អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត (Rhona Smith) អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា បានផ្តើមដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវការរយៈពេល១០ថ្ងៃនៅកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃច័ន្ទ ដោយបានជួបជាមួយក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដែលធ្វើការលើកស្ទួយការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងពង្រឹងដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ហើយនឹងក្រុមមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកខាងយុត្តិធម៌។ នេះបើយោងតាមការបញ្ជាក់របស់មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស និងតាមការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានលើគណនីហ្វេសប៊ុក និងប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងសង្គម Twitter របស់ការិយាល័យឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា (OHCHR)។
នេះគឺជាដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវការលើកទីប្រាំរបស់អ្នកស្រី ស្មីត មកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា គ្រាដែលប្រទេសនេះកំពុងត្រូវអ្នកវិភាគមើលឃើញថា ជាប់គាំងក្នុងវិបត្តិនយោបាយនោះ។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្ស អាដហុក ថ្លែងថា ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានជួបជាមួយអ្នកស្រី នៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃច័ន្ទម្សិលមិញ។ ក្នុងជំនួបនោះ មានការពិភាក្សាអំពីស្ថានភាពចុងក្រោយនៃការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា និងការជាប់ឃុំឃាំងរបស់អ្នកស្រី ទេព វន្នី សកម្មជនការពារសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីនៅសហគមន៍បឹងកក់។ មន្ត្រីសិទិ្ធមនុស្សរូបនេះ ថ្លែងបន្តថា អ្នកស្រីស្មីតមិនទាន់បានបង្ហាញពីការយល់ឃើញរបស់អ្នកស្រីបែបណាៗ ទាក់ទិននឹងការវិវត្តចុងក្រោយនានានៅក្នុងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សរបស់កម្ពុជានោះទេ។
«គាត់គ្រាន់តែបានស្តាប់អំពីសេចក្តីរាយការណ៍ពីអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដែលបានធ្វើលើកិច្ចការទាំងអស់ហ្នឹង រាយការណ៍ជូនទៅគាត់ទេ ហើយត្រង់ថា តើចំណុចណាដែលជាការចាប់អារម្មណ៍របស់គាត់ដើម្បីយកទៅជជែកជាមួយរដ្ឋាភិបាល អានោះយើងមិនទាន់មានការឆ្លើយតបយ៉ាងណាពីគាត់ទេ»។
នៅមុនពេលផ្តើមទស្សនកិច្ចរបស់អ្នកស្រី ស្មីត មកកាន់កម្ពុជា លោកសាយម៉ឹន វ៉កឃើ (Simon Walker) តំណាងប្រចាំប្រទេសកម្ពុជានៃការិយាល័យ OHCHR នៅកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ប្រាប់ឲ្យ VOA ដឹងតាមសារអេឡិកត្រូនិក (Email) កាលពីសប្តាហ៍មុនថា អ្នកស្រី ស្មីត នឹងផ្តោតលើបញ្ហាជាច្រើន ដែលរួមមានការបោះឆ្នោត សិទ្ធិនយោបាយ និងសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន ហើយនឹងដាក់បញ្ហាទាំងនេះ ឲ្យស្ថិតក្នុងបរិការនៃបញ្ហានានាផ្សេងទៀត ដែលកំពុងកើតឡើងសព្វថ្ងៃ រួមមានដំណើរការអភិវឌ្ឍជាច្រើន នៅក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងសិទ្ធិសង្គម។
នៅថ្ងៃទីពីរនៃដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់អ្នកស្រីស្មីតនៅកម្ពុជាលើកនេះ អ្នកស្រីបានជួបពិភាក្សាជាមួយលោកអង្គ វង្សវឌ្ឍនា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ និងលោក យូ ប៊ុនឡេង ប្រធានសាលាឧទ្ធរណ៍។ នេះបើយោងតាមព័ត៌មាន ដែលបានសរសេរលើគណនីហ្វេសប៊ុក និងប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងសង្គម Twitter របស់ការិយាល័យឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
គណនីហ្វេសប៊ុក ការិយាល័យឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាបានសរសេរថា ក្នុងជំនួបរបស់អ្នកស្រី ស្មីតជាមួយលោក អង្គ វង្សវឌ្ឍនា អ្នកស្រីស្មីតបានពិភាក្សាអំពីបច្ចុប្បន្នភាព អំពីជំនួយផ្នែកច្បាប់ ការគ្រប់គ្រងយុត្តិធម៌ ការឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្ន និងការផ្លាស់ ប្តូរច្បាប់ចុងក្រោយបំផុត។
គណនីហ្វេសប៊ុកដដែលបានសរសេរក្នុងន័យដើមថា៖
«អ្នករាយការណ៍ពិសេស រ៉ូណា ស្មីត បានសម្តែងកង្វល់អំពីវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ស្តីពីការប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ គុណវិបត្តិខាងនីតិវិធី និងភាពមិនស្របគ្នាជាមួយនឹងសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ»។
នៅក្នុងជំនួបរបស់អ្នកស្រីស្មីត និងលោកយូ ប៊ុនឡេង ប្រធានសាលាឧទ្ធរណ៍ ដែលបានធ្វើឡើងនៅថ្ងៃអង្គារដដែលនេះ អ្នករាយការណ៍ពិសេសរូបនេះត្រូវបានស្រង់សម្តី និងសរសេរលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់ការិយាល័យឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ក្នុងន័យដើមថា៖
«ជួយកែលម្អការយល់ឃើញរបស់សាធារណជនអំពីយុត្តិធម៌ និងឯករាជ្យភាពតុលាការ តាមរយៈការបោះពុម្ពផ្សាយសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការដែលមានការបញ្ជាក់ហេតុផល មានភ័ស្តុតាងរឹងមាំអាចជឿទុកចិត្តបាន»។
ក្នុងការឆ្លើយសំណួររបស់ VOA អំពីកិច្ចពិភាក្សារវាងអ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត ប្រេសិតរបស់អ.ស.ប. និងលោកអង្គ វង្សវឌ្ឍនា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ បានថ្លែងបញ្ជាក់ប្រាប់ VOA ថា ជំនួបរបស់អ្នកទាំងពីរគឺផ្តោតតែទៅលើទិដ្ឋភាពបច្ចេកទេសក្នុងការកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌តែប៉ុណ្ណោះ។
នៅពេល VOA សួរលោកថា តើមានការពិភាក្សាពីបញ្ហានៃការចាប់ឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខា និងការរំលាយគណបក្សប្រឆាំងដោយតុលាការកំពូល ដែរឬទេ លោក ជិន ម៉ាលីនថ្លែងថា៖
«បាទ! ចំពោះករណីនេះគឺជួបជជែកគ្នាទៅលើក្របខណ្ឌគោលនយោបាយច្បាប់ និងសុទ្ធជាបច្ចេកទេសសុទ្ធសាធ លើការកែទម្រង់...មិនពាក់ព័ន្ធទៅរឿងនយោបាយ ឬក៏មានរបៀបវារៈនយោបាយ ដែលនៅពីក្រោយទេបាទ»។
VOA មិនអាចសុំការអធិប្បាយពីលោក ទូច ថារិទ្ធ អ្នកនាំពាក្យសាលាឧទ្ធរណ៍បានទេ នៅថ្ងៃអង្គារនេះ។
នៅថ្ងៃពុធស្អែកនេះ អ្នកស្រី ស្មីត គ្រោងជួបពិភាក្សាជាមួយលោក កែវ រ៉េមី ប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា និងលោក យូរ ឧត្តរា អនុប្រធានតុលាការកំពូល៕
