មន្ត្រីអ្នកនាំពាក្យរបស់ គ.ជ.ប បានស្នើអ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត (Rhona Smith) ប្រេសិតពិសេសរបស់ អង្គការសហប្រជាជាតិ (អ.ស.ប) ឲ្យចាត់តំណាងខ្លួនទៅធ្វើនៅ គណៈកម្មាធិការបោះឆ្នោតនេះ ឬក៏បង្កើតការិយាល័យនៅក្នុងបរិវេណនៃស្នាក់ការកណ្តាលគណៈកម្មាធិការបោះឆ្នោតនេះតែម្តង ដើម្បីឃ្លាំមើលដំណើរការរៀបចំការបោះឆ្នោតនៅពេលខាងមុខ។ ការិយាល័យឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា មិនទាន់អាចបញ្ជាក់ច្បាស់ថា នឹងមានការចាត់តំណាងរបស់ អ.ស.ប ឲ្យទៅធ្វើការនៅ គ.ជ.បនោះទេ។
នៅថ្ងៃអង្គារនេះ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ហៅកាត់ថា (គ.ជ.ប) បានស្នើឲ្យអ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត (Rhona Smith) ចាត់ឲ្យតំណាងរបស់អង្គការសហប្រជាតិ (អ.ស.ប) បង្កើតការិយាល័យនៅស្នាក់កណ្តាលរបស់ គ.ជ.ប ដើម្បីឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា នាពេលខាងមុខ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់អ្នកនាំពាក្យ គ.ជ.ប។
លោក ហង្ស ពុទ្ធា អ្នកនាំពាក្យរបស់ គ.ជ.ប បានប្រាប់ក្រុមអ្នកកាសែតក្រោយជំនួបរវាងលោក ស៊ិក ប៊ុនហុក ប្រធាន គ.ជ.ប និងអ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីតថា អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អ.ស.ប ទោះបីមានប្រទេសមួយចំនួនបានដកការគាំទ្រពីគ.ជ.ប ក៏ដោយ ក៏អ្នកសង្កេតការណ៍ជាតិ និងអន្តរជាតិផ្សេងទៀតនឹងចូលរួមឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា។ លោកថា ជាតម្រូវការចាំបាច់សម្រាប់ការឃ្លំាមើលដំណើរការបោះឆ្នោតនេះ គ.ជ.ប បានស្នើឲ្យអង្គការសហប្រជាជាតិ ដាក់តំណាងខ្លួនឲ្យធ្វើការនៅគ.ជ.ប ឬបង្កើតការិយាល័យនៅទីស្នាក់ការកណ្តាលរបស់គ.ជ.ប។
លោក ហង្ស ពុទ្ធា បានថ្លែងយ៉ាងដូច្នេះ៖
«ជាការចាំបាច់ ខាងមុខយើងអាចនិយាយបានថា នឹងមានអ្នកសង្កេតការណ៍ជាតិផង អន្តរជាតិផងបាទ។ ហើយ គ.ជ.ប ក៏ស្នើសុំឲ្យលោកស្រី រ៉ូណា ស្មីតហ្នឹង ដាក់តំណាងសង្កេតការណ៍របស់ខ្លួន ឬក៏ដាក់ office [ការិយាល័យ] របស់ខ្លួន នៅទីស្នាក់ការជ.គ.ប នេះឯងតែម្តង»។
VOA ព្យាយាមសុំការអធិប្បាយបន្ថែមពីលោក ហង្ស ពុទ្ធា តែទូរសព្ទលោករោទិ៍ គ្មានអ្នកទទួល។ VOA ក៏មិនអាចសុំការអធិប្បាយពីលោក ស៊ិក ប៊ុនហុក ប្រធាន គ.ជ.ប និងលោក លោក ឌឹម សុវណ្ណារុំ អ្នកនាំពាក្យរបស់គ.ជ.បមួយរួបទៀតផងដែរ។
ការស្នើរបស់ គ.ជ.ប បានធ្វើឡើង នៅគ្រាដែលសហរដ្ឋអាមេរិក និង សហភាពអឺរ៉ុប បានប្រកាសដកការគាំទ្ររបស់ពួកគេ ពី គ.ជ.ប បន្ទាប់ពីការបង្រ្កាបខាងនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលមកលើគណបក្សប្រឆាំងសង្គ្រោះជាតិ។ សហគមន៍អន្តរជាតិ និង អ្នកឃ្លាំមើលការវិវត្តនយោបាយនៅកម្ពុជា បានដាក់មន្ទិល លើការបោះឆ្នោតពេលខាងមុខរបស់កម្ពុជា និងថាលទ្ធិប្រជាធិបេតយ្យ កម្ពុជាកំពុងតែដើរថយក្រោយ វិលរកប្រទេសគ្រប់គ្រងដោយឯកបក្ស។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត តំណាងពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា មិនបានលើកឡើងពីសំណើររបស់គ.ជ.ប ដែលបានស្នើអ.ស.ប ចាត់តំណាង ឬបង្កើតការិយាល័យនៅទីស្នាក់ការកណ្តាលគ.ជ.បទេ។ ថ្លែងទៅកាន់ការចោទសួរសំណួររបស់អ្នកកាសែត ក្រោយជំនួបរវាងគជបនិងអ្នកស្រីនៅថ្ងៃអង្គារនេះ អ្នកស្រីបានឱ្យដឹងថា គ.ជ.ប បានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពពីដំណើរការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភា និងការរៀបចំការបោះឆ្នោតនៅពេលបន្ទាប់ទៀត។
នៅពេលអ្នកកាសែតសួរថា តើអ្នកស្រីមានការបារម្ភចំពោះការបោះឆ្នោតជាតិនៅពេលខាងមុខនេះដែរឬទេ អ្នករាយការណ៍ពិសេសរូបនេះ បានថ្លែងថា៖
«ខ្ញុំគិតថា NEC មានតួនាទីក្នុងការធានាថា គណបក្សទាំងអស់នោះ ដែលបានចុះបញ្ជីបេក្ខជនរបស់ពួកគេរួចហើយនោះ អាចចូលរួមដោយសេរី និងត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឲ្យចូលរួមព្រឹត្តការណ៍អ្វីក៏ដោយនៅការបោះឆ្នោតក្នុងខែកក្កដា»។
តាមព័ត៌មានសង្ខេបខ្លីៗ ដែលបានបង្ហោះនៅលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់ ការិយាល័យឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា OHCHR បានស្រង់ប្រសាសន៍អ្នកស្រីស្មីត ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាការបោះឆ្នោតតាមន័យដើមថា៖
«គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត មានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ ក្នុងការធានាថា ការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិត្រូវធ្វើឡើងដោយតម្លាភាព»។
លោក Simon Walker តំណាងការិយាល័យឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា (OHCHR) បានបញ្ជាក់ VOA នៅល្ងាចថ្ងៃអង្គារនេះ ពាក់ព័ន្ធការចាត់តំណាងរបស់ អ.ស.បឲ្យទៅធ្វើការនៅ គ.ជ.ប ថា OHCHR នឹងពិចារណាលើការស្នើសុំផ្លូវការណាមួយ ជាជំនួយបច្ចេកទេសពីការិយាល័យនេះ ដោយយោងទៅលើសមត្ថភាព ធនធាន និងអាណត្តិរបស់ការិយាល័យសិទ្ធិមនុស្សនេះ។
ការបែងចែកអាសនៈសភាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក៏បានស្ថិតក្នុងរបៀបវារៈនៃដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ អ្នកស្រីស្មីតនៅថ្ងៃអង្គារនេះ។
នៅក្នុងជំនួបរបស់អ្នកស្រីជាមួយ លោក ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភាកម្ពុជា ក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី ១៣ ខែ មីនា ឆ្នាំ ២០១៨នេះ អ្នកស្រីបានសុំឲ្យសភាកម្ពុជា ពិនិត្យឡើងវិញថា ច្បាប់ទាំងឡាយដែលបានតាក់តែងឡើង នាំដល់ការបែងចែកអាសនៈសភានេះ ត្រូវបានធ្វើឡើង ដោយផ្អែកទៅតាមច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ឬយ៉ាងណា។ នេះបើយោងតាមព័ត៌មានសង្ខេបខ្លីៗ ដែលបានបង្ហោះនៅលើគណនីហ្វេសប៊ុក OHCHR។
គណនីហ្វេសប៊ុករបស់(OHCHR) បានបញ្ជាក់បន្ថែមក្នុងន័យដើមថា៖
«បន្ទាប់មក អ្នកស្រីបានពិភាក្សាជាមួយសមាជិកជាន់ខ្ពស់នៃរដ្ឋសភាអំពីការបែងចែកអាសនៈ ក្រោយពីមានការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ការលើកអភ័យឯកសិទ្ធិសភា និងតម្រូវការ ឲ្យច្បាប់ទាំងអស់ត្រូវតែផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈ ត្រូវមានការពិគ្រោះយោបល់ជាសាធារណៈនិងពិនិត្យឡើងវិញសម្រាប់ភាពស៊ីសង្វាក់របស់ច្បាប់ទាំងនោះជាមួយនឹងច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ»។
កាលពីថ្ងៃចន្ទ អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត អ្នកជំនាញសិទិ្ធមនុស្សក៏បានជួបពិភាក្សាជាមួយលោក ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ និងជាអនុប្រធានគណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេស គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
នៅក្នុងជំនួបប្រជុំជាមួយលោក ស ខេង ដែលជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីផងនោះ អ្នករាយការណ៍ពិសេសបានថ្លែងក្នុងន័យដើមថា «សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ សេរីភាពបង្កើតសមាគម ការជួបជុំដោយ សន្តិវិធី និងការចូលរួមផ្នែកនយោបាយ គួរតែត្រូវពង្រីក មិនមែនត្រូវរិតត្បិតនោះទេក្នុងលទ្ធិ ប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្សដូចដែលបានធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃប្រទេសកម្ពុជា»។
អ្នកស្រី ស្មីត នឹងបញ្ចប់ទស្សនកិច្ចលើកទីប្រាំរយៈពេល ១០ថ្ងៃនៅកម្ពុជា នៅថ្ងៃពុធខាងមុខនេះ ដោយអ្នកស្រីនឹងធ្វើសន្នសីទព័ត៌មាន បង្ហាញពីលទ្ធផលនៃដំណើរស្វែងយល់ពីការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា៕
