លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត កូនប្រុសច្បងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានក្រើនរំឭកកងទ័ពឲ្យមានស្មារតីប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះ«ល្បិចកលចិត្តសាស្ត្រ»របស់ក្រុមអ្នករិះគន់ដែលលោកថា មានចេតនាបំផ្លាញសាមគ្គីផ្ទៃក្នុងកងទ័ព។ លោកក៏បានព្រមានមិនឲ្យជនណាប្រើសិទ្ធិហួសដែនកំណត់ក្នុងច្បាប់ ដើម្បីបំផ្លាញសន្តិភាពនោះដែរ។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលពាក់ផ្កាយបី គឺជាអគ្គមេបញ្ជាការរងនៃកងយុទ្ធពលខេមរភូមិន្ទ និងជាមេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោក។ ក្រៅពីតួនាទីទាំងពីរនេះ លោកក៏ជាមេបញ្ជាការកងកម្លាំងពិសេសប្រឆាំងភេរវកម្ម និងជាមេបញ្ជាការរងកងអង្គរក្សផងដែរ។ លោកត្រូវបានសារព័ត៌មានក្រៅស្រុករាយការណ៍ថា នឹងទទួលតំណែងនាយករដ្ឋមន្រ្តីនៅពេលអនាគត។
ក្នុងខួប១១ឆ្នាំនៃការបង្កើតបញ្ជាការដ្ឋានអង្គរក្ស និងខួប៣០ឆ្នាំនៃការបង្កើតវរសេនាតូចលេខ២៤៦ រៀបចំឡើងនាខេត្តកណ្តាល កាលពីថ្ងៃពុធ ឧត្តមសេនីយ៍ឯកហ៊ុន ម៉ាណែត មានប្រសាសន៍ទៅកាន់ពលទាហាន ក្រុមកងអង្គរក្ស និងក្រុមមន្ត្រីយោធាជាន់ខ្ពស់ថា ក្រុមដែលមាននិន្នាការប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលជានិច្ចកាល ព្យាយាមញុះញង់ឲ្យកងទ័ពបាត់ជំនឿលើរដ្ឋាភិបាល។ លោកថា ការណ៍នេះជាចេតនាវាយបំបាក់ខែលការពារជាតិ។
«បើយើងបាត់បង់នូវភាពម្ចាស់ការ និងទស្សនៈនឹងនរ នៅក្នុងកាលពេលនេះ អាហ្នឹងចប់ហើយ...ប្រឈមនឹងការលើកវ៉ៃប្រហារ និងលើកហើយលើកទៀត មិនទាន់ចប់ទេ ព្រោះខែលនេះ គោលដៅសម្រេច ព្រោះចង់បំបាក់ខែលនេះ។ បំបាក់ពីខាងក្រៅ បើបំបាក់បាន ជាពិសេសបំបាក់ពីខាងក្នុងច្រេះស៊ីដែក។ ដែកខ្លាំងយ៉ាងម៉េច ក៏វានៅតែមានចំណុចខ្សោយខាងក្នុង។ បើអាចេញពីក្នុងហើយ គឺពិបាក អ៊ីចឹងសតិអារម្មណ៍នយោបាយ សតិអារម្មណ៍ និងទស្សនៈរបស់កងកម្លាំងរបស់យើងត្រូវប្រកាន់ឲ្យបានច្បាស់លាស់»។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បន្ថែមថា ក្រុមដែលមាននិន្នាការប្រឆាំង ក៏បង្អាប់តម្លៃកងទ័ព ដោយចោទថា កងទ័ពមិនបានធ្វើការបម្រើជាតិទេ តែជា«ឧបករណ៍មួយបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យ»។
«គេថា កងទ័ព កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ប៉ូលិស ប៉េអឹមហ្នឹង គឺឥឡូវអត់ធ្វើការបម្រើជាតិមាតុភូមិទេ គឺធ្វើជាឧបករណ៍ដើម្បីបំផ្លាញលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ហើយបិទសិទ្ធិសេរីភាព។ ខ្ញុំសុំសួរបន្តិច សុំបើកវង់ក្រចកហ្នឹងបន្តិចចុះ ហើយបន្តិចទៀតយកទៅផ្សាយទៀតហើយ ឲ្យតែពាក់អាវទាហាននិយាយនយោបាយ អត់និយាយនយោបាយទេ។ ខ្ញុំមិនមែននិយាយរឿងបក្សណាៗទេ ខ្ញុំនិយាយតែក្រុមបំផ្លាញសន្តិភាពទេ»។
ការអធិប្បាយរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ពាក់ព័ន្ធនឹងគោលជំហរកងទ័ព និងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធផ្សេងទៀតក្នុងការរក្សាស្ថិរភាពរបស់ប្រទេសនោះ កើតមានឡើង នៅក្រោយពេលអាជ្ញាធរ បានចេញយុទ្ធនាការបង្ក្រាបការតវ៉ារបស់ក្រុមយុវជន និងសាច់ញាតិរបស់អតីតមន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំង ដែលកំពុងជាប់ក្នុងពន្ធនាគារ ក្រោមការចោទពីបទព្រហ្មទណ្ឌជាច្រើន ដែលអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សអះអាងថា ជារឿងនយោបាយ។
បើគិតពីដើមខែកញ្ញាមក យ៉ាងតិចក្រុមយុវជន៧នាក់ ក្នុងនោះមានព្រះសង្ឃមួយអង្គ ត្រូវបានឃាត់ខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់ ក្រោមបទញុះញង់ឲ្យបង្កភាពវឹកវរដល់សន្តិសុខសង្គមបន្ទាប់ពីពួកគេចេញមុខតវ៉ាប្រឆាំងការចាប់ខ្លួនលោក រ៉ុង ឈុន ប្រធានសហភាពសហជីពកម្ពុជា ដែលនិយាយរិះគន់ការបោះបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជាវៀតណាម។ ការចាប់ខ្លួនក្រុមអតីតមន្ត្រីគណបក្សជំទាស់ដែលត្រូវរំលាយនេះពាក់ព័ន្ធនឹងការញុះញង់មិនឲ្យយោធាស្តាប់បង្គាប់រដ្ឋាភិបាលនោះ ក៏បានកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់ផងដែរ។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មិនបាននិយាយចំឈ្មោះក្រុមប្រឆាំងដែលនៅក្រៅប្រទេសដែលលោកថា ព្យាយាមបង្កឲ្យមានការបែកបាក់ផ្ទៃក្នុងជួរកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធនោះទេ។ ប៉ុន្តែលោក សម រង្ស៊ី មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង ត្រូវគេឃើញប្រកាសជាញឹកញាប់ពីក្រៅប្រទេសតាមបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក ឲ្យពលរដ្ឋ កម្មករ និងយោធា ក្រោកបះបោរប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ លោក សម រង្ស៊ី ដែលកំពុងរស់នៅប្រទេសបារាំង និងក្រុមមន្ត្រីរបស់លោកជាច្រើននាក់ទៀត បានចោទថា រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនិងប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ។
ក្នុងពិធីរំឭកខួបនៃការបង្កើតបញ្ជាការដ្ឋានអង្គរក្សដដែលនោះក្រុមនាយឧត្តមសេនីយ៍ពាក់ផ្កាយបួនជាច្រើនរូប រួមមានទាំងនាយឧត្តមសេនីយ៍ ហ៊ីង ប៊ុនហៀង មេបញ្ជាការដ្ឋានកងអង្គរក្ស និងក្រុមមន្ត្រីនគរបាលជាន់ខ្ពស់ជាច្រើនរូបទៀត ត្រូវគេឃើញអង្គុយស្តាប់ការអធិប្បាយរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត។ ពលទាហាន និងកងអង្គរក្ស ដែលប្រដាប់ដោយអាវុធ ក៏ត្រូវបានគេឃើញឈរជាជួរ នៅចំពោះមុខក្រុមមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលជាន់ខ្ពស់កម្ពុជា និងភ្ញៀវអន្តរជាតិដែលចូលរួមក្នុងពិធីនោះផងដែរ។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងក្នុងពិធីដដែលនោះថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនាពេលនេះក្រៅតែពីបានសន្តិភាពពេញលេញនោះ ពួកគាត់ក៏មានសិទ្ធិគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការបញ្ចេញមតិដែលស្របតាមច្បាប់ហើយជំនឿសាសនាក៏ត្រូវបានបើកទូលាយ។
«មានអ្នកណាហាមសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាជនមិនឲ្យទៅវត្ត ហាមសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ហាមសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ព្រះសង្ឃ ព្រះអង្គ គ្រប់ព្រះអង្គនៅក្នុងការប្រណិប័តន៍សាសនា...លើកលែងតែអ្នកខ្លះពាក់ស្បង់ ដើម្បីធ្វើនយោបាយទេ។ពាក់ស្បង់ចីពរ ដើម្បីមកអុចអាលយកសាសនាដើម្បីទាញមនុស្ស មកធ្វើការងារបំផ្លាញ។ រឿងអ្នកឯងបញ្ចេញមតិរឿងមួយប៉ុន្តែចេតនាអ្នកឯង ផែនការអ្នកឯងនៅក្នុងការបំផ្លាញសុខសន្តិភាព ស្ថិរភាពនៅប្រទេសណា ក៏គេមិនអនុញ្ញាតឲ្យដែរ។ បាតុកម្មនៅអាមេរិក តែបើសិនវាចូលជារឿងកុបកម្ម រឿងអារញ៉េរញ៉ៃ អាមេរិកបញ្ជូនដល់ទៅទាហានចូលដើម្បីគ្រប់គ្រងទៀតនោះ បើប៉ូលិសគ្រប់គ្រងលែងបាន»។
លោក អំ សំអាត នាយករងទទួលបន្ទុកឃ្លាំមើល និងការពារសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា កម្ពុជាពិតជាមានសន្តិភាពបើនិយាយដល់ការមិនមានសង្គ្រាមស៊ីវិលក្នុងប្រទេស។ ក៏ប៉ុន្តែអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះ លើកឡើងថា ការបែកបាក់សាមគ្គីជាតិនៅតែកើតមាននាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ដែលនាំឲ្យមានការចោទសួរដល់អ្វីទៅជាសន្តិភាពពេញលេញនោះ។
«បានន័យថាមិនមានការបែកបាក់សាមគ្គីជាតិ ឯកភាពជាតិ។ សាមគ្គីបានន័យថាប្រទេសតែមួយ បានន័យថា រស់នៅក្រោមការសាមគ្គីជាតិគ្នា ដើម្បីធ្វើការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ អាហ្នឹងបានសន្តិភាពហ្នឹងវាពេញលេញបាន»។
ទាក់ទិននឹងការអនុវត្តសិទ្ធិបញ្ចេញមតិនោះ លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍អាជ្ញាធរកម្ពុជា មិនគួរចាត់វិធានការច្បាប់ដោយការចាប់ក្រុមអ្នកតវ៉ា ដែលបានធ្វើបាតុកម្មដោយអហិង្សា ហើយដែលមិនបានបង្កឲ្យមានភាពវឹកវរក្នុងសង្គមនោះទេ។
សម្រាប់លោក មាស នី អ្នកវិភាគនយោបាយ និងជាអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវខាងការអភិវឌ្ឍសង្គមយល់ថា កម្ពុជាកំពុងស្ថិតក្នុងសន្តិភាព ដែលពលរដ្ឋកំពុងតស៊ូក្នុងជម្លោះដីធ្លី ហើយការបញ្ចេញមតិពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាប្រទេសជាតិមួយចំនួនទៀត ដូចជាបញ្ហាព្រំដែនក៏ត្រូវបានរឹតបន្តឹង។
«រឿងដីធ្លី រឿងព្រំដែនអីហ្នឹង វាជាសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋក្នុងការនិយាយស្តី ក៏ប៉ុន្តែត្រូវទទួលរងនូវការគំរាមពីប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រង បាទ ដូច្នេះអាទាំងអស់ហ្នឹងហើយ គេហៅថា ជាអយុត្តិធម៌សង្គម»។
នាយឧត្តមសេនីយ៍ ខៀវ សុភ័គ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ ប្រតិកម្មថា ការអនុវត្តសិទ្ធិទោះក្នុងទម្រង់ណាក៏ដោយ ក៏មិនត្រូវនាំប្រទេសឲ្យវិលទៅរកភាពវឹកវរនោះដែរ។ លោកថា ក្រុមការពារសិទ្ធិមនុស្សភាគច្រើនមិនយល់ពីស្ថានភាពកម្ពុជាមុនឆ្នាំ១៩៧៩នោះទេ ពោលគឺពួកគេបានចាប់ផ្តើមប្រតិបត្តិការនៅកម្ពុជានៅក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ១៩៩៣។
«សិទ្ធិមនុស្សអីក៏ដោយ សុំឲ្យប្រទេសជាតិមានសន្តិភាពដូចបច្ចុប្បន្នហ្នឹងទៅកុំនាំប្រទេសជាតិទៅរកសង្គ្រាម កុំនាំប្រទេសជាតិទៅរកភាពដែលនរកអវីចីដូចបីឆ្នាំ ប្រាំបីខែហ្នឹងទៀត។ អ៊ីចឹងមានតែប៉ុណ្ណឹងឯងបាទ»។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងមហាផ្ទៃរូបនេះបន្ថែមថា រហូតមកដល់ពេលនេះកម្លាំងប្រដាប់អាវុធបានរក្សាស្មារតីនឹងនរ មិនលុះក្នុងឥទ្ធិពលញុះញង់របស់អតីតក្រុមមន្ត្រីនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវបានរំលាយ ដោយងើបបះបោរប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលទេ។ លោកអះអាងថា បើកងកម្លាំងជឿតាមការញុះញង់របស់ក្រុមប្រឆាំងមែននោះ កម្ពុជានឹងមិនបានសុខសាន្តដូចសព្វថ្ងៃនេះទេ៕
