ក្តីសង្ឃឹមមិនមានច្រើនទេចំពោះការសម្រាលទោសពីតុលាការដល់ជនជាប់ចោទជាយុវជនយ៉ាងតិចណាស់៧នាក់ ដែលមួយចំនួនជាសមាជិកនៃក្រុមយុវជនខ្មែរថាវរៈ និងដែលពាក់ព័ន្ធក្នុងសំណុំរឿងទាមទារឲ្យដោះលែងមេដឹកនាំសហជីពលោក រ៉ុង ឈុន។ នេះជាប្រតិកម្មរបស់សាច់ញាតិនៃយុវជនខ្លះដែលជាសមាជិកក្រុមខ្មែរថាវរៈ មុននឹងចៅក្រមនៃតុលាការរាជធានីភ្នំពេញ បន្តសវនាការនៅថ្ងៃទី៣១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១។
យុវជនខ្មែរថាវរៈដែលកំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ ត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ពីបទញុះញង់ បន្ទាប់ពីពួកគេបានចេញមុខតវ៉ាប្រឆាំងការចាប់ខ្លួនលោក រ៉ុង ឈុន ប្រធានសហភាពសជីពកម្ពុជាដែលបានកើតឡើងកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំមុន។
អ្នកស្រី ទី ម៉ារី ម្តាយបង្កើតរបស់លោក ហ៊ុន វណ្ណៈ ដែលជាសមាជិកក្រុមយុវជនខ្មែរថាវរៈ ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃសុក្រនេះថា បើផ្អែកទៅលើអ្វីដែលបានកើតឡើងចំពោះលោក រ៉ុង ឈុន ដែលត្រូវតុលាការកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ២ឆ្នាំនោះ អ្នកស្រីមិនមានជំនឿថា ចៅក្រម អាចបន្ថយទោសឲ្យកូនប្រុសរបស់គាត់ទេ។
«ដូចសន្និដា្ឋន មិនបាន ព្រោះអីដូចអត់មានបន្ធូរបន្ថយ...មើលតែលោកគ្រូ រ៉ុង ឈុន ជាគំរូមួយហើយ»។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា កូនប្រុសគាត់ គឺលោក ហ៊ុន វណ្ណៈ គ្រាន់តែបញ្ចេញមតិស្នើសុំឲ្យមានការដោះលែងលោក រ៉ុង ឈុនប៉ុណ្ណោះ ដូច្នេះការចាប់ឃុំខ្លួនកូនប្រុសរបស់គាត់ គឺមិនអាចទទួលយកបានទេ។
«ទៅថាពីបទញុះញង់អីដូចអត់មានទេ។ ហើយគ្នាប៉ុន្មាននាក់ទៅសុំ...ដោះលែងលោកគ្រូ រ៉ុង ឈុន ប៉ុណ្ណឹង ហើយអត់មានទៅ ទៅខុសច្បាប់អីទេ។ អាហ្នឹងជាសិទ្ធិបញ្ចេញមតិរបស់យុវជនគ្រប់ៗគ្នា»។
នៅក្នុងសំណុំរឿងតវ៉ាប្រឆាំងការចាប់ខ្លួនលោក រ៉ុង ឈុន នេះ មានសកម្មជនជាជនជាប់ចោទ១៥នាក់ដែលរួមមាន ឈួ ផេង ជុំ ពុទ្ធី គង់ សំអាន មាន ព្រហ្មមុនី មួង សុភ័ក្ត្រ កើត សារ៉ាយ ថា ឡាវី អេង ម៉ាឡៃ ឈឿន ដារ៉ាវី ហ៊ុន វណ្ណៈ និងអ្នកនៅក្រៅប្រទេសរួមមាន សេង ម៉េងប៊ុនរ៉ុង អ៊ូ ច័ន្ទឫទ្ធិ គង់ សភា ហូរ វ៉ាន់ និងលោក ហុង លីម។
ម្តាយបង្កើតរបស់កញ្ញា ឈឿន ដារ៉ាវី គឺអ្នកស្រី ថាច់ ធីតា វ័យ៦៩ឆ្នាំ បង្ហាញក្តីសង្ឃឹមថា តុលាការអាចផ្តល់ការយោគយល់ឲ្យកូនស្រី និងយុវជនជាជនជាប់ចោទដទៃទៀតបានស្ថិតនៅក្រៅឃុំ ក្រោមហេតុផលចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារ និងបញ្ហាសុខភាព។
«ខ្ញុំចង់បានអីចឹង សុំអនុញ្ញាតឲ្យគាត់នៅក្រៅឃុំទៅ ហើយបើសិនជាត្រូវការសួរនាំ ឬក៏ឲ្យគាត់ទៅដើម្បីសួរពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងក្តី ក្តីរបស់គាត់ហ្នឹង ដំណើរក្តីរបស់គាត់ហ្នឹង ខ្ញុំនឹងសន្យានឹងជូនកូនទៅដល់អត់មានគេចវេសអីទេ»។
ចំណែកប្អូនប្រុសបង្កើតរបស់កញ្ញា អេង ម៉ាឡៃ គឺលោក អេង សេង អាយុ២៩ឆ្នាំ និយាយថា ក្តីសង្ឃឹមមានតិចណាស់ដែលបងស្រីអាចទទួលការសម្រាលទោស ឬក៏ដោះលែងឲ្យបានស្ថិតនៅក្រៅឃុំនោះ ព្រោះបើតាមការសង្កេតរបស់លោកក្នុងសវនាការកាលពីពេលកន្លងមក ចៅក្រមបានបន្តសួររកភស្តុតាងដាក់បន្ទុកលើជនជាប់ចោទ។
«គឺសង្ឃឹមតិច បើសិនជាតុលាការ គាត់នៅតែកាន់ គោលជំហរការចោទប្រកាន់យើងដដែល អត់មានកាត់បន្ថយ ឬក៏យ៉ាងណា អត់ផង»។
នៅក្នុងសវនាការដែលធ្វើឡើងកាលពីចុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១នេះ កញ្ញា អេង ម៉ាឡៃ និងជនជាប់ចោទ៣នាក់ទៀត រួមមានយុវជន មួង សុភ័ក្រ្ត ថា ឡាវី និងអតីតព្រះសង្ឃ កើត សារ៉ាយ បានបដិសេធនៅមុខចៅក្រមជំនុំជម្រះថា ពួកគេមិនបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសញុះញង់ទេ ហើយពួកគេនិយាយថា មិនមានការសោកស្តាយចំពោះការចេញតវ៉ារកយុត្តិធម៌ឲ្យលោក រ៉ុង ឈុន នោះទេ។
ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ លោក មួង សូនី ជាបងប្រុសបង្កើតលោក មួង សុភ័ក្ត្រ យល់ថា តុលាការមិនអាចបន្ធូរបន្ថយទោសរបស់ប្អូនប្រុសដែលលោកអះអាងថា មានទំនាក់ទំនងជាមួយផលប្រយោជន៍របស់អ្នកនយោបាយ។ យ៉ាងណា លោកថា រដ្ឋាភិបាលគួរមានការយោគយល់ខ្លះ ព្រោះបើមើលទៅលើសកម្មភាពរបស់យុវជនដែលធ្វើកន្លងមកនោះ គឺមិនមែនដើម្បីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនទេ តែដើម្បីប្រទេសជាតិ។
«ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ យុវជនទាំងអស់ហ្នឹង ដែលគាត់ធ្វើការងារហ្នឹង មិនមែនដើម្បីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនទេ ដើម្បីប្រទេសជាតិ។ អីចឹង ទោះខុស ឬត្រូវ ក៏សុំឲ្យរដ្ឋាភិបាលលោក មេតា្តយោគយល់ខន្តី អធ្យាស្រ័យ ដើម្បីឲ្យពួកគាត់ហ្នឹង ធ្វើការកែសម្រួលនូវឥរិយាបថ អត្តចរិតឡើងវិញ ដើម្បីប្រទេសជាតិ ហើយបើគាត់ខុស ឲ្យគាត់ធ្វើម៉េច ដើម្បីឲ្យត្រូវ»។
លោកបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំជឿថា តុលាការគាត់លោកអាចពិចារណា ហើយក៏ដូចជាសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន លោកអាចនឹងពិចារណាដើម្បីធ្វើការដោះលែង យុវជនមួយចំនួន ហើយអាចឲ្យពួកគាត់ខ្លះហ្នឹង ទៅរស់នៅធម្មតា ធ្វើការងារបម្រើសង្គម»។
នាយករងទទួលបន្ទុកឃ្លាំមើល និងការពារសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ លោកអំ សំអាត យល់ថា តុលាការគួរពិចារណាឲ្យយុវជនទាំងនោះមានសេរីភាពឡើងវិញ ដោយលើកហេតុផលថា ពួកគេមិនបានប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋណាមួយនោះទេ ក្រៅតែពីការសម្តែងមតិដោយសន្តិវិធី។
«ហើយបើសិនជាករណី ពួកគាត់អាចនឹងត្រូវមានការកាត់ទោស ហើយនិងឃុំខ្លួនអាហ្នឹង អាបញ្ហានៃការរិះគន់ ក៏កាន់តែមានច្រើនដូចករណី លោកគ្រូ រ៉ុង ឈុនកន្លងមកអីចឹងដែរ ហើយក៏វាអាចប៉ះពាល់ទៅដល់បញ្ហានៃការរិះគន់ ទាក់ទងនឹងការរឹតត្បិតនៃសេរីភាពក្នុងការជួបជុំ ការប្រមូលផ្តុំ និងការបញ្ចេញមតិដោយសន្តិវិធីនោះផងដែរ»។
កាលពេលថ្មីៗនេះ ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ (អ.ស.ប) ចំនួន៤រូប បានថ្លែងរិះគន់ចំៗការផ្តន្ទាទោសលោក រ៉ុង ឈុន មេដឹកនាំសហជីព ដែលត្រូវតុលាការកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារពី«បទញុះញង់បង្កឲ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម» ពាក់ព័ន្ធនឹងការចុះទៅពិនិត្យព្រំដែនក្នុងខេត្តត្បូងឃ្មុំ ដែលជាប់ប្រទេសវៀតណាម។
ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សទាំងនោះបានបង្ហាញក្តីបារម្ភជាខ្លាំងផងដែរចំពោះព័ត៌មានដែលគួរឲ្យជឿជាក់ថា មានអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សចំនួន១៧នាក់ក្នុងចំណោមអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សដទៃទៀត ដែលបច្ចុប្បន្នបាននិងកំពុងជាប់ឃុំ ត្រូវបានចោទប្រកាន់ ឬផ្តន្ទាទោសតាម «មាត្រា៤៩៤ និង៤៩៥»។
ប៉ុន្តែស្ថានបេសកកម្មអចិន្រ្តៃយ៍កម្ពុជានៅទីក្រុងហ្សឺណែវ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយកាលពីថ្ងៃអង្គារ ដោយ«បដិសេធចោលទាំងស្រុង»នូវការលើកឡើងរបស់អ្នករាយការណ៍ពិសេស ដោយថា «ពុំបានផ្តល់ការយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះសារៈសំខាន់នៃការអនុវត្តន៍ច្បាប់ និងការប្រព្រឹត្តដោយភាពស្មើគ្នាចំពោះប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា»៕
