លោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស John Kerry របស់សហរដ្ឋអាមេរិកបានថ្លែងសុន្ទរកថាដោយរំជួលចិត្តនៅឯកិច្ចប្រជុំកំពូលស្តីពីសង្រ្គាមវៀតណាមនៅឯបណ្ណាល័យ LBJ ក្នុងសាកលវិទ្យាល័យ Austin រដ្ឋ Texas។
លោក Kerry បានថ្លែងទាំងអួលដើមកពីអ្នក ដែលបានចូលរួមក្នុងសង្រ្គាមវៀតណាម និងក្រោយមកទៀតបានចូលរួមតវ៉ាប្រឆាំងនឹងសង្រ្គាម។ លោកបាននិយាយពីតម្លៃរបស់អ្នកដែលចូលរួមក្នុងសង្រ្គាម និងការប្រែក្លាយសម្ព័ន្ធភាពរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងប្រទេសវៀតណាម តាមរយៈការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្ម និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្សេងទៀត បានប្រែក្លាយប្រទេសទាំងពីរ ពីសត្រូវទៅជាប្រទេសដៃគូ។
ដោយសារតែមានភាពចម្រូងចម្រាសពីសង្រ្គាមនៅតែបន្ត ការចូលរួមរបស់លោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស John Kerry នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលស្តីពីសង្រ្គាមវៀតណាម ក៏បានជួបប្រទះនូវភាពចម្រូងចម្រាសខ្លះដែរ។ អតីតយុទ្ធជនវៀតណាមមួយចំនួនបានលើកឡើង ពីតួនាទីរបស់លោករដ្ឋមន្ត្រី John Kerry នៅក្នុងសង្រ្គាម ដោយនិយាយចំអកថាលោកគឺជាអ្នកបែរខ្នងចេញពីបុព្វហេតុដែលពួកគេបានប្រយុទ្ធគ្នា ក្នុងប្រទេសវៀតណាម គឺសង្រ្គោះវៀតណាមខាងត្បូងចេញពីការឈ្លានពានពីពួកកុម្មុយនិស្ត។
អ្នករិះគន់លោក Kerry មួយចំនួនបានចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលស្តីពីសង្រ្គាមវៀតណាម និងមួយចំនួនបានចូលរួមក្នុងពិធីគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធ អ្នកដែលបានពលីជីវិតក្នុងប្រទេសវៀតណាម ពិធីនេះបានធ្វើឡើងនៅខាងក្រៅបណ្ណាល័យ។ លោក Edward Zielinski ដែលបើកឧទ្ធម្ភាគចក្រនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាមនៅឆ្នាំ១៩៦៩ និងឆ្នាំ១៩៧០ មិនពេញចិត្តនិងវត្តមានរបស់លោក Kerry ក្នុងពិធីនេះទេ។
លោក John Kerry ថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំគិតថាវាជាការអាម៉ាស់។ ដោយសារតែគាត់គឺជាជនក្បត់ ជាពិសេសសម្រាប់ក្រុមអតីតយុទ្ធជនវៀតណាម»។
លោកគឺជាមនុស្សម្នាក់ក្នុងចំណោមក្រុមអតីតយុទ្ធជន ដែលគិតថាត្រូវបានគេក្បត់ដោយការតវ៉ាប្រឆាំងនិងសង្រ្គាមរបស់លោក Kerry បន្ទាប់ពីលោកវិលត្រឡប់មកដល់មាតុភូមិវិញ។ ភាគច្រើននៃពួកគេជឿជាក់ថា លោកប្រើបា្រស់យោធាដើម្បីបម្រើមហិច្ឆតានយោបាយរបស់លោក។
ប៉ុន្តែក្រុមអតីតយុទ្ធជនផ្សេងទៀត មិនបានយល់ឃើញដូច្នេះទេ។ លោក Thomas Goff អតីតវរសេនីយ៍ទោចូលនិវត្តន៍ ជាអ្នកដឹកនាំការប្រយុទ្ធក្នុងសង្រ្គាមប្រទេសវៀតណាមនិយាយថា គាត់មានការគោរពលោក Kerry យ៉ាងខ្លាំង។ លោកថា៖
«ខ្ញុំក៏បានក្លាយជាអ្នកប្រឆាំងនិងសង្រ្គាមម្នាក់ដែរ។ សង្រ្គាមនោះជាគ្រោះមហន្តរាយសម្រាប់យោធាសហរដ្ឋអាមេរិក ជាគ្រោះមហន្តរាយដ៏អាក្រក់មួយ យើងចំណាយពេលរាប់ឆ្នាំដើម្បីជម្នះសង្រ្គាមនោះ»។
ក្នុងចំណោមអ្នកគាំទ្រលោក Kerry ផ្សេងទៀត មានលោក Herry Kissinger អតីតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងអាណត្តិលោកប្រធានាធិបតី Richard Nixon បានធ្វើការចរចាសន្តិភាពរហូតដល់មានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពជាមួយវៀតណាមខាងជើង។ លោកថ្លែងថា លោកនៅចាំបានកាលពីលោកធ្វើការនៅក្នុងសេតវិមាន ហើយពេលនោះលោក Kerry បានដឹកនាំការតវ៉ានៅខាងក្រៅ។ បន្ទាប់មកទៀតលោក និងលោក Kerry បានក្លាយជាមិត្តភក្តិដ៏ល្អ និងគោរពស្រឡាញ់គ្នាទៅវិញទៅមកតាំងពីពេលនោះមក។
ទាំងលោក Kissinger និងលោក Kerry គឺជាទិសដៅរបស់អ្នកតវ៉ារាប់ពាន់អ្នកដែលបានស្រែក និងលើកសញ្ញានៅខាងក្រៅបណ្ណាល័យ LBJ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍។ ពួកគេបានចោទប្រកាន់លោក Kissinger ថា លោកបានជួយធ្វើសង្រ្គាមខុសច្បាប់នៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម និងបានថ្កោលទោសលោក Kerry ពីការជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការធ្វើអន្តរាគមន៍របស់សហរដ្ឋអាមេរិក នៅតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា និងនៅកន្លែងផ្សេងទៀត។
ការជាប់ពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀតជាមួយសង្រ្គាមវៀតណាម ដែលបានបន្ថែមការកត់សំគាល់នូវការនឹកឃើញមួយដងមួយកាល ហើយក្រុមអ្នកតវ៉ាវ័យក្មេងបានស្រែកថា«ហេ ហេ LBJ ថ្ងៃនេះអ្នកបានសម្លាប់ក្មេងប៉ុន្មាននាក់?» ពាក្យនេះច្រើនប្រើប្រាស់ដោយក្រុមអ្នកតវ៉ា នៅខាងក្រៅសេតវិមានអំឡុងពេលអាណត្តិ លោកប្រធានាធិបតី Lyndon Johnson។
កិច្ចសន្ទនានៅលើវេទិកាជាមួយអ្នកផលិតភាពយន្តឯកសារ លោក Ken Burns លោកKerry បាននិយាយពីការចង់កំហឹងរបស់មនុស្សមួយចំនួន ដែលមិនបានគោរពតាមច្បាប់របស់សង្រ្គាម។ លោកថ្លែងថា៖
«មនុស្សមួយចំនួន បាននៅជាប់គាំងនៅមួយកន្លែង។ ពួកគេមិនមានលទ្ធភាពធ្វើការផ្លាស់ប្តូរ ហើយនេះវាពិតជាអាក្រក់ខ្លាំងណាស់»។
លោក Kerry បានស្វាគមន៍ ដោយការគោរពដល់ប្រជាជនអាមេរិក ដែលបម្រើកងទ័ព លោកបន្ថែមថា មិនមានលក្ខណៈរបៀបនេះទេ អំឡុងពេលបែកបាក់សង្រ្គាមក្នុងវៀតណាម។ លោកថ្លែងថានេះគឺជាពាក្យ ដែលលោកបង្កើតឡើងគឺ«ការមិនយល់គ្នាគឺជាគ្រោះថ្នាក់» រវាងជនជាតិអាមេរិក ដែលប្រយុទ្ធដើម្បីប្រទេស និងអ្នកដែលមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនិងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ។ លោកនិយាយថាប្រជាជនអាមេរិកគ្រប់រូបគួរតែចូលរួមបម្រើប្រទេសទោះបីជា ការងារនោះមិនពាក់ព័ន្ធនឹងការងារយោធាក៏ដោយ។
លោករដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសថ្លែងថា សហរដ្ឋអាមេរិកគួរទទួលយកបទពិសោធន៍របស់ខ្លួននៅសង្រ្គាមវៀតណាម ជាមេរៀនក្នុងការមើលឃើញពិភពលោកតាមទស្សនៈផ្សេងៗទៅតាមការយល់ឃើញរបស់ជនជាតិនីមួយៗ លោកថ្លែងថា៖
«យើងគួរតែគិតថា បើសិនយើងជាពួកគេវិញ និងព្យាយាមមើលឃើញប្រទេសរបស់ពួកគេឲ្យដូចកាលដែលគេមើលឃើញប្រទេសរបស់ពួកគេដូច្នេះដែរ។ បន្ថែមពីនេះប្រសិនបើប្រជាជនអាមេរិកអាចធ្វើបាន យើងអាចធ្វើបានប្រសើរជាងនេះ»។
កិច្ចប្រជុំកំពូលស្តីពីសង្រ្គាមវៀតណាមបន្តរហូតដល់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ដោយមានការលើកឡើងពីទស្សនៈរបស់ក្រុមមនុស្សដែលប្រឆាំង នឹងសង្រ្គាមក្នុងសម័យសង្រ្គាមវៀតណាម និងក្រុមអ្នកចម្រៀងរ៉ក់ កិច្ចពិភាក្សាដោយក្រុមអតីតយុទ្ធជន ពីការមើលឃើញសង្រ្គាមពីសមរភូមិ និងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់លោក Pham Quang Vinhឯកអគ្គរដ្ឋទូតវៀតណាមនៅសហរដ្ឋអាមេរិក៕
ប្រែសម្រួលដោយ ស៊ូ ពេជ្រចិន្តា
