នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាឲ្យមេទ័ពកម្ពុជា ត្រៀមចល័តទ័ពចូលខេត្តស្ទឹងត្រែង ដើម្បីវាយបណ្តេញកងទ័ពឡាវប្រមាណ៣០នាក់ ចេញពីទឹកដីកម្ពុជា។ នៅមុនការប្រកាសនេះ លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថា លោកបានខិតខំប្រើយុទ្ធសាស្ត្រការទូត ដើម្បីចរចាជាមួយភាគីឡាវជាច្រើនដងមកហើយ តែឡាវនៅតែមិនព្រមដកទ័ពចេញពីកម្ពុជា។
អ្នកវិភាគនិយាយថា រដ្ឋាភិបាលខ្មែរ ក៏ត្រូវមានភាពម៉ឺងម៉ាត់ដោះស្រាយ ទំនាស់ព្រំដែនជាមួយប្រទេសក្បែរផ្សេងទៀត ដូចជាប្រទេសកុម្មុយនិស្តវៀតណាមជាដើម។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីខ្មែរ លោក ហ៊ុន សែន នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រនេះ បានព្រមានរដ្ឋាភិបាលកុម្មុយនិស្តឡាវ ដោយការប្រើកម្លាំងយោធា ប្រសិនបើភាគីឡាវ នៅតែគឃ្លើនមិនព្រមដកកងទ័ពខ្លួនចេញពីទឹកដីប្រទេសកម្ពុជា ដែលលោកអះអាងថា បានចូលមកតាំងពីខែមេសាមកម៉្លេះ។
ការព្រមានរបស់នាយឧត្តមសេនីយផ្កាយផុតលេខ ហ៊ុន សែន កើតមានឡើង ក្នុងពេលលោកចូលរួមពិធីតែងតាំងប្រធានថ្មីនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជានៅរាជធានីភ្នំពេញ។ លោក ហ៊ុន សែន បានប្រាប់លោក ប្រាក់ សុខុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ឲ្យធ្វើការទាក់ទងជាមួយភាគីឡាវ ដើម្បីបើកផ្លូវឲ្យលោកបានជួបជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រីឡាវ លោក ថោងលន់ ស៊ីសូលីត ជាមុនសិន ដើម្បីធ្វើការចរចាលើកចុងក្រោយ មុនពេលលោកចេញបទបញ្ជាឲ្យកងទ័ពកម្ពុជាបើកការវាយប្រហារទៅលើទាហានឡាវ ប្រមាណ៣០នាក់ដែលកំពុងបោះទីតាំង នៅអូរតាង៉ាវ ស្រុកសៀងប៉ាង ខេត្តស្ទឹងត្រែង។
លោក ហ៊ុន សែន បានអំពាវនាវទៅនាយករដ្ឋមន្ត្រីឡាវលោក ថោងលន់ ស៊ីសូលីត ឲ្យដកទ័ពខ្លួនចេញពីទឹកដីកម្ពុជា ក្នុងរយៈពេល៦ថ្ងៃ។ លោកក៏បានប្រកាសប្រាប់ពលរដ្ឋកម្ពុជា កុំឲ្យមានការជ្រួលច្របល់ ប្រសិនបើពួកគេឃើញការចល័តកងទ័ពនោះ។
ក្នុងសម្លៀកបំពាក់ជាសាស្ត្រាចារ្យនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងយ៉ាងដូច្នេះ៖
«អញ្ចឹងខ្ញុំសូមបញ្ជូនសារពីនេះ អំពាវនាវចំពោះឯកឧត្តម ថោងលន់ ស៊ីសូលីត នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតឡាវ ដកកងទ័ពចេញពីទឹកដីកម្ពុជា ដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ ហើយឱសានវាទ យូរបំផុតគឺ ថ្ងៃនេះ គឺថ្ងៃទី១១ យូរបំផុតនៅថ្ងៃទី១៧ ខ្ញុំទុកឲ្យប្រាំមួយថ្ងៃ»។
លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងអំពីការត្រៀមចល័តកងទ័ពយ៉ាងដូច្នេះ៖
«ហើយខ្ញុំនិយាយដោយត្រង់ បើសិនជាបងប្អូនឃើញមានការចល័តកងទ័ព សុំកុំភ្ញាក់ផ្អើល គឺទៅគោលដៅ ទៅស្ទឹងត្រែង ព្រំដែនឡាវ ខ្ញុំឲ្យទាញកងពលទីពីរមួយភាគឡើងទៅ និងកងពល២១ឡើងទៅ ព្រោះមិនអាចឲ្យនរណាមួយជាន់ដីខ្មែរដោយយើងមិនបានគិតនោះទេ មិត្តភ័ក្តគឺមិត្តភ័ក្តហើយ តែបើមិត្តភ័ក្តមកជាន់ក្បាលអញ្ចឹងមិនបានទេ»។
លោក ហ៊ុន សែន បានឲ្យដឹងថា លោកអត់ទ្រាំមិនបានជាមួយភាគីឡាវ ដោយហេតុថា លោកបានផ្ញើលិខិតទៅភាគីឡាវ ស្នើឲ្យប្រទេសនេះដកទ័ពខ្លួនចេញពីទឹកដីកម្ពុជា តែរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសមិនមានការឆ្លើយតប។ យ៉ាងណាក្តីលោកថ្លែងថា ការចរចាខាងទូត នៅតែបន្ត ខណៈលោកបានចេញបញ្ជាឲ្យមេទ័ពកម្ពុជាត្រៀមខ្លួនរួចជាច្រើន។
លិខិតរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចុះថ្ងៃទី ២ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០១៧ ដែល VOA ទទូលបាននៅសៀលថ្ងៃសុក្រនេះ ឲ្យដឹងថាលោក ហ៊ុន សែន បានប្រាប់នាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ថោងលន់ ស៊ីសូលីត ថា តាមការពិនិត្យទីតាំងជាក់ស្តែងដោយប្រធានគណៈកម្មការចម្រុះព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរកម្ពុជា ឡាវ កាលពីថ្ងៃ៥ ខែសីហាកន្លងទៅ ទៅលើការសាងសង់ផ្លូវដោយកងវិស្វកម្មកម្ពុជា នៅបណ្តោយទន្លេសេគុង ក្បែរតំបន់អូរអាឡៃ និងនៅតំបន់ដែលទាហានឡាវបោះទីតាំង នៅអូរតាងាវ ស្រុកសៀងប៉ាង ព្រំដែនខេត្តស្ទឹងត្រែង និងខេត្តអាតាពើនោះមក បានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា៖ «ទាហានឡាវពិតជាបានរំលោភអធិបតេយ្យភាព និងបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជានៅតំបន់ខាងលើនោះពិតប្រាកដមែន ហើយរហូតមកដល់ពេលនេះ ភាគីមិត្តនូវពុំទាន់បានដកកម្លាំងប្រដាប់អាវុធចេញពីទឹកដីកម្ពុជានៅឡើយ ទោះបីជាកម្ពុជាបានផ្អាកការធ្វើផ្លូវ និងបានដកគ្រឿងចក្រចេញពីតំបន់នោះហើយក៏ដោយ»។
តាមលិខិតដដែលនោះ លោក ហ៊ុន សែន បានសរសេរក្នុងន័យដើមថា៖
«ខ្ញុំសូមស្នើរដ្ឋាភិបាលនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យប្រជាមានិតឡាវ ដកកម្លាំងប្រដាប់អាវុធចេញពីតំបន់ក្បែអូរអាឡៃ និងតំបន់អូរតាងាវ ព្រំដែនខេត្តស្ទឹងត្រែង និងខេត្តអាតាពើ ព្រមទាំងបញ្ឈប់គ្រប់សកម្មភាព ដូចមានក្នុងកំណត់ទូតកម្ពុជា»។
ជម្លោះព្រំដែនរវាងកម្ពុជា និងឡាវ បានកើតឡើងតាំងពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៧ ពេលដែលកម្ពុជាចាប់ផ្តើមសាងសង់ផ្លូវក្រវ៉ាត់ព្រំដែនក្បែរព្រំដែនឡាវ។ ប៉ុន្តែភាពតានតឹងរវាងកងទ័ពឡាវ និងកងទ័ពកម្ពុជា បានកើនឡើងខ្លាំង នៅតំបន់ជម្លោះកាលពីខែមេសា នៅពេលទាហានឡាវ ត្រូវបានគេរាយការណ៍ថា ផ្តើមសាងសង់បង្គោលព្រំដែន ដោយបានបំបែកកិច្ចព្រមព្រៀងដែលធ្វើឡើងដោយភាគីកម្ពុជា និងឡាវ ថាប្រទេសទាំងពីរនឹងដកទ័ពរៀងខ្លួនចេញពីតំបន់ជម្លោះក្រោយពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ។
មន្ត្រីស្ថានទូតឡាវប្រចាំនៅកម្ពុជាពីររូប បដិសេធមិនធ្វើការអធិប្បាយចំពោះការព្រមានរបស់លោក ហ៊ុន សែន។ សេនានុព័ន្ធយោធារបស់ស្ថានទូតកម្ពុជាប្រចាំនៅប្រទេសឡាវ លោក អ៊ុន សុផាណា មិនអាចបញ្ជាក់ VOA ថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទទួលបានការអនុញ្ញតពីភាគីឡាវ ដើម្បីធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសកុម្មុយនិស្តនេះ ស្វែងរកកិច្ចចរចាឲ្យកងទ័ពឡាវដកចេញពីទឹកដីកម្ពុជាបានទេ។
ក៏ប៉ុន្តែ តាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ដែល VOA ទទួលបាននៅរសៀលថ្ងៃសុក្រនេះ បានឲ្យដឹងថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នឹងចេញដំណើរទៅក្រុងវៀងច័ន្ទ រដ្ឋធានីនៃប្រទេសឡាវ នៅព្រឹកថ្ងៃទី១២ ខែសីហាស្អែកនេះ ដើម្បីជួបចរចាជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រីឡាវ លោក ថោង លន់ ស៊ីស៊ូលីត អំពីបញ្ហាព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំងពីរ និងស្នើឲ្យ«រដ្ឋាភិបាលឡាវដកកម្លាំងប្រដាប់អាវុធទាំងអស់របស់ខ្លួនចេញពីតំបន់ក្បែរអូអាឡៃ និងតំបន់ អូរតាង៉ាវ ស្រុកសៀង ប៉ាង ខេត្តស្ទឹងត្រែង ជាប់ព្រំដែននឹងខេត្តអាតាពើ ប្រទេសឡាវ។
ទាក់ទិនការត្រៀមប្រយុទ្ធរបស់កងទ័ពកម្ពុជា នាយឧត្តមសេនីយ៍ ឈុំ សុជាតិ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិ បានបញ្ជាក់ VOA នៅថ្ងៃសុក្រនេះថា កងទ័ពបានត្រៀមរួចរាល់ក្នុងការច្បាំងប្រឆាំងនឹងការឈ្លានពានពីបរទេសមកលើអធិបតេយ្យភាព និងបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា។
«និយាយរួមគ្រប់លក្ខណៈទាំងអស់ យើងមានគ្រប់គ្រាន់ហើយដើម្បីការពារទឹកដីរបស់យើង។ យើងមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីការពារទឹកដីរបស់យើង។ យើងមិនអនុញ្ញាតឲ្យពីណាមករំលោភឈ្លានពានបានសូម្បីតែមួយម៉ីលីម៉ែត្រ យើងមិនអនុញ្ញាតឲ្យ ហើយយើងក៏មិនចង់បានទឹកដីរបស់មិត្តភ័ក្តជិតខាងដែរ ប៉ុន្តែយើងមិនអនុញ្ញាតឲ្យនរណាមករំលោភទឹកដីយើងបានដែរ ជំហរដាច់ខាតរបស់យើងតាំងពីដើមមក»។
នៅក្រោយពេលលោក ហ៊ុន សែន ព្រមានប្រើកងទ័ពវាយបណ្តេញទាហានឡាវចេញពីទឹកដីកម្ពុជាមានសេចក្តីរាយការណ៍មួយចំនួនលើកឡើងថា ភាគីឡាវបានបង្កើនការប្រុងប្រយត័្ន និងបង្កើនចំនួនទ័ពនៅតំបន់មានជម្លោះ តែនាយឧត្តមសេនីយ៍ ឈុំ សុជាតិ បានមានប្រសាសន៍ថា លោកមិនទាន់ទទួលបានដំណឹងច្បាស់ការណ៍ អំពីបញ្ហានេះទេ។
អ្នកវិភាគស្ថានការណ៍នយោបាយកម្ពុជា បាននិយាយថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតែងប្រកាន់ជំហរតឹងរ៉ឹងក្នុងបញ្ហាព្រំដែនជាមួយប្រទេសតូច ដូចជាប្រទេសឡាវ តែហាក់ដូចជាមានភាពទន់ជ្រាយជាមួយក្បែរខាងធំៗ ដូចជាប្រទេសវៀតណាមដែលមានទឹកដីធំ និងប្រជាជនរាប់សិបលាននាក់។
លោក មាស នី អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវកិច្ចអភិវឌ្ឍសង្គមកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ប្រាប់ VOA ថា ការប្រកាន់ជំហរដាច់ខាតក្នុងកិច្ចការពារព្រំដែន ជាភារកិច្ចស្នូលរបស់រដ្ឋាភិបាល តែថាការដោះស្រាយដោយសន្តិវិធី ជាជម្រើសល្អបំផុត។ លោកបានបន្តថា រដ្ឋាភិបាលក៏ត្រូវមានជំហរតឹងរ៉ឹងជាមួយប្រទេសក្បែរខាងផ្សេងទៀត ដូចជាវៀតណាម ក្នុងការការពារបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា គ្រាមានជម្លោះ។
«យើងចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលខ្មែរ ត្រូវមានជំហរឲ្យរឹងមាំក្នុងការដោះស្រាយលើវិវាទព្រំដែន ជាមួយប្រទេសជិតខាងកុំឲ្យធ្វើបានតែជាមួយប្រទេសតូចៗដូចគ្នា ប៉ុន្តែដល់ប្រទេសធំ ដូចប្រទេសវៀតណាមអីដែលយើងមានបញ្ហាពីឆ្នាំកន្លងទៅ យើងអត់ហ៊ានមាត់ជាមួយគេ យើងអត់បានធ្វើអីដែលឲ្យវាឃើញថា យើងបានពង្រឹងជំហរមកលើរដ្ឋាភិបាលពីរ ដែលស្មើភាពជាដៃគូរបស់យើង។ បើថា បើប្រទេសគេធំជាង ពេលយើងធ្វើទៅ បើគេមិនត គេមិននិយាយ ក៏[បំភ្លេច] រឿងហ្នឹងទៅ ក៏ស្ងាត់ទៅវិញ នេះជាអ្វីដែលយើងបានជាការមើលឃើញពីក្រៅទៅបាទ»។
តាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាចុះថ្ងៃទី១១ ខែសីហានេះ ក៏បានឲ្យដឹងដែរថា ដំណើរទៅជួបចរចារបស់លោក ហ៊ុន សែន គឺជាកាយវិការទន់ភ្លន់ ប្រកបដោយការអត់ធ្មត់ និងសុឆន្ទៈចង់ដោះស្រាយជម្លោះដោយសន្តិវិធីជាមួយភាគីឡាវ មុននឹងឈានដល់ការប្រកាន់យកវិធានការផ្សេងទៀត រាប់ទាំងវិធានការយោធា និងតាមផ្លូវតុលាការ ក្នុងករណីកិច្ចខិតខំចុងក្រោយនេះរបស់កម្ពុជា នឹងមិនផ្តល់លទ្ធផលជាវិជ្ជមានទេនោះ។
ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវគេដឹងថា ពុំទាន់ដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនជាមួយប្រទេសក្បែរខ្លួនផ្សេងទៀត គឺប្រទេសវៀតណាម និងប្រទេសថៃ ឱ្យបានដាច់ស្រេចនៅឡើយ។ កាលពីឆ្នាំ២០០៨មក ទាហានខ្មែរក៏បានប្រយុទ្ធជាមួយទាហានថៃជាច្រើនលើក ដែលបានមកឈរជើងនៅតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហាររបស់ខ្មែរ បណ្តាលឲ្យទាហាននៃប្រទេសទាំងពីរស្លាប់ជាច្រើននាក់៕
