សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតជាតិ និងអន្តរជាតិនៃសាលាក្តីខ្មែរក្រហមបានចេញដីកាដំណោះស្រាយពីរផ្ទុយគ្នាចំពោះសំណុំរឿង០០៣ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីលោក មាស មុត សមាជិកគណៈមជ្ឈឹមក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យថា ត្រូវនាំយកទៅកាត់ទោស ឬអត់។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់អង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា (អ.វ.ត.ក.)។
ក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ខ្លួនដែលចេញនៅថ្ងៃពុធ អង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជាបញ្ជាក់ថា សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតជាតិយល់ឃើញថា លោកមាស មុតមិនស្ថិតនៅក្នុងយុត្តាធិការបុគ្គលរបស់អ.វ.ត.ក.ក្នុងនាមមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ ឬជាជនម្នាក់ដែលទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុតនោះទេ ហើយថា ការចូលរួមរបស់លោក មាស មុត ក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យក៏មិនសកម្មមិនកៀកកិតទៅនឹងអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មដែរ។
ដីកាដំណោះស្រាយរបស់សហចៅក្រមជាតិចេញនៅថ្ងៃទី២៨ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០១៨ បញ្ជាក់តាមន័យដើមថា៖
«អង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជាមិនមានយុត្តាធិការលើបុគ្គល មាស មុត ឡើយ។ លើកលែងការចោទប្រកាន់លោកមាស មុត»។
ចំណែកសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិយល់ឃើញថា លោកមាស មុតត្រូវស្ថិតនៅក្នុងយុត្តាធិការបុគ្គលរបស់អ.វ.ត.ក.ក្នុងនាមជាជនម្នាក់ក្នុងចំណោមជនទាំងឡាយដែលទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុត ហើយមានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបញ្ជូនខ្លួនទៅជំនុំជម្រះពីបទប្រល័យពូជសាសន៍លើជនជាតិវៀតណាម ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម និងអំពើមនុស្សឃាតគិតទុកជាមុន ដោយយោងតាមច្បាប់កម្ពុជា។
លោក មាស មុត អតីតមេបញ្ជាការកងទ័ពជើងទឹកខ្មែរក្រហម ត្រូវបានចោទប្រកាន់ជាសមាជិកគណៈមជ្ឈឹមនៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ លេខាធិការរងនៃលេខាកងពល១៦៤ (រាប់បញ្ចូលទាំងកងទ័ពជើងទឹក) លេខាស្វយ័តកំពង់សោម។ សព្វថ្ងៃនេះ លោកមាស មុតកំពុងរស់នៅស្រុកសំឡូត ខេត្តបាត់ដំបង។
កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៥ លោកមាស មុតត្រូវបានសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតដាក់ឲ្យស្ថិតក្រោមការពិនិត្យពីបទឧក្រិដ្ឋដែលបានចោទប្រកាន់មួយចំនួនពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ក្នុងនោះរួមមាន ការធ្វើមនុស្សឃាត ការសម្លាប់រង្គាល ការធ្វើឲ្យទៅជាទាសករ ការដាក់ក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំង ការធ្វើទារុណកម្ម ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងអំពើអមនុស្សធម៌ដទៃទៀត។
លោក នេត្រ ភក្រ្តា អ្នកនាំពាក្យសាលាក្តីខ្មែរក្រហម ប្រាប់ VOA ថា ក្នុងករណីដែលដីកាដំណោះស្រាយរបស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតជាតិ និងអន្តរជាតិមានលក្ខណៈផ្ទុយគ្នាបែបនេះ ភាគី ដែលជាព្រះរាជអាជ្ញា និងលោកមាស មុតផ្ទាល់ នឹងពិចារណាថា ប្តឹងទៅអង្គបុរេជំនុំជម្រះសាលាឧទ្ធរណ៍ ឬអត់។ ក្រោយការសម្រេចរបស់អង្គបុរេជំនុំជម្រះនោះ គ្រប់ភាគីត្រូវអនុវត្តតាមការសម្រេចដោយមិនមានការតវ៉ា។
លោកបញ្ជាក់ថា៖
«ចំពោះការសម្រេចហ្នឹងគឺសម្រេចថា តើលោកមាស មុតនឹងស្ថិតក្នុងដែនយុត្តាធិការ ឬមួយក៏អត់? បើសិនជាស្ថិតក្នុងដែនយុត្តាធិការត្រូវបញ្ជូនសំណុំរឿងទៅជំនុំជម្រះ ប៉ុន្តែបើសិនជាសម្រេចថា មិនស្ថិតក្រោមដែនយុត្តាធិការទេគឺត្រូវទម្លាក់បទចោទប្រកាន់។ ក៏ប៉ុន្តែរហូតមកដល់ពេលនេះ យើងមិនទាន់ដល់ដំណាក់កាលហ្នឹងទេ គឺត្រូវរង់ចាំការប្តឹងឧទ្ធរណ៍ពីភាគីសិន»។
VOA មិនអាចទំនាក់ទំនងលោក មាស មុត និងមេធាវីជាតិរបស់លោកគឺលោក អាង ឧត្តមដើម្បីសុំការអធិប្បាយបានទេ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ។
ក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍មួយជាមួយ VOA កាលពីដើមឆ្នាំ២០១៧ នៅផ្ទះរបស់លោក ក្នុងស្រុកសំឡូត លោកមាស មុត អតីតមេបញ្ជាការកងទ័ពជើងទឹក និងជាជនសង្ស័យក្នុងសំណុំរឿង០០៣ បានអះអាងថា សំណុំរឿងលោកគឺស្រេចតែលើតុលាការធ្វើតាមនីតិវិធី។ លោកបន្ថែមថា លោកបានរៀបចំក្តារមឈូស និងគ្រឿងសក្ការៈតាមទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ សម្រាប់ការចែកឋាន (មរណភាព) របស់លោកនៅថ្ងៃអនាគត។
លោកបញ្ជាក់ថា៖
«ឥឡូវរឿងដែលខ្វល់ធំជាងគេគឺព្រះវិហារ (ពុទ្ធសាសនា)វាអត់ទាន់ហើយ។ បើថា ព្រះវិហារហើយ ងាប់ធូរហើយ»។
សាលាក្តីខ្មែរក្រហមត្រូវបានបង្កើតឡើងក្រោមជំនួយរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពីឆ្នាំ២០០៦ក្នុងគោលបំណងស្វែងរកការណ៍ពិត និងយុត្តិធម៌ ចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម និងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ដែលកើតមានឡើងក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៧៥ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩ ដឹកនាំដោយបក្សកុម្មុយនិស្តកម្ពុជា ឬដែលគេស្គាល់ថា ជាក្រុមខោអាវខ្មៅខ្មែរក្រហម។
សាលាក្តីកូនកាត់មួយនេះមានសំណុំរឿងចំនួន៤គឺសំណុំរឿង០០១ សំណុំរឿង ០០២ សំណុំរឿង០០៣ និងសំណុំរឿង០០៤ ដែលកំពុងស្ថិតក្នុងនីតិវិធី។
កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកានេះ សាលាក្តីខ្មែរក្រហមបានកាត់ទោសលោកនួន ជា អតីតអនុលេខាបក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា និងលោកខៀវ សំផន អតីតប្រមុខរដ្ឋនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ឬខ្មែរក្រហម ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត ក្នុងសំណុំរឿង០០២/០២ ចំពោះអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ក្នុងរបបដ៏ខ្មៅងងឹតនោះ។ អ្នកទាំងពីរក៏ត្រូវបានកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិតម្តងរួចមកហើយ កាលពីខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០១៦ពាក់ព័ន្ធនឹងសំណុំរឿង០០២/០១ ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ និងសម្លាប់អ្នកសាធារណរដ្ឋ។
ក្រៅពីលោកនួន ជា និងលោកខៀវ សំផន តុលាការនេះបានឃុំខ្លួនអតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមផ្សេងទៀតគឺលោកកាំង ហ្គេចអ៊ាវ ហៅឌុច អតីតប្រធានមន្ទីរស-២១ ត្រូវកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិតក្នុងសំណុំរឿង០០១ចំណែកលោកអៀង សារី និងអ្នកស្រីអៀង ធីរិទ្ធបានស្លាប់ក្នុងពេលដំណើរការកាត់ទោសក្នុងឆ្នាំ២០១៥។
ចំណែកសំណុំរឿង០០៤ ពាក់ព័ន្ធនឹងអ្នកស្រី អ៊ឹម ចែម ដែលជាអតីតចៅហ្វាយស្រុកព្រះនេត្រព្រះក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម តុលាការបានទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់ ដោយសារតុលាការរកមិនឃើញថា អ្នកស្រីជាមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ដែលត្រូវយកមកកាត់ទោសនោះទេ។ ចំណែកករណីលោកឱ អាន ដែលជាអតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមក៏កំពុងស្ថិតក្នុងភាពចម្រូងចម្រាសរវាងសហចៅក្រមខ្មែរ និងបរទេសផងដែរ។
គួរបញ្ជាក់ថា ក្រោយការកាត់ទោសលោកនួន ជា និងលោកខៀវ សំផនមួយថ្ងៃ គឺនៅថ្ងៃទី១៧ខែវិច្ឆិកានេះ លោក ស ខេង រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃបានប្រកាសថា សាលាក្តីខ្មែរក្រហមមិនមានជនសង្ស័យបន្ថែមទៀតដើម្បីកាត់ទោសនោះទេ។
ចំណែកលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលជាអតីតមេបញ្ជាការខ្មែរក្រហមមួយរូប ក៏ធ្លាប់បានប្រកាសរំលាយសាលាក្តីខ្មែរក្រហមចោល បើតុលាការនេះបន្តនាំខ្លួនជនសង្ស័យបន្ថែម ក្នុងសំណុំរឿង០០៣ និង០០៤។ ក្រោយការប្រកាសនោះ គេឃើញមានការទម្លាក់ចោលបទចោទលើជនសង្ស័យមួយចំនួន ដែលត្រូវបានគ្រោងយកមកជំនុំជម្រះជាបន្តបន្ទាប់៕
