សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃអង្គារនេះ បានសម្រេចផ្តន្ទាទោសសកម្មជន១០នាក់ ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ រយៈពេល២០ខែ និងពិន័យជាប្រាក់ ក្នុងម្នាក់២លានរៀលចូលថវិការដ្ឋ ចំពោះសកម្មភាពតវ៉ារបស់ពួកគេ ដែលទាមទារឲ្យដោះលែងមេដឹកនាំសហជីពលោក រ៉ុង ឈុន។ នេះបើតាមអ្នកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស និងក្រុមមេធាវីការពារក្តីជនជាប់ចោទ។
ក្នុងការប្រកាសសាលក្រមកាត់ទោសសកម្មជនទាំងនោះកាលពីព្រឹកថ្ងៃអង្គារ តុលាការបានសម្រេចថា នឹងដោះលែងអ្នកទាំងនោះ នៅចន្លោះពី១ខែ ទៅ២ខែខាងមុខ បន្ទាប់ពីពួកគេបានជាប់ពន្ធនាគារជាង១ឆ្នាំរួចទៅហើយ ក្រោមបទញុះញង់ តាមមាត្រា៤៩៤ និងមាត្រា៤៩៥នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។
នាយករងទទួលបន្ទុកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត បានប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃអង្គារនេះថា សកម្មជនទាំងនោះ មិនបានទទួលការកាត់សេចក្តីត្រឹមត្រូវទៅតាមអង្គហេតុ ដែលបានកើតឡើងមកទេ ពោលគឺពួកគេមិនបានធ្វើសកម្មភាពញុះញង់ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែបានជួបជុំសម្តែងមតិដែលមិនបានបង្កជាបទល្មើសឡើយ។
លោកនិយាយថា៖ «វាជារឿងធ្ងន់ធ្ងរមួយសម្រាប់ពួកគាត់ ពីព្រោះកន្លងមកយើងដឹងហើយថា ករណីនេះ ទាំងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សជាតិ អង្គការអន្តរជាតិ អ្នករាយការណ៍ពិសេស ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏ដូចជាបណ្តាអង្គទូតនានាគេគិតថា នេះជាសេរីភាពក្នុងការជួបជុំ ក្នុងការសម្តែងមតិរបស់ពលរដ្ឋ វាមិនមែនជាបទល្មើស»។
អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះយល់ថា សាលក្រមរបស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញសម្រាប់សកម្មជននាពេលនេះ គឺជាការផ្ញើសារគំរាមកំហែង និងបំភិតបំភ័យមួយដល់សកម្មជនការពារសិទ្ធិមនុស្ស សកម្មជនការពារបរិស្ថាន និងសកម្មជនធ្វើការងារសង្គម ដែលបានប្រើប្រាស់សិទ្ធិ និងសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ ដូចដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងបទដ្ឋានអន្តរជាតិស្តីពីសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងទៀត។
បើតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី២៦ ខែតុលានេះ សកម្មជនសង្គម និងយុវជនដែលត្រូវបានផ្តន្ទាទោស ភាគច្រើនជាសមាជិករបស់ក្រុមយុវជនខ្មែរថាវរៈ ក្នុងនោះរួមមានអ្នកស្រី ឈឿន ដារ៉ាវី លោក ហ៊ុន វណ្ណៈ អតីតព្រះសង្ឃ គឺព្រះតេជគុណ កើត សារ៉ាយ លោក ថា ឡាវី និងកញ្ញាអេង ម៉ាឡៃ។
លោក មាន ព្រហ្មមុន្នី និងលោក មួង សុភ័ក្រ ដែលជាអនុប្រធាន និងសមាជិកសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ និងអតីតសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺលោក ជុំ ពុទ្ធី លោក ឈួ ផេង និងលោក គង់ សំអាន ក៏ត្រូវតុលាការផ្តន្ទាទោសក្នុងសំណុំរឿងតែមួយនេះដែរ។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់អង្គការលីកាដូឲ្យដឹងថា៖ «សកម្មជនទាំង១០នាក់ ដែលត្រូវបានឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារជាងមួយឆ្នាំ នឹងត្រូវដោះលែងឲ្យមានសេរីភាពវិញ នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ខាងមុខនេះ។ ទោះបីជាយ៉ាងណា អ្នកទាំងនេះ ត្រូវបានដាក់ឲ្យស្ថិតក្រោមការព្យួរទោសសាកល្បងសម្រាប់រយៈពេល២ឆ្នាំ ដោយតម្រូវឲ្យពួកគេជូនដំណឹងទៅតុលាការ ប្រសិនបើពួកគេផ្លាស់ប្តូរអាសយដ្ឋាន ផ្លាស់ប្តូរការងារ ឬចង់ចាកចេញពីប្រទេស ព្រមទាំងលក្ខខណ្ឌផ្សេងៗទៀត»។
ក្នុងចំណោមអ្នកជាប់ឃុំទាំងនោះ គឺអ្នកស្រី ដារ៉ាវី និងលោក វណ្ណៈ ត្រូវបានកាត់ទោសម្នាក់ៗឲ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួន១៥ខែ។ ចំណែកឯអ្នកផ្សេងទៀត ត្រូវអនុវត្តទោសជាប់ពន្ធនាគារចំនួន១៤ខែ។ នេះបើតាមអង្គការលីកាដូ។
ដោយឡែក មនុស្ស៤នាក់ផ្សេងទៀតដែលស្ថិតនៅក្រៅប្រទេស គឺលោក សេង ម៉េងប៊ុន រ៉ុង និងអតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សជំទាស់ លោក ហូរ វ៉ាន់ លោក អ៊ូ ច័ន្ទឬទ្ធិ និងលោក គង់ សភា ក៏ត្រូវបានកាត់ទោសដោយកំបាំងមុខឲ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល២ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់៤លានរៀលក្នុងម្នាក់ៗក្នុងសំណុំរឿងញុះញង់នេះផងដែរ។ នេះបើតាមក្រុមមេធាវីការពារក្តីឲ្យជនជាប់ចោទ។
លោក សំ សុគង់ មេធាវីការពារក្តីឲ្យជនជាប់ចោទមួយចំនួនខាងលើថ្លែងថា តុលាការមិនបានផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់កូនក្តីលោកទេ ដោយលោកថា សំណុំរឿងនេះមានជាប់ហេតុផលនយោបាយ។
លោកប្រាប់វីអូអេថា៖ «ខ្ញុំជាមេធាវីយល់ឃើញថា មិនទាន់ទទួលយកបាន ហើយខ្ញុំនឹងពិភាក្សាជាមួយកូនក្តីទំាងអស់នៅក្នុង ទាំងនៅក្នុងពន្ធនាគារ និងខាងក្រៅពន្ធនាគារហ្នឹង នៅក្រៅឃុំហ្នឹង ដើម្បីពន្យល់អំពីសិទ្ធិក្នុងការធ្វើបណ្តឹងបកស្រាយទៅតុលាការជាន់ខ្ពស់ គឺសាលាឧទ្ធរណ៍ បើសិនជាកូនក្តីយល់ឃើញថា មិនពេញចិត្តនឹងសេចក្តីសម្រេចហ្នឹង ឬក៏សាលក្រមហ្នឹងទេ»។
បើតាមលោក សំ សុគង់ លោក ហុង លីម ដែលជាអតីតតំណាងរាស្ត្រមួយរូបក្នុងប្រទេសអូស្ត្រាលី ត្រូវបានតុលាការសម្រេចឲ្យរួចផុតពីការចោទប្រកាន់ ដោយសារតុលាការរកឃើញថា អតីតតំណាងរាស្ត្ររូបនេះ មិនបានផ្តល់លុយកាក់ឲ្យសកម្មជនខាងលើធ្វើសកម្មភាពតវ៉ាកាលពីដើមខែសីហា ឆ្នាំមុន ប្រឆាំងការចាប់ខ្លួនលោក រ៉ុង ឈុន ប្រធានសហភាពសជីពកម្ពុជា ដែលត្រូវបានតុលាការកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួន២០ខែដែរ ទាក់ទងនឹងការអត្ថាធិប្បាយបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា វៀតណាម។
អ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក អ៊ី រិន្ទ មិនឆ្លើយសំណួររបស់វីអូអេ ដែលបានផ្ញើតាមសារតេឡេក្រាម ពាក់ព័ន្ធនឹងសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការដែលមេធាវីយល់ថា មិនយុត្តិធម៌នោះ។
ម្តាយបង្កើតរបស់អ្នកស្រី ឈឿន ដារ៉ាវី គឺអ្នកស្រី ថាច់ ធីតា អះអាងថា អ្នកស្រីទទួលយកមិនបានទេ ចំពោះសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការក្រុងភ្នំពេញ ដែលកាត់ទោសឲ្យកូនស្រីគាត់ជាប់ពន្ធនាគារ២០ខែ និងពិន័យជាប្រាក់២លានរៀលនោះ។ អ្នកស្រីបន្ថែមថា កូនស្រីនិងសកម្មជនផ្សេងទៀត មិនបានធ្វើសកម្មភាពផ្ទុយនឹងច្បាប់ជាតិទេ ដោយគ្រាន់តែធ្វើសកម្មភាពសម្តែងមតិ ដោយអហិង្សាតែប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «ប្រទេសយើងដែលគេហៅថា នីតិរដ្ឋ គួរតែយើងគោរពច្បាប់ទាំងអស់គ្នា ធ្វើអ្វីទៅតាមច្បាប់ ហើយត្រូវចេះផ្តល់តម្លៃដល់អ្នកដែលធ្វើការងារ ដើម្បីសង្គម ដូចជាក្រុមយុវជនអស់ហ្នឹង យើងគួរតែគាំទ្រ និងលើកទឹកចិត្តគាត់ មិនគួរណាចាប់គាត់ដាក់គុកអ៊ីចឹង ដូចវាពិបាកទទួលយកបានណាស់ក្មួយ»។
នៅថ្ងៃចន្ទនេះ អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូឲ្យដឹងទៀតថា នៅក្នុងសវនាការកន្លងមក ភាគច្រើនសកម្មជនទាំងនេះ ត្រូវបានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះសាកសួរថា តើពួកគេបានសុំការអនុញ្ញាត មុនពេលជួបជុំគ្នា ដើម្បីទាមទារឲ្យដោះលែងលោក រ៉ុង ឈុន ដែរឬទេ និងថាតើពួកគេ ត្រូវបានមនុស្សនៅក្រៅប្រទេសលើកទឹកចិត្ត ឬជួលពួកគេឲ្យចូលរួមតវ៉ា។
នៅក្នុងសវនាការកាលពីកន្លងទៅ សកម្មជនដែលត្រូវបានកាត់ទោសនោះ បានលើកឡើងថា ពួកគេគ្រាន់តែចូលរួមក្នុងការតវ៉ា ដោយសន្តិវិធីតែប៉ុណ្ណោះ និងបានលើកឡើងអំពីស្ថានភាពលំបាកនៃភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារ ព្រមទាំងរិះគន់ថា សវនាការមិនមានភាពយុត្តិធម៌៕
