ការចំណាយយោធាតែនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨ មានចំនួន ១,៨លានលានដុល្លារ នេះបើយោងតាមទិន្នន័យពីវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវសន្តិភាពអន្តរជាតិនៅក្នុងទីក្រុង Stockholm។ លោក Pieter Wezeman ដែលជាអ្នកស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់នៅវិទ្យាស្ថាននេះបានហៅថា ការកើនឡើងនេះថាជា «និន្នាការដ៏គួរឲ្យព្រួយបារម្ភ»។
លោកបាននិយាយថា៖ «យើងត្រូវគិតថា វាជាសញ្ញាព្រមានមួយ វាមិនជាសញ្ញានៃការមានសង្គ្រាមនោះទេ ប៉ុន្តែជាអ្វីមួយដែលយើងត្រូវចាប់អារម្មណ៍»។
ចំណាយយោធាមានចំនួនតិចនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៨ បន្ទាប់ពីមានសង្គ្រាមត្រជាក់។
បន្ទាប់មក ព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា បានកើតឡើង។
ដោយសារតែការប្រយុទ្ធនៅក្នុងសង្គ្រាមភេរវកម្មនៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន និងអ៊ីរ៉ាក់ ការចំណាយយោធារបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួនបានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង រហូតទាល់តែរដ្ឋបាលលោកប្រធានាធិបតី អូបាម៉ា ចាប់ផ្តើមកាត់បន្ថយចំណាយយោធានេះ។
ឥឡូវនេះ ចំណាយយោធានៅតែកើនឡើងដដែល ដោយសារតែរុស្ស៊ី និងចិន។
ថ្លែងនៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ផ្តាច់មុខជាមួយនឹង VOA ឧបការីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសទទួលបន្ទុកកិច្ចការយោធា និងនយោបាយ លោក Clarke Cooper បានហៅរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង និងក្រុងមូស្គូថា «ជាអ្នកទាមទារអំណាច នៅកន្លែងដែលពួកគេមិនមានអំណាច»។
លោក Cooper បាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំមិនចាត់ទុករឿងនេះថា ជាការប្រណាំងប្រជែងសព្វាវុធនោះទេ។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលខុសគ្នាគឺថា យើងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលប្រកួតប្រជែងខ្លាំងជាងកាលពីអតីតកាល»។
ចំណាយយោធារបស់សហរដ្ឋអាមេរិកមានចំនួនមួយភាគបីនៃចំណាយយោធាពិភពលោក។
សហរដ្ឋអាមេរិកបានបង្កើននាវាចម្បាំងផ្ទុកយន្តហោះចំនួន១១ នាវាបាញ់នុយក្លេអ៊ែរដែលមានថាមពលខ្លាំង យន្តហោះចម្បាំង និងយោធាបន្ថែមប្រមាណជាង២លាន ១សែននាក់។
អ្នកជំនាញ ដូចជាលោក Bradley Bowman នៃមូលនិធិសម្រាប់ការការពារប្រជាធិបតេយ្យយល់ស្របថា យោធាអាមេរិកនៅតែជាកម្លាំងគ្រប់ដណ្តប់លើកម្លាំងយោធារបស់ប្រទេសផ្សេងៗទៀត។
លោក Bradley Bowman ដែលជាអតីតយោធា ហើយឥឡូវនេះលោកបម្រើការជានាយកជាន់ខ្ពស់នៅមូលនិធិសម្រាប់ការការពារប្រជាធិបតេយ្យបានប្រាប់ VOA ថា៖ «ខ្ញុំគិតថា ជួនកាលមាននិន្នាការធ្វើឲ្យរុស្ស៊ី និងចិនមើលទៅមានអំណាច ប៉ុន្តែវាមិនអ៊ីចឹងនោះទេ។ មានចំណុចខ្សោយពិតប្រាកដដែលយើងអាចប្រើប្រាស់បាននៅពេលមានជម្លោះ ប៉ុន្តែពួកគេក៏មានចំណុចខ្លាំងជាងយើងដែរ»។
ប្រទេសចិនឥឡូវនេះជាប្រទេសធំទី២ដែលចំណាយប្រាក់ច្រើនលើយោធា ដោយកើនពី២%នៃចំណាយយោធាពិភពលោកនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩០ ទៅដល់១៤%នាពេលឥឡូវនេះ។
ប្រទេសចិនបានបង្កើតនាវាផ្ទុកយន្តហោះចម្បាំងចំនួនពីរគ្រឿងកាលពីទសវត្សរ៍មុន និងកំពុងសាងសង់នាវាទី៣។ ប្រទេសចិនបានបង្កើតយន្តហោះចម្បាំងដោយផ្ទាល់ខ្លួន ហើយចំនួនយោធាបានកើនឡើងដល់២,៥លាននាក់។ ប្រទេសចិនកំពុងវិនិយោគទៅលើបច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗ រួមទាំងបច្ចេកវិទ្យាអាវុធលឿនជាងសំឡេង៥ដង។
លោក Wezeman និយាយថា៖ «ប្រទេសជិតខាងនឹងយល់ថា វាជាការគំរាមកំហែងដល់ពួកគេ។ ប្រទេសជិតខាងទាំងនោះនឹងប្រតិកម្មទៅនឹងសកម្មភាពនេះ»។
ជាឧទាហរណ៍ ប្រទេសឥណ្ឌាបានបង្កើនចំណាយយោធារបស់ខ្លួនដល់ទៅ១១ពាន់លានដុល្លារ នៅក្នុងរយៈពេលត្រឹមតែ៣ឆ្នាំ ហើយឥឡូវនេះក្លាយជាប្រទេសទី៤ដែលមានចំណាយយោធាច្រើនបំផុត។
ទោះជាប្រទេសរុស្ស៊ីបានធ្លាក់តំណែងពីប្រទេសកំពូលទាំង៥ដែលមានចំណាយយោធាច្រើនក្នុងឆ្នាំ២០១៨ក្តី ប្រទេសនេះនៅតែត្រូវបានអង្គការអូតង់ចាប់អារម្មណ៍ បន្ទាប់ពីបានឈ្លានពានប្រទេសហ្ស៊កហ្ស៊ី នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៨ និងផ្នែកខ្លះនៃប្រទេសអ៊ុយក្រែន នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៤។
ប្រទេសសមាជិកអង្គការអូតង់ទាំង២៩ បានចំណាយប្រាក់អស់៩៦៣ពាន់លានដុល្លារ ដែលស្មើនឹង៥៣%នៃចំណាយយោធាពិភពលោកនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨
ចំនួននេះទំនងនឹងកើនឡើងទៀត ខណៈដែលមន្ត្រីរដ្ឋបាលអាមេរិកដូចជាលោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ លោក Mark Esper បន្តដាក់សម្ពាធលើសម្ព័ន្ធមិត្តដើម្បីផ្តល់ប្រាក់ចំនួន២%នៃផលិតផលសរុបក្នុងស្រុកសម្រាប់ការការពារជាតិ។
លោក Esper បាននិយាយថា៖ «យើងមិនអាចឲ្យប្រទេសទាំងនោះប្រលែងដៃនោះទេ។ គេមិនអាចយកអ្វីផ្សេងមកជំនួសដោយស្រួលៗ ហើយនិយាយថា ប្រាក់២%របស់ខ្ញុំគឺចំណាយលើបច្ចេកវិទ្យា ឬខ្ញុំនឹងសាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនោះទេ។ ខ្ញុំមិនអាចបន្លាចទាហានរុស្ស៊ីដោយប្រើប្រាស់ផ្លូវថ្នល់នោះទេ។ យើងត្រូវការសមត្ថភាពពិតប្រាកដ»។
ខណៈដែលប្រទេសជាតិនានាត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ស្ថានភាពអាក្រក់បំផុត ប្រទេសមហាអំណាចពិភពលោកបានដឹងយ៉ាងច្បាស់ថា ជម្លោះដែលអាចកើតឡើងណាមួយរវាងពួកគេនឹងមានផលប៉ះពាល់ខ្លាំងណាស់៕
