នៅចំពោះមុខអ្នកចូលរួមជាច្រើនរយនាក់ដែលចូលរួមវេទិកាអន្តរជាតិមួយក្នុងប្រទេសន័រវែស អ្នកស្រីមូរ សុខហួរ អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលត្រូវបានតុលាការកំពូលបានរំលាយហើយនោះ បានអំពាវនាវសាជាថ្មី ឱ្យប្រទេសជប៉ុនបោះបង់ចោលការគាំទ្រផ្ដល់ជំនួយដល់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រក្នុងខែកក្កដាខាងមុខ និងកុំខ្លាចការរីកដុះដាលនៃអំណាចចិននៅកម្ពុជា។
ចំពោះអ្នកស្រី មូរ សុខហួរ ប្រទេសជប៉ុនមិនគួរបន្តគាំទ្រការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ដែលអ្នកស្រីហៅថា ខ្វះភាពសេរី និងយុត្តិធម៌ ដោយសារតែអវត្តមានគណបក្សរបស់អ្នកស្រីដែលត្រូវបានរដ្ឋអំណាចខ្មែររំលាយចោលកាលពីឆ្នាំទៅមិញ ដោយសារតែជប៉ុនចង់បន្តវត្តមានដ៏រឹងមាំរបស់ខ្លួននៅកម្ពុជាតទល់នឹងឥទ្ធិពលដែលចេះតែរីកឡើងរបស់ប្រទេសចិននៅក្នុងប្រទេសតាមបណ្ដោយដងទន្លេមេគង្គមួយនេះទេ។
ក្នុងកម្មវិធីនាប្រទេសន័រវែស កាលពីថ្ងៃអង្គារ ដែលមានឈ្មោះថា វេទិកាសេរីភាពទីក្រុងអូស្លូឆ្នាំ២០១៨នោះ អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរូបនេះបានថ្លែងថា ការបោះឆ្នោតសភាខែកក្កដាខាងមុខខ្វះភាពសេរី និងយុត្តិធម៌ ហើយក៏មានផងដែរនូវមូលហេតុនៃការរឹតត្បិតលើសកម្មភាពសង្គមស៊ីវិល របបសារព័ត៌មានសេរី និងការបញ្ចេញមតិជាទូទៅ បូករួមនឹងការចាប់លោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដាក់ពន្ធនាគារ។
អ្នកស្រី មូរ សុខហួរ ដែលស្ថិតក្នុងបញ្ជីឈ្មោះបុគ្គលដែលរងបម្រាមនយោបាយប្រាំឆ្នាំ បានថ្លែងប្រាប់មហាជនអន្តរជាតិជាភាសាអង់គ្លេស និងប្រែសម្រួលជាភាសាខ្មែរយ៉ាងដូច្នេះថា៖
«ម្ល៉ោះហើយ យើងកំពុងតែអំពាវនាវឱ្យសហគមន៍អន្តរជាតិគាំទ្រប្រជាធិបតេយ្យ និងហៅការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខថា ជាគ្រឿងក្លែងបញ្ឆោត ជាពិសេសរដ្ឋាភិបាលប្រទេសជប៉ុន ដែលត្រូវតែដកខ្លួនចេញពីដំណើរបោះឆ្នោតក្លែងមួយលើកនេះ»។
អ្នកនយោបាយរូបនេះបានបន្តថា៖
«រដ្ឋាភិបាលបរទេសដែលមានចរឹតប្រជាធិបតេយ្យមួយចំនួន នៅតែបន្តជឿជាក់ថា គេរក្សាវត្តមាននៅកម្ពុជា ដោយសារតែគេត្រូវទប់ទល់នឹងប្រទេសចិន។ ប៉ុន្តែចិនមាននៅគ្រប់កន្លែងហ្នឹង។ ចិនមិនមែនមានតែក្នុងប្រទេសកម្ពុជាឯណា គឺចិននៅគ្រប់កន្លែង មិនអីចឹង? ដូច្នេះសូមគាំទ្រប្រជាធិបតេយ្យ ជាជាងគិតអំពីការបាត់បង់ប្រទេសកម្ពុជាទៅឱ្យប្រទេសចិន។ សូមកុំគិតដូច្នោះ សូមគាំទ្រប្រជាធិបតេយ្យ»។
ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិត្រូវបានតុលាការកំពូលរំលាយតាមពាក្យបណ្ដឹងរបស់រដ្ឋាភិបាលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា កាលពីខែវិច្ឆិកា សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុបបានប្រកាសដកខ្លួនចេញលែងធ្វើជាដៃគូផ្ដល់ជំនួយដល់ការរៀបចំការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលបានទទួលលទ្ធផលប្រហាក់ប្រហែលនឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលស្ថិតក្នុងអំណាចយូរឆ្នាំ កាលពីការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧ ត្រូវបានចោទក្នុងពាក្យបណ្ដឹងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃថា ជាផ្នែកនៃការអនុវត្តការផ្លាស់ប្ដូររបបដែលមានបរទេសជាមេខ្លោង។
ខណៈដែលវត្តមានប្រទេសចិន រុស្ស៊ី និងកូរ៉េខាងត្បូង ក្នុងចំណោមដៃគូផ្ដល់ជំនួយដល់ការបោះឆ្នោតកម្ពុជា ប្រទេសជប៉ុនក៏ស្ថិតនៅបន្តផ្ដល់ជំនួយដល់ការបោះឆ្នោត និងគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតដែរ នៅស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងតូក្យូបន្តទន្ទេញជាប់មាត់អំពីការធានាយ៉ាងណា ធ្វើឱ្យការបោះឆ្នោតអាចឆ្លុះបញ្ចាំងនូវឆន្ទៈរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា។
ជប៉ុន និងចិនស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ជួរមុខរបស់ប្រទេសកម្ពុជា នៅចំពេលដែលទំនាក់ទំនងរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងភ្នំពេញ និងបណ្ដាប្រទេសបស្ចិមលោកជួបភាពល្អក់កករ។ រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងប៉េកាំង និងរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងតូក្យូបានបណ្ដាក់គ្នាផ្ដល់ជំនួយជាបន្តបន្ទាប់មកដល់ប្រទេសកម្ពុជា មួយរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ដូចយ៉ាងការផ្ដល់ហិរញ្ញប្បទានដល់គំរោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតូចធំនានា ការផ្ដល់ជំនួយដល់វិស័យអប់រំសិក្សាធិការ និងសុខាភិបាលជាដើម។
ប្រទេសចិនក៏បានផ្ដល់មកដល់ប្រទេសកម្ពុជាផងដែរនូវជំនួយសឹក និងការគាំទ្រផ្នែកនយោបាយដល់រដ្ឋាភិបាលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែនក្នុងអ្វីដែលគេហៅថា ការរក្សាការពារស្ថិរភាព និងសន្តិភាព សន្តិសុខផ្ទៃក្នុងប្រទេសតាមរយៈការចាត់វិធានការលើអ្នករិះគន់ និងដៃគូប្រជែងនយោបាយនៅគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
នៅក្នុងសារអេឡិចត្រូនិកមួយមកកាន់ VOA នាល្ងាចថ្ងៃពុធ លោក Suzuki Hironori មន្ត្រីទីប្រឹក្សាស្ថានទូតជប៉ុនប្រចាំរាជធានីភ្នំពេញ មិនបានឆ្លើយតបផ្ទាល់នោះទេទៅនឹងការលើកឡើងរបស់អ្នកស្រី មូរ សុខហួរ ដែលសុំកុំឱ្យយកការរាំងខ្ទប់ឥទ្ធិពលចិននៅកម្ពុជា មកធ្វើជាហេតុផលក្នុងការបន្តគាំទ្រការបោះឆ្នោតខែកក្កដា តែលោកថា ជប៉ុននឹងនៅបន្តតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយកម្ពុជាជាមួយនឹងចំណាប់អារម្មណ៍ និងផលប្រយោជន៍ដ៏ខ្លាំងបំផុត។
ដោយបានលើកឡើងដូចសេចក្ដីថ្លែងការណ៍លើកមុនៗដែរ ដែលថា រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងតូក្យូត្រៀមជាស្រេចក្នុងការផ្ដល់នូវការលើកទឹកចិត្តនានាដល់គ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធនោះ លោក Suzuki Hironori បានចារក្នុងសារអេឡិចត្រូនិកក្នុងន័យដើមយ៉ាងដូច្នេះថា៖
«យើងបានបង្ហើរនូវសាររបស់យើងជាបន្តបន្ទាប់រួចមកហើយទៅកាន់គ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ ទាំងខាងគណបក្សកាន់អំណាច និងបណ្ដាគណបក្សជំទាស់នានាថា វាមានសារៈសំខាន់ក្នុងការចូលរួមក្នុងកិច្ចខិតខំនានារៀបចំការបោះឆ្នោតឆ្នាំនេះ ធ្វើយ៉ាងណាឱ្យឆ្លុះបញ្ចាំងពីឆន្ទៈរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា»។
ប្រទេសជប៉ុន កាលពីខែមេសា បានលើកឡើងនូវសំណើឱ្យមានការសន្ទនាគ្នារវាងថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដើម្បីស្វះស្វែងរកដំណោះស្រាយនយោបាយ តែភ្លាមៗនោះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានបដិសេធសំណើនេះ។
ក្រោយពីដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលជាកូនប្រុសច្បងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ទៅកាន់ប្រទេសជប៉ុន កាលពីចុងខែមេសានោះ សំណើរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាមទារឱ្យមានអន្តរាគមន៍ពីសំណាក់ប្រទេសជប៉ុន ក៏មិនបានទទួលការបន្លឺសម្លេងជាសាធារណៈណាមួយពីទីក្រុងតូក្យូ អំពីលទ្ធភាពនៃការធ្វើអន្តរាគមន៍របស់ខ្លួនជួយដឹកដៃដៃគូបដិបក្ខនយោបាយនៅកម្ពុជាឱ្យនិយាយគ្នាឡើងវិញទៀតដែរ។
VOA បានព្យាយាមសុំការអធិប្បាយពីសំណាក់ លោកឌឹម សុវណ្ណារុំ មន្ត្រីអ្នកនាំពាក្យរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត តែមិនទាន់បានទទួលការឆ្លើយតបនោះទេ ត្រឹមល្ងាចថ្ងៃពុធនេះ។
ប៉ុន្តែថ្លែងនៅក្រៅពិធីចាប់ឆ្នោតកំណត់លេខរៀងគណបក្សនយោបាយកាលពីថ្ងៃអង្គារនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ឌឹម សុវណ្ណារុំ បានប្រាប់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានថា ក្រុមអ្នករៀបចំការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាកំពុងដំណើរការត្រៀមរៀបចំការបោះឆ្នោតឱ្យបានជោគជ័យ ស្របតាមអ្វីដែលមានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់នានាទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោត ហើយថា គ.ជ.ប.មានថវិកាគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីរៀបចំ និងមិនមានកង្វល់អំពីការទទួលស្គាល់ ឬមិនទទួលស្គាល់របស់បណ្ដារដ្ឋបរទេសណាមួយនោះឡើយ។
ក្រុមអ្នកគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលកំពុងធ្វើយុទ្ធនាការអំពាវនាវប្រជាពលរដ្ឋកុំឱ្យទៅបោះឆ្នោត គ្រោងនឹងធ្វើបាតុកម្មនៅខាងមុខស្ថានតំណាងអចិន្ត្រៃយ៍របស់ជប៉ុនប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិនៅទីក្រុងញូវយ៉ក នាថ្ងៃសុក្រខាងមុខនេះ ដើម្បីបន្តទាមទារឱ្យជប៉ុនដកខ្លួនពីដំណើរការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា។
នៅឯទីក្រុងភ្នំពេញឯណេះវិញ ការរៀបចំការបោះឆ្នោតបានឈានទៅដល់ការចាប់លេខរៀងគណបក្សនយោបាយលើសន្លឹកឆ្នោតកាលពីដើមសប្ដាហ៍នេះ ដែលមានគណបក្សចូលរួមបោះឆ្នោតសរុបចំនួន២០គណបក្ស ខណៈដែលអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចកំពុងរៀបជើងព្រួលចាត់ការតបនឹងការធ្វើយុទ្ធនាការអំពាវនាវ ឬរារាំងពលរដ្ឋមិនឱ្យទៅបោះឆ្នោត៕
