ក្រុមសកម្មជនបរិស្ថានដ៏លេចធ្លោដែលឃ្លាំមើលការបំផ្លាញព្រៃឈើនិងការរំលោភអំណាចក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាល ឱ្យបង្ការបុគ្គលដែលរងទណ្ឌកម្មពីសហរដ្ឋអាមេរិកកាលពីពេលថ្មីៗនេះ កុំឱ្យបន្តកេងប្រវ័ញ្ចធនធានធម្មជាតិរបស់ប្រទេសដើម្បីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនតទៅទៀត។
ការអំពាវនាវនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពីការិយាល័យគ្រប់គ្រងទ្រព្យសម្បត្តិបរទេសនៃក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុសហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ ដែលជាទិវាប្រឆាំងអំពើពុករលួយអន្តរជាតិ បានសម្រេចដាក់ទណ្ឌកម្មលើលោកឧកញ៉ា ទ្រី ភាព និងលោកនាយឧត្ដមសេនីយ៍ គន់ គីម ដោយប្រើច្បាប់ Magnitsky ដ៏តឹងរ៉ឹង ក្រោមបទចោទប្រកាន់អ្នកទាំងពីរថា បានប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយនិងរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោក គន់ គីម គឺជាទេសរដ្ឋមន្ត្រី និងជាអនុប្រធានសមាគមអតីតយុទ្ធជនមួយ។ រីឯ លោក ទ្រី ភាព គឺជាមេឈ្មួញឈើដ៏ល្បីល្បាញម្នាក់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ទណ្ឌកម្មដែលបានសំដៅដល់បុគ្គលទាំងពីររូបនេះ បានហាមប្រាមការធ្វើប្រតិបត្តិការហិរញ្ញវត្ថុនិងទ្រព្យសម្បត្តិគ្រប់បែបយ៉ាងដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបុគ្គលទាំងពីរនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងហាមពលរដ្ឋអាមេរិកាំងនិងអ្នករស់នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក មិនឱ្យធ្វើពាណិជ្ជកម្មជាមួយបុគ្គលទាំងពីរឡើយ។ ទណ្ឌកម្មនេះ ក៏បានរឹតត្បិតការធ្វើដំណើរចូលសហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ។
ក្រុមសកម្មជនបរិស្ថាន បានលើកឡើងថា លោក គន់ គីម និងលោក ទ្រី ភាព បានប្រមូលទ្រព្យសម្បត្តិដែលបានមកពីអំពើទុច្ចរិត ដោយការទាញប្រយោជន៍ពីធនធានធម្មជាតិរបស់កម្ពុជា ហើយថាបុគ្គលទាំងនេះ គួរតែត្រូវបានបញ្ឈប់ពីការរំលោភបំពានបន្ថែមទៀត។
លោក អ៊ូច ឡេង ប្រធានអង្គការកិច្ចការពិសេសសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បានប្រាប់ VOA ក្នុងបទសម្ភាសន៍តាមទូរស័ព្ទកាលពីថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា កន្លងមក បានផ្ដោតតែទៅលើមន្ត្រីថ្នាក់ក្រោមនិងអ្នកជំនួញតូចតាចប៉ុណ្ណោះ ពេលដែលមានការបង្ក្រាបទៅលើឧក្រិដ្ឋកម្មព្រៃឈើ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា បុគ្គលនិងក្រុមហ៊ុនដែលមានឥទ្ធិពលធំៗ មិនដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួនចំពោះសកម្មភាពស្រដៀងគ្នានេះទេ ប៉ុន្តែលោកថាពួកគេ នៅតែអាចបន្តធ្វើឱ្យខ្លួនពួកគេនិងក្រុមគ្រួសារពួកគេផ្ទាល់ ក្លាយជាអ្នកមានបាន ដោយទាញយកប្រយោជន៍សាធារណៈ។
លោក អ៊ូច ឡេង បញ្ជាក់ថា៖ «អ្វីដែលឧកញ៉ារកស៊ីឈើដុះស្លែហ្នឹង មុខដដែលៗ។ ទោះបីជាចាប់ឧកញ៉ាពីរនាក់គឺឧកញ៉ា សឹង សំអុល និងឧកញ៉ា គង់ ក្រឹងក៏ដោយ ប៉ុន្តែមានឧកញ៉ាផ្សេងទៀតដែលគាត់មិនបានចាប់ខ្លួនហ្នឹង គឺគាត់នៅតែធ្វើការបន្តរកស៊ីឈើតទៅទៀត»។
លោក អ៊ូច ឡេង ដែលជាជ័យលាភីពានរង្វាន់ឆ្នើមការពារបរិស្ថាន The Goldman Environmental Prize កាលពីឆ្នាំ២០១៦នោះ មានប្រសាសន៍បន្ថែមថា៖
«យើងសំណូមពរឱ្យខាងរាជរដ្ឋាភិបាលគឺថា ចាត់វិធានការទៅលើក្រុមហ៊ុនដែលកំពុងបន្តសកម្មភាពតទៅទៀត»។
បុគ្គលទាំងពីររូបដែលរងទណ្ឌកម្មពីសហរដ្ឋអាមេរិក ត្រូវបានអង្គការសិទ្ធិមនុស្សនិងក្រុមសកម្មជនរិះគន់ជាយូរយារណាស់មកហើយ ចំពោះសកម្មភាពរបស់ក្រុមហ៊ុនជាច្រើនដែលមានចំណងទាក់ទងជាមួយបុគ្គលទាំងនេះ ថាបានប្រឡូកក្នុងឧក្រិដ្ឋកម្មបរិស្ថាន។
សេចក្ដីប្រកាសរបស់ក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុសហរដ្ឋអាមេរិក បានចង្អុលបង្ហាញពីប្រតិបត្តិការ«កាប់ឈើខុសច្បាប់ទ្រង់ទ្រាយធំ»របស់លោក ទ្រី ភាព ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការសូកប៉ាន់មន្ត្រីឧទ្យានជាតិ ដើម្បីរក្សាការសម្ងាត់ចំពោះសកម្មភាពខុសច្បាប់របស់ខ្លួន។
អង្គការឃ្លាំមើលឧក្រិដ្ឋកម្មបរិស្ថាន Global Witness ធ្លាប់បានចងក្រងឯកសារស៊ើបអង្កេតរបស់ខ្លួនជាច្រើនស្ដីពីរបៀបដែលលោក ទ្រី ភាព បានគ្រប់គ្រងពាណិជ្ជកម្មឈើដែលមានតម្លៃរាប់លានដុល្លារ ដោយបានបំផ្លាញព្រៃឈើ ដោយមានការសមគំនិតពីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល ប៉ូលិសនិងយោធា។
ចំពោះលោក គន់ គីម វិញ អង្គការ Global Witness ក៏បានគូសបញ្ជាក់ពីទំនាក់ទំនងរបស់លោកជាមួយក្រុមហ៊ុនកាប់ឈើ GAT International របស់ម៉ាឡេស៊ី ដែលអាជ្ញាប័ណ្ណសម្បទានឈើចំនួនពីររបស់ក្រុមហ៊ុននេះ ត្រូវបានដកហូតវិញ ក្រោយពីមានការលាតត្រដាងពីសកម្មភាពកាប់ឈើខុសច្បាប់។
ក្នុងរបាយការណ៍របស់ខ្លួនដែលមានចំណងជើងថា Dirty Dozen អង្គការ Human Rights Watch បានបញ្ជាក់ថា លោក គន់ គីម បានប្រើឥទ្ធិពលយោធានិងនយោបាយ ដើម្បីរកលុយពីសកម្មភាពកាប់ឈើខុសច្បាប់ក្នុងតំបន់យោធភូមិភាគ២និង៤។
កាលពីឆ្នាំ២០១៨ អង្គការ Forest Trends បានរាយការណ៍ថាឈើហុបដែលបានអាររួចហើយដែលមានតម្លៃ១៧៣លានដុល្លារ ត្រូវបាននាំចេញទៅប្រទេសវៀតណាមក្នុងឆ្នាំ២០១៧។ ប្រទេសវៀតណាម គឺជាគោលដៅចម្បងមួយសម្រាប់សកម្មភាពកាប់ឈើខុសច្បាប់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
រដ្ឋាភិបាល បានច្រានចោលតួលេខនាំឈើចេញនេះ ទោះបីជាទិន្នន័យនេះ បានមកពីស្ថិតិគយវៀតណាមក៏ដោយ។
លោក សេង សុខហេង អ្នកសម្របសម្រួលលេខាធិការដ្ឋានបណ្ដាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ ដែលរារាំងការកាប់ឈើខុសច្បាប់ក្នុងតំបន់ព្រៃការពារ បានប្រាប់ VOA ក្នុងបទសម្ភាសន៍តាមទូរស័ព្ទកាលពីថ្ងៃទី១០ខែធ្នូឆ្នាំ២០១៩ថា មានភស្តុតាងអំពីអំពើពុករលួយនិងផលប្រយោជន៍ទុច្ចរិតខាងហិរញ្ញវត្ថុដែលទាមទារឱ្យមានចំណាត់ការខាងផ្លូវច្បាប់។
លោក សេង សុខហេង ថ្លែងថា៖ «ទ្រព្យសម្បត្តិដែលបានមកពីអំពើទុច្ចរិត ពីអំពើពុករលួយ ក្នុងច្បាប់ប្រទេសកម្ពុជាគឺមានចែងច្បាស់ណាស់ គឺត្រូវដកហូតទាំងអស់មកជាសម្បត្តិរបស់រដ្ឋ»។
លោក សេង សុខហេង បន្ថែមទៀតថា៖ «ហើយមិនត្រឹមតែដកហូតទ្រព្យសម្បត្តិទេ គឺអ្នកនោះត្រូវតែទទួលទោសទណ្ឌ ទទួលទោសព្រហ្មទណ្ឌជាប់ពន្ធនាគារទៅតាមច្បាប់បានកំណត់»។
ទណ្ឌកម្មរបស់ក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុសហរដ្ឋអាមេរិក ក៏បានតម្រង់គោលដៅលើសមាជិក៣នាក់នៃគ្រួសាររបស់លោក គន់ គីម និងក្រុមហ៊ុនរបស់ពួកគេចំនួន៥ ខណៈក្រុមហ៊ុនចំនួន១១ដែលមានចំណងទាក់ទងនឹងលោក ទ្រី ភាព ក៏ត្រូវបានដាក់ទណ្ឌកម្មដែរ។
វីអូអេបានព្យាយាមទាក់ទងលោក ទ្រី ភាព លោក គន់ គីម និងភរិយារបស់លោកគឺអ្នកស្រី គីង ចាន់ឌី សម្រាប់អត្ថាធិប្បាយលើទណ្ឌកម្មនេះ ប៉ុន្តែមិនបានទទួលចម្លើយតបណាមួយទេ។
ប៉ុន្តែ អ្នកស្រី គីង ចាន់ឌី បានប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា គ្រួសាររបស់អ្នកស្រី គ្មានទ្រព្យសម្បត្តិណាមួយនៅក្នុងទឹកដីសហរដ្ឋអាមេរិកនោះទេ។ អ្នកស្រី ថែមទាំងបានជំរុញឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិក រឹបអូសទ្រព្យសម្បត្តិទាំងឡាយដែលគេរកឃើញមាននៅក្នុងប្រទេសនេះថែមទៀតផង៖
«ចង់គេបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិ គេបង្កកលុយយើងអី យើងថាយើងអត់មានលុយនៅទីនោះផង។ បើគេយកក៏យកទៅ បើលុយយើងនៅលើទឹកដីគេស្រាប់ហើយ នៅរតនាគារគេស្រាប់ហើយ។ បើមានលុយនៅអាមេរិកមែន គេយកក៏យកទៅ អត់មានស្ដាយស្រណោះអីទេ យើងអត់មានតវ៉ាអីទេ បើយើងអត់មានលុយដាក់ផង»។
ទោះបីជាមានការអំពាវនាវឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតក្នុងស្រុកក៏ដោយ ក៏សមាជិកព្រឹទ្ធសភាម្នាក់ខាងគណបក្សកាន់អំណាចគឺលោក សុខ ឥសាន្ត មានប្រសាសន៍ថារដ្ឋាភិបាលមិនអាចរឹបអូសទ្រព្យសម្បត្តិបុគ្គល ដោយគ្រាន់តែផ្អែកលើអ្វីមួយដែលលោកហៅថាជា«ទណ្ឌកម្មបរទេសបែបហ្នឹង»បានទេ។
«វាមិនអាចទៅរួច គ្រាន់តែមានការចោទប្រកាន់ពីជនបរទេស ហើយខាងក្នុងស្រុកហ្នឹងឱ្យរឹបអូសទ្រព្យសម្បត្តិគេដោយគ្មានមូលហេតុទេ។ គ្មាននរណា មានសិទ្ធិធំជាងរាជរដ្ឋាភិបាលនិងតុលាការកម្ពុជាទេក្នុងការសម្រេចចិត្តយ៉ាងណាៗ ចំពោះជនទុច្ចរិត។ ហើយខ្ញុំយល់ថា បើទុច្ចរិតអញ្ចឹងមែន អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយគេធ្វើការហើយ»។
លោក សុខ ឥសាន្ត ដែលជាអ្នកនាំពាក្យម្នាក់របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាផងដែរនោះ បានបន្ថែមថា ក្រុមឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សដូចជាអង្គការ Global Witness និងអង្គការHuman Rights Watch ជាដើម តែងតែមានទស្សនៈ «ចក្រពត្តិនិយម»ចំពោះកម្ពុជា។
«អង្គការ Human Rights Watch ក៏ដូចជា Global Witness ស្អីហ្នឹង សុទ្ធតែមានគំនិតចក្រពត្តិតាំងពីដើមមករហូតមកដល់ពេលនេះហើយនៅតែមិនទាន់បោះបង់ចោលគំនិតចក្រពត្តិហ្នឹងទេ។ សម្គាល់មកកម្ពុជា ហាក់ដូចជាស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគមនិយមរបស់គាត់អញ្ចឹង»។
VOA មិនអាចទាក់ទងលោក ឱម យ៉ិនទៀង ប្រធានអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយដើម្បីស្នើសុំអត្ថាធិប្បាយណាមួយបានទេ។
ទោះបីជាមានភាពអល់អែកពីរដ្ឋាភិបាលក៏ដោយ ក៏ក្រុមសកម្មជននៅតែទទូចឱ្យមានចំណាត់ការប្រឆាំងនឹងឈ្មួញឈើទុច្ចរិត និងជនទាំងឡាយណាដែលពួកគេនិយាយថាកំពុងតែកេងប្រវ័ញ្ច ចម្រាញ់យកធនធានរបស់ជាតិ ទៅធ្វើជាប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួននិងក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេដែរ។
លោក អ៊ូច ឡេង មានប្រសាសន៍ថា៖ «អ្វីដែលខ្ញុំអំពាវនាវគឺចង់ឱ្យបិទរោងចក្រអារឈើទាំងអស់នៅទូទាំងប្រទេស ក៏ដូចជាសិប្បកម្មឈើទាំងអស់ហើយមិនអនុញ្ញាតឱ្យចេញអាជ្ញាប័ណ្ណនាំឈើចេញទេ ព្រោះថាពាក្យអាជ្ញាប័ណ្ណនាំឈើចេញហើយវាជាឱកាសនៃការប្រមូលឈើពីតំបន់ការពារពីដែនជម្រកសត្វព្រៃក៏ដូចជាឧទ្យានជាតិនានា»។
លោកបន្ថែមថា៖ «មួយវិញទៀតគឺឧកញ៉ាផ្សេងៗទៀត ដែលមានដីកាចាប់ខ្លួនឬមានឈ្មោះថាជាឧកញ៉ារកស៊ីឈើដុះស្លែនោះ អញ្ចឹងនៅពេលដែលយើងរកឃើញហើយ ត្រូវតែធ្វើការរឹបអូសទ្រព្យសម្បត្តិ»៕
