មេទាហានស៊ីឈ្នួលលោក Yevgeny Prigozhin កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ទី២៤ ខែមិថុនានេះ បានបញ្ជាឲ្យទាហានរបស់ខ្លួនបញ្ឈប់ការធ្វើដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់ក្រុងមូស្គូ ហើយបង្វែរក្បួនត្រឡប់ក្រោយទៅកាន់មូលដ្ឋាននៅអ៊ុយក្រែនវិញដើម្បីបញ្ចៀសការបង្ហូរឈាម។
ការិយាល័យលោក Alexander Lukashenko ប្រធានាធិបតីបេឡារុស បានប្រកាសថា លោក Lukashenko បានចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងមួយជាមួយនឹងមេក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល Wagner ដោយមានការយល់ព្រមពីប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីលោក Vladimir Putin និងថា លោក Prigozhin បានព្រមព្រៀងបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹង។
នៅក្នុងសារសំឡេងមួយបញ្ចេញដោយអង្គភាពព័ត៌មានរបស់លោក លោក Prigozhin បានថ្លែងថា៖ «ពួកគេចង់បំបែកក្រុមហ៊ុនទាហាន Wagner។ យើងបានដើរក្បួនទាមទារយុត្តិធម៌នៅថ្ងៃទី២៣ ខែមិថុនា។ នៅក្នុងរយៈពេល ២៤ម៉ោង យើងចូលបានចម្ងាយ ២០០គីឡូម៉ែតជិតក្រុងមូស្គូ។ នៅពេលនេះ យើងមិនបានបង្ហូរឈាមយុទ្ធជនសូម្បីតែមួយតំណក់»។
នៅក្នុងសារសំឡេងតាមប្រព័ន្ធផ្ញើសារ Telegram របស់លោក លោក Prigozhin បាននិយាយថា៖ «ឥឡូវនេះ ពេលវេលាដែលអាចមានការបង្ហូរឈាមបានមកដល់ហើយ។ ដោយសារស្មារតីទទួលខុសត្រូវ [ចំពោះលទ្ធភាព] ដែលអាចនឹងមានការបង្ហូរឈាមរុស្ស៊ីតែម្ខាងនោះ យើងបង្វែរកងទាហានវិលទៅមូលដ្ឋានដើមដូចការគ្រោងទុក»។
លោក Prigozhin មិនបាននិយាយថា តើវិមានក្រឹមឡាំងបានឆ្លើយតបនឹងការទាមទាររបស់លោកក្នុងការបណ្តេញរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិរុស្ស៊ីលោក Sergei Shoigu ចេញពីតំណែងឬយ៉ាងណាទេ ឬហើយលោកក៏មិនបាននិយាយថា លោក Lukashenko បានសន្យាដែរ។
រដ្ឋាភិបាលក្រុងមូស្គូបានត្រៀមលក្ខណៈរួចជាស្រេចសម្រាប់ការមកដល់នៃកងទាហានឯកជនដឹកនាំដោយមេបញ្ជាការបះបោរនេះ។ ហើយលោក Putin បានប្តេជ្ញាថា មេបញ្ជាការនេះនឹងប្រឈមមុខនឹងផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរ។ វិមានក្រឹមឡាំងមិនមានចេញសេចក្តីអធិប្បាយភ្លាមៗទេ។
កាលពីព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នូលត្រូវបានឃើញឆ្លងកាត់ក្រុង Voronezh របស់រុស្ស៊ី ដោយធ្វើដំណើរយ៉ាងលឿនឆ្ពោះទៅកាន់ក្រុងមូស្គូនាថ្ងៃដដែល បន្ទាប់ពីពួកគេចូលកាន់កាប់ក្រុង Rostov-on-Don ដែលមានប្រជាជនជិតមួយលាននាក់ នៅជិតព្រំដែនជាមួយអ៊ុយក្រែន។
ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Reuters បានរាយការណ៍ថា នៅក្រុង Rostov ដែលជាតំបន់សំខាន់សម្រាប់ការដឹកជញ្ជូនភស្តុភាសម្រាប់ក្រុមទាហានឈា្លនពានទាំងមូលរបស់រុស្ស៊ីនោះ ពលរដ្ឋបានមកសង្កេតមើល ដោយទូរសព្ទដៃថតវីដេអូ និងរូបថត ខណៈក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល Wagner ជិះក្នុងរថពាសដែក និងរថក្រោះ បោះទីតាំង។
លោក Prigozhin បានអះអាងថា យុទ្ធជនរបស់លោកបានចូលក្រុង Rostov-on-Don នៅភាគខាងត្បូងរុស្ស៊ី ដោយមិនមានបាញ់កាំភ្លើងសូម្បីមួយគ្រាប់ ហើយគ្មាននរណាម្នាក់ត្រូវបានសម្លាប់នៅក្នុងអ្វីដែលលោកហៅថាជា «ក្បួនស្វែងរកយុត្តិធម៌» នោះ។ តែការអះអាងរបស់លោកមិនត្រូវបានបញ្ជាក់ជាផ្លូវការនោះទេ។
លោកពូទីនបានបេ្តជ្ញាកម្ទេចអ្វីដែលលោកហៅថាជា ការបះបោរប្រដាប់អាវុធ ដែលលោកបានប្រៀបធៀបទៅនឹងសង្រ្គាមស៊ីវិលនៅរុស្ស៊ីកាលពីមួយសតវត្សរ៍មុន។
អ្នកសារព័ត៌មានប្រចាំទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Reuters បានឃើញឧទ្ធម្ភាគចក្រយោធារុស្ស៊ីធ្វើការបាញ់ប្រហារលើក្រុមទាហានប្រដាប់អាវុធ Wagner ដែលមានយានយន្តដឹកយោធា និងយ៉ាងហោចណាស់រថក្រោះមួយគ្រឿងនៅលើឡានដឹកទំនិញ ស្របពេលពួកគេធ្វើដំណើរផុតពីក្រុង Voronezh។ ក្រុងនេះស្ថិតនៅចម្ងាយ ៥២០គីឡូម៉ែត្រភាគខាងត្បូងក្រុងមូស្គូ។
នៅក្រុងមូស្គូមានការពង្រឹងសន្តិសុខនៅតាមដងផ្លូវ។ ទីលានក្រហម Red Square ត្រូវបានបិទដោយរនាំងដែក។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ផ្សាយតាមទូរទស្សន៍ លោកពូទីនបានថ្លែងថា៖ «មហិច្ឆតាធំជ្រុល និងផលប្រយោជន៍បុគ្គលបាននាំឲ្យធ្វើអំពើក្បត់ជាតិ»។ លោកប្រៀបធៀបការបះបោរអំឡុងពេលមានសង្រ្គាមនៅក្រៅប្រទេសនេះទៅនឹងបដិវត្តន៍រុស្ស៊ី និងសង្រ្គាមស៊ីវិលដែលកើតមានអំឡុងពេលសង្រ្គាមលោកលើកទីមួយ។
សហរដ្ឋអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តបង្ហាញប្រតិកម្ម
សេតវិមានបាននិយាយថា ប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក Joe Biden បាននិយាយជាមួយមេដឹកនាំបារាំង អាលឺ្លម៉ង់ និងចក្រភពអង់គ្លេសនាថ្ងៃសៅរ៍នេះ។ នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ សេតវិមានបានលើកឡើងថា៖ «ក្រុមមេដឹកនាំបានពិភាក្សាពីស្ថានភាពនៅរុស្ស៊ី។ ពួកលោកបានបញ្ជាក់ពីការគាំទ្រមិនងាករេរបស់ខ្លួនចំពោះអ៊ុយក្រែន»។
សេតវិមានបានបន្តទៀតថា ក្រុមមន្រ្តីផ្នែកសន្តិសុខជាតិបានផ្តល់ដំណឹងប្រាប់លោក Biden អំពីស្ថានភាពដែលកំពុងកើតឡើងនៅរុស្ស៊ី កាលពីព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍។ សេតវិមានបន្ថែមថា លោកប្រធានាធិបតីនឹងបន្តទទួលព័ត៌មានជាបន្តបន្ទាប់ពេញមួយថ្ងៃ។
កាលពីពេលមុននេះ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាមេរិកលោក Antony Blinken បាននិយាយជាមួយរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសកាណាដា បារាំង អាល្លឺម៉ង់ អ៊ីតាលី ជប៉ុន ចក្រភពអង់គ្លេស និងសហភាពអឺរ៉ុប ដើម្បីពិភាក្សាពីស្ថានភាពកំពុងកើតមានឡើងនៅរុស្ស៊ី។ នេះបើយោងទៅតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចេញកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ដោយក្រសួងការបរទេសអាមេរិក។
លោក Blinken បានលើកឡើងសាជាថ្មីថា ការគាំទ្រពីសំណាក់សហរដ្ឋអាមេរិកចំពោះអ៊ុយក្រែននឹងមិនផ្លាស់ប្ដូរ និងបានបន្ថែមថា សហរដ្ឋអាមេរិកបន្តរក្សាការសម្របសម្រួលជិតដិតជាមួយនឹងសម្ព័ន្ធមិត្ត និងដៃគូ។
លោក Mark Milley ឧត្តមសេនីយ៍យោធា និងជាមន្រ្តីយោធាជាន់ខ្ពស់អាមេរិក បានលុបចោលផែនការទស្សនកិច្ចទៅកាន់តំបន់មជ្ឈិមបូព៌ានាថ្ងៃសៅរ៍ ដោយសារស្ថានភាពនៅរុស្ស៊ី។ នេះបើយោងតាមអ្នកនាំពាក្យរបស់លោក។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដោយឡែកមួយ ការិយាល័យលោក Milley បាននិយាយថា លោក Milley ដែលគ្រោងនឹងធ្វើដំណើរទៅកាន់អ៊ីស្រាអែល និងហ្ស៊កដានីនោះ ក៏បាននិយាយជាមួយនឹងមេបញ្ជាការយោធាអ៊ុយក្រែនកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ផងដែរ។
ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនលោក Volodymyr Zelenskyy បាននិយាយលើគណនី Twitter ថា៖ «នរណាក៏ដោយ ឱ្យតែជ្រើសផ្លូវអាក្រក់នឹងបំផ្លាញខ្លួនឯង....។ អស់ពេលជាយូរមកហើយ រុស្ស៊ីបានប្រើប្រាស់ការឃោសនាដើម្បីបិទបាំងភាពទន់ខ្សោយ និងភាពល្ងង់ខ្លៅរបស់រដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្លួន។ ហើយឥឡូវនេះ មានចលាចលយ៉ាងច្រើនដែលគ្មានការកុហកណាមួយអាចបិទបាំងបាននោះទេ»។
ការស៊ើបអង្កេតបទឧក្រិដ្ឋ
នៅក្នុងការប្រកាសការបះបោរកាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី២៤ ខែមិថុនា លោក Prigozhin បាននិយាយថា លោកចង់ពិន័យលោក Shoigu ក្រោយពីលោកបានចោទប្រកាន់ថា កងកម្លាំងរដ្ឋាភិបាលរុស្ស៊ីវាយប្រហារលើមូលដ្ឋានរបស់ក្រុមទាហាន Wagner នៅអ៊ុយក្រែន ដោយបាញ់រ៉ូក្កែត បាញ់ប្រហារពីឧទ្ធម្ភាគចក្រនិងកាំភ្លើងធំ។ លោកបានអះអាងថា «សមមិត្តរបស់យើងមួយចំនួនត្រូវបានសម្លាប់»។
លោកបានសរសេរនៅក្នុងប្រព័ន្ធផ្ញើសារ Telegram ថា៖ «រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិបានមកដល់ ជាពិសេសនៅក្រុង Rostov ដើម្បីធ្វើប្រតិបត្តិការបំផ្លាញក្រុមហ៊ុន Wagner PMC (ក្រុមហ៊ុនយោធាឯកជន)»។
ក្រសួងការពារជាតិរុស្ស៊ីបានបដិសេធការចោទប្រកាន់ទាំងនេះ។
បន្ទាប់មក ទីភ្នាក់ងារសេវាកម្មសន្តិសុខសហព័ន្ធរុស្ស៊ី (FSB) បានបើកការស៊ើបអង្កេតបទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងលោក Prigozhin ដោយចោទប្រកាន់លោកពីការបះបោរដោយប្រើអាវុធ យោងតាមគណៈកម្មាធិការជាតិប្រឆាំងនឹងភេរវកម្ម។ បទឧក្រិដ្ឋនេះអាចប្រឈមនឹងការជាប់ពន្ធនាគាររហូតដល់ទៅ ២០ឆ្នាំ។ នេះបើយោងទៅតាមរដ្ឋអាជ្ញារុស្ស៊ី។
គណៈកម្មាធិការជាតិប្រឆាំងភេរវកម្ម ដែលជាផ្នែកមួយនៃទីភ្នាក់ងារសេវាកម្មសន្តិសុខសហព័ន្ធរុស្ស៊ី ទទូចថា ការចោទប្រកាន់ធ្វើឡើងដោយលោក Prigozhin កាលពីថ្ងៃសុក្រគឺ មិនមានមូលដ្ឋាននោះទេ ដែលថា ក្រសួងការពារជាតិរុស្ស៊ីបានធ្វើការវាយប្រហារតាមអាកាសលើមូលដ្ឋានរបស់ក្រុមទាហាន Wagner ដោយបានសម្លាប់យុទ្ធជនចំនួន ២.០០០នាក់៕
(ព័ត៌មានខ្លះក្នុងអត្ថបទនេះបានមកពីទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន The Associated Press, Agence France-Presse និង Reuters)។
ប្រែសម្រួលដោយលោក ណឹម សុភ័ក្រ្តបញ្ញា
