ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនដែលរស់នៅចំកណ្តាលរាជធានីភ្នំពេញ និងជាយរាជធានីចំណាស់មួយនេះនិយាយថា ការរាំងខ្ទប់លើបណ្តាញព័ត៌មានឯករាជ្យ និងការហាមឃាត់មិនឲ្យមានការផ្សាយបន្តព័ត៌មានរបស់សំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក និងវិទ្យុអាសេរី តាមវិទ្យុ FM ក្នុងស្រុក បានធ្វើឲ្យពួកគេទទួលបានដំណឹងតិចតួចពីចលនាសង្គ្រោះជាតិ។
ប៉ុន្តែ ពួកគេគាំទ្រឲ្យមានចលនានេះ តាមកម្លាំងចិត្ត ប្រសិនបើចលនាផ្តួចផ្តើមដោយលោកសម រង្ស៊ី មានគោលដៅកសាងសង្គមកម្ពុជាប្រកបដោយសមធម៌។ តែក៏មានពលរដ្ឋខ្លះ មិនចង់ឃើញចលនាណាមួយ ដែលបញ្ឆេះភ្លើងកំហឹងក្នុងចំណោមប្រជាជនស្លូតត្រង់ផងដែរ។
អ្នកស្រី អានី វ័យ ៣៣ ឆ្នាំ ដែលសុំផ្តល់តែឈ្មោះហៅក្រៅ ដោយបារម្ភពីសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន និងជាម្តាយកូនបីនាក់និយាយថា៖
«គាំទ្រ គាំទ្របានតែក្នុងចិត្ត គាំទ្របានត្រឹមតែគិត ហើយបើថាឲ្យទៅជួយជំរុញ ជួយផ្តល់មតិ ជួយទៅធ្វើអី នឹងជួយហ្នឹងគេ វាអត់មានសមត្ថភាពជួយ ព្រោះមើលទៅ វាអត់មាន អត់មានឃើញ បានលទ្ធផលមានឃើញតែបង់ខាត ឃើញតែគេចាប់ ឃើញតែគេវាយ ឃើញតែគេចង ឃើញហ្នឹងភ្នែក ថាអំណាចនៅលើគេ»។
បន្ទាប់ពីតុលាការកំពូលនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានរំលាយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិដែលបានទទួលការគាំទ្រជាង៤០ភាគរយក្នុងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ឆ្នាំ២០១៧ ក្រុមមន្ត្រីនិងតំណាងរាស្ត្រជាច្រើនរូបរបស់គណបក្ស បានចាកចេញពីប្រទេស ដោយបារម្ភពីការយាយីខាងផ្លូវច្បាប់មកលើពួកគេ។ លោក សម រង្ស៊ី អតីតមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង បានចាកចេញពីប្រទេសមុនក្រុមមន្ត្រី និងតំណាងរាស្ត្រទាំងនោះ គឺមុនពេលបក្សប្រឆាំងត្រូវបានរំលាយ ហើយលោកបន្តរស់នៅដោយនិរទេសខ្លួននៅប្រទេសបារាំង ដើម្បីគេចពីការចាប់ខ្លួនដោយអាជ្ញាធរកម្ពុជាតាមបណ្តឹងជាច្រើនពីក្រុមមេដឹកនាំកម្ពុជា។
លោក សម រង្ស៊ី បានខិតខំទប់មិនឲ្យមានការរំលាយគណបក្សនេះ នៅខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៧ ដោយរូបលោកបានប្រកាសលាលែងពីប្រធានបក្ស។
យ៉ាងណាមិញ គណបក្សនេះ នៅតែត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលប្តឹងរំលាយ ក្រោយការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលកំពុងជាប់ឃុំក្រោមបទចោទថា បានឃុបឃិតជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល ដែលលោក កឹម សុខា និងសហរដ្ឋអាមេរិកបានច្រានចោល។
ចលនាសង្គ្រោះជាតិដែលលោក សម រង្ស៊ី ជាអ្នកបង្កើតនោះមានគោលដៅចម្បងធំពីរ គឺទាមទារឲ្យមានការដោះលែងអ្នកទោសមនសិការរួមមានលោក កឹម សុខា និងការបោះឆ្នោតមួយដែលមានភាពសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌សម្រាប់ជ្រើសរើសមេដឹកនាំកម្ពុជា។ នេះបើតាមការអះអាងរបស់លោក សម រង្ស៊ី។
ជាអ្នកលក់ដូរមួយរូបនៅតាម ផ្លូវមួយនៅចំកណ្តាលរាជធានីភ្នំពេញ អ្នកស្រី អានីបានថ្លែងបន្តថា គោលបំណងរបស់ចលនាសង្គ្រោះជាតិគឺល្អ និងមិនបង្កផលប៉ះពាល់សង្គម តែអាយុជីវិតរបស់ចលនានេះ នឹងមិនអាចស្ថិតស្ថិរឡើយ៖
«យើងយល់ថា វាល្អ ក៏ប៉ុន្តែ ធ្វើឡើងក៏គេនៅបង្ក្រាប ធ្វើឡើងក៏គេនៅបង្រ្កាប វាដូចអត់មានឃើញលទ្ធផលអី»។
ការពិភាក្សា ឬបញ្ចេញមតិអំពីរឿងនយោបាយ ត្រូវបានគេមើលឃើញថា មានភាពស្ងប់ស្ងាត់។ ប្រជាពលរដ្ឋហាក់មិនហ៊ានបញ្ចេញយោបល់លើបញ្ហានយោបាយ ដូចជាការចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង លោក កឹម សុខា និងការរំលាយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ។
ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅភ្នំពេញម្នាក់ទៀត លោក តុប ខេងអ៊ាង វ័យ ៥៨ ឆ្នាំ ជាជាងជួសជុលម៉ូតូ នៅជាយរាជធានីភ្នំពេញ បានបញ្ជាក់ពីជំហរនៅកណ្តាល ចលនាសង្គ្រោះជាតិ ដែលលោកបានដឹងខ្លះៗ តាមការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានតាមវិទ្យុ និងបណ្តាញសង្គមហ្វ៊េសប៊ុក។ លោកមានប្រសាសន៍ថា៖
«គេចង់ឲ្យអ្នកគាំទ្រនោះ វាងើបប្រឆាំង អីចឹងឡើងណ៎ា ប្រឆាំងរបបនេះ របបនោះ អីចឹងទៅណ៎ា។ ប៉ុន្តែនិយាយរួមទៅ ខ្ញុំប្រជាជនអត់ចង់បានអារឿងប្រឆាំងគ្នា មិនចឹងអី? អត់ចង់បានប្រឆាំងទេ ចង់បានថា បើងើបធ្វើជាស្អីក៏ដោយ ប៉ុន្តែឲ្យខ្មែរហ្នឹងចេះ រួបរួមគ្នាទៅនែ៎! អាឡូវរួបរួមគ្នាទៅ អាឡូវសម្តេច ទៅទៀត ក៏ទៅទៅ យើងអ៊ីនែ៎ នៅធ្វើអានែ៎ ធ្វើម៉េច ធ្វើការរួបរួមគ្នាទៅ បាទ! ធ្វើការរួមគ្នាទៅ បើយើងធ្វើមិនកើតទេ យើងទៅបង្កើតអី បង្កើតអី អាហ្នឹង វាវរវឹកហ្អាស់ ប្រជាជនឯណោះទេ វាមិនមែនអ្នកអស់ហ្នឹងទេ»។
ពីសហរដ្ឋអាមេរិក លោក សម រង្ស៊ី អតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ បានប្រកាសជាផ្លូវការនូវចលនាសង្គ្រោះជាតិ កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៨។ ការប្រកាសរបស់ចលនានេះគឺដើម្បីតស៊ូដោយសន្តិវិធី តាមរយៈការរៀបចំបណ្តាញរបស់ខ្លួននៅទូទាំងប្រទេស។ លោក សម រង្ស៊ី ក៏បានអំពាវនាវកុំឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំសំខាន់ៗ ប្រកាសការគាំទ្ររបស់ខ្លួនចំពោះចលនានេះជាសាធារណៈ ដើម្បីធានាសុវត្ថិភាពនិងប្រសិទ្ធភាពរបស់សកម្មភាពចលនាថ្មោងថ្មីនេះ។
ក៏ប៉ុន្តែ ក្រោយការប្រកាសចលនានេះ មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ដែលជាមេទាហាន និងមេនគរបាលជាច្រើនរូប បានហៅចលនានោះថាជា«ភេរវកម្ម និងបានប្តេជ្ញាបង្រ្កាបចលនានោះ មិនឲ្យកើតមាននៅកម្ពុជា»។
ជាងនេះទៅទៀត ក្រសួងមហាផ្ទៃបានប្តឹងសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ដោយចោទមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់៥រូបនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិថា «ធ្វើសកម្មភាពនយោបាយដោយខុសច្បាប់» នៅក្រៅស្រុក។
នាយឧត្តមសេនីយ៍ ខៀវ សុភ័គ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ មិនផ្តល់សេចក្តីលម្អិត ទាក់ទិនពីឈ្មោះនិងសកម្មភាពរបស់អ្នកទាំង៥រូបនោះទេ។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់ក្រសួងមហាផ្ទៃរូបនេះបានត្រឹមតែបញ្ជាក់ថា ការប្តឹងផ្តល់នេះ បានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីក្រសួងមហាផ្ទៃប្រមូលបានភស្តុតាងជាច្រើន ពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភាពធ្វើនយោបាយរបស់អ្នកទាំង៥ក្នុងពេលកន្លងមក។
លោក មាស នី អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវកិច្ចអភិវឌ្ឍសង្គម និងជាអ្នកវិភាគនយោបាយថ្លែងថា ចលនាសង្គ្រោះជាតិ ទំនងគ្រាន់តែជាឧបករណ៍នយោបាយដើម្បីរក្សាទំនាក់ទំនងអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំង និងក្រុមមេដឹកនាំគណបក្សនេះតែប៉ុណ្ណោះ។ លោកមានប្រសាសន៍ប្រាប់ VOA យ៉ាងដូច្នេះ៖
«ការណ៍គ្រាន់តែចាំសម្ពាធពីអន្តរជាតិប៉ុន្តែមិនធ្វើអីផ្សេងនោះ វានឹងអាចនឹងធ្វើឲ្យមានជំនឿរបស់អ្នកគាំទ្រសង្គ្រោះជាតិនឹងអាច ថយទៅៗ ហើយនិងអាចឈានទៅរក ការបាត់បង់ជំនឿដូចហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច កាលពីក្រោយឆ្នាំ៩៨ ដែរបាទ។ នេះជារឿងមួយដែរហើយ ខ្ញុំក៏មិនទាន់បានដឹងថាតើ សង្គ្រោះជាតិមានយុទ្ធសាស្ត្រអីយ៉ាងម៉េច ចលនាថ្មីហ្នឹង... មានការពិបាកបន្តិចនៅក្នុងការធ្វើអត្ថាធិប្បាយ ទៅលើរឿងហ្នឹង»។
ក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយជាមួយ VOA ដែលបានធ្វើឡើង កាលពីពេលថ្មីៗនេះ លោក រី គា អគ្គលេខាធិការនៃចលនាសង្គ្រោះជាតិ បានឲ្យដឹងពីយុទ្ធសាស្ត្របឋមនៃចលនាដែលធ្វើសកម្មភាពតាមបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកនេះ ក្នុងនោះគឺសេចក្តីអំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋឈប់ទទួលទានទឹកបរិសុទ្ធម៉ាកវីតាល់ ដែលជាក្រុមហ៊ុនទឹកបរិសុទ្ធរបស់អ្នកស្រី ហ៊ុន ម៉ាណា កូនស្រីរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន។
យុទ្ធសាស្ត្របន្ទាប់នៃចលនានេះ គឺការស្នើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរធ្វើពហិការចំពោះការប្រើប្រាស់ប្រេងសាំងរបស់ស្ថានីយប្រេងសាំងម៉ាកតេឡា(Tela) ដែលលោក រី គា អះអាងថា ជាផ្នែកមួយនៃអាជីវកម្មរបស់សមាជិកគ្រួសារលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ដែលស្ថិតក្នុងអំណាចជាងបីទសវត្សរ៍។ លោកបញ្ជាក់ថា គោលដៅទាំងពីរនេះ គឺសំដៅកាត់បន្ថយឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ចរបស់ក្រុមគ្រួសារលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី។
ស្របពេលនឹងការចាប់ផ្តើមនៃចលនាសង្គ្រោះជាតិនេះ ក្រុមមន្ត្រីរបស់គណបក្សប្រឆាំងដដែលនេះ ក៏បានបន្តខ្នះខ្នែងប្រមែប្រមូលការគំាទ្រពីសហគមន៍អន្តរជាតិ ក្នុងនោះមានសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប ដើម្បីដាក់ការគាបសង្កត់ខាងហិរញ្ញវត្ថុ និងសេដ្ឋកិច្ចលើរដ្ឋាភិបាលក្រុងភ្នំពេញ ឲ្យបកក្រោយមកវិញ រៀបចំស្តារដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ ដោយការផ្តល់សេរីភាពដល់បណ្តាញព័ត៌មានឯករាជ្យ សិទ្ធិចូលរួមបោះឆ្នោតរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងសិទ្ធិអនុវត្តកិច្ចការរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលមិនរណបរដ្ឋាភិបាល។
អង្គុយលើអង្រឹងក្នុងហាងជួសជុលម៉ូតូមួយ នៅបណ្តោយផ្លូវជាតិលេខ១ លោក តុប ខេងអ៊ាង ដែលបានអះអាងថា ជាអតីតទាហានតស៊ូ ក្រោយការដួលរលំរបបនយោបាយរបស់អតីតព្រះមហាក្សត្រ សម្តេចព្រះបាទនរោត្តមសីហនុ បានសម្តែងក្តីបារម្ភពីផលវិបាកមកលើប្រជារាស្ត្រខ្មែរ ទាក់ទងនឹងទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា បើការដាក់ទណ្ឌកម្មកើតឡើងមែននោះ អ្នកវេទនាមិនមែនលោកអ្នកនយោបាយនោះទេ គឺរាស្ត្រខ្មែរតែម្តង។
«យើងបារម្ភ បារម្ភអាបញ្ហាហ្នឹងដែរ មិនមែនថាមិនបារម្ភទេ អីចឹងបានប្រជាជនសំណូមពរ ធ្វើអ្វី ធ្វើទៅអ្នកនយោបាយ ប៉ុន្តែកុំឲ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់ប្រជាជនទៅបានហើយនែ៎!។ ឧបមាថា ឥឡូវបើយើងថាធ្វើអីចឹងទៅ វាដើរទៅ វាៗអាចរុងរឿងប្រជាជន យើងធ្វើទៅ តែបើថា វាអាចប៉ះ អាហ្នឹងវាងាប់នេះ វាមិនងាប់អ្នកទាំងអស់ហ្នុងទេ វាងាប់អាគ្នានេះនែ៎! មិនចឹង វាៗ ចឹងទេ អាហ្នឹងប្រជាជន សំណូមពរតែប៉ុណ្ណឹង ឥឡូវឲ្យប្រជាជនទៅ ទៅធ្វើម៉េច? បើអ្នកនយោបាយ យើងៗ ទៅបោះឆ្នោតយើងសង្ឃឹមលើអ្នកនយោបាយហ្នឹង នាំប្រទេសជាតិឲ្យវារុងរឿងហើយ មិនចឹងអ្ហេ៎!»
ចាប់តាំងពីការលេចឡើងនៃចលនាសង្គ្រោះជាតិនេះមក ក្រុមមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល រាប់តាំងពីកងទ័ពរហូតដល់តំណាងរាស្ត្រ បានដាក់ការឃ្លាំមើល ឬចេញបញ្ជាឲ្យឃ្លំាំមើលបុគ្គលណាបង្ហាញការគំាំទ្រចលនានេះ។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីរាយការណ៍នានា និងការធ្វើអធិប្បាយលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុករបស់ក្រុមមន្ត្រីនៃគណបក្សប្រជាជនមួយចំនួន។
ការណ៍នេះ បានធ្វើឲ្យអ្នកវិភាគមានភាពអល់អែក ក្នុងការប្រមើលមើលពីជោគវាសនានៃចលនានេះ ថាវានឹងពិតជាអាចរំដោះក្រុមអ្នកនយោបាយគណបក្សប្រឆាំងចេញពីពន្ធនាគារបានមែន ឬក៏វាពិតជាបាននាំមកវិញនៃការបោះឆ្នោតមួយដែលមានសំឡេងប្រឆាំងចូលរួមដូចកាលពីពេលបោះឆ្នោតជាតិ ឆ្នាំ ២០១៣នោះ៕
