រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈលោក អ៊ិត សំហេង បានលើកឡើងកាលពីពេលថ្មីៗនេះ អំពីការធានាការគោរពសិទ្ធិ និងសេរីភាពអង្គការវិជ្ជាជីវៈនៅកម្ពុជា ខណៈតំណាងសហជីពឯករាជ្យមួយចំនួន និងសង្គមស៊ីវិលនិយាយថា លំហសិទ្ធិសេរីភាពសហជីពស្ថិតនៅក្រោមការរឹតត្បិតនិងរើសអើងនៅឡើយ ដូចយ៉ាងករណីនៅក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍។
បើតាមសារបង្ហោះនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក អ៊ិត សំហេង កាលពីថ្ងៃចន្ទ នៅក្នុងច្បាប់ស្តីពីសហជីពរបស់កម្ពុជា គឺមានការផ្តល់សិទ្ធិសេរីភាពយ៉ាងពេញលេញទៅកម្មករនិយោជិត និងនិយោជកក្នុងការបង្កើត និងអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពអង្គការវិជ្ជាជីវៈដោយសេរី គ្មានការបង្ខិតបង្ខំ និងគំរាមកំហែង ដែលអនុលោមតាមអនុសញ្ញាអន្តរជាតិខាងការងារលេខ ៨៧។
ការលើកឡើងលើកឡើងយ៉ាងដូច្នេះរបស់លោក អ៊ិត សំហេង ធ្វើឡើងអំឡុងពេលជំនួបជាមួយប្រធានប្រតិភូបេសកកម្មដោយផ្ទាល់របស់អង្គការអន្តរជាតិខាងការងារ (ILO) គឺលោកTakanobu Teramoto កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែមីនា។
លោក អ៊ិត សំហេង ផ្តល់ការពន្យល់បន្ថែមថា កម្ពុជា ដែលផ្សារភ្ជាប់ការគោរពលក្ខខណ្ឌការងារជាមួយពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ នឹងមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានករណីដែលកម្មករនិយោជិត ឬថ្នាក់ដឹកនាំសហជីពត្រូវបានចាប់ខ្លួន ឬធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ដោយសារសកម្មភាពស្របច្បាប់របស់ខ្លួនក្នុងការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពអង្គការវិជ្ជាជីវៈឡើយ។ នេះបើតាមទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់លោកអ៊ិត សំហេង។
ប៉ុន្តែមេដឹកនាំសហជីពទ្រទ្រង់សិទ្ធិការងារបុគ្គលិកកម្មករខ្មែរនៃក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍កញ្ញាឈឹម ស៊ីថរ មានប្រតិកម្មថា សេរីភាពសហជីពកំពុងតែរួមតូចខ្លាំងទៅៗ ជាមួយនឹងករណីវិវាទការងារក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ ដែលជាឧទាហរណ៍មួយបង្ហាញថា សេរីភាពសហជីពគឺសឹងតែលែងមានទៅហើយ។
កញ្ញាប្រាប់វីអូអេតាមប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងតេឡេក្រាមថា៖ «មុនពេលធ្វើកូដកម្មហ្នឹងគឺកម្មករបានចំណាយពេលវេលានៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាហ្នឹងទៅតាមនីតិវិធីដល់ទៅជិតមួយឆ្នាំ។ ហើយឥឡូវកូដកម្មរាប់ខែទៀតនៅតែមិនទាន់មានដំណោះស្រាយ។ យើងអត់ដែលឃើញ អត់ដែលឮ អត់ដែលបានឃើញក្រសួងការងារ អំពីជំហរនៅក្នុងការការពារសេរីភាពសហជីពទេ បើទោះបីជាមានចែងនៅក្នុងច្បាប់ការងារច្បាស់ក្រឡែតក៏ដោយ។ ហើយអាហ្នឹងយើងមិនទាន់និយាយពីអនុសញ្ញារបស់អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិដែលកម្ពុជាបានផ្តល់សច្ចាប័នផង»។
មេដឹកនាំសហជីពដែលត្រូវបានតុលាការដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំពីបទញុះញង់ កាលពីពេលកន្លងទៅនេះ បានបន្ថែមថា មន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលតែងមានទម្លាប់ មិនដែលទទួលស្គាល់ ហើយបដិសេធស្ថានភាពពិតទាក់ទងនឹងការលើកឡើងពីការប្រឈមផ្សេងៗរបស់កម្មករនិយោជិតនិងសហជីព អំឡុងពេលធ្វើការទាមទារណាមួយ។
កូដករណាហ្គាវើលដ៍មួយរូបកញ្ញា សៀក បញ្ញា ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃពុធនេះថា ការលើកឡើងរបស់រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការងារលោក អ៊ិត សំហេងគឺ មិនអាចទទួលយកបានទេ ដោយសារតែផ្ទុយពីការណ៍ពិត ដែលអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចជារឿយៗ ធ្វើការបង្រ្កាបលើក្រុមកូដករណាហ្គាវើលដ៍ដែលចេញតវ៉ានៅតាមទីសាធារណៈ។
កញ្ញានិយាយថា៖ «ទោះថា គាត់ចេញសារលិខិតមកថា អត់មានរំលោភសិទ្ធិសេរីភាពសហជីព ឬកម្មករយ៉ាងម៉េច ចាប់គេដាក់គុក។ ចាប់តំណាងសហជីពទ្រទ្រង់ការងាររបស់ណាហ្គាវើលដ៍ ចាប់ដាក់គុកទាំងអយុត្តិធម៌។ ហើយអ្នកមកចាប់ហ្នឹងមិនមែនស្លៀកពាក់ក្នុងឯកសណ្ឋានជាអាជ្ញាធរ ឬជាមន្រ្តីទៀត សុទ្ធតែជនស៊ីវិលទាំងអស់ ចាប់ដូចចោរ ហើយថា អត់មានចាប់ខ្លួនថ្នាក់ដឹកនាំសហជីពណាមួយ។ ហើយចុះការដែលចាប់ថ្នាក់ដឹកនាំសហជីពសរុបទាំងអស់ ទាំងតំណាង ទាំងសកម្មជន ទាំង១១នាក់ហ្នឹង អាហ្នឹងជាអីវិញ?»
ដំណាលគ្នានេះដែរ កញ្ញាអំពាវនាវឱ្យក្រសួងនិងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធរក្សាភាពអព្យាក្រឹត មិនបំភ្លៃការណ៍ពិត បញ្ឈប់ការរារាំងការធ្វើកូដកម្ម ការប្រើពាក្យថា «បាតុករ»មកលើក្រុមកូដករ ក៏ដូចជា ការប្រើប្រាស់អំពើហិង្សាមកលើកូដករជាដើម។
កូដកម្មដែលកំពុងបន្តនៅក្រុមហ៊ុនកាស៊ីណូណាហ្គាវើលដ៍ ដែលចុះបញ្ជីនៅផ្សារភាគហ៊ុនក្នុងទីក្រុងហុងកុង បានផ្ទុះឡើងបន្ទាប់ពីកម្មករនិយោជិតប្រមាណ ១.៣២៩ នាក់ ត្រូវបានបញ្ឈប់ពីការងារដោយបង្ខំកាលពីអំឡុងខែមេសា ឆ្នាំ ២០២១។ នេះបើតាមបុគ្គលិក និងសកម្មជនសហជីពនៅក្រុមហ៊ុននេះ។
កូដករមួយចំនួនបានឱ្យដឹងថា ក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ បានបង្ហាញចេតនារើសអើងសហជីព ពីព្រោះក្នុងចំណោមកម្មករនិយោជិតដែលត្រូវបានបញ្ឈប់នោះមានថ្នាក់ដឹកនាំ សកម្មជន និងសមាជិកសហជីពផងដែរ។
មន្ត្រីកម្មវិធីការងាររបស់មជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារនិងសិទ្ធិមនុស្សហៅកាត់ថា សង់ត្រាល់ លោក ឃុន ថារ៉ូ ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃពុធថា ការលើកឡើងរបស់រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការងារគឺគ្រាន់តែជា «ភាសានយោបាយ» និងជាការឆ្លើយតបនឹងតំណាងអង្គការការងារអន្តរជាតិស្តីពីការអនុវត្តអនុសញ្ញាអន្តរជាតិផ្នែកការងារតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកបន្តថា នៅក្នុងស្ថានភាពពិត បទចោទប្រកាន់ផ្សេងៗប្រឆាំងនឹងតំណាងសហជីពកម្មករនិយោជិតនៅតែបន្តមាន។
លោកថ្លែងថា៖ «តែជាតថភាពជាក់ស្តែងយើងមើលឃើញថា សិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋាននៃអង្គការវិជ្ជាជីវៈ សហជីព នៅតែជាបញ្ហាប្រឈម ជាពិសេសគឺទាក់ទងទៅនឹងបទព្រហ្មទណ្ឌ ប្រឆាំងនឹងមេដឹកនាំសហជីពនៅក្នុងការអនុវត្តនូវសិទ្ធិសេរីភាព មានវិជ្ជាជីវៈ សិទ្ធិនៅក្នុងការធ្វើកូដកម្ម សិទ្ធិនៅក្នុងការចរចាអីជាដើម»។
បើតាមលោក ឃុន ថារ៉ូ ជាផ្នែកមួយនៃការលើកកម្ពស់សិទ្ធិសេរីភាពពិតប្រាកដ រដ្ឋាភិបាលគួរទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់លើមេដឹកនាំសហជីព ដូចជា ករណីតំណាងសហជីពណាហ្គាវើលដ៍ជាដើម និងបង្ហាញឆន្ទៈពិតប្រាកដនៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាវិវាទរវាងកម្មករ និងនិយោជក។
ប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជា លោក អាត ធន់ សង្កេតឃើញមានការប្រើប្រាស់បទចោទប្រកាន់ក្រោមហេតុផលផ្សេងៗមកលើសហជីព ដែលជាផ្នែកមួយនៃការរឹតត្បិតការបញ្ចេញមតិរបស់ពួកគេ។
លោកនិយាយថា៖ «ការដែលរដ្ឋមន្រ្តីបង្ហាញថា មិនមាន ខ្ញុំគិតថា ដូចជាមិនត្រូវស្ថានភាពទេ។ គ្រាន់តែថា ភាគច្រើនដែលគេចោទប្រកាន់នោះ គេមិនដែលចោទប្រកាន់ថា គាត់សហជីពទេ។ ឧទាហរណ៍ថា កូដកម្មហ្នឹងគាត់ថា បដិវត្តន៍ពណ៌អីអ៊ីចឹង ឬក៏ញុះញង់ឱ្យប្រពឹត្តបទល្មើសជាអាទិ៍អីអ៊ីចឹងទៅ។ តាមពិតទៅ អាហ្នឹងហើយជារឿងសហជីព។ នេះហើយជាការកាឡៃ ឬការបង្កើតបទល្មើសផ្សេងៗដើម្បីធ្វើការចោទប្រកាន់»។
នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើលសិទ្ធិនៃអង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត លើកឡើងថា សិទ្ធិការពារសម្រាប់តំណាងសហជីព ឬការបង្កើតសហជីពនៅតាមរោងចក្រ ឬក្រុមហ៊ុនផ្សេងៗ មិនទាន់ត្រូវបានគោរពពេញលេញទៅតាមច្បាប់ជាតិ និងអនុសញ្ញារបស់អង្គការការងារអន្តរជាតិនៅឡើយនោះទេ ដោយលោកកត់សម្គាល់ថា តំណាងសហជីពមួយចំនួនត្រូវបានរងការចោទប្រកាន់ ការចាប់ឃុំខ្លួន និងការចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំគិតថា ក្រសួងគួរតែពិនិត្យមើល និងពង្រឹង ទាក់ទងនឹងសិទ្ធិការពារពិសេសចំពោះថ្នាក់ដឹកនាំសហជីព ឬក៏គួរផ្តល់សច្ចាប័នទៅលើអនុសញ្ញាILO បន្ថែមទៀតដែលកម្ពុជាមិនទាន់បានផ្តល់»។
វីអេអូមិនអាចទាក់ទងសុំការអត្ថាធិប្បាយពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈគឺលោក ហេង សួរបានទេនៅថ្ងៃពុធនេះ។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា កាលពីពេលកន្លងទៅនេះ អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិនិងអន្តរជាតិក៏ធ្លាប់បានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភពីការរឹតត្បិតលំហសេរីភាពសហជីពនៅកម្ពុជា ក្រោយពីមានការបង្រ្កាបពីសំណាក់អាជ្ញាធរក្រោមរូបភាពផ្សេងៗមកលើក្រុមកូដករណាហ្គាវើលដ៍ ដែលបានធ្វើកូដកម្មទាមទារដំណោះស្រាយអស់រយៈពេលជិតកន្លះឆ្នាំមកនេះ៕
