ក្រុមអ្នកវិភាគមើលឃើញថា ការចាប់ខ្លួនក្រុមតំណាងរាស្ដ្ររបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិជាបន្តបន្ទាប់ក្នុងនិងក្រោយព្រឹត្តិការណ៍ហិង្សាកាលពីថ្ងៃអង្គារបានបង្ហាញពីឥទ្ធិពលនយោបាយរបស់គណបក្សកាន់អំណាចលើប្រព័ន្ធតុលាការហើយក៏ជាយុទ្ធសាស្រ្តមួយដែលអាចមានកម្លាំងចាប់បង្ខំឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិវិលមកអង្គុយនៅតុចរចាវិញបានដែរ។
រហូតមកទល់នឹងថ្ងៃសុក្រនេះតុលាការដែលទទួលរងការរិះគន់បានសម្រេចឃុំខ្លួនតំណាងរាស្ដ្រជាប់ឆ្នោតដែលមិនទាន់បានបំពេញអភ័យឯកសិទ្ធិរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិចំនួន៧រូបនិងសកម្មជនគណបក្សនេះម្នាក់ទៀតក្រោមការចោទប្រកាន់ពីបទ ផ្តើមគំនិតធ្វើកុប្បកម្មខុសច្បាប់ ផ្តើមគំនិតឱ្យមានអំពើហិង្សាដោយចេតនាដោយមានស្ថានទម្ងន់ទោស និងផ្តើមគំនិតញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋ។
ក្រុមអ្នកច្បាប់និយាយថាប្រសិនបើគេក្រឡេកមើលបទចោទទាំងនេះហើយប្រសិនបើតុលាការរកឃើញថាសមាជិកតំណាងរាស្ដ្រជាប់ឆ្នោតរបស់គណបក្សជំទាស់និងសកម្មជនរបស់ខ្លួនមានទោស នោះជនជាប់ចោទម្នាក់អាចនឹងប្រឈមមុខជាប់ពន្ធនាគាររហូតដល់ជាង៣០ឆ្នាំតាមច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។
លោកបណ្ឌិតឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគនយោបាយកម្ពុជាមានប្រសាសន៍ថាទោសនេះអាចនឹងធ្វើឲ្យតំណាងរាស្ដ្ររបស់គណបក្សជំទាស់បាត់បង់លទ្ធភាពឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតតទៅទៀតប្រសិនបើមិនមានដំណោះស្រាយនយោបាយនោះទេពីព្រោះថាតាមច្បាប់បោះឆ្នោតកម្ពុជា ជនជាប់ពិរុទ្ធមិនអាចឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនតំណាងរាស្ដ្របានទេ។
«នេះជាឱកាសមួយសម្រាប់គណបក្សប្រជាជនគឺអាចថាឈានដល់យុទ្ធសាស្ដ្រកម្ចេចគណបក្សសង្គ្រោះជាតិតែម្តងក្នុងការចាប់តំណាងរាស្ដ្រទាំងប៉ុន្មាន»។
តំណាងរាស្ដ្រជាប់ឆ្នោតរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិហាក់ដូចជាអ្នកនយោបាយដែលមានសក្តានុពលដែលបាននាំជ័យជម្នះក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ដ្រចុងក្រោយនេះ។
ក្នុងនោះមានលោកស្រី មូរ សុខហួរ លោក ឡុង រី លោក នុត រំដួល លោក កែវ ភីរម្យ លោក ម៉ែន សុថាវរិន្ទ្រ លោក រៀល ខេមរិន្ទ្រ និងលោក ហូរ វ៉ាន់។
លោកបណ្ឌិតឡៅ ម៉ុងហៃ គិតថាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិអាចស្ថិតក្នុងគ្រោះថ្នាក់ដោយសារតែយុទ្ធសាស្ដ្រចាប់ខ្លួនតំណាងរាស្ដ្រជាប់ឆ្នោតទាំងនេះដោយសារតែគណបក្សជំទាស់អាចបាត់បង់ឬខាតបង់ឱកាសរៀបចំខ្លួនសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់នៅឆ្នាំ២០១៧និងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ដ្រនៅឆ្នាំ២០១៨ហើយគណបក្សនេះអាចមានហានិភ័យក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធផ្ទៃក្នុងផងដែរ។
«កាលៈទេសៈនេះជាបញ្ហាប្រឈមមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិថាតើដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនេះថាតើនៅមានមនុស្សជំនួសថ្នាក់ដឹកនាំដែលជាប់ឃុំនោះឬយ៉ាងណា។ហើយនៅរឹងមាំឬយ៉ាងណា»។
កាលពីថ្ងៃអង្គារទី១៥ខែកក្កដាក្រុមតំណាងរាស្ដ្រជាប់ឆ្នោតនិងសកម្មជននយោបាយរបស់គណបក្សជំទាស់បានធ្វើបាតុកម្មមួយនៅក្បែរស្ពាននាគដើម្បីទាមទារឲ្យមានការបើកទីលានប្រជាធិបតេយ្យសម្រាប់ធ្វើការតវ៉ាឡើងវិញ។ ទីកន្លែងប្រមូលផ្តុំនេះត្រូវបិទនិងយាមកាមយ៉ាងរឹងមាំចាប់តាំងពីការបង្រ្កាបយ៉ាងហិង្សាលើបាតុកម្មរបស់គណបក្សជំទាស់និងការតវ៉ារបស់ក្រុមកម្មកររោងចក្រកាត់ដេរកាលពីខែមករា។
ការតវ៉ាកាលពីបួនថ្ងៃមុននេះបានធ្វើឲ្យមានការប៉ះទង្គិចរវាងក្រុមអាជ្ញាធរនិងក្រុមសកម្មជននយោបាយជំទាស់និងបានបណ្តាលឲ្យមានអ្នករងរបួសយ៉ាងតិច៥០នាក់។
រដ្ឋាភិបាលចោទប្រកាន់ថាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមានគម្រោងការទុកជាមុនក្នុងការបង្កហិង្សាហើយការចាប់ខ្លួនតំណាងរាស្ដ្រនិងសកម្មជនគណបក្សជំទាស់នៅពេលនេះគឺជាវិធានការច្បាប់។
ក៏ប៉ុន្តែលោកស្រីធីតា ឃឹះ នាយិការនៃអង្គការសីលការ កត់សម្គាល់ថាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលកំពុងកាន់ចង្កូតរដ្ឋាភិបាលបានប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពលនយោបាយលើប្រព័ន្ធតុលាការតាមរយៈការចាប់ខ្លួនក្រុមតំណាងរាស្ដ្រគណបក្សជំទាស់ហើយការបន្តអនុវត្តវិធីសាស្ត្របែបនេះនឹងបង្កឲ្យមានអស្ថេរភាពសង្គមមិនចេះចប់។
លោកឈាង វុន ប្រធានគណៈកម្មការកិច្ចការបរទេសក្នុងរដ្ឋសភារបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
បានថ្លែងក្នុងសន្និសីទកាសែតនៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រនេះដោយចោទប្រកាន់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិថាចង់រុញច្រានប្រទេសកម្ពុជាចូលក្នុងសង្គ្រាមនៃទសវត្សរ៍១៩៧០។
«សភាពការណ៍យើងដូចឆ្នាំ១៩៧០អញ្ចឹងហើយឥឡូវនេះមានជនអាណាធិបតេយ្យមួយក្តាប់តូចកំពុងតែជំរុញស្រុកយើងឲ្យដើរតាមគន្លងឆ្នាំ១៩៧០»។
យ៉ាងណាក៏ដោយការចាប់ខ្លួនអ្នកតំណាងរាស្ដ្រជាប់ឆ្នោតយ៉ាងច្រើនរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិគឺជារឿងដំបូងបំផុតដែលមិនធ្លាប់មានក្នុងប្រវតិ្តសាស្ដ្រនយោបាយទំនើបរបស់កម្ពុជា។
ថ្វីដ្បិតតែរូបភាពជាក់ស្តែងបង្ហាញថាការចាប់ខ្លួននេះកើតចេញពីលទ្ធផលនៃអំពើហិង្សា ប៉ុន្តែការចាប់ខ្លួននេះក៏ជាបច្ច័យមួយនៃការជាប់គាំងនយោបាយក្រោយពីការបោះឆ្នោតមួយឆ្នាំមកនេះ។ការជាប់គាំងដោយសារតែគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានធ្វើពហិការកិច្ចប្រជុំសភានិងបានច្រានចោលលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត។
ក្នុងពេលនោះគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានធ្វើការទាមទារជាច្រើនឲ្យមានការកែទម្រង់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតនិងការបោះឆ្នោតនិងសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយរួមទាំងការបោះឆ្នោតមុនអណត្តិជាដើម។ ការទាមទារទាំងនេះដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមិនអាចទទួលយកបានលើចំណុចសំខាន់ៗមួយចំនួន។
ដូច្នេះចង់ឬមិនចង់ការចាប់ខ្លួនតំណាងរាស្ដ្របក្សជំទាស់ទាំងក្រុមបែបនេះអាចជាសម្ពាធផងនិងជាការគំរាមផងឲ្យបក្សជំទាស់បន្ទន់ឥរិយាបថរបស់ខ្លួន។
លោកឈាង វុន តំណាងរាស្ដ្រគណបក្សកាន់អំណាចមិនបានបកស្រាយចំៗត្រង់ចំណុចនេះនោះទេប៉ុន្តែលោកបានប្រលយពាក្យដែលទំនងជាក្នុងគោលដៅត្រូវចាត់វិធានការចំពោះគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
«ពេលវេលាដែលតម្រូវឲ្យយើងអនុវត្តន៍ច្បាប់មកដល់ហើយមួយឆ្នាំហើយដែលយើងបន្ធូរដៃ។អ្នកណាចង់ថាអីក៏ដោយ»។
ប៉ុន្តែលោកយឹម សុវណ្ណ តំណាងរាស្រ្តជាប់ឆ្នោតនិងជាអ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិអះអាងថាគណបក្សរបស់លោកនឹងធ្វើការតស៊ូបន្ថែមទៀតចំពោះរឿងនេះ។
«ការដែលធ្វើឲ្យមានការឈឺចាប់ដប់វានឹងកើតឡើងនូវកម្លាំងរួបរួមគ្នាម្ភៃ។ វានឹងកើតឡើងនូវការតស៊ូម្ភៃ»។
ការបកស្រាយក្នុងផ្លូវផ្សេងគ្នារបស់គណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំងពីរគឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានិងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានបង្ហាញពីអរិភាពនយោបាយឡើងកំដៅដោយសារមិនមានការចរចាណាមួយត្រូវរ៉ូវគ្នាហើយរហូតមកទល់ពេលនេះគណបក្សគូជម្លោះនៅតែមិនទាន់ព្រមព្រៀងគ្នាចូលតុចរចាឡើងវិញនៅឡើយបន្ទាប់ពីជាប់គាំងជាច្រើនខែកន្លងមក។
ទោះជាយ៉ាងណាការបណ្តោយស្ថានការណ៍បែបនេះអូសបន្លាយអ្វីដែលកើតឡើងនោះគឺការភ័យខ្លាចរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនិងក្រុមអ្នកជំនួញនិងអ្នកវិនិយោគទុន។
ជាក់ស្តែងលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតកាលពីខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៣ បានបង្ហាញពីការផ្លាស់ប្តូរទំនោរនយោបាយនិងការចង់បានរបស់ម្ចាស់ឆ្នោតយ៉ាងជាក់លាក់។
ដូច្នេះការចាប់ខ្លួនតំណាងរាស្ដ្រជាប់ឆ្នោតដាក់ពន្ធនាគារនឹងក្លាយជាចំណុចត្រិះរិះមួយជំហានសម្រាប់ពេលខាងមុខទៀតដែលនឹងនាំឲ្យមានការប្រែប្រួលក្នុងហិបឆ្នោត៕
