ស្របពេលដែលអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងបក្សប្រឆាំងលើកពីការពិនិត្យមើលឡើងវិញអំពីការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស មន្ត្រីគណបក្សប្រជាជនអះអាងថា កិច្ចព្រមព្រៀងនេះលែងមានឥទ្ធិពលគតិយុត្តិ(ផ្លូវច្បាប់)លើកម្ពុជាទៀតហើយ ឯអន្តរជាតិក៏មិនមានសិទ្ធិលូកដៃចូលផ្ទៃក្នុងនៃកិច្ចការកម្ពុជាផងដែរ។ តែមន្ត្រីការទូតមួយចំនួនដែលបានចូលរួមនៅក្នុងការនាំឱ្យមានកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសនេះយល់ឃើញខុសពីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល។
កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាបានរៀបចំពិធីរំឭកខួបទី២៥នៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ដែលជាកិច្ចព្រមព្រៀងបើកផ្លូវឱ្យមានការបោះឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យរៀបចំឡើងដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ។
មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលលើកឡើងថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសលែងមានឥទ្ធិពលផ្លូវច្បាប់លើប្រទេសកម្ពុជាហើយ តែចាត់ទុកកិច្ចព្រមព្រៀងនេះថា ជាផែនទីចង្អុលផ្លូវ ហើយកម្ពុជាកំពុងដើរលើផ្លូវត្រូវស្របតាមកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។
ថ្លែងនៅក្នុងពិធីរំឭកដែលមានការចូលរួមពីមន្ត្រីការទូតពីប្រទេសមួយចំនួនដែលជាហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា លោក ប្រាក់ សុខុន បានលើកឡើងថា រយៈពេល២៥ឆ្នាំមកនេះ កម្ពុជាបាននិងកំពុងដើរលើផ្លូវត្រូវតាមកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ហើយការរក្សាបានសន្តិភាពនិងស្ថិរភាពបានធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានការរីកចម្រើនជាបន្តបន្ទាប់។ លោកបន្តថា កម្ពុជាបានអភិវឌ្ឍខ្លួនពីប្រទេសដែលអង្គការសហប្រជាជាតិធ្លាប់បញ្ជូនកងកម្លាំងមករក្សាសន្តិភាពកាលពី២៥ឆ្នាំមុន មកជាប្រទេសដែលបញ្ជូនកងរក្សាសន្តិភាពមួកខៀវទៅប្រទេសដទៃ។
លោក ប្រាក់ សុខុន បានថ្លែងជាភាសាបារាំងនិងត្រូវបានបកប្រែយ៉ាងដូច្នេះថា៖
«យើងចាត់ទុកកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសដែលឥទ្ធិពលគតិយុត្តិបានបញ្ចប់ ថាជាផែនទីចង្អុលផ្លូវមួយ ជាកម្មវិធីដែលមានការអនុវត្តបន្តិចម្ដងៗ ដោយសារកំហិតនៃស្ថានភាពជាក់ស្ដែង ពីព្រោះយើងនៅតែស្រមៃចង់បានជានិច្ចនូវសង្គមស្ងប់ស្ងាត់មួយ ប្រជាធិបតេយ្យរស់រវើកនៅកម្ពុជាមួយដែលសក្ដិសមជាទីកោតសរសើរ»។
លោក រ៉ាអ៊ូល ម៉ាក់ហ្សេណា (Raul-Marc Jennar) ទីប្រឹក្សាការទូតរបស់លោក ប្រាក់ សុខុន បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានក្រោយពិធីរំឭកខួបកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ថា តាមទិដ្ឋភាពច្បាប់ កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសមិនមានឥទ្ធិពលអ្វីទៀតទេ ដោយសារអ្វីដែលបានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងត្រូវបានបញ្ចូលទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣រួចហើយ។ លោកថា ការស្នើឱ្យប្រទេសហត្ថលេខីអន្តរាគមន៍ឬដាក់សម្ពាធលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគឺជាការជ្រៀតជ្រែកលើកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា។
«ដូច្នេះ ឥឡូវនេះ ការពិភាក្សាគ្នាផ្នែកនយោបាយត្រូវធ្វើឡើងនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា គឺមិនមែននៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសនោះទេ។ ដូចដែលខ្ញុំបាននិយាយ ដូចដែលឯកអគ្គរដ្ឋទូតLevitte បាននិយាយចឹង ថាកិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានចប់ហើយ។ គ្មានទិដ្ឋភាពច្បាប់ណាដែលយើងអាចស្នើឱ្យប្រទេសជាហត្ថលេខីដាក់សម្ពាធលើអាជ្ញាធរកម្ពុជានោះទេ ពីព្រោះវាអាចជាការជ្រៀតជ្រែក ជាការរំលោភលើអធិបតេយ្យភាព»។
ការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាហាក់ផ្ទុយគ្នានឹងការយល់ឃើញរបស់គណបក្សប្រឆាំង អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងមន្ត្រីទូតមួយចំនួនដែលបានចូលរួមក្នុងដំណើរការបង្កើតឱ្យមានកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសនេះ។
លោក ឆាល ថ្វាយនីង (Charles Twining) អតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកដែលបានចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រឹងប្រែងដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះនៅកម្ពុជាបានថ្លែងសារតាមវីដេអូឃ្លីបចាក់នៅក្នុងពិធីរំឭកកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ថា មានកិច្ចចរចា និងការពិភាក្សាគ្នាយ៉ាងច្រើនត្រូវបានធ្វើឡើងមុនសម្រេចបានកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសក្នុងឆ្នាំ១៩៩១នេះ។ លោកថា កិច្ចព្រមព្រៀងនេះជាជំហានទៅមុខយ៉ាងធំមួយសម្រាប់កម្ពុជានាពេលនោះ ដែលគេសង្ឃឹមថា នឹងគ្មានហិង្សា ហើយមានការឯកភាពគ្នា។
លោកបានរំឭកពីគោលបំណងសំខាន់ៗនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសថា៖
«គោលបំណងដែលខ្ញុំបានកំណត់ថា មានសារៈសំខាន់ជាខ្លាំងទាំងនៅក្នុងពេលនោះ និងនៅក្នុងពេលនេះគឺមានដូចខាងក្រោម៖ បញ្ចប់ហិង្សា គាំទ្រឱ្យមានការឯកភាពជាតិនិងការបង្រួបបង្រួមជាតិ ធានាការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន និងគោរពបញ្ញត្តិក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលចែងថា ប្រទេសកម្ពុជានឹងដើរតាមប្រព័ន្ធនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរី»។
ចំណែកលោក ខ្លូត ម៉ាតាំង (Claude Martin ) អតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតប្រទេសបារាំងដែលបានជួយជ្រោមជ្រែងឱ្យមានការចរចារហូតឈានដល់សម្រេចបានកិច្ចព្រមព្រៀងប៉ារីស បានប្រាប់ VOAនៅក្នុងបទសម្ភាសន៍កាលពីកន្លងទៅថា ការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានធ្វើខុសពីខ្លឹមសារដើមតាំងពីដំបូង និងសម្រេចបានតែពាក់កណ្ដាលប៉ុណ្ណោះ។ លោកបានស្នើឱ្យប្រទេសហត្ថលេខីគួរតែបញ្ជូនសារជាប្រចាំឆ្នាំដល់មេដឹកនាំកម្ពុជាពីការខកខានមិនអនុវត្តតាមចំណុចមួយចំនួនដែលមាននៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ដូចជាបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖
«ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនគិតថា សហគមន៍អន្តរជាតិនឹងចង់កោះហៅប្រជុំសន្និសីទម្តងទៀតទេ ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថាប្រទេសហត្ថលេខីអាចបញ្ជូនសារជាប្រចាំឆ្នាំថានេះមិនមែនជាអ្វីដែលយើងចង់បាន ហើយនេះមិនមែនជាអ្វី ដែលអ្នកបានសន្យាថានឹងធ្វើទេ។ ធ្វើដូចនេះដើម្បីដាក់សម្ពាធខ្លះមកលើលោកហ៊ុន សែន »។
នៅពេលមានវិបត្តិនយោបាយម្ដងៗ គណបក្សប្រឆាំងតែងអំពាវនាវឱ្យសហគមន៍អន្តរជាតិដាក់សម្ពាធលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឱ្យគោរពតាមស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា។
កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ អង្គការសង្គមស៊ីវិលនៅក្នុងតំបន់ចំនួន៤០បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាមួយជំរុញឱ្យសហគមន៍អន្តរជាតិជួយធានាឱ្យមានការគោរពពេញលេញនូវកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស។ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានបង្ហាញក្ដីបារម្ភពីភាពតានតឹងនៃវិបត្តិនយោបាយ ការរឹតត្បិតសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងការកើនឡើងការរំលោភបំពានលើគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស។
នៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដដែលនេះ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលក៏បានលើកឡើងពីការកាត់ទោសមេដឹកនាំនិងចាប់ខ្លួនតំណាងរាស្ត្រព្រមទាំងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំង ការចាប់ខ្លួនអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សនិងសកម្មជនដីធ្លី ការវាយតំណាងរាស្ត្រ និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញជាបន្តបន្ទាប់ទៅលើអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាល។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលបានចូលរួមចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះរួមមានអង្គការនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ថៃ វៀតណាម ឥណ្ឌា ប៉ាគីស្ថាន ម៉ុងហ្គោលី នេប៉ាល់ ស្រីលង្កា កូរ៉េខាងត្បូង ម៉ាឡេស៊ី និងប្រទេសមួយចំនួនទៀត៕
