ក្រុមឧទ្ទាមម៉ូស្លីមមួយក្រុមកំពុងសំងំប្រមូលកម្លាំងក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីន សម្រាប់អ្វីមួយដែលអាចឈានដល់ការប្រយុទ្ធគ្នាសារជាថ្មីដើម្បីប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល បន្ទាប់ពីមានសង្គ្រាមដែលអូសបន្លាយអស់រយៈពេល៥ខែកាលពីឆ្នាំមុន។
សមាជិកនៃក្រុម Maute ដែលជាក្រុមគាំទ្រក្រុមរដ្ឋឥស្លាមនិងជាក្រុមរណសិរ្សឧទ្ទាមម៉ូស្លីមប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល ដែលបានបង្កសង្គ្រាមនៅទីក្រុង Marawi ដែលជាទីក្រុងភាគខាងត្បូង បានបំបែកខ្លួនទៅជាក្រុមតូចៗចំនួន១០ក្រុម ចាប់តាំងពីការប្រយុទ្ធគ្នាបានបញ្ចប់កាលពីខែតុលា។ នេះបើយោងតាមគេហទំព័រព័ត៌មាន Rappler របស់ហ្វីលីពីន ដែលបានរាយការណ៍កាលពីដើមខែមីនា។ សារព័ត៌មាននេះរាយការណ៍ថា ក្រុមនេះមានគ្នាប្រហែល៣០០នាក់។
កងទ័ពហ្វីលីពីនកំពុងត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ការវាយប្រហារបន្ថែមទៀត។ កាលពីថ្ងៃទី៣០ខែមករា កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធបានបង្កើតជំរំមួយនៅទីក្រុង Marawi «ដើម្បីបង្កើតមូលដ្ឋានយុទ្ធសាស្ត្រនៅទីក្រុងនេះ ក្នុងគោលបំណងចង់រារាំងការវិលត្រឡប់ចូលមកវិញរបស់ក្រុម Maute ដែលគាំទ្រក្រុមរដ្ឋឥស្លាម»។ នេះបើយោងតាមគេហទំព័ររបស់លោកប្រធានាធិបតី។
សង្គ្រាមកាលពីឆ្នាំមុនបានសម្លាប់សមាជិកសំខាន់ៗនៃក្រុម Maute ក៏ដូចយុទ្ធជនឈានមុខរបស់ខ្លួនចំនួនប្រហែល៩០០នាក់ ក្នុងចំណោមអ្នកដែលបានស្លាប់ចំនួន ១១២៧នាក់ ប៉ុន្តែអ្នកជំនាញជឿថា សង្គ្រាមនេះបានបន្សល់ទុកនូវអ្នករស់រានមានជីវិតដែលពោរពេញដោយកំហឹង។ ការលេចមុខឡើងវិញនៃក្រុមនេះបង្ហាញពី ការមិនសប្បាយចិត្តទៅលើការគ្រប់គ្រងនយោបាយនៅលើកោះ Mindanao ដែលជាទីតាំងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ពួកម៉ូស្លីមនៅក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីនដែលមានអ្នកកាន់សាសនាគ្រិស្តភាគច្រើននោះ ដែលកំពុងមានសភាពកាន់តែយ៉ាប់យ៉ឺនខ្លាំងឡើង បើទោះណាជាមានការវាយប្រហារអស់ជាច្រើនទសវត្សរ៍ក៏ដោយក្តី។ មានមនុស្សប្រមាណ ១២១.០០០ នាក់ហើយដែលបានស្លាប់ដោយសារជម្លោះនៅកោះ Mindanao គិតចាប់ពីទសវត្សរ៍១៩៦០មក។
លោក Eduardo Araral សាស្ត្រាចារ្យនៅសាលាគោលនយោបាយសាធារណៈនៃសាកលវិទ្យាល័យជាតិសិង្ហបុរី ឬ National University of Singapore បានថ្លែងថា៖ «ការពិតគឺថា បើទោះបីជាក្រុមមេដឹកនាំរបស់ពួកឧទ្ទាមត្រូវបានកម្ចាត់ក៏ដោយ ក៏នៅតែមានពួកអ្នកគាំទ្រ អ្នកដែលនៅសេសសល់ជាច្រើនទៀត អ្នកដែលស្ថិតក្នុងជួរទី២និងទី៣ ហើយពួកគេត្រូវបានគេស្គាល់ច្បាស់ថា ពួកគេហ៊ានពលីខ្លួនចំពោះមនោគមវិជ្ជា ហើយពួកគេផ្សារភ្ជាប់ខ្លួនទៅនឹងក្រុមនោះ»។
លោកបានបន្ថែមថា៖«ពេលវេលានឹងបញ្ជាក់រឿងនេះ ពីព្រោះមានក្រុមផ្សេងៗជាច្រើននៅជុំវិញកោះ Mindanao ដែលអាចប្រមូលគ្នាក្រោមទង់ជាតិរបស់ពួករដ្ឋឥស្លាម Maute»។
ការប្រមូលផ្តុំគ្នាឡើងវិញក្រោយសង្គ្រាម
នៅពេលដែលក្រុម Maute ដែលមានអាយុកាល៥ឆ្នាំនេះ បានចូលដៃជាមួយក្រុម Abu Sayyaf ដែលជាក្រុមត្រូវបានគេដឹងថា បានចាប់ជម្រិតនិងកាត់ក្បាលភ្ញៀវទេសចរបរទេសនោះ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធបានចាប់ផ្តើមសង្គ្រាមនៅខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៧។ យ៉ាងហោចណាស់មានមនុស្ស២សែននាក់បានរត់គេចពីផ្ទះសម្បែងរបស់ពួកគេ នៅពេលដែលការវាប្រហារទាំងនោះធ្វើឲ្យទីក្រុងដែលមានសាកលវិទ្យាល័យជាប់មាត់បឹងមួយនេះមិនអាចរស់នៅបានតទៅទៀត។ ក្រុមរដ្ឋឥស្លាមបានជ្រើសរើសយកមេក្រុម Abu Sayyaf ជាមេដឹកនាំរបស់ពួកគេនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលបានធ្វើឲ្យមានកម្រិតគ្រោះថ្នាក់កាន់តែមានភាពខ្លាំងឡើងសម្រាប់ក្រុមមន្ត្រីហ្វីលីពីន។
អ្នកដែលគាំទ្រក្រុម Maute ម្នាក់ក្នុងចំណោម២នាក់ដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួនកាលពីដើមខែមីនានៅទីក្រុងម៉ានីល បានដឹកនាំការវាយប្រហារប្រឆាំងនឹងកម្លាំងសន្តិសុខស៊ីវិលម្នាក់កាលពីឆ្នាំមុន នៅខេត្ត Lanao Del Sur។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីរាយការណ៍របស់គេហទំព័រព័ត៌មានក្នុងស្រុកមួយឈ្មោះថា ABS-CBN។
ក្រុមអ្នកដែលមិនទទួលយកក្រុម Maute នៅពេលនេះនឹងព្យាយាមស្វែងរកថ្នាក់ដឹកនាំថ្មី ដែលនេះប្រហែលជាផ្ដល់នូវតួនាទីដល់បងប្អូនជីដូនមួយរបស់ស្ថាបនិកក្រុមនេះដែលត្រូវបានគេលួចបាញ់សម្លាប់។ នេះបើតាមលោក Herman Kraft សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនៅសាកលវិទ្យាល័យ Philippines Diliman ក្នុងតំបន់ទីក្រុងម៉ានីល។
លោក Herman Kraft បានថ្លែងថា៖ «នឹងមានការតស៊ូបន្តកើតមាន ថាតើអ្នកណានឹងដឹកនាំទៅលើក្រុមនេះទាំងមូល។ ដូច្នេះ មនុស្សគ្រប់គ្នាដែលកំពុងបំបែកគ្នា ប្រហែលជានៅបែកគ្នាក្នុងរយៈពេលពីរបីខែទៀត»។
ទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុមឧទ្ទាមផ្សេងទៀត
ក្រុមអ្នកវិភាគជឿថា ក្នុងចំណោមក្រុមឧទ្ទាមម៉ូស្លីមទាំង១៩ក្រុមនៅជុំវិញកោះ Mindanao និងតំបន់សមុទ្រ Sulu ដែលនៅជាប់នោះ កងកម្លាំងរបស់ក្រុមMaute ដែលបានរស់ឡើងវិញនឹងសម្រេចចិត្តចូលរួមជាមួយក្រុមណាមួយដើម្បីចាប់ផ្តើមការវាយប្រហារសារជាថ្មី។
ក្រុមឧទ្ទាមជាអ្នកទទួលខុសត្រូវលើសន្តិសុខតំបន់ស្វ័យយ័តរបស់ជនម៉ូស្លីមនៅកោះ Mindanao ដែលជាកោះសម្រាប់ធ្វើចម្ការនិងជីកយករ៉ែ មានចំនួនប្រជាជន២១លាននាក់ និងមានធនធានផ្សេងទៀតសម្រាប់ពលរដ្ឋម៉ូស្លីមដែលក្រីក្រ។
ក្រុមកងទ័ពប្រជាជនថ្មី (New People's Army) ដែលជាអង្គភាពប្រដាប់អាវុធនៃក្រុមបះបោរបែបកំម្មុយនីស្ត ប្រហែលជាជួយក្រុម Maute នេះ។ នេះបើតាមសម្តីលោក Enrico Cau និស្សិតថ្នាក់បណ្ឌិតផ្នែកការសិក្សាកិច្ចការនិងយុទ្ធសាស្ត្រអន្តរជាតិ នៅសាកលវិទ្យាល័យ Tamkang University នៅកោះតៃវ៉ាន់។
លោក Enrico Cau បានថ្លែងដោយប្រើប្រាស់ពាក្យដែលសំដៅលើជនម៉ូស្លីមនៅហ្វីលីពីនដែលភាគច្រើនមកពីក្រុមជនជាតិភាគតិចនោះថា៖«ខ្ញុំគិតថា ពួកគេនឹងសម្រេចកិច្ចព្រមព្រៀងមួយ(modus vivendi)ជាមួយជនម៉ូស្លីម Moros ដែលរស់នៅហ្វីលីពីន ពីព្រោះពួកគេជាមិត្តល្អនឹងគ្នា។ បើសិនអ្នកប្រើច្បាប់សង្គមនិយមឬបទបញ្ញត្តិឬគោលការណ៍ទៅលើសាសនាឥស្លាម ច្បាប់ទាំងនោះដំណើរការបានល្អណាស់»។
ក្រុមកងទ័ពនិងប៉ូលិសកំពុងជំរុញឲ្យសមាជិកក្រុម New People's Army ចុះចាញ់ នេះបើតាមសម្តីប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនលោក Duterte ដែលបានថ្លែងនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយចុះផ្សាយនៅលើគេហទំព័ររបស់លោកប្រធានាធិបតី។ លោក Duterte សង្ឃឹមថា«កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធអាចបំផ្លាញក្រុមឧទ្ទាមនេះបានក្នុងពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះ»។
ក្រុមជនបរទេសដែលគាំទ្រពួករដ្ឋឥស្លាម ដែលក្រុមនេះជាក្រុមភេរវជនអន្តរជាតិរងការវាយប្រហារឲ្យចុះខ្សោយកាលពីឆ្នាំមុននៅជិតបន្ទាយរបស់ពួកគេនៅក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់ និងស៊ីរី ក៏ប្រហែលជាចូលមកប្រទេសហ្វីលីពីនម្តងទៀតដើម្បីជួយដល់ពួកឧទ្ទាម។ មន្ត្រីហ្វីលីពីនមានការសង្ស័យថា ជនជាតិឥណ្ឌូនេស៊ី និងម៉ាឡេស៊ី បានមកដល់កោះ Marawi កាលពីឆ្នាំមុនដើម្បីជួយក្រុមឧទ្ទាម Maute។
លោកបានថ្លែងថា៖«ទុក្ខសោកកម្រិតខ្ពស់ដែលមិនត្រូវបានដោះស្រាយ ធ្វើឲ្យមានឱកាសកាន់តែច្រើនក្នុងការទទួលបានជោគជ័យនៅប្រទេសហ្វីលីពីន»។
លោក Araral បានថ្លែងថា ក្រុម Maute ដែលនៅរស់រានមានជីវិតប្រហែលជាមិនមានកម្លាំងដើម្បីវាយប្រហារក្នុងរូបភាពជាសង្គ្រាមទាំងស្រុងទេ ប៉ុន្តែពួកគេអាចជ្រើសរើសយកសកម្មភាពភេរវកម្មប្រឆាំងនឹង«គោលដៅទន់» ដូចជាសាលារៀន និងហាងលក់ទំនិញ នៅក្នុងទីក្រុងធំៗលើកោះ Mindanao។
លោក Cau បានថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែផ្តល់សម្បទានដល់ក្រុមម៉ូស្លីមទាំងនោះដើម្បីសម្រួលជៀសវាងកុំឲ្យមានការវាយប្រហាររយៈពេលវែង។
គណៈកម្មការរបស់រដ្ឋាភិបាលកំពុងធ្វើការឆ្ពោះទៅរកការបង្កើតច្បាប់ស្វ័យភាព ក្រោយពេលមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពមួយជាមួយក្រុមឧទ្ទាមដែលមានភាពរឹងមាំមួយក្នុងចំណោមក្រុមឧទ្ទាមជាច្រើន គឺក្រុម រណសិរ្សរំដោះឥស្លាម Moroក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីន (The Moro Islamic Liberation Front)៕
ប្រែសម្រួលដោយ នៀម ឆេង
