នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃច័ន្ទនេះ បានជូនពរប្រជារាស្ត្រខ្មែរ សម្រាប់បុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី ដោយការបញ្ជាក់ពីជោគជ័យនៃការរំលាយគណបក្សប្រឆាំង ដែលលោកបានចោទថា ប្រើប្រាស់ឧបាយកលបដិវត្តន៍ពណ៌ ដើម្បីរំលាយរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់របស់លោក។ នេះបើតាមលិខិតរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយដោយអង្គភាពព័ត៌មានដែលស្និទ្ធនឹងរដ្ឋាភិបាល។
លិខិតរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលមានប្រាំមួយទំព័រចុះថ្ងៃទី៣ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៨ បានរៀបរាប់ថា៖
«ក្នុងឆ្នាំកន្លងទៅ ទោះបីកម្ពុជាបានប្រឈមនឹងឧបសគ្គគ្រប់បែបយ៉ាងទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេសក៏ដោយ ក៏ខឿនការពារជាតិរបស់ប្រជាជន និងខឿនសន្តិសុខ ស្ថិរភាពនយោបាយ និងភាពសុខដុមរមនានៃសង្គមជាតិទាំងមូល ជាពិសេសឧបាយកលបដិវត្តន៍ពណ៌របស់គណបក្សប្រឆាំងដែលឃុបឃិតជាមួយបរទេស ប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ ក៏ត្រូវបានទប់ស្កាត់ដោយជោគជ័យ តាមរយៈវិធានការច្បាប់ដ៏ម៉ឺងម៉ាត់ ហើយក៏ជាឆ្នាំដែលបដិវត្តន៍ពណ៌ត្រូវទទួលបរាជ័យយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរនៅកម្ពុជាផងដែរ។ ជាលទ្ធផល កម្ពុជារក្សាបាននូវសុខសន្តិភាព ឯករាជ្យ និងអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួន ព្រមទាំងបញ្ចៀសបាននូវគ្រោះមហន្តរាយជាថ្មីសម្រាប់ពលរដ្ឋកម្ពុជា ដែលកំពុងចូលរួមយ៉ាងសស្រាក់សស្រាំក្នុងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ និងកិច្ចអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជា»។
លិខិតលោក ហ៊ុន សែនបានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងទៀតថា នៅពេលដែលកម្ពុជាមានសន្តិសុខ និងសនិ្តភាពពេញលេញនេះ សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំកន្លងទៅត្រូវបានប៉ាន់ស្មានថា អាចសម្រេចបានកំណើន ៦,៩ភាគរយ។ កំណើនដ៏រឹងមាំនេះ ត្រូវបានឆ្លុះបញ្ចាំងតាមរយៈការរីកចម្រើននៃវិស័យឧស្សាហកម្ម កម្មន្តសាល សំណង់ កសិកម្ម និងសេវាកម្ម ដូចជាទេសចរណ៍ និងអចលនទ្រព្យជាដើម។
លិខិតដដែលបានបន្តថា កម្រិតជីវភាពរបស់ប្រជាជនកាន់តែមានភាពល្អប្រសើរ ដែលបង្ហាញឲ្យឃើញតាមរយៈសូចនាករសង្គម ជាពិសេសការកើនឡើងនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (ផ.ស.ស.) ជាមធ្យមសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ពី ១.០៤២ដុល្លារអាមេរិក ក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ ដល់ប្រមាណ ១.៤៣៥ដុល្លារអាមេរិក ក្នុងឆ្នាំ ២០១៧។
លិខិតលោកហ៊ុន សែនបានសរសេរក្នុងន័យបន្ថែមថា៖
«អត្រាភាពក្រីក្រមានការធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំងពី ៥៣,៥ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ ២០០៤ មកត្រឹម ១៣,៥ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ២០១៤ និងបន្តធ្លាក់ចុះថែមទៀតនៅឆ្នាំ ២០១៧នេះ ហើយគម្លាតនៃប្រាក់ចំណូលរបស់ប្រជាជន ក៏មានការធ្លាក់ចុះជាលំដាប់ផងដែរ។ ទន្ទឹមនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលក៏បានរៀបចំបង្កើនប្រាក់ចំណូលជូនមន្ត្រីរាជការ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធឲ្យទទួលបាននូវប្រាក់បៀវត្សរ៍ កាន់តែខ្ពស់ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ស្របតាមគោលដៅជាង ១លានរៀល នៅឆ្នាំ២០១៨នេះ»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ការថ្លែងរបស់មេដឹកនាំកម្ពុជាមានខ្លឹមសារ បញ្ច្រាសគ្នានៃការវាយតម្លៃរបស់ក្រុមមន្ត្រីនៃអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ទាក់ទិនការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិនយោបាយ។
អ្នកស្រី Kate Gilmore ឧត្តមស្នងការរង អ.ស.ប. ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស ទទួលស្គាល់ពីភាពសំខាន់នៃការអភិវឌ្ឍន៍របស់ប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច សង្គមវប្បធម៌ តែអ្នកស្រីក៏បានទទូចស្នើដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឲ្យគិតគូរផងដែរចំពោះការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។ នេះបើយោងតាមសម្រង់ប្រសាសន៍របស់អ្នកស្រីដែលត្រូវបានបង្ហោះលើគណនីប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងសង្គម Twitter របស់ការិយាល័យឧត្តមស្នងការអ.ស.ប.ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សកាលពីខែមីនា។
អ្នកស្រីត្រូវបានបញ្ជាក់ថា៖
«នៅប្រទេសកម្ពុជា មានភាពប្រសើរ ឡើងគួរឲ្យកត់សម្គាល់លើសិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមកិច្ច ដូចជាការដាក់ឲ្យប្រើនូវគោលនយោបាយការពារសង្គម និងការបង្កើនប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមា ជាដើម។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី សិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌ គឺជាសិទ្ធិដែលមិនអាចបំបែក ចេញពី សិទ្ធិពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិនយោបាយឡើយ ហើយយើងសូមអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលចាត់វិធានការដើម្បីបង្វែរការធ្លាក់ចុះខ្សោយយ៉ាងខ្លាំងនាពេលថ្មីៗនេះនូវស្ថានភាពសិទ្ធិនយោបាយនិងសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន»។
ស្រដៀងគ្នានោះដែរ អ្នកស្រីរ៉ូណា ស្មីត (Rhona Smith) ប្រេសិតពិសេសរបស់អ.ស.ប.ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាដែលបានបញ្ចប់ដំណើរទស្សនកិច្ចរយៈពេល១០ថ្ងៃ លើកទីប្រាំ នៅកម្ពុជា បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ដោយបានលើកឡើងពី កង្វល់យ៉ាងខ្លាំងអំពីការរឹតត្បិតលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ សេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ និងការចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយ នៅមុនពេលនៃការបោះឆ្នោតជាតិក្នុងខែកក្កដា។
អ្នកស្រីថ្លែងថា ប្រទេសកម្ពុជាមកដល់ផ្លូវបំបែកមួយដ៏សំខាន់ ហើយត្រូវតែចាប់យកសិទ្ធិមនុស្សដែលចាំបាច់មិនអាចខ្វះបានក្នុងការទ្រទ្រង់ដល់ការអភិវឌ្ឍ និងសន្តិភាពដែលរកបានដោយពិបាកអ្នកស្រីបានថ្លែងតាមន័យដើមថា៖
«ការរឹតត្បិតសំឡេងប្រជាជនកម្ពុជា នៅទីបំផុតអាចជាការគំរាមកំហែងដល់ស្ថិរភាពពិតប្រាកដ ដែលរដ្ឋាភិបាល និងប្រជាជនបានខិតខំកសាងឡើងដោយលំបាក។ សេរីភាពក្នុងការបង្កើតសមាគម ការបញ្ចេញមតិ និងការជួបប្រជុំដោយសន្តិវិធី គួរតែត្រូវបានការពារ និងបង្កើតឡើង មិនត្រូវធ្វើការរឹតត្បិតឡើយ នៅក្នុងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ដែលត្រូវបានធានាការពារដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា»។
អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អ.ស.ប.រូបនេះ ក៏បានលើកឡើងពីដំណើរវិវឌ្ឍគួរឲ្យព្រួយបារម្ភនាពេលថ្មីៗនេះ រាប់ទាំងការបិទស្ថានីយវិទ្យុក្នុងស្រុកមួយចំនួន និងកាសែតក្នុងស្រុកមួយ ការរំលាយគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំមួយ និងការបែងចែកអាសនៈរបស់គណបក្សនេះ ការចាប់គូរបដិបក្ខនយោបាយដាក់ក្នុងពន្ធនាគារ និងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស ការប្រើច្បាប់ថ្មី ដើម្បីកាត់បន្ថយសេរីភាព ការចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយ និងសកម្មភាពសង្គមស៊ីវិល។
តុលាការកំពូលបានចេញសាលដីការំលាយគណបក្សប្រឆំាងសង្គ្រោះជាតិ និងបានហាមឃាត់ក្រុមមន្ត្រីគណបក្សនេះចំនួន១១៨នាក់មិនឲ្យធ្វើនយោបាយ។ អ្នកស្រីស្មីត បានស្នើឲ្យអាជ្ញាធរបង្វែរជាបន្ទាន់នូវចំណាត់ការនានាពេលថ្មីៗនេះ ហើយដកការហាមប្រាមអ្នកនយោបាយចំនួន១១៨រូប មិនឲ្យចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយ។
ប្រទេសចំនួន៤៥ ក៏បានសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមរបស់ដែលប្រទេសទាំងអស់នោះបានបង្ហាញពីក្តីបារម្ភចំពោះការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនិងការដើរបញ្ច្រាសទិសនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះ បានធ្វើឡើង ក្នុងកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិដែលបានធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃទី ២១ខែមីនាឆ្នាំ២០១៨។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមតំណាងឱ្យ៤៥ប្រទេស ត្រូវបានអានជូនមហាសន្និបាតរួមកាដោយអ្នកស្រី Jillian Dempster ប្រមុខការទូតណូវែលសេឡង់ប្រចាំទីស្នាក់ការ អ.ស.ប. ក្នុងទីក្រុងហ្សឺណែវកាលពីខែមីនាបានបញ្ជាក់ថា៖
«ខណៈដែលយើងខិតជិតទៅដល់ការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដាឆ្នាំនេះ សុទិដ្ឋិនិយមរបស់យើងនាគ្រាមុន ត្រូវបានជំនួសដោយក្ដីព្រួយបារម្ភយ៉ាងជ្រាលជ្រៅ ជុំវិញការធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហុកនាពេលថ្មីៗនេះ នូវសិទ្ធិស៊ីវិល និងសិទ្ធិនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ជំហានដើរថយក្រោយទាំងនេះ ក៏រួមបញ្ចូលផងដែរនូវសញ្ញាណនៃការគាស់រំលើងដែលមានចរឹតចេះតែរន្ថើនឡើងទៅលើក្រុមនយោបាយជំទាស់ សង្គមស៊ីវិល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ»។
លោក ម៉ៅ មុនីវណ្ណ អ្នកនយោបាយនៃគណបក្សប្រឆាំងដែលត្រូវបានរំលាយតាមបណ្តឹងរបស់រដ្ឋាភិបាលមានប្រសាសន៍ប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃច័ន្ទនេះថា បដិវត្តន៍ពណ៌ មិនស្ថិតក្នុងគោលនយោបាយរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលបា្រថ្នាចង់បានការផ្លាស់ប្តូររដ្ឋាភិបាលតាមការបោះឆ្នោតត្រឹមត្រូវ សេរី និងយុត្តិធម៌។
«អតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺមានគោលការណ៍ ច្បាស់លាស់ណាស់ក្នុងការធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ។ យើងធ្វើទៅតាមច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បាទយើងផ្អែកពីសន្ធិសញ្ញាទីក្រុងប៉ារីសមក គឺយើងជំរុញប្រទេសយើងឲ្យមានប្រជាធិបតេយ្យ ហើយអតីតថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំងអស់យើងធ្វើ យើងមានគោលនយោបាយរបស់យើងត្រឹមត្រូវ យើងមានសារនយោបាយយើងត្រឹមត្រូវ យើងឆ្ពោះប្រឡូកនយោបាយក្នុងទិសដៅគឺផ្លាស់ប្តូរដោយ ដោយតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សហ្នុងឯងបាទ»។
លោក ម៉ៅ មុនីវណ្ណ មានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ទៀតថា ប្រទេសកម្ពុជាមិនទាន់សម្រេចបាននូវការបង្រួបបង្រួមជាតិមួយ គ្រាដែលសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋមួយភាគធំត្រូវបានរឹតត្បិត ដូចជាការហាមឃាត់ក្រុមមន្ត្រីនៃគណបក្សប្រឆាំងចំនួន១១៨នាក់មិនឲ្យធ្វើនយោបាយ។
«នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ហើយជាពិសេសអ្នកនយោបាយយើងគួរតែគិតគូពីបញ្ហាអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ ក្នុងការអភិវឌ្ឍជាតិ ជំរុញឲ្យមានប្រជាធិបតេយ្យ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនោះ ទាល់តែយើងធ្វើម៉េចបង្រួបបង្រួមជាតិ ឲ្យវាមានសុខដុមរមនាជាមួយគ្នាទៅអនាគត អាហ្នឹងបានមែនទែនទៅ មិនមែនសប្បាយតែមួយក្រុមទេ សប្បាយទាំងអស់គ្នា ចំពោះជនជាតិខ្មែរ ជនរួមជាតិខ្មែរទាំងអស់រស់នៅក្នុងប្រទេសក្រៅប្រទេសហ្នឹងឲ្យសប្បាយទាំងអស់គ្នា អាហ្នឹងបានរស់នៅក្នុងភាពជឿជាក់ទាំងអស់គ្នា ក្នុងភាពរួមគ្នាអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសទាំងអស់គ្នាបាទ»។
តែទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លើសពីវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងសនិ្តសុខ លិខិតរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលជាអតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមមួយរូប ក៏បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងបន្ថែមអំពីវឌ្ឍនភាពនៃវិស័យអប់រំសិក្សាធិការនៅកម្ពុជា និងការរីកចម្រើននៃប្រព័ន្ធហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធក្នុងប្រទេស។
លិខិតរបស់លោក ហ៊ុន សែន បានសរសេរក្នុងន័យដើមថា៖
«ក្នុងឆ្នាំសិក្សា ២០១៧- ២០១៨នេះកុមារអាយុក្រោម៥ឆ្នាំ បានទទួលសេវាអប់រំគ្រប់រូបភាពមានជាង ៤សែននាក់ ហើយកុមារអាយុ៥ឆ្នាំ បានទទួលសេវាអប់រំតាមគ្រប់រូបភាពចំនួនជាង ២សែននាក់ សិស្សបឋមសិក្សា សាធារណៈមានជាង ២លាននាក់ សិស្សមធ្យមសិក្សាបឋមភូមិមានជាង ៦សែននាក់ និងសិស្សមធ្យមសិក្សា ទុតិយភូមិមានជាង ៣សែននាក់។ និស្សិតកំពុងសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្ររងមានជាង២ម៉ឺននាក់ និស្សិតកំពុងសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រមានជាង ១សែន៦ម៉ឺននាក់ និស្សិតកំពុងសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់មានជាង ២ម៉ឺននាក់ និងថ្នាក់បណ្ឌិតមានជាង ១ពាន់នាក់»។
យោងតាមរបាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោកមានចំណងជើងថា«ភាពឈ្លាសវៃកាន់តែប្រសើរឡើង៖ ការរៀនសូត្រ និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយសមធម៌ក្នុងតំបន់អាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក» ដែលបានចេញផ្សាយជាសាធារណៈកាលពីពាក់កណ្តាលខែមីនាកន្លងទៅនោះ បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា
ប្រទេសកម្ពុជា កំពុងខំពុះពារដើម្បីបង្កើតប្រព័ន្ធអប់រំសិក្សាធិការល្អបំផុត បើធៀបទៅនឹងប្រទេស និងតំបន់រដ្ឋបាលពិសេសផ្សេងៗទៀត នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។
របាយការណ៍នេះក៏បានបង្ហាញឲ្យឃើញនូវចំណុចដែលគួរឲ្យបារម្ភផងដែរ ចំពោះគុណភាពអប់រំនៅកម្ពុជា ធៀបនឹងបណ្តាប្រទេសក្នុងសមាគមអាស៊ាន។ របាយការណ៍បានសរសេរក្នុងន័យដើមថា៖ «កម្ពុជា និងទីម័រខាងកើត មួយភាគបី ឬលើសនេះនៃសិស្សថ្នាក់ទី២ នៅតែមិនអាចអានដាច់សូម្បីតែមួយពាក្យក្នុងការធ្វើតេស្តអំណាន»។
ដោយឡែក ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថនរោត្តមសីហមុនី បានចេញព្រះរាជសារ កោតសរសើរដល់កិច្ចការរបស់រដ្ឋសភា និងភាពដឹកនាំត្រឹមត្រូវរបស់រដ្ឋាភិបាលលោកហ៊ុន សែន។ នេះបើតាមព្រះរាជសារដែលត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយដោយអង្គភាពព័ត៌មាន Freshnews នៅថ្ងៃច័ន្ទ។
លិខិតរបស់អង្គព្រះមហាក្សត្របានសរសេរក្នុងន័យដើមថា៖
«ខ្ញុំព្រះករុណា ខ្ញុំសូមអបអរសាទរដល់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែលតែងតែបានប្រកាន់ភ្ជាប់នូវ គោលការណ៍សាមគ្គីជាតិ ដើម្បីរួបរួមពួតដៃគ្នា រវាង ប្រជាជាតិកម្ពុជាទាំងអស់ ទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស លើគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន និងនិន្នាការនយោបាយ ដើម្បីកសាង និងការពារជាតិ សមិទ្ធផលសង្គម និងការធានាឲ្យមានឯកភាពជាតិបូរណភាពទឹកដី អធិបតេយ្យភាពជាតិ សន្តិភាព លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងវឌ្ឍនភាព»។
យ៉ាងណាមិញ ក្រោយការរំលាយគណបក្សប្រឆាំង ក្រុមសហគមន៍ប្រជាធិបតេយ្យធំៗចំនួនពីរ គឺសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប បានគំរាមជាបន្តបន្ទាប់ក្នុងការទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចលើប្រទេសកម្ពុជា និងបានរឹតបន្តឹងលើទិដ្ឋាការរបស់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទាំងឡាយណា ដែលបានរួមដៃរំលាយគណបក្សប្រឆាំងដែលកើនការគំាទ្រជាង៤០ភាគរយទាំងការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ ២០១៣ និងការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ឆ្នាំ២០១៧៕
