ទីក្រុង Arusha នៃប្រទេសតង់សានី (Tanzania) គឺជាទីតាំងដែលនឹងត្រូវមានកិច្ចចរចាសន្តិភាពរវាងរដ្ឋាភិបាលប្រទេសប៊ូរុនឌី និងក្រុមប្រឆាំងនៅថ្ងៃទី៦ មករា បន្ទាប់ពីការពិភាក្សាបានចាប់ផ្តើមកាលពីខែមុន នៅប្រទេសអ៊ូហ្គង់ដា (Uganda) ។
ប៉ុន្តែកិច្ចចរចាត្រូវបានលុបចោលវិញ ដោយគ្មានការកំណត់សារជាថ្មីក្នុងពេលឆាប់ៗនេះទេ។ ការណ៍នេះបានបន្ថែមបញ្ហាសម្រាប់ប្រទេសប៊ូរុនឌី ដែលកំពុងជួបប្រទះភាពចលាចលចាប់តាំងពីខែមេសាឆ្នាំមុន។
លោកស្រី Carina Tertsakianគឺជាអ្នកស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់នៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch អំពីប្រទេសប៊ូរុនឌីនិងប្រទេសរវ៉ាន់ដា (Rwanda)។
«ប៉ុន្តែវាពិតជារឿងមួយដែលគួរឲ្យសោកស្តាយ ដែលភាគីនីមួយៗមិនអាចមកជួបគ្នាពិភាក្សាបាន ហើយខ្ញុំអាចនិយាយបានថា ភាគីរដ្ឋាភិបាលហាក់បីដូចជាមិនទទួលស្គាល់ពីភាពចាំបាច់នៃការចាត់វិធានការបន្ទាន់ដើម្បីបញ្ឈប់អំពើហិង្សា។»
លោកស្រី Tertsakian បានកត់សម្គាល់ឃើញថា អំពើហិង្សាត្រូវបានប្រព្រឹត្តិដោយភាគីទាំងសងខាង គឺរដ្ឋាភិបាលនិងក្រុមប្រឆាំង ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែទទួលស្គាល់ចំពោះតួនាទីរបស់ខ្លួន។
«ជាពិសេស រដ្ឋាភិបាលមិនបានទទួលខុសត្រូវទេ ចំពោះការប្រើប្រាស់កងកម្លាំងសន្តិសុខដែលបានសម្លាប់មនុស្សអស់ជាច្រើននាក់ ចាប់តាំងពីវិបត្តិនេះបានកើតឡើង។ ផ្ទុយទៅវិញ រដ្ឋាភិបាលបានដាក់កំហុសទាំងស្រុងទៅលើក្រុមប្រឆាំងចំពោះការសម្លាប់ទាំងអស់ ដែលកើតមាននៅក្នុងប្រទេសប៊ូរុនឌី បើទោះបីជាមានភស្តុតាងបានបង្ហាញផ្ទុយពីនេះក៏ដោយ។»
កាលពីខែមុន សហភាពអាហ្វ្រិកបានប្រកាសថា ខ្លួននឹងបញ្ចូនកងរក្សាសន្តិភាពចំនួន៥០០០នាក់ទៅប្រទេសប៊ូរុនឌី ដើម្បីបញ្ឈប់អំពើហិង្សា។ លោកប្រធានាធិបតី Pierre Nkurunziza បានឆ្លើយតបថា ៖ «អ្នករាល់គ្នាត្រូវតែគោរពអធិបតេយ្យភាពប្រទេសប៊ូរុនឌី។» លោកបានបន្ថែមថា បើមិនដូច្នេះទេនោះ ប្រទេសប៊ូរុនឌីនឹងចាត់ទុកថា ខ្លួនកំពុងរងការវាយប្រហារ ហើយនឹងវាយតបតវិញ។
មានមនុស្សជាច្រើនសង្ឃឹមថា ប្រសាសន៍របស់លោកប្រធានាធិបតីនឹងត្រូវបានលើកយកមកពិភាក្សាបន្តនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំក្នុងទីក្រុង Arusha ប៉ុន្តែចំពោះលោក Thierry Vircoulon ដែលជាប្រធានគម្រោងអាហ្វ្រិកកណ្តាលនៃអង្គការវិបត្តិអន្តរជាតិបាននិយាយថា ការណ៍នោះគឺគ្រាន់តែជាការគំរាម។
«ខ្ញុំគិតថាការពិតទៅ សហភាពអាហ្វ្រិកបានគំរាមប្រទេសប៊ូរុនឌីតាមរយៈការបញ្ចូនកងកម្លាំងរក្សាសន្តិភាពដែលខ្លួនមិនមាន ដូច្នេះការគំរាមនោះគឺមិនគួរឲ្យជឿទាល់តែសោះ... ខ្ញុំចង់បានន័យថា មានបញ្ហាចំនួន២។ បញ្ហាទី១ គឺការអនុម័តផ្នែកនយោបាយដោយរដ្ឋដែលជាសមាជិក។ បញ្ហាទីពីរនោះគឺកងកម្លាំងរក្សាសន្តិភាពនោះគឺមិនមាននោះទេ។»
លោក Vircoulon និយាយថាលោកមិនមានជំនឿថា មន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលមានទឹកចិត្តក្នុងការចរចានោះទេ បើទោះបីជាមានសកម្មភាពណាមួយដែលសហគមន៍អន្តរជាតិខិតខំព្យាយាមធ្វើដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិនេះក្តី។
«បើទោះបីជារបបនយោបាយនេះកំពុងមានភាពតានតឹងក៏ដោយ ជាពិសេសភាពតានតឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ពួកគេមិនបានផ្លាស់ប្តូរទៅមុខ។ ពួកគេមិនបានធ្វើសម្បទានណាមួយ ឬក៏អ្វីទាំងអស់។ ហើយដោយសារតែពួកគេគឺជាក្រុមជ្រុលនិយម ដូច្នេះពួកគេបានត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ទីបញ្ចប់រួចទៅហើយ...ហើយប្រសិនបើពួកគេមិនស្ថិតនៅក្រោមសម្ពាធយ៉ាងខ្លាំងណាមួយទេ ពួកគេនឹងមិនផ្លាស់ប្តូរអ្វីទាំងអស់។»
កិច្ចពិភាក្សានោះមានគោលបំណងជួយកាត់បន្ថយអំពើហិង្សានៅក្នុងប្រទេសប៊ូរុនឌី ដែលមានមនុស្សយ៉ាងតិច៤០០នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ចាប់តាំងពីលោក Nkurunziza បានប្រកាសកាលពីខែមេសាថា លោកនឹងបន្តការឈរឈ្មោះជាប្រធានាធិបតីសម្រាប់អាណត្តិទី៣ដ៏មានភាពចម្រូងចម្រាស។ លោកបានឈ្នះការបោះឆ្នោតម្តងទៀតកាលពីខែកក្កដា ដែលការបោះឆ្នោតនោះត្រូវបានគណបក្សប្រឆាំងធ្វើពហិការមិនចូលរួម៕
ប្រែសម្រួលដោយ៖ នូវ ពៅលក្ខិណា
