត​ទុកដាក់​ទៅលើ​គេ ហៅ​មនុស្ស​នៅ​ក្នុង​សេចក្តី​ចារ ហ្នឹង​គឺ​លើក​ឡើងថា មនុស្ស​គឺ​មាន​សារៈសំខាន់។ ការ​ផ្តោត​ទៅ​លើ​ធនធាន​មនុស្ស​ សុខភាព​របស់​មនុស្ស​ របស់​ប្រជាពល​រដ្ឋ​ជារឿង​សំខាន់​ជាង​គេ ក្លាយ​ជា​យុទ្ធសាស្រ្ត​ទី​មួយ​ ទៅលើ​យុទ្ធសាស្រ្ត​ដទៃ មាន​ទាំង​ផ្លូវ​ មានទាំង​ភ្លើង មាន​ទាំង​ទឹក​ស្អាត​ជាដើម​ អ៊ីចឹង​បើ​សិន​ជា​យើង​មើល​ពី​ការ​កំណែ​ទម្រង់​ជា​យុទ្ធសាស្រ្ត​ គឺ​ការ​ផ្តោត​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ទៅលើ​គុណភាព​ របស់​ធនធាន​មនុស្ស​និង​ជីវភាព​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយ​និង​សុខភាព​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​គឺ​ជា​រឿង​មួយ​ដែល​គួរ​ឲ្យ​ចាប់​អារម្មណ៍​មែនទែន ព្រោះ​អី​ជា​ខុស​ពី​យុទ្ធសាស្រ្ត​បួន​ពី​មុន​មក យុទ្ធសាស្រ្ត​ចតុកោណ​បួន​ពី​មុន​មក។ ដូច្នេះ ជា​រឿង​មួយ​ដែល​គួរ​ឲ្យ​ចាប់​អារម្មណ៍។

ទន្ទឹម​នឹង​នេះ​ដែរ​យើងឃើញ​ ចំពោះ​ខ្ញុំ ការ​វិភាគ ខ្ញុំ​ឃើញ​ការ​សរសេរ​វា​ហាក់ដូចជា​មាន​ភាព​ច្បាស់​លាស់​ជាង​ ជាពិសេស​ចំពោះ​ការ​វិភាគ​របស់​ឱកាស​និង​ការ​ប្រឈម​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​នៅ​ក្នុង​អាណត្តិ​ទី​៦​នេះ ខ្ញុំ​មើល​ទៅ​មាន​ភាព​ច្បាស់​លាស់​ច្រើនជាង​មុន។

ប៉ុន្តែ​ទោះបី​ប៉ុណ្ណឹងក៏​ដោយ ខ្ញុំ​មើល​ការ​វិភាគ​ជា​ទូទៅ​គឺ​មាន​លក្ខណៈ​ស្រដៀង​មុន​ មិន​សូវ​ជា​មាន​ការ​កំណែ​ទម្រង់​ ឬ​ក៏​មាន​ការ​ផ្តោត​សង្កត់​អី​ដែល​ខុស​ជាង​មុនឬ​មួយ​ក៏​ជាក់​លាក់​ជាង​មុន​ទេ។ ឧទាហរណ៍ ខ្ញុំ​លើក​ឧទាហរណ៍​ ការ​ព្យាយាម​លើក​ឡើង​នៅ​ក្នុង​ការ​កំណែ​ទម្រង់​មួយ​ដ៏​សំខាន់​គឺ​ទាក់ទង​ទៅ​នឹង​រឿង​កំណែ​ទម្រង់អភិបាល​កិច្ច​ល្អ​ឬ​មួយក៏​រដ្ឋបាល​កិច្ច​ ការ​រៀប​ចំ​រដ្ឋបាល​ដើម្បី​ផ្តល់​សេវាកម្ម​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដោយ​ទាន់​ពេល​និង​រហ័ស​ជាដើម ការ​ជួយ​វិស័យ​ឯកជន​ជាដើម យើង​មើល​ទៅ សារ ជាខ្លឹម​សារ​ទូទៅ​គឺ​មិន​ខុស​ពី​យុទ្ធសាស្រ្ត​ចតុកោណ​ពី​មុនៗ​ទេ ដូច្នេះ​បើ​សិន​ជា​យើង​មើល​ពី​ការ​លើក​ឡើង បើ​តាមខ្ញុំ​វិភាគ គឺ៨០​ភាគរយ​គឺ​អត់​មាន​ខុសពី​យុទ្ធសាស្រ្ត​ពី​ដើម​ទេ​បាទ។

VOA៖ គោលការណ៍​បែង​ចែក​អំណាច​ត្រួត​ពិនិត្យ​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក​លើ​ស្ថាប័ន​រដ្ឋ​អាច​នឹង​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​យ៉ាង​ណា​ទៅ​ បើ​គណបក្ស​ប្រជាជន​ហាក់បាន​ប្រមូល​ការ​គ្រប់​គ្រង​ទាំង​ស្រុង​ទៅ​លើ​ស្ថាប័ន​ប្រជាធិបតេយ្យ​សំខាន់ៗ​ នៅក្នុង​ប្រទេស​អស់​ទៅ​ហើយ។ ​ហើយ​រដ្ឋាភិបាល​បាន​សន្យា​ធ្វើ​កំណែ​ទម្រង់​កសាង​ស្ថាប័ន​រដ្ឋ។ ​តើ​លោក​យល់​ថា​ការណ៍​នេះ​អាច​នឹង​ទៅ​រួច​នោះ​ទេ បើ​ពឹង​ផ្អែក​លើ​បរិបទ​នយោបាយ​បច្ចុប្បន្ន?​

អ៊ូ វីរៈ៖តាម​ពិត​ឥឡូវ​នេះ​យើង​ដឹង​ថា​ទីមួយ​អត់​មាន​ការប្រកួត​ប្រជែង​ពី​ខាង​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ទេ។ យើង​មើល​ខាង​រដ្ឋ​សភា​គាត់ មាន​គណបក្ស​តែមួយ​គត់​ដែល ជាប់​ឆ្នោត។ អ៊ីចឹង​នៅ​ក្នុង​អាណត្តិ​នេះ​គឺជា​អាណត្តិ​ទី​មួយ​ហើយ​ដែល​អត់​មាន​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​ពី​គណបក្សប្រឆាំង​ឬ​មួយ​ក៏​តួអង្គ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​គ្រប់​រដ្ឋ​បាល​ជាន់​ថ្នាក់។

ប៉ុន្តែ​ទន្ទឹម​នឹង​នេះ​ដែរ អ្នក​ដែល​មាន​តួនាទី​ឃ្លាំ​មើល ហើយ​ក៏​អាច​ឃ្លាំ​មើល​បាន​ហើយ​មាន​អំណាច​ខ្លាំង​ជាង​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ទៅទៀត​នោះ​គឺ​ប្រជាពលរដ្ឋ។ នៅ​ពេល​ដែល​អាណត្តិ​នេះ​យើង​មាន​ប្រព័ន្ធ​ហ្វេសប៊ុក ប្រព័ន្ធ​អ៊ីនធឺណិត ការ​ផ្សព្វផ្សាយ ​ការ​និយាយ​គ្នា​អី​ជាដើម​មាន​លក្ខណៈ​រីកចម្រើន​ច្រើន ដូច្នេះ​ខ្ញុំ​មើល​ទៅជា​រឿង​មួយគួរ​ឲ្យ​ចាប់​អារម្មណ៍​ដែរ ថា​តើ​រដ្ឋាភិបាល​នឹង​យកចិត្ត​ទុកដាក់​ទៅលើ​ការ​ឃ្លាំមើល​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ឬ​មួយយ៉ាង​ណា ហើយ​តើ​ប្រជាពលរដ្ឋ​នឹង​ចាប់​ផ្តើម​មាន​ឥទ្ធិពល​កម្រិត​មួយ​ណា​នៅ​ក្នុង​អាណត្តិ​នេះ អាហ្នឹង​វា​អាស្រ័យ​ទៅ​លើ​កត្តា​ពីរ ទី​មួយ​គឺ​កត្តាប្រជា​ពលរដ្ឋ​ខ្លួន​ឯង ថា​តើ​ប្រជាពលរដ្ឋ​នឹង​យកចិត្ត​ទុក​ដាក់​កម្រិត​ណា​ និង​បង្ហាញ​នូវ​សិទ្ធ​អំណាច​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​កម្រិត​ណា​ ហើយ​ទីពីរ​តើ​រដ្ឋាភិបាល​នឹង​យកចិត្ត​ទុក​ដាក់​នឹង​ផ្តល់អំណាច​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដល់​កម្រិត​មួយ​ណា។ ហើយ​ហ្នឹង​ការ​ឆ្លើយ​តប​ហ្នឹង។

មួយ​ទៀត​ដែល​យើង​គួរ​តែ​ចាប់​អារម្មណ៍​ដែល​នៅ​ពេល​ដែល​អត់មាន​គណបក្ស​ប្រឆាំង ក៏​អត់​មាន​លេស​ដែរ។​ ពី​ដើម​មក​ ច្រើន​និយាយ​ពី​ការ​រារាំង​និង​មួយ​ក៏​មាន​បញ្ហា​ផ្សេងៗ​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​ផល​វិបាក​ក្នុង​ការ​សម្រេចសម្រួល​កំណែ​ទម្រង់។ ឥឡូវ​នេះ​គឺ​អំណាច​នៅ​លើ​ដៃ​ទាំងស្រុង អត់​មាន​កន្លែង​មួយ​ណា​ដែល​បង្ហាញ​ថា​អំណាច​មិនមែននៅ​ក្នុង​គណបក្ស​កាន់​អំណាច គណបក្ស​ប្រជាជន​ទេ។ ដូច្នេះ​គណបក្ស​ប្រជាជន​ រួម​គ្នា​នឹងអំណាច​ក៏​មាន​កាតព្វកិច្ចនិង​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ ហើយ​ក៏​បាត់បង់​នូវ​លេស​ដែរ។

អ្វី​ដែល​យើង​ព្រួយ​បារម្ភ​គឺ​ការ​ជិះ​សេះ​លែង​ដៃ។ ប៉ុន្តែ​ទាល់​តែ​ប្រជាពល​រដ្ឋ​មាន​ការ​យកចិត្ត​ទុកដាក់។

អ្វី​ដែល​ខ្ញុំ​ចាប់​អារម្មណ៍​នោះ​គឺ​ថា​នៅ​ក្នុង​ឯកសារ​យុទ្ធសាស្រ្ត​ចតុកោណ​ថ្មី​នេះ មាន​ការ​លើកឡើង​ច្រើន​កន្លែង ច្រើន​សារ ទៅ​លើ​ការ​ថែ​រក្សា​សន្តិភាព​និង​សណ្តាប់​ធ្នាប់​ហើយ​នៅ​ក្នុង​ពេល​ណា​ដែល​យើង​និយាយ​ពី​សន្តិភាព​និង​សណ្តាប់​ធ្នាប់ ​ការផ្តោត​ជាង​គេ​របស់​ឯកសារ​ហ្នឹងគឺ​ទាក់ទង​ទៅនឹង​ការ​ប្រឆាំង​ទប់ស្កាត់​បដិវត្តន៍​ពណ៌​និង​ការ​លូក​ដៃ​របស់​បរទេស។ យើង​មិន​ដឹង​ថា​តើ​រដ្ឋាភិបាល​គាត់​ជឿ​ទៅ​លើ​ខ្លឹមសារ​ឯកសារ​ហ្នឹង​ប៉ុណ្ណា​ទេ​ ប៉ុន្តែ​វា​ហាក់​ដូចជា​យុទ្ធសាស្រ្ត​មួយដ៏​ធំ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​ហ្នឹង​ដែរ​បាទ។

VOA៖ សៀវភៅ​នេះ​ តាម​រយៈ​ការ​មើល​ខ្លឹម​សារ​នៃ​ការ​សរសេរ​ពាក្យ​ពេចន៍ ​ការ​អង្កេត​របស់​លោក​ អ៊ូ វីរៈ​ ផ្ទាល់​តើ​លោក​មាន​សេចក្តី​រំពឹង​ដែរ​ឬទេ ដោយសារ​មួយ​ឆ្នាំ​កន្លង​មក​នេះ​យើង​ឃើញ​ថា​មាន​ការ​ដាក់​កម្រិត​និង​ចាត់​វិធានការ​ច្បាប់​លើ​អ្នក​ជំទាស់ លោក​មាន​រំពឹង​ដែរ​ទេ​ថា​ លំហរ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​នយោបាយ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​អាច​វិល​ត្រឡប់​ទៅ​រក​ភាព​ទូលំ​ទូលាយ ជាង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន?​

អ៊ូ វីរៈ៖ ខ្ញុំ​មើល​ឯកសារ​នេះ​ ខ្ញុំ​មើល​ទៅ​អត់​មាន​ពាក់ព័ន្ធ អត់​មាន​សញ្ញា​មួយ​ណា​ដែល​ថាយើង​អាច ឈាន​ដល់​បន្ត​ឬ​ក៏​ពង្រឹង​ឡើង​វិញ​នូវ​លំហ​នយោបាយ​ឬ​សង្គម​ស៊ីវិល​នោះ​ទេ។​ នៅ​ក្នុង​ខ្លឹម​សារ​នេះ​ខ្ញុំ​មើល​ទៅ​មិន​មាននិយាយ​ច្រើន​ទេ ទាក់​ទង​នឹង​រឿង​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ប្រជាធិបតេយ្យ។ ​មាន​ការ​លើកឡើង​ពី​ការ​ការពារ​របបសេរី​ពហុបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ សេរី​ពហុបក្ស។ ប៉ុន្តែ​ហាក់​ដូចជា​ មិន​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ហើយ​ក៏​មិន​មាន​កន្លែង​មួយ​ណា ខ្លឹម​សារ​ជាក់​លាក់​ទាក់​ទង​នឹង​ការ​លើក​តម្កើង​ឡើង​វិញ​ហើយ​មាន​សារ​មួយ​ចំនួន​ទាក់​ទង​នឹង​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ទាក់ទង​រឿង ដូច​ខ្ញុំ​លើក​ឧទាហរណ៍​ច្បាប់​រឿង​អង្គការ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​ ដែល​ជា​ច្បាប់​មួយ ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​មាន​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​នៅ​ពេល​ដែល​ត្រូវ​បាន​អនុម័ត។ ហើយ​នៅ​ក្នុង​ឯកសារ​នេះ​គឺ​ឯកសារ​នេះ​បាន​បញ្ជាក់​ពី​ឆន្ទៈ ក្នុង​ការ​អនុវត្ត​ច្បាប់​នេះ​ឲ្យ​បាន​តឹង​រ៉ឹង​ជាង​មុន។​ អ៊ីចឹង​ខ្ញុំ​មើល​ទៅ​អង្គការ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាលប្រហែល​ជា​មាន​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ជាង​មុន​ទាក់​ទង​នឹង​លំហ​សេរី​ភាព​អង្គការ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​ផង​ដែរ​បាទ។​

VOA៖ នៅ​លើ​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច​អន្តរជាតិ​វិញ យើង​ឃើញ​មាន​ការ​ដាក់​ចេញ​នូវគោលការណ៍​បន្ត​ដើរស្រប​នឹង​ចរឹត​ពាណិជ្ជកម្ម​តាម​បែប​ផែន​ពហុ​ភាគី​និយម និង​ប្រឹងប្រែង​ធ្វើ​សមាហរណកម្ម​ចូល​ទៅ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ថ្នាក់​តំបន់​នានា ដូច​ជា ​ភាព​ជា​ដៃគូ​សេដ្ឋកិច្ច​ថ្នាក់​តំបន់​គ្រប់​ជ្រុងជ្រោយ (RCEP) និង​ដំណើរ​ជាមួយ​គំនិត​ផ្ដួច​ផ្ដើម​ផ្លូវ​និង​ខ្សែ​ក្រវ៉ាត់​របស់​ចិន។ តើ​ការណ៍​នេះ​នឹង​ជួយ​រក្សា​ស្ថិរភាព​កំណើន​របស់​កម្ពុជា​បាន​ដែរ​ឬ​ទេ?

​អ៊ូ វីរៈ៖ខ្ញុំ​មើល​ទៅ​ក្នុង​ឯកសារ​នេះ ដូច​ខ្ញុំ​បាន​លើក​ឡើង​ហើយ​ទាក់ទង​រឿងការព្រួយ​បារម្ភ​ពី​ការ​បាត់បង់របស់​កម្ពុជា​ទៅ​លើ​ផល​ប្រយោជន៍​មួយ​ចំនួន​នៅ​ពេល​ដែល​សេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា​មាន​ការ​រឹង​មាំ​នៅ​ក្នុង​នោះទោះ​បី​អត់​និយាយ​ពី​ទីផ្សារ​នៅ​សហគមន៍​អឺរ៉ុប នៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ ដែល​ផ្តល់​អាទិភាព​ឲ្យ​ប្រទេស​ក្រីក្រ​បំផុត​ដូចជា​ប្រទេស​កម្ពុជា ប៉ុន្តែ​យើង​ដឹង​ថា​ក្នុង​ឯកសារ​នេះ​ហាក់​ដូចជា​និយាយ​ពី​រឿង​ទីផ្សារ​ទាំង​នោះ​ ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​នៃ​ការ​បាត់បង់​ទាំង​នោះ​បាន​ន័យ​ថា​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​កំពុង​ព្យាយាម​រក​ទីផ្សារ​ថ្មី​សម្រាប់​កំណើន​សេដ្ឋ​កិច្ច​ប្រទេស​កម្ពុជា​ឬមួយក៏​សម្រាប់​ពាក្យ​អង់គ្លេស​គេ​ថា Diversification ការ​ពង្រីក​វិស័យយើង​ឃើញ​ថា​ការ​ព្យាយាម​ពង្រីក​វិស័យ ឧទាហរណ៍​វិស័យ​ទេសចរណ៍​ ដើម្បី​ពង្រឹង​ឲ្យ​អ្នក​ដែល​មាន​ចំណូល​ឬ​មួយ​ក៏​អ្នក​ដែល​អាច​ចាយ​ខ្ពស់​ជាង​មុនមក​ប្រទេស​កម្ពុជា​ជា​ដើម គឺ​ជា​រឿង​មួយ​ដែល​យើង​ចាប់​អារម្មណ៍​ បាន​ន័យ​ថា​ហាក់​ដូចជា​មាន​ការ​យកចិត្ត​ទុកដាក់។

បាទ ទៅលើ​ការ​ពង្រឹង​វិស័យ​នេះ​ជា​ផ្នែក​មួយ​ដើម្បី​ជួយ​ទប់​សេដ្ឋ​កិច្ច​នៅ​ពេល​ណា​មួយ​ដែល​ប្រទេស​កម្ពុជា​អាច​រង​ផល​ប៉ះពាល់​អី​ជា​ដើម​ហ្នឹង​អ៊ីចឹងជា​រឿង​មួយ​ដែល​យើង​ចាប់​អារម្មណ៍​ដែរ។ ប៉ុន្តែ​បើ​យើង​មើល​ទៅលើ​ Multilateralism ឬ​ក៏ យន្តការ​ពហុ​វិស័យ ដូចជា​យន្តការ​Free-Trade យន្តការWTO ដែល​ផ្តល់​ឲ្យ​មាន​ការ​នាំ​ផលិត​ផល​ចេញ​ចូល​ដោយ​សេរី​ជាដើម​ហ្នឹង​ កម្ពុជា​ហាក់​ដូចជា​ផ្តោត ហើយ​ផ្តោត​ទៅលើ​ Belt and Road របស់​ប្រទេស​ចិន​ហ្នឹង ក៏​ជា​រឿង​មួយ​ដែល​ខ្ញុំ​យកចិត្ត​ទុក​ដាក់​ដែរ។ ប៉ុន្តែ​មិន​មាន​ខ្លឹមសារ​មួយ​ណា​បញ្ជាក់​ពី​រឿង​ការយកចិត្ត​ទុកដាក់​ពី​ប្រទេស​ចិន​ដែល​ខ្ញុំគួរ​ឲ្យ​ចាប់​អារម្មណ៍​ក្រៅ​តែ​ពី​រឿង Belt and Road ហ្នឹង​ទេ ជា​រឿង​មួយ​ដែល​យើងចាប់​អារម្មណ៍​ហើយ​ជា​រឿង​ថ្មី។​ ប៉ុន្តែ​យើង​មិន​ដឹង​ថា ជាក់​ស្តែង​ឯកសារ​យុទ្ធសាស្រ្ត​ជា​សាធារណៈ ហើយ​និង​សកម្មភាព​យុទ្ធសាស្ត្រ ពិត​ប្រាកដ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​តើ​មាន​កម្រិត​ដូចគ្នា​ត្រឹម​ប៉ុណ្ណា យើង​អត់​ដឹង​ទេ​បាទ។

VOA៖ សំណួរ​ខ្លី​ចុងក្រោយ លោក​ អ៊ូ វីរៈ តើ​តាម​រយៈ​យុទ្ធសាស្រ្ត​ចតុកោណ​ដំណាក់​កាល​ទីបួន​ដែល​លោក​បាន​អាន​ហើយ​និង​ស្ថានការណ៍​អភិបាលកិច្ចបច្ចុប្បន្ន​ សរុប​មក​ជា​រួម​ លោក​យល់​ថា​ប្រាំ​ឆ្នាំ​ក្រោយ​ពី​ការ​ចេញ​យុទ្ធសាស្រ្ត​នៅ​ឆ្នាំ​២០២៣ យុទ្ធសាស្រ្ត​នេះ​អាច​ជួយកែកុន​ស្ថានការណ៍​សេដ្ឋកិច្ច​នយោបាយ​ប្រទេស​យើង​ឲ្យ​ប្រសើរ​ជាង​មុន​ទេ លោក​មាន​សុទិដ្ឋិនិយម​ទេ?​

អ៊ូ វីរៈ៖ខ្ញុំ​មើល​ទៅ​ការ​វាយ​តម្លៃ​ទៅ​លើ​ការ​ប្រឈម​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​របស់​ឯកសារ​ហ្នឹង​គឺ​វាយ​តម្លៃ​ត្រូវ ខ្ញុំ​មើល​ទៅ​ដូចជា​មិន​សូវ​ជា​មាន​អី​ខុស​ទេ។​ ប៉ុន្តែ​ខ្ញុំ​មិន​ដឹង​ថា តើឆន្ទៈ​ពិត​ប្រាកដ​ប៉ុណ្ណា​នៅ​ក្នុង​ខ្លឹម​សារ​ហ្នឹង​ណា បើសិន​ជា​យើង​ ដូច​ខ្ញុំ​តែង​តែ​មាន​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ដែរ ជួន​ការ​យើងជួល​អ្នក​ជំនាញ​បរទេស​ឲ្យ​មក​សរសេរ​ឲ្យ​ហើយ​យើង​អត់​មាន​យល់​ពិត​ប្រាកដ​ឬ​មួយហើយ​យើង​អត់​មាន​កម្ពុជា​ឬក៏​អ្នក​ដឹក​នាំ​ខ្មែរ​យើង​ជា​អ្នក​ដឹក​មុខ​ជា​អ្នក​ជំរុញ អាហ្នឹង​ក៏​វា​ជា​បញ្ហា​ដែរ។

ដូច​ខ្ញុំ​និយាយ​អ៊ីចឹង ថា​តើ​ពី​ឯកសារ​ទៅ​ភាព​ជាក់​ស្តែង​នៅ​ក្នុងការ​អនុវត្ត​ពិត​ប្រាកដ​អាហ្នឹងនៅ​ក្នុង​កម្រិត​មួយ​ណា យើង​អត់​ទាន់​ដឹង ពី​ឯកសារ​និយាយ​នៅ​ក្នុង​នីតិ​រដ្ឋ នៅ​ក្នុង​តុលាការ​ជា​រឿង​សំខាន់ កំណែ​ទម្រង់​សុខាភិបាល​ សំខាន់ខ្ញុំ​មិន​ដឹង​ថា​តើ​នៅ​ក្នុង​កម្រិតប៉ុណ្ណា​ នៅ​ក្នុង​កំណែ​ទម្រង់​ជាក់​ស្តែង​ពី​ឯកសារ​ប៉ុណ្ណា​ទេ អាហ្នឹង​មាន​តែ​ប្រជាពល​រដ្ឋ​ទេ​ជាអ្នក​តាម​ដាន​គ្រប់ៗ​គ្នា។ ប៉ុន្តែ​បើ​សិន​យើង​ពី​កំណែទម្រង់​អភិបាល​កិច្ច​ល្អ​ឬ​មួយ​ក៏​រដ្ឋបាល​របស់​រដ្ឋ​ ឯកសារ​នេះ​បាន​បញ្ជាក់​ដែល​ថា​ មាន​ការ​ជាន់​គ្នា​ច្រើន​ ពី​តួនាទី​និង​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ។

ត្រូវ​ការ​ចាំ​បាច់ ធ្វើ​ការ​កំណែទម្រង់ ប៉ុន្តែ​ខ្ញុំ​មើល​ទៅ​ដូចជា​មិន​មាន​កំណែទម្រង់​មួយ​ណា​ដែល​បញ្ជាក់​ថា​ជា​ដុំ​កំភួន​ជាក់​លាក់​មួយ​ទេ​ ខ្ញុំ​មើល​ទៅ​ការ​ជាន់​គ្នាច្រើន​នេះ គឺ ដូចជា​ក្រសួង​ខ្លះ​ហ្នឹង​គួរ​តែ​រំលាយ​ចោល​ឬមួយ​ក៏​បញ្ចូល​គ្នា ដូចជា​ក្រសួង​កសិកម្ម និង​ក្រសួង​ធនធាន​ទឹក​ ​ឧតុនិយម ក្រសួង​បរិស្ថាន ក្រសួង​អភិវឌ្ឍ​ជនបទ ខ្ញុំ​មិន​ដឹង​ថា​ជនបទ​មួយ​ណា​ដែល​អត់​កសិកម្ម ហើយ​កសិកម្ម​មួយ​ណា​ដែល​អត់​នៅ​ក្នុង​ជនបទ​ទេ។​

ប៉ុន្តែ​យើង​មើល​ឃើញ​កន្លែង​ខ្លះ​ទោះ​បី​ជា​ក្រសួង​ជាន់គ្នា​ ប៉ុន្តែ​ទោះបីជា​ឯកសារ​ហ្នឹង​បញ្ជាក់​ថា​យុទ្ធសាស្ត្រ​គឺ​ត្រូវ​តែ​ធ្វើ​ម៉េច កុំ​ឲ្យ​មាន​ការ​ជាន់​គ្នា​ដូច​ពី​ដើម​មក ជា​កត្តា​មួយ​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​សេវាកម្ម​រដ្ឋ​ហ្នឹង​មិន​បាន​ល្អ​ ប៉ុន្តែ​យើង​មើល​ទៅ​អត់​មាន​យន្តការ​ជាដុំ​កំភួន​ជាក់​លាក់​ដូចជា​ការ​ព្យាយាម​បង្រួម​ក្រសួង​ឬ​មួយ​ក៏​ការ​ព្យាយាម​ ឧទាហរណ៍​បំបាត់​រដ្ឋបាល​កុំ​ឲ្យ​ច្រើន​ថ្នាក់​ពេក ពី​ខេត្ត​ស្រុក​ភូមិ​ឃុំជា​ដើម​ហ្នឹង កន្លែង​ខ្លះ​ក៏​មាន​ក្រសួង​ជា​ច្រើន​ទៀត។

ក្រសួង​និមួយៗ​ហ្នឹង​ មាន​រដ្ឋបាល​ក្នុង​ក្រសួង​ហ្នឹង​មានច្រើន មានអគ្គ​ច្រើន​ អនុ​ហ្នឹង​ក៏​ច្រើន មាន​រដ្ឋ​លេខាធិការ​ច្រើន​ អនុរដ្ឋ​លេខាធិការក៏​ច្រើន​តួនាទី​ច្រើន​មែន​ទែន​ដែល​ខ្ញុំ​មើល​ទៅ​ មិន​មាន​បញ្ជាក់​ថា​តើ​នឹង​មាន​ការ​កាត់បន្ថយ​ថា​ធ្វើ​ម៉េច​មិន​មាន​ការ​ជាន់​គ្នា ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​ការងារ​រលូន។ អ៊ីចឹង​ជា​រឿង​ទទួល​ស្គាល់​មួយ​ដ៏សំខាន់​ហើយ​ល្អ ហើយ​ត្រឹម​ត្រូវ​ ប៉ុន្តែ​ជាក់​ស្តែង​មែនទែនខ្ញុំ​មិនទាន់​មើល​ឃើញ​ថា​មាន​កន្លែង​មួយ​ណា​ដែល​អាច​ឈានទៅដល់កំណែ​ទម្រង់​ជា​ដុំ​កំភួន អាហ្នឹង​ខ្ញុំ​មិន​ទាន់​ឃើញ​ទេ​បាទ។

VOA៖ បាទ សូម​អរគុណ​លោក​ អ៊ូ វីរៈ ដែល​បាន​ផ្តល់​កិច្ច​សម្ភាសន៍​ដល់​ VOA តាម​រយៈ​ទូរស័ព្ទ​ពី​ផ្នែក​យុទ្ធសាស្ត្រ​ចតុកោណ​ដំណាក់កាល​ទី​បួន​របស់​រដ្ឋាភិបាល​បាទ។

អ៊ូ វីរៈ៖ ​បាទ​សូម​អរគុណ បាទ ជម្រាបលា៕

XS
SM
MD
LG