ភ្ជាប់​ទៅ​គេហទំព័រ​ទាក់ទង

ព័ត៌មាន​​ថ្មី

ហ្វីលីពីន​ជំរុញ​ម៉ាឡេស៊ី​ឲ្យ​សហការ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​នៅ​សមុទ្រ Sulu


លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី Mahathir Mohamad និងលោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន Rodrigo Duterte ចាប់ដៃស្វាគមន៍គ្នា មុននឹងថ្លែងរួមគ្នានៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានមួយ នៅវិមានរដ្ឋាភិបាល Malacanang នៅទីក្រុងម៉ានីល ប្រទេសហ្វីលីពីន ថ្ងៃទី៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី Mahathir Mohamad និងលោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន Rodrigo Duterte ចាប់ដៃស្វាគមន៍គ្នា មុននឹងថ្លែងរួមគ្នានៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានមួយ នៅវិមានរដ្ឋាភិបាល Malacanang នៅទីក្រុងម៉ានីល ប្រទេសហ្វីលីពីន ថ្ងៃទី៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩។

ប្រធានាធិបតី​ហ្វីលីពីន​លោក Rodrigo Duterte បាន​កោត​សរសើរ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ម៉ាឡេស៊ី​លោក Mahathir Mohamad ដែល​បាន​ធ្វើ​ទស្សនកិច្ច​នៅ​ហ្វីលីពីន​កាល​ពី​ពេល​ថ្មីៗ​នេះ​ថា ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី​ធ្វើ​បាន​ល្អ​នៅ​ក្នុង​ការ​រក្សា​សន្តិភាព​នៅ​តំបន់​ចលាចល​ដែល​សំបូរ​អ្នក​កាន់​សាសនា​ឥស្លាម​រស់នៅ ហើយ​លោក​រំពឹង​ថា​នឹង «មាន​កិច្ចការ​ល្អ​បន្ថែម​ទៀត‍» នៅ​ពេល​ខាង​មុខ។

ទោះបីជា​លោក Duterte សរសើរ​លោក Mohamad និង​សរសើរ​អំពី​មិត្តភាព​ទ្វេភាគី​រយៈពេល​វែង​រវាង​ប្រទេស​ហ្វីលីពីន និង​ម៉ាឡេស៊ី​ក៏​ដោយ ក៏​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​នៅតែ​ប្រើប្រាស់​សមុទ្រ Sulu រួម​គ្នា។ អ្នកជំនាញ​ខ្លះយល់ថា​ សមុទ្រ Sulu នេះ ជា​សមុទ្រ​ដ៏​គ្រោះថ្នាក់​បំផុត​នៅ​ទ្វីប​អាស៊ី។

សមុទ្រ Sulu ដែល​ស្ថិត​នៅ​ចន្លោះ​ខេត្ត Sabah របស់​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី និង​កោះ​ចុង​ខាង​ត្បូង​បំផុត​នៃ​ប្រទេស​ហ្វីលីពីន នៅតែ​ជា​សមុទ្រ​គ្មាន​សុវត្ថិភាព ដោយសារតែ​ក្រុម​ឥស្លាម​ទាមទារ​ស្វ័យភាព​មួយ​ក្រុម ដែល​មាន​ទំនាក់ទំនង​នឹង​អតីត​តំបន់​ដែល​គ្រប់គ្រង​ដោយ​មេដឹកនាំ​ឥស្លាម បាន​គ្រប់គ្រង​សមុទ្រ​នោះ​យ៉ាង​មាន​ប្រសិទ្ធភាព។ ដោយសារតែ​ហេតុ​នេះ​ហើយ​បានជា​នាវា​របស់​កង​សន្តិសុខ​នានា​មាន​ការ​លំបាក​ក្នុង​ការ​បញ្ឈប់​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​កើន​ឡើង​ពិត​ប្រាកដ​ជា​ច្រើន ដែល​តែងតែ​កើត​ឡើង​នៅ​ឯ​សមុទ្រ​នោះ។

អ្នកស្រី Maria Ela Atienza សាស្ត្រាចារ្យ​វិទ្យាសាស្ត្រ​នយោបាយ​នៃ​សាកលវិទ្យាល័យ University of the Philippines និយាយ​ថា៖ «វា​ជា​តំបន់​មួយ ដែល​មិន​សូវ​មាន​ការ​ល្បាត​ត្រួត​ពិនិត្យ​មើល​ញឹកញាប់។ តំបន់​នោះ​មាន​ចន្លោះ​ប្រហោង​ច្រើន​ណាស់។ វា​ជា​តំបន់​មួយ ដែល​ជា​ទម្លាប់ មនុស្ស​មិន​ទទួល​ស្គាល់​ព្រំដែន​ជាតិ​នោះ​ទេ ដូច្នេះ​វា​ងាយស្រួល​នឹង​ឆ្លងកាត់​ណាស់‍»។

អ្នក​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​នានា​និយាយ​ថា ជន​ចំណាក​ស្រុក​ខុស​ច្បាប់ អ្នក​ជួញដូរ​គ្រឿង​ញៀន អ្នក​រត់ពន្ធ​អាវុធ ចោរ​សមុទ្រ និង​ពួក​ភេរវជន​នានា តែងតែ​ធ្វើ​ដំណើរ​តាម​សមុទ្រ​នេះ។

ការ​គ្រប់គ្រង​តាម​ព្រឹត្តិន័យ

ក្រុម​ឥស្លាម​ក្នុង​ស្រុក​មួយ ដែល​គាំទ្រ​ដោយ​ជន​អំបូរ Tausug បាន​គ្រប់គ្រង​ពិត​ប្រាកដ ឬ​គ្រប់គ្រង​តាម​ព្រឹត្តិន័យ​អស់​រយៈពេល​រាប់​រយ​ឆ្នាំ​មក​ហើយ លើ​តំបន់​ភាគ​ឦសាន​នៃ​កោះ Borneo។ នៅ​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ តំបន់​នេះ​ភាគ​ច្រើន​គឺ​ជា​ដែនដី​របស់​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី ហើយ​បណ្ដា​កោះ​នានា​របស់​ប្រទេស​ហ្វីលីពីន​ស្ថិត​នៅ​ជ្រុង​ម្ខាង​នៃ​សមុទ្រ Sulu ទំហំ ២ សែន ៦ ម៉ឺន​គីឡូម៉ែត្រ​ការ៉េ​នេះ។

អង្គការ​នយោបាយ​មួយ​ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ថា Sultanate of Sulu បាន​គ្រប់គ្រង​តំបន់​មាត់​សមុទ្រ​នេះ​ភាគ​ច្រើន​តាំង​ពី​ឆ្នាំ ១៥៧៨ មក ប៉ុន្តែ ឥទ្ធិពល​របស់​ក្រុម​នេះ​បាន​ថមថយ បន្ទាប់ពី​ប្រទេស​ហ្វីលីពីន​បាន​ឈប់​ទទួល​ស្គាល់​មេដឹកនាំ​ឥស្លាម​របស់​ក្រុម​នេះ​នៅ​ក្នុង​ទសវត្ស ១៩៧០។

រដ្ឋាភិបាល​ម៉ាឡេស៊ី​នៅតែ​បង់​ថ្លៃ​ជួល​ដល់​កូនចៅ​តំបន់​ដែល​គ្រប់គ្រង​ដោយ​មេដឹកនាំ​ឥស្លាម​នេះ ប៉ុន្តែ​មាន​សិទ្ធិ​គ្រប់គ្រង​ផ្នែក​រដ្ឋបាល​លើ​ដែនដី​នេះ​នៅ​ផ្នែក​របស់​ខ្លួន​នៃ​សមុទ្រ Sulu។

ការ​បាត់បង់​ការ​គ្រប់គ្រង​នយោបាយ​របស់​ពួក​ឥស្លាម​បាន​បង្ក​ឲ្យ​មាន​ភាព​ចលាចល​នៅ​ភាគ​ខាង​ត្បូង​ប្រទេស​ហ្វីលីពីន ដោយ​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​មនុស្ស​ប្រហែល ១ សែន ២ ម៉ឺន​នាក់​ស្លាប់​បាត់បង់​ជីវិត​តាំង​ពី​ទសវត្ស ១៩៦០ មក។

តាំង​ពី​ឆ្នាំ ២០១៧ មក ទាំង​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី និង​ទាំង​ប្រទេស​ហ្វីលីពីន បាន​ចាប់ផ្ដើម​ធ្វើ​ទំនើបកម្ម​ទាហាន​ជើង​ទឹក​របស់​ខ្លួន។ ប៉ុន្តែ អ្នក​វិភាគ​នានា​បាន​និយាយ​ថា ពួកគេ​ខ្វះ​កម្លាំង​នៅ​ក្នុង​ការ​បញ្ចប់​ឧក្រិដ្ឋកម្ម។

កង្វះ​ការ​ក្ដោបក្ដាប់​អំណាច​លើ​សមុទ្រ Sulu នេះ មាន​ន័យ​ថា​នឹង​មាន «ផល​វិបាក​ធ្ងន់ធ្ងរ​សម្រាប់​ស្ថិរភាព​នៅ​ក្នុង​តំបន់‍»។ នេះ​បើ​តាម​ការ​បញ្ជាក់​របស់​លោក Enrico Cau អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​នៃ​មជ្ឈមណ្ឌល​តៃវ៉ាន់​ដើម្បី​ការ​សិក្សា​យុទ្ធសាស្ត្រ​អន្តរជាតិ (Taiwan Center for International Strategic Studies)។

អ្នកស្រី Atienza បាន​និយាយ​ថា៖ «ទាហាន​ជើង​ទឹក​តែងតែ​មាន​ការ​ខ្វះខាត​ទាក់ទិន​នឹង​រឿង​ថវិកា និង​រឿង​ការ​គាំពារ​ផ្សេងៗ‍»។

មជ្ឈមណ្ឌល​ចែក​រំលែក​ព័ត៌មាន ReCAAP ដែល​ជា​អង្គការ​ផ្ទុក​ទិន្នន័យ​ក្នុង​តំបន់ បាន​កត់ត្រា​ហេតុការណ៍​ពិត​ប្រាកដ ឬ​ក៏​ហេតុការណ៍​ដែល​ប៉ុនប៉ង​ឡើង​ចំនួន ៧ ករណី នៅ​ក្នុង​សមុទ្រ Sulu និង​សមុទ្រ Celebesកាល​ពី​ឆ្នាំ ២០១៧ និង​ឆ្នាំ ២០១៨ ដោយ​ធ្វើ​ឲ្យ​សមុទ្រ​ទាំង​នេះ​ក្លាយជា​ផ្លូវ​ទឹក​អន្តរជាតិ​ដ៏​គ្រោះ​ថ្នាក់​បំផុត​នៅ​ក្នុង​ទ្វីប​អាស៊ី​នៅ​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​នោះ។

លោក Ramon Casiple នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​វិទ្យាស្ថាន​នយោបាយ និង​កំណែ​ទម្រង់​ការ​បោះ​ឆ្នោត (Institute for Political and Electoral Reform) ដែល​ជា​អង្គការ​តស៊ូ​មតិ​មួយ​នៅ​ក្នុង​ទីក្រុង​ម៉ានីល ប្រទេស​ហ្វីលីពីន និយាយ​ថា៖ «ជា​ការពិត​ណាស់ បញ្ហា​គឺ​ថា ជន​អំបូរ Tausug គ្មាន​ព្រំដែន​ពិត​ប្រាកដ​ទេ។ ជា​ធម្មតា ពួកគេ​មិន​ប្រើ​លិខិត​ឆ្លង​ដែន​ទេ។ ពួកគេ​អាច​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក​បាន​រវាង​រដ្ឋ Sabah នៃ​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី និង​ខេត្ត Tawi Tawi និង​ខេត្ត Sulu នៃ​ប្រទេស​ហ្វីលីពីន‍»។

ការ​ធ្វើ​ដំណើរ​នៅ​ទូទាំង​សមុទ្រ Sulu ដោយ​គ្មាន​ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ​នេះ បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេស​ហ្វីលីពីន​ចាប់​អារម្មណ៍​កាល​ពី​ឆ្នាំ ២០១៧ នៅ​ពេល​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​នៃ​ប្រទេស​នេះ​រក​ឃើញ​ថា ជនជាតិ​ម៉ាឡេស៊ី និង​ជនជាតិ​ឥណ្ឌូនេស៊ី​បាន​ចូលរួម​វាយ​ប្រយុទ្ធ​ជាមួយ​នឹង​ពួក​ឧទ្ទាម​ឥស្លាម​នៅ​ទីក្រុង Marawi នៃ​ប្រទេស​ហ្វីលីពីន ដែល​នៅ​ក្បែរ​នោះ។ ទាហាន​ហ្វីលីពីន​បាន​វាយ​ប្រយុទ្ធ​ជាមួយ​នឹង​ពួក​ឧទ្ទាម​ទាំង​នោះ​អស់​រយៈពេល ៥ ខែ ដោយ​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​មនុស្ស​ប្រហែល ១ ពាន់ ១ រយ​នាក់​ស្លាប់​បាត់បង់​ជីវិត។

កាល​ពី​ខែ​មករា ក្រុម​ឧទ្ទាម​ឥស្លាម​ក្នុង​ស្រុក​មួយ​ដែល​គាំទ្រ​ដោយ​ក្រុម​ជ្រុល​និយម​រដ្ឋ​ឥស្លាម​បាន​ចេញ​មុខ​អះអាង​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ចំពោះ​ការ​បំផ្ទុះ​គ្រាប់​បែក ដែល​បាន​សម្លាប់​មនុស្ស ២០ នាក់ និង​ធ្វើ​ឲ្យ​មនុស្ស ១១១ នាក់​រង​របួស នៅ​ឯ​ព្រះ​វិហារ​គ្រិស្តសាសនា​មួយ​កន្លែង​នៅ​ក្នុង​ខេត្ត Sulu។

កិច្ច​ប្រឹងប្រែង​រួម​គ្នា​ដើម្បី​បង្កើន​សុវត្ថិភាព​នៅ​ឯ​សមុទ្រ

មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​នៃ​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន និង​ឥណ្ឌូនេស៊ី បាន​ពិភាក្សា​គ្នា​យ៉ាង​ហោច​ណាស់​ក៏​ចាប់តាំង​ពី​ទសវត្ស ១៩៩០ មក​ដែរ អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច​តំបន់​ជាប់​សមុទ្រ និង​បង្កើន​សន្តិសុខ​រួម​គ្នា​នៅ​ឯ​សមុទ្រ។

កាល​ពី​ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ ២០១៧ ប្រទេស​ទាំង ៣ បាន​ធ្វើ​ការ​ល្បាត​ដែន​សមុទ្រ​រួម​គ្នា​ចេញ​ពី​ប្រទេស​ឥណ្ឌូនេស៊ី ហើយ ៥ ខែ​ក្រោយ​មក បាន​ធ្វើ​ការ​ល្បាត​ដែន​អាកាស​រួម​គ្នា​ចេញ​ពី​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី។

ប៉ុន្តែ ការ​ផ្លាស់ប្ដូរ​គោល​នយោបាយ​អាទិភាព​ជាតិ​នៃ​ប្រទេស​ទាំង ៣ បន្ទាប់ពី​មាន​ការ​ផ្លាស់ប្ដូរ​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​ក្នុង​ប្រទេស​ទាំង​នោះ​មក បាន​បង្អាក់​ដល់​ដំណើរ​វិវឌ្ឍ​ទៅ​មុខ​នៃ​ការ​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច។ នេះ​បើ​តាម​ការ​បញ្ជាក់​របស់​លោក Song Seng Wun សេដ្ឋវិទូ​នៃ​សាខា​ធនាគារ CIMB នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​សិង្ហបុរី។

លោក Song Seng Wun និយាយ​ថា៖ «ខ្ញុំ​គិត​ថា វា​ពាក់ព័ន្ធ​ច្រើន​ទៅ​នឹង​នយោបាយ​ក្នុង​ប្រទេស​ដែល​មាន​ប្រៀប​លើ​គម្រោង​ទាំង​នេះ។ វា​ពិតជា​មាន​ការ​ពាក់ព័ន្ធ​ច្រើន​ទៅ​នឹង​ការ​ផ្លាស់ប្ដូរ​គោល​នយោបាយ​អាទិភាព​របស់​រដ្ឋាភិបាល​នៃ​ប្រទេស​រៀងៗ​ខ្លួន»។

ប្រទេស​ទាំង ៣ នេះ ប្រហែលជា​មិន​ចង់​ពិភាក្សា​បន្ថែម​អំពី​បញ្ហា​សន្តិសុខ ក្នុង​ករណី​ណា​ដែល​ភាគី​មួយ​មិន​ពេញចិត្ត​ជាមួយ​នឹង​ដំណើរការ​នេះ។ នេះ​បើ​តាម​ការ​បញ្ជាក់​របស់​លោក Enrico Cau។

នៅ​ក្នុង​ការ​ប្រជុំ​ជាមួយ​នឹង​លោក Mahathir កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី ៧ ខែ​មិនា កន្លង​ទៅ​នេះ លោក Duterte បាន​ហៅ «ការ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​សន្តិសុខ ជា​ពិសេស​លើ​អំពើ​ភេរវកម្ម ចោរ​ប្លន់​តាម​សមុទ្រ និង​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ឆ្លង​ដែន​ជា​ដើម‍» ថា​ជា​បញ្ហា​ដែល​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​គួរតែ​បន្ត​បង្កើន​ទំនាក់ទំនង​របស់​ពួកគេ។ នេះ​បើ​យោង​តាម​វិបសាយ​ប្រធានាធិបតី​ហ្វីលីពីន។

លោក Duterte ដែល​ជា​អ្នក​មក​ពី​តំបន់ Mindanao បាន​ព្យាយាម​បញ្ឈប់​អំពើ​ហិង្សា​ឥស្លាម​តាំង​ពី​លោក​បាន​ឡើង​កាន់​តំណែង​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ ២០១៦ មក។

លោក Carl Baker ប្រធាន​កម្មវិធី​នៃ​វេទិកា​ប៉ាស៊ីហ្វិក​របស់​មជ្ឈមណ្ឌល​សិក្សា​យុទ្ធសាស្ត្រ និង​កិច្ចការ​អន្តរជាតិ CSIS នៅ​ក្នុង​ទីក្រុង Honolulu រដ្ឋ Hawaii សហរដ្ឋ​អាមេរិក និយាយ​ដូច្នេះ​ថា៖ «ខ្ញុំ​គិត​ថា ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ចម្បង​សម្រាប់​លោក Duterte គឺ​ការ​ព្យាយាម​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​ស្ថិរភាព​នូវ​លំហ​ដែន​សមុទ្រ​រវាង​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី និង​តំបន់ Mindanao‍»៕

ប្រែ​សម្រួល​ដោយ ភី សុភាដា

XS
SM
MD
LG