កំណត់និពន្ធ៖ អង្គការ Global Witness កំពុងតែធ្វើយុទ្ធនាការមួយដែលបង្ហាញមុខសេដ្ឋីខ្មែរបួននាក់ស្និទ្ធនឹងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលបានដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងការគៃបន្លំខាងផ្នែកនយោបាយនិងសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ហើយបានស្នើសុំឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្មដូចមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាផងដែរ។ សេដ្ឋីទាំងបួននាក់មានលោកឧកញ៉ា ម៉ុង ឫទ្ធី ឧកញ៉ា ឡៅ ម៉េងឃីន ឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ និងឧកញ៉ា ទ្រី ភាព។
លោក ម៉ែន គឹមសេង នៃ VOAបានសម្ភាសលោកស្រី Emma Burnett អ្នកធ្វើយុទ្ធនាការនៃអង្គការ Global Witness ពីយុទ្ធនាការនេះដូចតទៅ៖
VOA៖ សូមជម្រាបសួរលោកស្រី អេមម៉ា!
Emma Burnett៖ សូមជម្រាបសួរ!
VOA៖ អង្គការGlobal Witness ស្នើសុំឱ្យដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋីកម្ពុជាចំនួន៤នាក់។ តើហេតុអ្វីបានជាកំណត់លើបួននាក់នេះ?
Emma Burnett៖ យុទ្ធនាការរបស់អង្គការGlobal Witnessគឺផ្តោតលើសេដ្ឋី៤នាក់ដែលមានឈ្មោះជាញឹកញាប់នៅក្នុងការស៊ើបអង្កេតរបស់យើង។ យើងបានចងក្រងឯកសារស្តីពីអំពើពុករលួយនិងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាង២០ឆ្នាំមកហើយ។ យើងរកឃើញថាលោក ហ៊ុន សែនអាចបន្តអំណាចដោយសារមានបណ្តាញគាំទ្រពីក្រុមឧកញ៉ាទាំងនេះដែលអ្នកខ្លះជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភាតាមរយៈការផ្តល់ថវិកាចូលបក្សនិងឧបត្ថម្ភក្រុមយោធាជាដើម។ ជាថ្នូរវិញគឺរដ្ឋាភិបាលផ្តល់ដីនិងកិច្ចសន្យាការងារដែលធ្វើឱ្យពួកគេមានឱកាសលួចឆក់ប្លន់ទ្រព្យសម្បត្តិជាតិ។ ដូច្នេះហើយយើងយល់ថាពួកគេគួរតែទទួលរងទណ្ឌកម្ម។ អ្នកដែលទទួលទណ្ឌកម្មអាចមានច្រើនប៉ុន្តែសេដ្ឋីទាំងបួននាក់នេះលេចធ្លោជាងគេក្នុងការស៊ើបអង្កេតរបស់យើង។
VOA ៖ សូមអរគុណ។ ការផ្តល់ថវិកាចូលគណបក្សដែលអាចឱ្យពួកគេធ្វើការដោយមិនខ្លាចច្បាប់។ ដូច្នេះតើទណ្ឌកម្មបែបណាដែលអង្គការGlobal Witness ចង់ឱ្យដាក់លើសេដ្ឋីទាំងបួនរូប?
Emma Burnett៖ នៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះសភារបស់សហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងតែពិចារណាលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់មួយដែលនឹងដាក់ទណ្ឌកម្មលើមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលនិងយោធា។ ទណ្ឌកម្មនោះអាចមានការហាមឃាត់ទិដ្ឋាការនិងផ្អឹបទុកទ្រព្យសម្បត្តិហើយអាចនឹងមានការបិទគណនីយធនាគារផងដែរ។ ការណ៍នេះនឹងនាំឱ្យមានផលប៉ះពាល់លើបុគ្គលនោះជាលក្ខណៈអន្តរជាតិពីព្រោះធនាគារនៅប្រទេសផ្សេងដូចជាសិង្ហបុរីជាដើមក៏នឹងមិនហ៊ានធ្វើពាណិជ្ជកម្មជាមួយដែរ។ យើងចង់ឃើញសហរដ្ឋអាមេរិកចេញច្បាប់នោះដើម្បីដាក់ទណ្ឌកម្មមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលនិងយោធាដែលសម្លាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ យើងក៏ចង់ឱ្យពង្រីកបញ្ជីនោះដាក់អ្នកជំនួញធំៗព្រោះពួកគេក៏ជាអ្នកចូលដៃចូលជើងដែរ។
VOA៖ ពួកគេមានជាប់ពាក់ព័ន្ធជាង២០ឆ្នាំហើយចុះនៅក្នុងការបោះឆ្នោតលើកនេះពួកគេមានបានធ្វើអ្វីខ្លះទៀត?
Emma Burnett៖ មានសេចក្តីរាយការណ៍ជាអន្តរជាតិច្រើនណាស់ពីការបោះឆ្នោតនេះដោយសារតែការរំលាយគណបក្សប្រឆាំងហើយប្រធានបក្សប្រឆាំងគឺលោកកឹមសុខាជាប់ពន្ធនាគារ។ របាយការណ៍អន្តរជាតិមួយចំនួនហាក់ផ្តោតតែលើនយោបាយជុំវិញតែលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីប៉ុន្តែសម្រាប់យើងគឺរឿងនេះកើតឡើងជាយូរមកហើយ។ របបនេះបានលួចឆក់ប្លន់រដ្ឋដើម្បីធ្វើមានបានផ្ទាល់ខ្លួននិងបង្កើនអំណាច។ ពួកគេនៅរង់ចាំតែបំភ័យអ្នកណាដែលហ៊ាននិយាយប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលហើយតួនាទីរបស់សេដ្ឋីទាំងនោះគឺពួកគេជាផ្នែកមួយនៃអំពើទាំងនេះ។ ពួកគេគាំទ្រផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុដល់របបនេះ។ យើងចង់ឱ្យអ្នកសារព័ត៌មានផ្តោតលើអំពើពុករលួយទ្រង់ទ្រាយធំដែលនៅពីក្រោមប្រព័ន្ធនយោបាយនេះ។
VOA៖ អង្គការ Global Witness ក៏បានបញ្ជាក់ថាពួកគេនឹងបាត់បង់ផលប្រយោជន៍ច្រើនបើសិនជាគណបក្សកាន់អំណាចចាញ់ឆ្នោត។ ប្រទេសមួយចំនួនក៏ដូចជាអង្គការ Global Witness បានហៅការបោះឆ្នោតនេះថាជាការបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយប៉ុន្តែប្រទេសជប៉ុននៅតែគាំទ្រការបោះឆ្នោតនេះ។ តើលោកស្រីព្រួយបារម្ភទេថាប្រទេសជប៉ុននឹងផ្តល់ភាពស្របច្បាប់ដល់រដ្ឋាភិបាលថ្មី?
Emma Burnett៖ ជាការពិតហើយ។ ខ្ញុំគិតថាជារឿងគួរឱ្យខកចិត្តណាស់ដែលប្រទេសជប៉ុននៅបន្តគាំទ្រព្រោះវាពាក់ព័ន្ធនឹងភាពស្របច្បាប់។ មានការអំពាវនាវជាច្រើនសុំចិននិងជប៉ុនឱ្យឈប់គាំទ្រ។ ជាការល្អពួកគេគួរកុំគាំទ្រ។
VOA៖ ក្រុមយុទ្ធនាការលើកឡើងថាសន្លឹកឆ្នោតរបស់ពលរដ្ឋនឹងត្រូវគេឆក់ប្លន់នៅក្រោយពីការបោះឆ្នោតជាតិខាងមុខប៉ុន្តែការពិតទៅសន្លឹកឆ្នោតរបស់ពួកគេត្រូវបានឆក់ប្លន់តាំងពីការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកាលពីចុងឆ្នាំមុន។ ប៉ុន្តែប្រទេសមួយចំនួននៅតែធ្វើការទាក់ទងជាធម្មតាជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលលោកហ៊ុនសែនដដែល។ តើលោកស្រីយល់យ៉ាងម៉េចដែរ?
Emma Burnett៖ ខ្ញុំគិតថានេះគឺជារឿងអាស្រូវមួយ។ អង្គការ Global Witness បានលើកពីរឿងនេះជាយូរមកហើយ។ យើងបានអំពាវនាវដល់ក្រុមហ៊ុនវិនិយោគបរទេសឱ្យពិនិត្យមើលថាតើពួកគេកំពុងតែធ្វើការជាមួយនឹងអ្នកណាគេពីព្រោះការធ្វើជំនួញជាមួយនឹងក្រុមពុករលួយថ្នាក់លើរបស់កម្ពុជាគឺប្រៀបដូចជាគាំទ្រអំពើពុករលួយនិងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។ ពួកគេនោះគឺជាអ្នកចូលដៃចូលជើងរបស់រដ្ឋាភិបាលដូច្នេះហើយបានជាយើងអំពាវនាវជាបន្ទាន់ដល់ក្រុមហ៊ុននិងរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនឱ្យដកខ្លួនចេញនិងកុំចូលពាក់ព័ន្ធ។
VOA៖ យុទ្ធនាការនេះនឹងចាប់ផ្តើមជាផ្លូវការនៅថ្ងៃសុក្រនេះហើយខ្ញុំប៉ាន់ស្មានពីប្រតិកម្មរបស់រដ្ឋាភិបាលគឺពួកគេនឹងចាត់ទុកថាវាជារបាយការណ៍ដែលមានលក្ខណៈនយោបាយ។ តើហេតុអ្វីបានជាធ្វើយុទ្ធនាការនៅពេលនេះ? ម៉េចមិនចេញផ្សាយយូរហើយឬក្រោយពីការបោះឆ្នោតចប់?
Emma Burnett៖ ហេតុអីមិនចេញផ្សាយក្រោយការបោះឆ្នោត! គឺមានហេតុផលជាច្រើន។ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងបរិយាកាសដែលគេបានបិទសារព័ត៌មានសេរី អង្គការសង្គមស៊ីវិលរងការគាបសង្កត់ ពលរដ្ឋមានការភ័យខ្លាចហើយអាជ្ញាធរតាមឃ្លាំមើលបណ្តាញអ៊ីនធឺណិត។ យើងយល់ថាត្រូវតែបង្ហាញការពិតឱ្យពលរដ្ឋបានដឹងដើម្បីពួកគេអាចធ្វើការសម្រេចចិត្តបាន។ ខ្ញុំក៏ចង់ប្រើប្រាស់ឱកាសដែលមាននៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកដែលគេកំពុងតែពិភាក្សាពីការដាក់ទណ្ឌកម្ម។ ដូច្នេះហើយខ្ញុំគិតថាវាជាវិធីដ៏ល្អក្នុងការបញ្ចេញព័ត៌មានសម្រាប់ពលរដ្ឋកម្ពុជាសហគមន៍អន្តរជាតិនិងបណ្តាញសារព័ត៌មានពីព្រោះសេចក្តីរាយការណ៍របស់ពួកគេហាក់ដូចជាផ្តោតតែលើបញ្ហាក្នុងរយៈពេល៦ខែចុងក្រោយនេះដោយមិនបានគិតថាទិសដៅនយោបាយដូចនេះត្រូវបានគេគូសវាសជាយូរមកហើយ។ ដូច្នេះយើងចង់បង្ហាញពីអំពើពុករលួយនេះ។
VOA ៖សូមអរគុណលោកស្រី អេមម៉ា ដែលបានផ្តល់បទសម្ភាសដល់វីអូអេ!
Emma៖ សូមអរគុណ៕
