ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា(DC-Cam) លោក ឆាំង យុ ដែលបានចំណាយពេលជាង៣០ឆ្នាំ ដើម្បីស្រាវជ្រាវឯកសារទាក់ទងនឹងរបបខ្មែរក្រហម បានផ្ញើលិខិតមួយច្បាប់ទៅមេធាវីនាំមុខនៃដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីនៃតុលាការខ្មែរក្រហម ឲ្យពន្យល់ពីមូលហេតុដែលមិនដាក់បញ្ចូលមជ្ឈមណ្ឌលសន្តិភាពអន្លង់វែង ជាផ្នែកមួយនៃសំណងដែលត្រូវផ្ដល់ដល់ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី និងជនរងគ្រោះដោយសាររបបដ៏ខ្មៅងងឹត។
មជ្ឈមណ្ឌលសន្តិភាពអន្លង់វែង ស្ថិតនៅលើទីតាំងមួយនៅក្នុងសហគមន៍អន្លង់វែងនៅលើភ្នំដងរែក ពយតាម៉ុក ដែលធ្លាប់ជាផ្ទះប្រជុំរបស់តាម៉ុក អតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមម្នាក់។ មជ្ឈមណ្ឌលនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា កាលពីឆ្នាំ២០១៥ ហើយក្លាយជាកន្លែងសម្រាប់ដំណើរកម្មសិក្សារបស់ភ្ញៀវជាតិ និងអន្តរជាតិ ជាពិសេសសិស្ស និស្សិត ដើម្បីយល់ដឹងពីរបបខ្មែរក្រហម។
នៅក្នុងលិខិតចុះថ្ងៃទី២៣ ខែមេសា ដែលលោក ឆាំង យុ បានផ្ញើតាមរយៈសារអេឡិចត្រូនិកទៅភាគីពាក់ព័ន្ធនៅសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម លោកបានស្នើសុំឲ្យផ្ដល់ចម្លើយផ្លូវការពីសហមេធាវីនាំមុខអន្តរជាតិតំណាងដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ចំពោះការមិនដាក់បញ្ចូលមជ្ឈមណ្ឌលសន្តិភាព ជាផ្នែកមួយនៃសំណង។
លោក ឆាំង យុ បានឲ្យដឹងថា មានការពន្យល់ថាការសម្រេចមិនបញ្ចូលមជ្ឈមណ្ឌលនេះគឺ ដោយសារអន្លង់វែង ជាតំបន់ដែលអតីតខ្មែរក្រហមកំពុងរស់នៅ។ លោកចាត់ទុកថានេះជាការរើសអើង និងបែងចែកមួយដែលនាំឲ្យមានអំពើប្រល័យពូជសាសន៍។
លោកបានថ្លែងប្រាប់VOAថា៖
«ក្រុមមេធាវីគាត់ហ្នឹង ពួកបរទេសគិតថាកន្លែងហ្នឹង កន្លែងជនដៃដល់ មិនធ្វើទេ កន្លែងហ្នឹង គ្មានCivil Party [ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី] រស់នៅហ្នឹងទេ ប៉ុន្តែមាន១៧នាក់។ ហើយកន្លែងហ្នឹង យើងមិនអាចចាត់ទុកកន្លែងហ្នឹងដែលរស់នៅទីនោះ គឺជាជនដៃដល់ទេ ព្រោះយើងអត់ទាន់មានតុលាការកាត់សេចក្ដីថានរណាមួយជាជនដៃដល់ នរណាមួយជាជនរងគ្រោះ ហើយក៏មិនមែនតួនាទីរបស់ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីជាអ្នកសម្រេចដែរ»។
លោក ឆាំង យុ មានប្រសាសន៍បន្ថែមថា មេធាវីនាំមុខនៃដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី មិនដែលទៅជួបដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីនៅក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ ដើម្បីសាកសួរអំពីមជ្ឈមណ្ឌលសន្តិភាពនេះ តែបែរជាបដិសេធលើគំនិតផ្ដួចផ្ដើមនេះ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងត្រូវគាំទ្រការប្រឹងប្រែង ការចង់បានទាំងអស់របស់ប្រជាជន បើគាត់ចង់បានមជ្ឈមណ្ឌលសន្តិភាព ធ្វើឲ្យគាត់។ បើគាត់ចង់បានសារមន្ទីរ ប្រឹងប្រែងធ្វើគ្រប់លទ្ធភាព។ ប្រសិនបើអាចធ្វើបានត្រូវតែធ្វើ ជាជាងបដិសេធសេចក្ដីប្រាថ្នារបស់ជនរងគ្រោះ និងដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី។ តែផ្ទុយទៅវិញ តុលាការដែលប្រាប់ប្រជាជនថាមានសំណង តែគ្មានសំណង បែរទៅជាធ្វើការសម្រេចចិត្តអ្វីដែលគួរធ្វើ អ្វីមិនគួរធ្វើសម្រាប់ជនរងគ្រោះទៅវិញ។ ហើយទាំងអស់នេះគឺស្ថិតក្នុងដៃមេធាវីពីរបីនាក់មានច្បាប់តិចតួច មកធ្វើការសម្រេចចិត្ត»។
លោក ឆាំង យុ បានថ្លែងប្រាប់VOAថា លោកចង់ឲ្យមានមជ្ឈមណ្ឌលសន្តិភាពបែបនេះបន្ថែមទៀត នៅទូទាំងប្រទេស ដោយសារលោកយល់ថា នេះអាចជាការចូលរួមចំណែកផ្សះផ្សាមួយនៅកម្ពុជា។
ដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីនៅខេត្តឧត្តរមានជ័យ លោក មន ម៉ៅ អាយុ៦៤ឆ្នាំ មានប្រសាសន៍ថាលោកគាំទ្រឲ្យមានមជ្ឈមណ្ឌលសន្តិភាពបែបនេះ បើទោះជាស្ថិតនៅតំបន់ខ្មែរក្រហមអន្លង់វែងក៏ដោយ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ពិតមែនដែលជាអតីតនៃកងកម្លាំងអតីតខ្មែរក្រហមពិតមែន ប៉ុន្តែខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថាការទាមទារខ្ញុំ ខ្ញុំមិនបានគិតថាសងសឹកនោះទេ។ ខ្ញុំគិតថារកយុត្តិធម៌ ដូច្នេះដាក់នៅកន្លែងនោះ ខ្ញុំគិតឃើញថាវាអាចបំភ្លឺនូវទស្សនៈរបស់ក្មេងជំនាន់ក្រោយ ឲ្យស្គាល់កន្លែងនេះឯងជាកន្លែងមួយដែលស្មុគស្មាញបំផុត ទាក់ទងនឹងរបបគ្រប់គ្រងរបស់ខ្មែរក្រហម»។
លោកចាត់ទុកថាមជ្ឈមណ្ឌលបែបនេះអាចជាសំណងបែបជាការផ្សះផ្សាមួយ។ លោកបន្តថារហូតមកដល់ពេលនេះ តុលាការមិនដែលបានសាកសួរដើមបណ្ដឹង ថាតើពួកគេចង់បានមជ្ឈមណ្ឌលសន្តិភាពបែបនេះឬយ៉ាងណានោះទេ។
ចំណែក ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីមួយទៀត គឺលោក ហ៊ូវ តេង អាយុ៦២ឆ្នាំ បានថ្លែងថាលោកបានបាត់បង់បងប្អូនសាច់ញាតិចំនួន២៣នាក់ នៅក្នុងសម័យ ប៉ុល ពត។ លោកចង់ឲ្យមានមជ្ឈមណ្ឌលសន្តិភាពបន្ថែមទៀតនៅទូទាំងប្រទេស និងជំរុញឲ្យសាលាក្តីខ្មែរក្រហម គាំទ្រមជ្ឈមណ្ឌលនេះ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំចង់ឲ្យសាលាក្ដីខ្មែរក្រហមនេះ ទទួលស្គាល់ថាមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារនេះ ដូចថាពន្យល់មនុស្សនៅក្នុងសង្គមយើងឲ្យយល់ថារបបខ្មែរក្រហមនោះ ឃោរឃៅ ព្រៃផ្សៃ កាប់សម្លាប់មនុស្ស ប្រើមនុស្សបង្អត់អាហារ»។ លោកបញ្ជាក់បន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំបានជម្រាបមុនហើយថាទីតាំងនោះល្អ ទន្ទឹមនឹងនោះ ខ្ញុំចង់ឲ្យបន្ថែមក្រៅពីទីតាំងនោះ ឲ្យបានច្រើន»។
បើតាមលិខិតឆ្លើយតបចុះថ្ងៃទី២៥ ខែមេសា អង្គភាពសហមេធាវីនាំមុខតំណាងដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី បានលើកឡើងថាការសម្រេចមិនបញ្ចូលនេះ ដោយសារមិនមានដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីនៅក្នុងតំបន់អន្លង់វែង ហើយមិនមានទំនាក់ទំនងគ្រប់គ្រាន់រវាងគម្រោងនេះ និងវិសាលភាពនៃសំណុំរឿង០០២វគ្គ២។
អង្គភាពសហមេធាវី បានបញ្ជាក់ថាហេតុផលមួយទៀត គឺថាមជ្ឈមណ្ឌលសន្តិភាពបែបនេះ ត្រូវបានស្នើដោយអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយផ្សេងទៀត។
បើតាមលិខិតដដែលនោះ អង្គភាពបានបន្ថែមថាខ្លួននឹងកត់ត្រាទុកពីការឯកភាពរបស់ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី៥រូប នៅខេត្តឧត្តរមានជ័យ ដែលពេញចិត្តនឹងមជ្ឈមណ្ឌលមួយនេះ តាមរយៈការសាកសួររបស់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា។អង្គភាពបានបញ្ជាក់ថា អង្គភាពនៅតែពិចារណាគម្រោងនេះ និងស្នើពិភាក្សាបន្តលើមជ្ឈមណ្ឌលនេះ។
លិខិតឆ្លើយតបបានបញ្ជាក់ថា៖ «អង្គភាពសហមេធាវីនាំមុខតំណាងដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី និងអង្គភាពគាំពារជនរងគ្រោះ ទទួលស្គាល់សារសំខាន់នៃមជ្ឈមណ្ឌលសន្តិភាពអន្លង់វែង»។
លោក ហុង គឹមសួន តំណាងមេធាវីដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី មានប្រសាសន៍ថាមជ្ឈមណ្ឌលនេះ មានប្រយោជន៍ដល់ដំណើរការនៃការផ្សះផ្សាមួយ ដោយសារមណ្ឌលនេះមានទីតាំងនៅតំបន់ដែលអតីតខ្មែរក្រហមរស់នៅច្រើន។ លោកចង់ឃើញមានមជ្ឈមណ្ឌលបែបនេះបន្ថែមទៀត នៅទូទាំងប្រទេស។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «អញ្ចឹងគឺដាស់ស្មារតីអ្នកដែលមានបាតដៃប្រឡាក់ឈាមហ្នឹង ឲ្យគាត់ភ្ញាក់រឭកថាការឈឺចាប់របស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលជួបរងវេទនាក្នុងសម័យខ្មែរក្រហមកាន់កាប់ហ្នឹង គឺឲ្យគេបានយល់បានដឹង និងដាក់ចិត្ត ដាក់កាយ កុំឲ្យវាមានចិត្តសាហាវឃោរឃៅ ដូចសម័យខ្លួនធ្លាប់កាន់កាប់ប្រទេស»។
នៅក្នុងសំណុំរឿង០០២វគ្គ២ សំណើគម្រោងសំណងចំនួន២៣ ត្រូវបានកំណត់ ក្នុងនោះគម្រោងចំនួន៥ត្រូវបានដាក់ស្នើសុំការគាំទ្រពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ចំណែកឯ គម្រោងចំនួន១៨ផ្សេងទៀត ត្រូវបានគេកំពុងស្វះស្វែងរកការឧបត្ថម្ភថវិកាតាមរយៈប្រភពស្ថាប័នខាងក្រៅ៕
