មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សភ្លើងទៀន លោក សុន ឆ័យ នៅថ្ងៃពុធនេះ បានចាត់ទុកការចោទប្រកាន់ និងការដាក់ពន្ធនាគារសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិជាង២០នាក់ថា ជារឿងនយោបាយ ដោយលោកជំរុញឱ្យមានដំណោះស្រាយនយោបាយដើម្បីឱ្យពួកគេអាចមានសេរីភាពឡើងវិញ។
លោក សុន ឆ័យ ថ្លែងបែបនេះ បន្ទាប់ពីអតីតតំណាងរាស្រ្តរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិរូបនេះ និងលោក លី សុធារ៉ាយុត្តិ អគ្គលេខាធិការគណបក្សភ្លើងទៀនបានទៅពន្ធនាគារព្រៃស ជួបជាមួយអតីតសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិជាង២០នាក់ នៅថ្ងៃពុធនេះ។ សកម្មជនមួយចំនួនត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ពីបទញុះញង់ ដែលជាប់ទាក់ទងផែនការមាតុភូមិនិវត្តន៍មិនបានសម្រេចរបស់លោក សម រង្ស៊ី កាលពីថ្ងៃទី៩ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩។
ក្រោយចូលជួបសកម្មជន លោក សុន ឆ័យ ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា អ្នកជាប់ឃុំទាំងនោះមិនមានឆន្ទៈ ឬបំណងធ្វើអ្វីឱ្យគ្រោះថ្នាក់ដល់ប្រទេសជាតិនោះទេ ហើយពួកគេគ្រាន់តែចង់ឃើញកម្ពុជាជាប្រទេសមួយដែលប្រកាន់ខ្ជាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
លោក សុន ឆ័យ បន្តថា ផ្លូវដែលល្អក្នុងការបង្កបរិយាកាសបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិនៅឆ្នាំក្រោយឱ្យមានភាពល្អប្រសើរគឺរដ្ឋាភិបាលគួរតែសម្រួល និងដោះស្រាយបញ្ហានេះ ដោយបញ្ចប់ការចោទប្រកាន់សកម្មជនទាំងនោះ។
លោកថ្លែងថា៖«ហើយដូចខ្ញុំបានជម្រាបអ្នកទោសទាំងនេះ យើងមិនអាចទៅចោទប្រកាន់គ្នាថា នឹងអាចជាគ្រោះថ្នាក់អ្វីតទៅទៀតទេ ពីព្រោះការធ្វើនេះជួនកាលទៅតាមការណែនាំណាមួយដែលគាត់មិនសូវយល់ច្បាស់លាស់អំពីសកម្មភាព ដែលគេណែនាំគាត់នោះ។ អាហ្នឹងយើង[រដ្ឋាភិបាល]យោគយល់របៀបហ្នឹងទៅវិញទៅ»។
លោក សុន ឆ័យ បន្ថែមថា ការមកជួបសកម្មជនដែលកំពុងជាប់ឃុំនេះគឺដោយសារពួកគេធ្លាប់ជាសហការីធ្វើការជាមួយគ្នា និងម៉្យាងគឺដើម្បីរកវិធីសាស្រ្តក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមរបស់ពួកគេ។
បើតាមលោក សុន ឆ័យ សកម្មជនទាំងនោះបានអនុវត្តទោសក្នុងពន្ធនាគារមួយចំនួនរួចមកហើយ ខណៈពួកគេមានវ័យចំណាស់ មានបញ្ហាសុខភាព និងពិបាករកលុយទិញម្ហូបអាហារ។
លោក សុន ឆ័យ ចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាយកចិត្តទុកដាក់ដោះស្រាយបញ្ហាប្រទេសរបស់ខ្លួនឱ្យដូចជាការដោះស្រាយបញ្ហាក្នុងប្រទេសតំបន់អាស៊ាន ជាពិសេសដូចទៅនឹងការដោះស្រាយបញ្ហានៅភូមា ដែលកំពុងជួបវិបត្តិនយោបាយនោះ ដើម្បីឱ្យសហគមន៍អន្តរជាតិមើលឃើញថា កម្ពុជាពិតជាមានឆន្ទៈលើកស្ទួយលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
លោកបន្ថែមថា៖«នយោបាយនៅភូមាអីហ្នឹង វាជាកត្តាមួយឃើញថា រាជរដ្ឋាភិបាលយកចិត្តទុកដាក់ដែរដើម្បីធ្វើម៉េចឱ្យមានបរិយាកាសល្អ។ នៅក្នុងប្រទេសយើងផងដែរ ដើម្បីជួយគេបាន យើងនៅក្នុងប្រទេសក៏គួរមានបរិយាកាសល្អផងដែរ ដើម្បីឱ្យដឹងថា រាជរដ្ឋាភិបាលយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការទ្រទ្រង់នូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ហើយមានឆន្ទៈដើម្បីសម្រួលដល់អ្នកនយោបាយខ្លះ...ថា ធ្វើទៅវាអាចប៉ះពាល់អ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលថា មិនល្អនោះ»។
ការជួបជាមួយអតីតសកម្មជនអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក្នុងពន្ធនាគារនេះកើតមានឡើងបន្ទាប់ពីលោក សក់ សេដ្ឋា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ បានចេញលិខិតអនុញ្ញាតឱ្យលោក សុន ឆ័យ និងក្រុមការងាររបស់លោកបានចូលជួបសួរសុខទុក្ខអ្នកជាប់ឃុំទាំងនោះ។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានអះអាងថា លោកសុន ឆ័យ និយាយលម្អៀងផ្អែកនយោបាយទាក់ទងការប្រើប្រាស់ពាក្យសម្តីដែលថា អតីតសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិជាប់ពន្ធនាគារគឺជារឿងនយោបាយនោះ។ លោកបន្ថែមថា សកម្មជនទាំងនោះមានពិរុទ្ធ ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការសមគំនិតជាមួយលោក សម រង្ស៊ី ក្នុងការចង់ផ្តួលរលំរដ្ឋាភិបាល ទើបមានការដាក់ទោសតាមច្បាប់។
លោក សុខ ឥសាន ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃពុធនេះថា៖«ចុះគេដទៃទៀតរាប់លាននាក់ម៉េចមិនចាប់គេផង? គេចាប់អីតែប៉ុន្មាននាក់ ដែលដើរតាមក្រុមឧទ្ទាមក្រៅច្បាប់ហ្នឹង? ពីព្រោះឧបាយកលរបស់មេឧទ្ទាមក្រៅច្បាប់វាផ្តួលរលំរាជរដ្ឋាភិបាល ហើយយើងទៅគាំទ្រ។ អាហ្នឹង បើយើងនិយាយទៅ កាលណាដឹងថា ចោរលួចហើយ យើងទៅគាំទ្រចោរលួច ចោរប្លន់ អាហ្នឹងវាមានទោសដែរ។ អាហ្នឹងវាសមគំនិតចូលក្នុងហ្នឹង។ អាហ្នឹងកុំឱ្យឆ្ងល់»។
លោក អំ សំអាត នាយករងទទួលបន្ទុកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ យល់ថា អ្នកនយោបាយគួរតែមានការសន្ទនាគ្នាដូចពីមុនដើម្បីបញ្ចប់បញ្ហានយោបាយដែលនៅសេសសល់ ដូចជាការដោះលែងអតីតសកម្មជនអតីតគណបក្សប្រឆាំងដើម្បីធ្វើឱ្យលម្ហសេរីភាព បរិយាកាសនយោបាយកម្ពុជា និងបរិយាកាសបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិឆ្នាំ២០២៣ខាងមុខ មានភាពល្អប្រសើរ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ទាក់ទងការចាប់ និងការឃុំខ្លួនទៅលើអតីតសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំងកន្លងមកដែលពាក់ព័ន្ធនឹងព្រឹត្តិការណ៍៩វិច្ឆិកាហ្នឹង យើងជាអង្គការសង្គមស៊ីវិល យើងចាត់ទុកថា រឿងហ្នឹងជារឿងនយោបាយច្រើនជាងការអនុវត្តច្បាប់។ អ៊ីចឹងយើងជាអង្គការសង្គមស៊ីវិលតែងតែទទូចឱ្យអ្នកនយោបាយទាំងអស់ងាកមករកវប្បធម៌នៃការសន្ទនា ការចរចាឡើងវិញ ដូចជាបទពិសោធន៍ដែលមានកន្លងមក អ្នកនយោបាយទាំងអស់ គាត់ចរចាគ្នាពេលដែលមានការជាប់គាំងនយោបាយ»។
គួររំឭកថា អតីតសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចំនួន១៦នាក់ក្នុងចំណោម២៣នាក់ត្រូវបានកាត់ទោសពាក់ព័ន្ធនឹងការចោទប្រកាន់«រួមគំនិតក្បត់ និងញុះញង់ឱ្យមានភាពវឹកវរដល់សន្តិសុខសង្គម» ក្នុងសំណុំរឿងផែនការមាតុភូមិនិវត្តន៍មិនបានសម្រេចរបស់អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៩៕
