នៅអង្គការសហប្រជាជាតិ បណ្ដាអ្នកការទូតពីបស្ចិមប្រទេសបានរិះគន់ប្រទេសចិនចំពោះការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សប្រឆាំងនឹងក្រុមជនជាតិភាគតិចUighur កាន់សាសនាឥស្លាម និងការធ្វើឲ្យថមថយនូវស្វ័យភាពរបស់ទីក្រុងហុងកុង កាលពីថ្ងៃទី០៦ ខែតុលា ខណៈរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងបានមានប្រតិកម្មត្រឡប់ទៅវិញ ដោយផ្តោតការខឹងសម្បារមកលើសហរដ្ឋអាមេរិក។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាល្លឺម៉ង់លោក Christoph Heusgen បានថ្លែងក្នុងនាមបណ្តាប្រទេសចំនួន ៣៩ ទៅកាន់គណៈកម្មាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សថា៖ «យើងសូមកោះហៅឲ្យប្រទេសចិនគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ជាពិសេសសិទ្ធិក្រុមជនជាតិភាគតិចកាន់សាសនាឥស្លាមនៅខេត្ត Xinjiang និងតំបន់ទីបេ»។
ខេត្តXinjiang គឺជាខេត្តមួយនៅភាគពាយព្យប្រទេសចិន ទីដែលរដ្ឋាភិបាលចិនបានឃុំខ្លួនជនជាតិភាគតិច Uighur រហូតដល់ទៅមួយលាននាក់នៅជំរំ «អប់រំកែប្រែឡើងវិញ» ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ។
លោក Heusgen ក៏បានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងផងដែរចំពោះរបាយការណ៍កាន់តែច្រើនពាក់ព័ន្ធនឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅខេត្តនោះ។
លោក Heusgen បាននិយាយថា៖ «មានការរឹតត្បិតយ៉ាងខ្លាំងទៅលើសេរីភាពសាសនា ឬ ជំនឿ និងសេរីភាពនៅក្នុងការធ្វើដំណើរ ការបង្កើតជាសមាគម ការបញ្ចេញមតិយោបល់ ក៏ដូចជា ការរឹតត្បិតទៅលើវប្បធម៌របស់ជនជាតិភាគតិច Uighur។ ការតាមដានយ៉ាងខ្លាំងនៅតែបន្តមានទៅលើជនជាតិភាគតិច Uighurនិងក្រុមជនជាតិភាគតិចដទៃទៀត ហើយមានរបាយការណ៍កាន់តែច្រើនលេចឡើង ដោយបង្ហាញពីពលកម្មដោយបង្ខំ និងការបង្ខំឲ្យប្រើប្រាស់ថ្នាំពន្យារកំណើត ដែលរួមមានការធ្វើឲ្យឈប់មានកូនផងដែរ»។
ថ្លែងទៅកាន់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានបន្ទាប់ពីអង្គប្រជុំ លោក Heusgen បានអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងបិទនូវមណ្ឌលឃុំឃាំងទាំងនោះ។
លោកបានកត់សម្គាល់ថា កាលពីឆ្នាំមុន ប្រទេសចំនួន ២៣ បានរួមគ្នាថ្កោលទោសប្រទេសចិនជុំវិញបញ្ហាជនជាតិភាគតិច Uighurហើយនៅឆ្នាំនេះ ប្រទេសចំនួនច្រើនជាងនេះប្រហែលពីរដងក៏បានចង្អុលបង្ហាញថា មានការព្រួយបារម្ភកាន់តែខ្លាំងពីសហគមន៍អន្តរជាតិអំពីគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងទៅលើក្រុមជនជាតិភាគតិច Uighur។
ប្រេសិតអង់គ្លេសលោក Jonathan Allen បានចូលរួមជាមួយលោក Heusgen ដោយនិយាយថា ចិនត្រូវតែយល់ព្រមចំពោះសំណើជាយូរយារមកហើយរបស់ឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស អ្នកស្រី Michelle Bachelet នៅក្នុងការធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់ខេត្ត Xinjiang ដើម្បីពិនិត្យមើលស្ថានភាពជនជាតិភាគតិច Uighurនៅទីនោះ។
លោក Allen ក៏បានថ្កោលទោសការដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់ច្បាប់សន្តិសុខដ៏ចម្រូងចម្រាសដោយរដ្ឋាភិបាលចិនកាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនា ដែលលោកនិយាយថា៖ «បានរំលោភបំពាននូវស្វ័យភាពរបស់ទីក្រុងហុងកុង និងគំរាមកំហែងសិទ្ធិ និងសេរីភាព»។
ការដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់ច្បាប់នេះបានបង្កឲ្យមានបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលអស់រយៈពេលជាច្រើនខែនៅទីក្រុងហុងកុង។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនលោក Zhang Jun បានមានប្រតិកម្មត្រឡប់ទៅវិញ ដោយយកសហរដ្ឋអាមេរិកជាគោលដៅ។ ដោយមិនបាននិយាយពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាជនជាតិភាគតិច Uighurលោកបានអះអាងថា សមិទ្ធផលផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សរបស់ចិន ត្រូវបាន «ទទួលស្គាល់យ៉ាងទូលំទូលាយ» ហើយលោកបានជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន «ឆ្លុះកញ្ចក់មើលខ្លួនឯង» និងលុបបំបាត់ចោលការរើសអើងពូជសាសន៍នៅក្នុងសង្គមខ្លួន មុនពេលវាយប្រហារទៅលើប្រទេសដទៃទៀត។
ប្រេសិតចិនលោក Zhang Yun បាននិយាយថា៖ «ពលរដ្ឋអាមេរិកាំងរាប់លាននាក់បានស្រែកថា «ខ្ញុំដកដង្ហើមមិនរួចទេ» និងថា «ជីវិតពលរដ្ឋស្បែកខ្មៅមានតម្លៃ» ដោយសំដៅទៅលើការស្រែកតវ៉ាជាទូទៅរបស់ក្រុមបាតុករនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលទាមទារឲ្យមានការបញ្ចប់ការរើសអើងពូជសាសន៍ និងភាពអយុត្តិធម៌ បន្ទាប់ពីការស្លាប់របស់ពលរដ្ឋអាមេរិកាំងស្បែកខ្មៅលោក George Floyd ក្រោមសមត្ថកិច្ចរបស់ប៉ូលិស។
លោក Zhang Jun ក៏បានរិះគន់ការចោទប្រកាន់ជាច្រើនលើកច្រើនសារបស់ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកលោក Donald Trump ដែលថា ការរាតត្បាតវីរុសកូរ៉ូណាមានប្រភពដើមចេញពីប្រទេសចិន និងថា រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះការរាតត្បាតវីរុសនេះជាសាកល។
ប្រេសិតចិនរូបនេះបាននិយាយថា៖ «អ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនត្រូវធ្វើគឺ ព្យាបាលអ្នកជំងឺ និងជួយសង្រ្គោះជីវិត មិនមែនសាបព្រោះវីរុសនយោបាយ និងបង្កបញ្ហាគ្រប់ទីកន្លែងនោះទេ»។
ប្រទេសចិនក៏ទទួលបានការគាំទ្រពីប្រទេសជាង ៥០ រួមមាន អ៊ីរ៉ង់ កូរ៉េខាងជើង ស៊ីរី និងវេណេស៊ុយអេឡា ចំពោះការប្រើអំណាចលើទីក្រុងហុងកុងផងដែរ ខណៈដែលប្រទេសចំនួន ៤៥ បានចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថ្លែងដោយប្រទេសគុយបា ដោយគាំទ្រការអះអាងរបស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង ដែលថា វិធានការរបស់ចិននៅខេត្ត Xinjiang គឺជាផ្នែកមួយនៃការប្រយុទ្ធប្រឆាំងភេរវកម្ម និងជាកិច្ចប្រឹងប្រែងបន្សាបភាពជ្រុលនិយម។ ក្រុមអ្នកការទូតនិយាយថា បណ្តាប្រទេសដទៃទៀត ដែលរួមមានបណ្តាប្រទេសនៅបស្ចិមលោកមួយចំនួនផងដែរ ត្រូវបានចិនដាក់សម្ពាធមិនឲ្យគាំទ្រសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ប្រទេសចំនួន ៣៩ ដែលថ្លែងប្រឆាំងនឹងចិនទេ។
សហរដ្ឋអាមេរិកមិនបានថ្លែងនៅអង្គប្រជុំនោះទេ ប៉ុន្តែគឺជាប្រទេសហត្ថលេខីមួយនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមរបស់បណ្តាប្រទេសចំនួន ៣៩ ដែលប្រទេសអាល្លឺម៉ង់បានថ្លែងការណ៍។
ប្រេសិតសហរដ្ឋអាមេរិកអ្នកស្រី Kelly Craft បានបង្ហោះសារសម្តែងការព្រួយបារម្ភនៅលើបណ្តាញសង្គម Twitter ដោយនិយាយថា៖ «ស្ថានភាពនៅខេត្ត Xinjiang និងការវិវត្តថ្មីៗនៅទីក្រុងហុងកុងសបញ្ជាក់ថា ប្រទេសចិនមិនបានអើពើនឹងកាតព្វកិច្ចផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស និងសុខុមាលភាពរបស់ពលរដ្ឋខ្លួននោះទេ»។
អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch បាននិយាយថា សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដោយបណ្តាប្រទេសចំនួន ៣៩ នោះគឺជា «ការបង្ហាញការមិនពេញចិត្តយ៉ាងខ្លាំង» ទៅលើ «ការប្រព្រឹត្តដ៏ឃោរឃៅមកលើជនជាតិភាគតិច Uighur ពលរដ្ឋនៅទីក្រុងហុងកុង និងតំបន់ទីបេ ព្រមទាំងពលរដ្ឋចិនសាមញ្ញមួយចំនួនដែលមិនទទួលបានការគោរពសិទ្ធិរបស់ពួកគេ» ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលចិន។
លោក Louis Charbonneau នាយកអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch ប្រចាំនៅទីស្នាក់ការអង្គការប្រជាជាតិ បាននិយាយថា៖ «ការកើនឡើងនូវការខឹងសម្បារបង្ហាញពីតម្រូវការជាបន្ទាន់សម្រាប់ភាពជាអ្នកដឹកនាំរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ក្នុងបង្កើតជាយន្តការអន្តរជាតិមួយ ដើម្បីពិនិត្យនិងរាយការណ៍ពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សដែលកាន់តែចុះដុនដាបនៅប្រទេសចិន»៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក ណឹម សុភ័ក្រ្តបញ្ញា
