សន្ទស្សន៍ស្ដីពីសេរីភាពសារព័ត៌មានលើពិភពលោកឆ្នាំ២០១៩ របស់អ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន (Reporters Without Borders) បង្ហាញថា សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០១៨ អាក្រក់ជាងឆ្នាំ២០១៧មួយកម្រិត ដោយសារគណបក្សកាន់អំណាចព្យាយាមកម្ចាត់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលរិះគន់ខ្លួន ស្របពេលប្រទេសចិនកំពុងបង្កើនឥទ្ធិពលលើប្រទេសនេះ។
បើតាមរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ២០១៩ (Press Freedom Index 2019) ដែលអង្គការអ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន បានវាយតម្លៃសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅប្រទេសចំនួន១៨០លើពិភពលោក បង្ហាញថា ការថ្លែងរបស់មេដឹកនាំនយោបាយក្នុងប្រទេសជាច្រើនប្រឆាំងទៅនឹងអ្នកសារព័ត៌មានបានញុះញង់ឱ្យមានអំពើហិង្សាកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ និងញឹកញាប់ ដែលបានបង្កឱ្យមានការភ័យខ្លាច និងគ្រោះថ្នាក់ដល់អ្នកកាសែតដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក។
សម្រាប់កម្ពុជា របាយការណ៍របស់អង្គការអ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន ចេញនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ បង្ហាញថា ស្ថិតក្រោមការកើនឡើងនូវឥទ្ធិពលរបស់ប្រទេសចិន ការរិតត្បិតសេរីភាពសារព័ត៌មានត្រូវបានពង្រីកនៅកម្ពុជា និងត្រូវធ្លាក់ចុះចំណាត់ថ្នាក់កាន់តែអាក្រក់ ដោយស្ថិតក្នុងលេខ១៤៣ នៅឆ្នាំ២០១៨។
របាយការណ៍នោះរៀបរាប់យ៉ាងដូច្នេះថា៖
«ដោយបារម្ភអំពីលទ្ធភាពនៃការចាញ់ការបោះឆ្នោតខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ បន្ទាប់ពីបានកាន់អំណាចជាង៣០ឆ្នាំលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចាប់ផ្តើមធ្វើសង្គ្រាមប្រឆាំងនឹងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលមានស្ថានីយវិទ្យុចំនួន៣០ ត្រូវបានបិទ និងកាសែត ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី (The Cambodia Daily) ដែលជាកាសែតជាភាសាអង់គ្លេស បានជួយលើកស្ទួយលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យផុយស្រួយនៅកម្ពុជា ត្រូវបានបង្ខំឱ្យបិទទ្វារ។ សារព័ត៌មានឯករាជ្យចុងក្រោយ គឺកាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ (Phnom Penh Post) ត្រូវបានទិញដោយពាណិជ្ជករជនជាតិម៉ាឡេស៊ីដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៨»។
របាយការណ៍ដដែលបន្ថែមថា លទ្ធផលនៃការបង្ក្រាបលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយទាំងនេះ ធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាទទួលបានតែព័ត៌មានដែលផ្សាយពីសកម្មភាពល្អៗរបស់រដ្ឋាភិបាល ពីសំណាក់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលរណបនឹងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន ប៉ុណ្ណោះ។
របាយការណ៍នោះបញ្ជាក់ថា៖
«អ្នកសារព័ត៌មានដែលនៅតែហ៊ានធ្វើព័ត៌មានស៊ើបអង្កេតលើប្រធានបទផ្សេងៗដែលរបបនេះមិនចូលចិត្ត ដូចជាពេស្យាចារលើអនីតិជន ត្រូវចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ»។
លោក មាស សុភ័ណ្ឌ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មាន បានច្រានចោលការលើកឡើងរបស់របាយការណ៍អង្គការអ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែននោះ ដោយលោកថា មិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិតនៅកម្ពុជា។ លោកប្រាប់ VOA ថា កម្ពុជាតែងអនុវត្តការលើកកម្ពស់សិទ្ធិសេរីភាពសារព័ត៌មានតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ ដោយមានការប្រារព្ធទិវាសេរីភាពសារព័ត៌មានពិភពលោក មានជំនួបរវាងអ្នកសារព័ត៌មានជាមួយប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ព្រមទាំងមានការកើនឡើងនូវប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានជាច្រើន។
លោកបញ្ជាក់ថា៖
«កម្ពុជាគឺជាប្រទេសដែលប្រកាន់នូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ជាការគោរពនូវសិទ្ធិសេរីភាពសារព័ត៌មាន ជាការគោរពនូវសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ ដែលផ្ទុយពីលើកឡើងអំពីស្ថាប័នមួយចំនួនដែលមិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថានភាពពិតប្រាកដរបស់កម្ពុជា»។
លោក មាស សុភ័ណ្ឌ បន្ថែមថា ស្ថាប័នព័ត៌មានដែលត្រូវបានបិទទ្វារកន្លងមក គឺកើតឡើងដោយសារពួកគេមិនអនុវត្តច្បាប់នៅកម្ពុជា។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៧មក ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យរួមមានកាសែតឌឹ ខេមបូឌា ដេលី និងវិទ្យុអាស៊ីសេរី ត្រូវបង្ខំចិត្តបិទទ្វារ លែងដំណើរការនៅកម្ពុជា ចំណែកស្ថានីយវិទ្យុក្នុងស្រុកជាច្រើនទៀតត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលបិទឈប់ឲ្យផ្សាយបន្តកម្មវិធីព័ត៌មានជាភាសាខ្មែររបស់វិទ្យុ VOA អាស៊ីសេរី និង VOD។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោក ហ៊ុន សែន បានសរសេរសារអេឡិចត្រូនិកមួយទៅកាន់ក្រុមអ្នកយកព័ត៌មាននៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា ការបិទទ្វារបស់សារព័ត៌មានមួយចំនួនកាលពីឆ្នាំ២០១៧ គឺដោយសារតែអង្គភាពទាំងនោះមិនគោរពតាមច្បាប់របស់កម្ពុជា។ អ្នកនាំពាក្យបក្សកាន់អំណាចរូបនេះ បន្ថែមថា បញ្ហាកាសែត ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី និងវិទ្យុអាស៊ីសេរី គឺបិទទ្វារដោយខ្លួនឯងដើម្បីគេចវេសមិនបង់ពន្ធជូនរដ្ឋ និងថា វិទ្យុក្នុងស្រុកចំនួន៣០ស្ថានីយផ្សេងទៀត ត្រូវបានបិទដោយក្រសួងព័ត៌មាន ដោយសារវិទ្យុទាំងនោះមិនគោរពកិច្ចសន្យាជាមួយក្រសួង។
លោក សុខ ឥសាន បានសរសេរក្នុងន័យដើមថា៖
«ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៅកម្ពុជាបានរីកចម្រើន និងដុះដាលច្រើនដូចផ្សិត។ ក្នុងការផ្សាយមានសិទ្ធិផ្សាយដោយសេរីដោយគ្មានការត្រួតពិនិត្យខ្លឹមសារផ្សាយជាមុនដូចនៅប្រទេសមួយចំនួនទ្បើយ»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក ណុប វី នាយកផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៃមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ (CCIM) លើកឡើងថា របាយការណ៍របស់អង្គការអ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន ពិតជាបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថានភាពនៃសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា និងថាកំពុងបន្តធ្លាក់ចុះពិតមែន។ លោកបន្តថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែចាត់ទុកសារព័ត៌មានគ្រប់ប្រភេទ ជាដៃគូដើម្បីជំរុញការអនុវត្តយុទ្ធសាស្ត្រក្នុងការអភិវឌ្ឍសង្គម។
លោកបញ្ជាក់ថា៖
«គួរតែមានការបើកលំហឲ្យបានទូលំទូលាយច្រើនជាងមុន ចំពោះសេចក្តីសម្រេចចិត្ត ឬមួយក៏កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់ស្ថានីយវិទ្យុមួយចំនួនជាមួយនឹងស្ថាប័នអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ស្ថាប័នផលិតកម្មវិធី ឬក៏ព័ត៌មានឯករាជ្យផ្សេងៗ ដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹងគាត់អាចទទួលបានព័ត៌មានពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន ឬមួយក៏ព័ត៌មានពីគ្រប់និន្នាការនយោបាយនៅក្នុងសង្គមយើង។ ធ្វើដូច្នេះនឹងជួយឲ្យប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹងមានការទទួលបានព័ត៌មានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ»។
យ៉ាងហោចណាស់មានអ្នកសារព័ត៌មានចំនួន១៤នាក់ ត្រូវបានសម្លាប់នៅកម្ពុជា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩២មក ដោយសារតែការបំពេញវិជ្ជាជីវៈរបស់ពួកគេ។ នេះបើយោងតាមអង្គការអ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន។
បច្ចុប្បន្ន មានអ្នកបកប្រែភាពយន្តឯកសារឲ្យស្ថាប័នព័ត៌មានបរទេសមួយរូបកំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ ដោយរង់ចាំការកាត់ទោស និងអតីតអ្នកកាសែត២នាក់ស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ ព្រមទាំង២នាក់ទៀត ភៀសខ្លួនចេញក្រៅប្រទេស ដោយសារតែការចោទប្រកាន់ពីអាជ្ញាធរ។
កាសែត ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី បានបង្ខំចិត្តបិទទ្វារ លែងដំណើរការក្នុងប្រទេសកម្ពុជាកាលពីថ្ងៃទី៤ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧ ដោយសារតែរងសម្ពាធពីរដ្ឋាភិបាលឲ្យបង់ពន្ធ៦.៣លានដុល្លារ៕
