នាង Malala Yousafzai ដែលជាជ័យលាភីពានរង្វាន់ណូបែល បានស្នើទាំងក្ដីរំជួលចិត្តសុំឱ្យចាត់ទុកអ្វីដែលនាងហៅថា «អាផាថេតផ្នែកយេនឌ័រ» (gender apartheid) ជាបទឧក្រិដ្ឋនៅក្រោមច្បាប់អន្តរជាតិ។
ថ្លែងក្នុងពិធីមួយនៅប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង នាង Yousafzai បានអំពាវនាវឱ្យពិភពលោកទាំងមូលចាប់អារម្មណ៍ទៅលើអ្វីដែលកំពុងកើតឡើងទៅលើក្មេងស្រី និង ស្ត្រី នៅក្នុងរបបគ្រប់គ្រងរបស់តាលីបង់នៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន។
នាង Malala Yousafzai គឺជាសកម្មជនប៉ាគីស្ថានដែលបានរស់រានមានជីវិតពីការបាញ់ប្រហារទៅលើក្បាលដោយក្រុមខ្មាន់កាំភ្លើងតាលីបង់ នៅពេលនាងមានអាយុ ១៥ ឆ្នាំ ដោយសារតែនាងហ៊ានតស៊ូស្វះស្វែងរកការសិក្សា។ នាងបានធ្វើបាឋកថាក្នុងកម្មវិធីប្រចាំឆ្នាំនៃមូលនិធិ Nelson Mandela (នែលសិន ម៉ាន់ឌេលឡា) នៅប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូងកាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី៥ ខែធ្នូ ដែលឆ្នាំនេះគឺជាខួបទី១០ នៃមរណភាពរបស់លោក ម៉ាន់ឌេលឡា ប្រធានាធិបតីអាហ្វ្រិកខាងត្បូងដំបូងគេ ដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ។
ស្ត្រីដែលមានវ័យ ២៦ ឆ្នាំរូបនេះបានប្រៀបប្រដូចការតស៊ូដ៏យូរអង្វែងរបស់លោកម៉ាន់ឌេលឡា ប្រឆាំងនឹងការគ្រប់គ្រងអំណាចរបស់ជនស្បែកសភាគតិច និង ការបែងចែកពូជសាសន៍នៅក្រោមរបបអាផាថេតនៅអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ទៅនឹងស្ថានភាពដែលស្ត្រីនៅអាហ្វហ្កានីស្ថានកំពុងប្រឈមក្នុងរយៈពេល២ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ចាប់តាំងពីក្រុមតាលីបង់ បានកាន់កាប់អំណាច។
នាង Malala Yousafzai ថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំចងចាំនូវមរតករបស់លោកម៉ាន់ឌេលឡា នៅក្នុងខួរក្បាលរបស់ខ្ញុំ ហើយខ្ញុំបានសួរខ្លួនឯងថា តើភាពអយុត្តិធម៌អ្វីដែលពិភពលោកកំពុងមើលរំលង? តើនៅទីណាដែលយើងកំពុងអនុញ្ញាតឱ្យភាពអមនុស្សធម៌ក្លាយជារឿងធម្មតា? ចម្លើយរបស់ខ្ញុំគឺច្បាស់ណាស់ថា បញ្ហាទាំងនេះគឺការគាបសង្កត់ទៅលើក្មេងស្រី និង ស្ត្រីនៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន»។
នាង Yousafzai ដែលទទួលបានពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព នៅអាយុ ១៧ ឆ្នាំ បានថ្លែងជាសាធារណៈថា វិបត្តិដទៃផ្សេងទៀតដែលកំពុងកើតឡើង បានបង្វែរចំណាប់អារម្មណ៍ពិភពលោកឱ្យងាកចាកឆ្ងាយពីស្ថានភាពនៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន ដែលនៅទីនោះ ក្មេងស្រី មិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យចូលរៀននៅអនុវិទ្យាល័យ ចំណែកស្ត្រីវិញ ត្រូវបានហាមមិនឱ្យធ្វើការឬចាកចេញពីផ្ទះដោយខ្លួនឯង។
នាង Yousafzai ថ្លែងបន្តថា៖ «ពលរដ្ឋអាហ្វ្រិកខាងត្បូងបានប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងរបបអាផាថេតរើសអើងជាតិសាសន៍ ដើម្បីបានការទទួលស្គាល់នៅកម្រិតអន្តរជាតិ និង ចាត់ទុកទង្វើបែបនេះថាជាបទល្មើស។
ប៉ុន្តែ ទង្វើបែបអាផាថេតផ្នែកយេនឌ័រ មិនទាន់ត្រូវបានរៀបចំជាមូលដ្ឋានច្បាប់នៅឡើយទេ។ ហេតុដូច្នេះហើយ បានជាខ្ញុំអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាលទាំងអស់ នៅគ្រប់ប្រទេស ឱ្យចាត់ទុកអាផាថេតផ្នែកយេនឌ័រ ថាជាឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ»។
អ្នកស្រី Graca Machel ភរិយាលោកម៉ាន់ឌេលឡា និងជាសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សផងដែរនោះ ក៏បានថ្លែងនៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះដែរ យ៉ាងដូច្នេះថា៖
«យើងទាំងអស់គ្នាត្រូវច្បាស់ក្នុងចិត្តថា ការយល់ថា បុរសមានសិទ្ធិទៅលើជីវិតរបស់ស្ត្រី ការជឿថា ពួកគេមានសិទ្ធិលើរូបរាងកាយរបស់ស្ត្រី ត្រូវតែបញ្ចប់នៅពេលនេះ»។
នាង Yousafzai និយាយថា អង្គការសហប្រជាជាតិគួរតែដាក់បញ្ចូលភាសាពាក់ព័ន្ធនឹងអាផាថេតផ្នែកយេនឌ័រ ទៅក្នុងសន្ធិសញ្ញាថ្មីស្ដីពីឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ដែលកំពុងត្រូវបានព្រាងឡើង៕
