រាជធានីភ្នំពេញ៖ លោក Philip Short អ្នកជំនាញការជនជាតិអង់គ្លេសបានប្រាប់អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងនៃសាលាក្តីខ្មែរក្រហមនៅថ្ងៃច័ន្ទនេះថា ពួកខ្មែរក្រហមបានធ្វើការសម្រេចចិត្តមួយចំនួនប្រកបដោយការផ្តាច់ការតាមលំនាំគណបក្សកុម្មុយនិស្តនៅប្រទេសចិន ហើយពួកកុម្មុយនិស្តខោអាវខ្មៅនេះមានទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុមកុម្មុយនិស្តវៀតណាម។
លោក Philip Short អាយុ៦៨ឆ្នាំគឺជាអតីតអ្នកកាសែត ជាអ្នកនិពន្ធប្រវត្តិសាស្ត្រនិងប្រវត្តិរូបបុគ្គលផ្សេងៗ រួមទាំងរឿងរ៉ាវខ្មែរក្រហមផងដែរ។
បច្ចុប្បន្នរស់នៅប្រទេសបារាំង លោក Philip Short បញ្ជាក់តាមរយៈអ្នកបកប្រែភាសាថា ការសម្លាប់កម្មាភិបាលដើម្បីធ្វើការបោសសម្អាតផ្ទៃក្នុងគឺជាគំរូមួយនៅក្នុងបក្សកុម្មុយនិស្តចិន។
«នៅក្នុងប្រទេសចិនមានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នាគឺចលនាបក្សកុម្មុយនិស្តចិននៅឆ្នាំ១៩៣០នឹងអ្វីដែលបានកើតឡើង(នៅកម្ពុជា)ក្នុងទសវត្ស១៩៧០ ហើយដែលនៅក្នុងប្រទេសចិននោះមានសម្ពាធខ្លាំងណាស់ ដោយការចាប់ផ្តើមសម្លាប់សមាជិកខ្លួនឯង នៅពេលដែលជួបនូវស្ថានភាពដែលមានលក្ខណៈតឹងតែង»។
លោក Philip Short ចាប់ផ្តើមតាមដានការវិវត្តនៃចលនាពួកខ្មែរក្រហមចាប់តាំងពីទសវត្ស១៩៧០។ លោកបញ្ជាក់ថា ពួកខ្មែរក្រហមតស៊ូក្នុងព្រៃដោយមានទំនាក់ទំនងជាមួយចលនាទ័ពព្រៃវៀតណាមដែលធ្វើឲ្យវៀតណាមពិចារណាពីឥទ្ធិពលរបស់កងទ័ពខ្មែរក្រហមនៅពេលនោះ។
«ចុងឆ្នាំ១៩៧២ វៀតណាមយល់ឃើញថា ខ្មែរក្រហមមានអំណាចគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការគ្រប់គ្រងតំបន់ធំគួរសមក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះ។ ហើយពួកគេត្រូវធ្វើសេចក្តីសម្រេចថា តើពួកគេត្រូវបង្ខំឲ្យខ្មែរក្រហមធ្វើតាមឆន្ទៈរបស់ក្រុងហាណូយ ឬក៏ត្រូវចាត់ទុកខ្មែរក្រហមជាសម្ព័ន្ធមិត្ត»។
លោស្រីចៅក្រម Silvia Cartwright បានសួរដេញដោលអ្នកជំនាញអង់គ្លេសរូបនេះ ភាគច្រើនអំពីសៀវភៅរបស់លោកទាក់ទងនឹងមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម។
លោក Short រៀបរាប់ថា ការដែលពួកខ្មែរក្រហមបង្ខំឲ្យពលរដ្ឋចាកចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញនៅពេលដែលពួកគេឡើងកាន់អំណាចនោះគឺដោយសារតែពួកគេចង់ងាយស្រួលក្នុងការគ្រប់គ្រង បំបែកបណ្តាញខ្មាំងដែលពួកគេសង្ស័យ។ ហើយជាមួយគ្នានោះ ពួកគេបានហៅអ្នកជំនាញ កម្មករឯកទេសមកធ្វើការនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញវិញ។ ហើយក្រោយមក ពួកគេបានសម្លាប់ជនទាំងនោះ។
របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យត្រូវស្តីបន្ទោសថា បានបង្កឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរស្លាប់យ៉ាងតិច១,៧លាននាក់។
ការចូលផ្តល់សក្ខីកម្មរបស់លោក Philip Short ត្រូវលើកពេលចំនួនពីរដងរួចមកហើយដោយសារបញ្ហាសុខភាពជនជាប់ចោទ និងបញ្ហាថវិកានៅក្នុងសាលាក្តីខ្មែរក្រហម។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងគ្រោងនឹងអញ្ជើញអតីតអ្នកកាសែតអាមេរិកាំងគឺលោកស្រី Elizabeth Becker និងអ្នកជំនាញអង់គ្លេស Stephen Heder មកចូលផ្តល់សក្ខីកម្មនៅក្នុងសំណុំរឿង០០២ ដែលកំពុងដំណើរការនេះជាបន្តទៀត៕
លោក Philip Short អាយុ៦៨ឆ្នាំគឺជាអតីតអ្នកកាសែត ជាអ្នកនិពន្ធប្រវត្តិសាស្ត្រនិងប្រវត្តិរូបបុគ្គលផ្សេងៗ រួមទាំងរឿងរ៉ាវខ្មែរក្រហមផងដែរ។
បច្ចុប្បន្នរស់នៅប្រទេសបារាំង លោក Philip Short បញ្ជាក់តាមរយៈអ្នកបកប្រែភាសាថា ការសម្លាប់កម្មាភិបាលដើម្បីធ្វើការបោសសម្អាតផ្ទៃក្នុងគឺជាគំរូមួយនៅក្នុងបក្សកុម្មុយនិស្តចិន។
«នៅក្នុងប្រទេសចិនមានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នាគឺចលនាបក្សកុម្មុយនិស្តចិននៅឆ្នាំ១៩៣០នឹងអ្វីដែលបានកើតឡើង(នៅកម្ពុជា)ក្នុងទសវត្ស១៩៧០ ហើយដែលនៅក្នុងប្រទេសចិននោះមានសម្ពាធខ្លាំងណាស់ ដោយការចាប់ផ្តើមសម្លាប់សមាជិកខ្លួនឯង នៅពេលដែលជួបនូវស្ថានភាពដែលមានលក្ខណៈតឹងតែង»។
លោក Philip Short ចាប់ផ្តើមតាមដានការវិវត្តនៃចលនាពួកខ្មែរក្រហមចាប់តាំងពីទសវត្ស១៩៧០។ លោកបញ្ជាក់ថា ពួកខ្មែរក្រហមតស៊ូក្នុងព្រៃដោយមានទំនាក់ទំនងជាមួយចលនាទ័ពព្រៃវៀតណាមដែលធ្វើឲ្យវៀតណាមពិចារណាពីឥទ្ធិពលរបស់កងទ័ពខ្មែរក្រហមនៅពេលនោះ។
«ចុងឆ្នាំ១៩៧២ វៀតណាមយល់ឃើញថា ខ្មែរក្រហមមានអំណាចគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការគ្រប់គ្រងតំបន់ធំគួរសមក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះ។ ហើយពួកគេត្រូវធ្វើសេចក្តីសម្រេចថា តើពួកគេត្រូវបង្ខំឲ្យខ្មែរក្រហមធ្វើតាមឆន្ទៈរបស់ក្រុងហាណូយ ឬក៏ត្រូវចាត់ទុកខ្មែរក្រហមជាសម្ព័ន្ធមិត្ត»។
លោស្រីចៅក្រម Silvia Cartwright បានសួរដេញដោលអ្នកជំនាញអង់គ្លេសរូបនេះ ភាគច្រើនអំពីសៀវភៅរបស់លោកទាក់ទងនឹងមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម។
លោក Short រៀបរាប់ថា ការដែលពួកខ្មែរក្រហមបង្ខំឲ្យពលរដ្ឋចាកចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញនៅពេលដែលពួកគេឡើងកាន់អំណាចនោះគឺដោយសារតែពួកគេចង់ងាយស្រួលក្នុងការគ្រប់គ្រង បំបែកបណ្តាញខ្មាំងដែលពួកគេសង្ស័យ។ ហើយជាមួយគ្នានោះ ពួកគេបានហៅអ្នកជំនាញ កម្មករឯកទេសមកធ្វើការនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញវិញ។ ហើយក្រោយមក ពួកគេបានសម្លាប់ជនទាំងនោះ។
របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យត្រូវស្តីបន្ទោសថា បានបង្កឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរស្លាប់យ៉ាងតិច១,៧លាននាក់។
ការចូលផ្តល់សក្ខីកម្មរបស់លោក Philip Short ត្រូវលើកពេលចំនួនពីរដងរួចមកហើយដោយសារបញ្ហាសុខភាពជនជាប់ចោទ និងបញ្ហាថវិកានៅក្នុងសាលាក្តីខ្មែរក្រហម។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងគ្រោងនឹងអញ្ជើញអតីតអ្នកកាសែតអាមេរិកាំងគឺលោកស្រី Elizabeth Becker និងអ្នកជំនាញអង់គ្លេស Stephen Heder មកចូលផ្តល់សក្ខីកម្មនៅក្នុងសំណុំរឿង០០២ ដែលកំពុងដំណើរការនេះជាបន្តទៀត៕
