ខណៈដែលដំណើរការស៊ើបអង្កេតដើម្បីចោទប្រកាន់ទម្លាក់ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ ពីតំណែង ត្រូវបានធ្វើឡើងជាសាធារណៈ មិនមែនមានតែពលរដ្ឋអាមេរិកាំងប៉ុណ្ណោះទេ ដែលតាមដានរឿងនេះគ្រប់ជំហាននោះ។ ប្រជាពលរដ្ឋនៅទូទាំងពិភពលោករាប់លាននាក់បានតាមដានសក្ខីកម្មនៅវិមានរដ្ឋសភាសហរដ្ឋអាមេរិក និងចាប់អារម្មណ៍ចង់ដឹងអំពីសង្គ្រាមនយោបាយនៅក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោននោះ។ អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍ជាច្រើននិយាយថា សវនាការសាធារណៈនេះបង្ហាញនូវការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក ដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវបានចោទប្រកាន់ថា បានគំរាមផ្អឹបជំនួយយោធាចំនួន៣៩២លានដុល្លារសម្រាប់ប្រទេសអ៊ុយក្រែន ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលក្រុងគៀវមិនព្រមបើកការស៊ើបអង្កេតជាសាធារណៈមួយលើករណីពុករលួយ ដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ថា បានប្រព្រឹត្តដោយកូនប្រុសរបស់លោក Joe Biden អតីតអនុប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកទេនោះ។ លោក Joe Biden អាចនឹងក្លាយជាបេក្ខជនដែលទទួលបានការតែងតាំងពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យដើម្បីប្រជែងយកតំណែងប្រធានាធិបតីជាមួយនឹងលោក ដូណាល់ ត្រាំ។ ការរៀបចំឲ្យបរទេសមកជ្រៀតជ្រែកក្នុងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសហរដ្ឋអាមេរិកគឺជារឿងមិនស្របច្បាប់នោះទេ ហើយលោក ដូណាល់ ត្រាំ បានបដិសេធយ៉ាងដាច់អហង្ការចំពោះការចោទប្រកាន់នេះ។
ចំណែកឯនៅត្រើយម្ខាងទៀតនៃមហាសមុទ្រអាត្លង់ទិកឯណោះវិញ ចក្រភពអង់គ្លេសកំពុងតែព្យាយាមដោះស្រាយវិបត្តិនយោបាយរបស់ខ្លួន ដែលបណ្ដាលមកពីការបោះឆ្នោតប្រជាមតិឆ្នាំ២០១៦ដើម្បីដកសមាជិកភាពរបស់ចក្រភពអង់គ្លេសចេញពីសហភាពអឺរ៉ុប។ លោក Thomas Gift អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនៃសាកលវិទ្យាល័យ University College London បានថ្លែងថា ជាមួយនឹងការបោះឆ្នោតជាតិដែលនឹងមកដល់ក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ ប្រជាពលរដ្ឋអង់គ្លេសជាច្រើនមើលឃើញពីភាពចលាចលនយោបាយរបស់ខ្លួនក្នុងពេលថ្មីៗនេះ តាមរយៈការឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថានភាពនយោបាយនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក Gift បានថ្លែងថា៖ «ទាំងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងចក្រភពអង់គ្លេសកំពុងតែប្រជែងគ្នាដើម្បីធ្វើឲ្យស្ថានការណ៍នៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្លួនដែលកំពុងតែចម្រូងចម្រាសឬដែលខ្វះសមត្ថភាពក្នុងការសម្រេចការងារអ្វីមួយ មានភាពល្អប្រសើរឡើងវិញ»។
លោក Gift បានថ្លែងទៀតថា៖ «ពិភពលោកទាំងមូល រួមទាំងចក្រភពអង់គ្លេសផង យកសហរដ្ឋអាមេរិកជាគំរូក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រទេសប្រកបដោយប្រជាធិបតេយ្យ ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកមានជាយូរណាស់មកហើយ ហើយសហរដ្ឋអាមេរិកក៏មានស្ថាប័នអំណាចនិងការដឹកនាំដែលផ្អែកលើភាពសុចរិតផងដែរ។ ខ្ញុំគិតថា តាមរយៈការមើលទៅលើស្ថានភាពនេះពីខាងក្រៅសហរដ្ឋអាមេរិក វាបង្ហាញថា បញ្ហានេះបានប៉ះពាល់ទៅដល់ជំនឿដែលថា សហរដ្ឋអាមេរិកគឺជាប្រទេសមួយដែលមានមេដឹកនាំប្រកបដោយសីលធម៌ សុជីវធម៌ និងប្រកាន់ខ្ជាប់នូវប្រជាធិបតេយ្យ»។
ការស្ទង់មតិសាធារណជនបង្ហាញថា ពលរដ្ឋអង់គ្លេសម្នាក់ក្នុងចំណោម៥នាក់មានគំនិតវិជ្ជមានចំពោះលោក ដូណាល់ ត្រាំ ហើយនេះគឺស្របទៅតាមការយល់ឃើញរបស់មនុស្សជាច្រើន ដែលតាមដានដំណើរការស៊ើបអង្កេតដើម្បីចោទប្រកាន់ទម្លាក់ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកពីតំណែង។
លោក Dayo Thomas ដែលជាអ្នករស់នៅក្នុងទីក្រុងឡុងដ៏ម្នាក់ បានថ្លែងប្រាប់ VOA ថា៖ «ប្រសិនបើរដ្ឋសភាសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រេចបញ្ជូនសវនាការស៊ើបអង្កេតដើម្បីចោទប្រកាន់ទម្លាក់ប្រធានាធិបតីពីតំណែងនេះទៅព្រឹទ្ធសភា ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ព្រឹទ្ធសភាសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងហ៊ានប្រឈមនឹងរឿងនេះ ហើយធ្វើអ្វីមួយ។ លោកមិនគួរធ្វើជាប្រធានាធិបតីនោះទេ។ លោកគួរតែត្រូវបានគេចោទប្រកាន់ដកពីតំណែង»។
នៅក្នុងទីក្រុងប៉ារីសមានការយល់ឃើញផ្សេងៗគ្នាចំពោះសមរភូមិនយោបាយនៅក្នុងរដ្ឋធានី វ៉ាស៊ីនតោន។ លោក Jacques Grau ដែលជាគ្រូពេទ្យម្នាក់ បានថ្លែងប្រាប់ VOA ថា លោកជឿថា ដំណើរការស៊ើបអង្កេតដើម្បីចោទប្រកាន់ទម្លាក់ប្រធានាធិបតីពីតំណែងនេះគឺជារឿងល្អមួយ ព្រោះវាអនុញ្ញាតឲ្យគេអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ»។
នាង Selene Ay ដែលជានិស្សិតម្នាក់បាននិយាយថា ក្មេងៗជំនាន់នាងមិនសូវចាប់អារម្មណ៍ច្រើននោះទេ។
នាងបានថ្លែងយ៉ាងដូច្នេះថា៖ «ខ្ញុំស្គាល់មនុស្សជាច្រើនដែលតាមដានរឿងនេះ ក្រោយពីលោក ត្រាំ ជាប់ឆ្នោតជាប្រធានាធិបតីមក។ ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថា ឥឡូវនេះ គេមិនសូវចាប់អារម្មណ៍ដូចមុនទៀតទេ។ មនុស្សជាច្រើនមិនខ្វល់ទៀតទេ»។
ប៉ុន្តែទំនងជាមានការចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងច្រើនជាងនៅក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ី ហើយប្រជាពលរដ្ឋរុស្ស៊ីទំនងជាគាំទ្រលោក ដូណាល់ ត្រាំ ច្រើនជាង។
លោក Mikhail ដែលជាអ្នករស់នៅក្នុងទីក្រុង មូស្គូ ម្នាក់ បាននិយាយថា «ប្រជាពលរដ្ឋអាមេរិកាំងបានបោះឆ្នោតជ្រើសរើសលោក ត្រាំ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ ពួកគេចង់ដូរចិត្តវិញ។ ការធ្វើដូច្នេះមិនត្រឹមត្រូវនោះទេ»។
លោក Dmitri ដែលជាអ្នករស់នៅក្នុងទីក្រុង មូស្គូ ម្នាក់ទៀត បានថ្លែងថា វាគឺជាវិបត្តិនយោបាយ។ លោកបានថ្លែងដូច្នេះថា៖ «ក្រុមរបស់លោក Joe Biden កំពុងតែរិះរកវិធីដើម្បីធ្វើឲ្យលោក ត្រាំ ចុះចេញពីតំណែង»។
សហរដ្ឋអាមេរិកនិងរុស្ស៊ីប្រហែលជាគូប្រជែងខាងយុទ្ធសាស្ត្រនឹងគ្នា ប៉ុន្តែរុស្ស៊ីមិនប្រាកដថាសាទរចំពោះបញ្ហានយោបាយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនោះទេ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោក Andrey Kortunov នាយកក្រុមប្រឹក្សារុស្ស៊ីទទួលបន្ទុកកិច្ចការអន្តរជាតិ។
លោក Kortunov បានថ្លែងប្រាប់ VOA ថា៖ «ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកដែលអាចដោះស្រាយបញ្ហាជាមួយនឹងរុស្ស៊ីបានគឺជាប្រធានាធិបតីដ៏ខ្លាំងក្លាមួយរូប។ ដូច្នេះប្រសិនបើលោក ត្រាំ កំពុងស្ថិតក្រោមការស៊ើបអង្កេតដើម្បីចោទប្រកាន់ទម្លាក់លោកពីតំណែង នោះវាធ្វើឲ្យជំហររបស់លោកទន់ខ្សោយ ហើយវាកាន់តែពិបាកសម្រាប់លោក ត្រាំ ក្នុងការគ្រប់គ្រងទំនាក់ទំនងដ៏ស្មុគស្មាញនិងងាយប្រេះឆាជាមួយនឹងរុស្ស៊ី។ យើងត្រូវការដៃគូដែលស្ថិតស្ថេរ។ ភាពទន់ខ្សោយធ្វើឲ្យមេដឹកនាំពិបាកនឹងស្ថិតស្ថេរណាស់»។
ប្រទេសឥណ្ឌាដែលមានប្រជាជនចំនួន១៣០០លាននាក់ ជារឿយៗត្រូវបានគេហៅថា គឺជាប្រទេសដែលមានប្រជាធិបតេយ្យធំបំផុតនៅក្នុងពិភពលោក។ នៅក្នុងទីក្រុង ឌែលលី មានការកោតសរសើរចំពោះគោលការណ៍នៃការចោទប្រកាន់ដកប្រធានាធិបតីពីតំណែង។
លោក Dipika Nanjappa ដែលបម្រើការនៅអង្គការស្ម័គ្រចិត្តក្នុងស្រុកមួយបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «នេះមានន័យថា វាគឺជាដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យដ៏ល្អត្រឹមត្រូវមួយ»។
លោក Ashish Banerjee ដែលជាមន្ត្រីរដ្ឋការចូលនិវត្តន៍ម្នាក់ យល់ស្របនឹងគំនិតនេះ។ លោកបានថ្លែងប្រាប់ VOA ថា៖ «យើងត្រូវការមេដឹកនាំម្នាក់ដែលមានការទទួលខុសត្រូវជាងនេះ។ មេដឹកនាំរបស់យើងត្រូវតែមានការទទួលខុសត្រូវជាងនេះ»។
លោក Sameh Ghoneim ដែលជាអ្នករស់នៅក្នុងទីក្រុង គែរ ប្រទេសអេហ្ស៊ីប មើលឃើញពីការគាំទ្ររបស់ថ្នាក់ដឹកនាំអេហ្ស៊ីបទៅលើការចោទប្រកាន់ចំពោះសកម្មភាពរបស់លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ។
លោក Ghoneim ដែលធ្វើការជាវិស្វករជីករ៉ែនៅខាងក្រៅរដ្ឋធានី គែរ បានថ្លែងយ៉ាងដូច្នេះថា៖ «លោកផ្ដោតតែលើផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ។ លោកនឹងព្យាយាមស្វែងរកអំពើពុករលួយដែលអ្នកផ្សេងបានប្រព្រឹត្ត បើសិនជាធ្វើដូច្នេះជួយដល់លោក»។
នៅក្នុងទីក្រុង Johannesburg ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង មានទស្សនៈខុសគ្នាទៅលើជោគវាសនារបស់លោក ត្រាំ។
លោក Khanyisile Shongwe ដែលជាមេចុងភៅម្នាក់បាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំគិតថា លោកធ្វើការងារបានល្អ។ ខ្ញុំគិតថា លោកមិនគួរត្រូវបានគេដកចេញពីតំណែងនោះទេ។
ចំណែកឯលោក Joseph Maisa ដែលជាអ្នកបោសសម្អាត មិនចូលចិត្តប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ ទេ។ លោក Maisa បានថ្លែងថា៖ «លោក ត្រាំ មិនបានធ្វើរឿងល្អសម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិកនោះទេ។ ដូច្នេះលោកសមតែត្រូវដកចេញពីតំណែង»។
ដំណើរការស៊ើបអង្កេតដើម្បីចោទប្រកាន់ដកប្រធានាធិបតីពីតំណែងអាចនឹងបន្ដដល់ឆ្នាំ២០២០ ស្របពេលដែលសហរដ្ឋអាមេរិកក៏ត្រៀមសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីថ្មី បន្ទាប់ពីការធ្វើយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតដ៏តានតឹង។ រាល់ស្ថានការណ៍វិវត្តន៍ទៅមុខនឹងត្រូវគេតាមដានយ៉ាងដិតដល់នៅទូទាំងពិភពលោក៕
ប្រែសម្រួលដោយអ្នកស្រី ហុង ចិន្ដា
