សហគមន៍អឺរ៉ុបបានខិតខំប្រឹងប្រែងបង្វែរស្ថានការណ៍កម្ពុជាឱ្យមកដូចដើមនៅមុនតុលាការសម្រេចរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកាលពីសប្តាហ៍មុន។
ប៉ុន្មានម៉ោងមុនតុលាការកំពូលសម្រេចរំលាយគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំនេះ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់សហគមន៍អឺរ៉ុប បានជួបជាមួយនឹងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជាដើម្បីបង្ហាញពីការព្រួយបារម្ភរបស់ខ្លួនពីស្ថានភាពធ្លាក់ដុនដាបនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
លោក Gunnar Wiegand មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់សហភាពអឺរ៉ុប និងជានាយកគ្រប់គ្រងសេវាកិច្ចការបរទេសរបស់អឺរ៉ុប និងលោក Goerge Edgar ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំកម្ពុជាបានជួបពិភាក្សាជាមួយនឹងលោកប្រាក់សុខុនរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា។
បន្ទាប់ពីជំនួបនោះលោក Gunnar Wiegrand បានសរសេរក្នុងទំព័រធ្វីតធឺរបស់លោកថា៖
«នៅកម្ពុជាមានការចរចាដ៏តឹងតែងជាមួយនឹងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសប្រាក់សុខុន ដោយបានបង្ហាញពីជំហររបស់សហគមន៍អឺរ៉ុបក្នុងការគាំទ្រដល់ប្រជាធិបតេយ្យពហុបក្ស សិទ្ធិមនុស្សនិងនីតិរដ្ឋ»។
ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលបានការពារវិធានការនានាទាក់ទិន នឹងការគាបសង្កត់លើបណ្តាញព័ត៌មានឯករាជ្យនិងការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិថា ជាកិច្ចខិតខំដើម្បីរក្សាសន្តិភាពនិងសិ្ថរភាព។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងការបរទេស។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដែលទើបតែបញ្ចេញឱ្យអ្នកសារព័ត៌មាននៅថ្ងៃអាទិត្យបញ្ជាក់ថា ចំណាត់ការកន្លងមក គឺដើម្បីបម្រើឲ្យផលប្រយោជន៍ប្រទេសជាតិ ហើយថា ប្រទេសកម្ពុជានឹងបន្តប្រកាន់ខ្ជាប់របបប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្សដូចមានចែងក្នុងច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ប្រទេស។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងការបរទេស ចុះថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកាដែលជាថ្ងៃតុលាការកំពូលសម្រេចរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានបញ្ជាក់ឱ្យដឹងថាក្នុងជំនួបនោះលោកប្រាក់ សុខុន បានពន្យល់តំណាងសហភាពអឺរ៉ុប ទាំងពីរនាក់ អំពីព្រឹត្តិការណ៍ផ្សេង ជុំវិញការបិទអង្គការ NDI ការបិទកាសែត The Cambodia Daily និង ការប្តឹងរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
ទាក់ទិននឹងការបិទអង្គការ NDI លោក ប្រាក់ សុខុន បានលើកឡើងថា កម្ពុជាជាប្រទេសមួយ ដែលត្រូវបានគេមើលឃើញថា មានសកម្មភាពខ្លាំងលើផ្នែកសង្គមស៊ីវិល ដោយមានវត្តមានរបស់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលជាង ៥០០០។
លោកប្រាក់ សុខុនបានបញ្ជាក់បន្ថែមថា៖
«ករណីការបញ្ឈប់សកម្មភាពអង្គការ NDI គឺបង្កឡើងដោយអង្គការនេះខ្លួនឯងដែលមិនបានគោរពទៅតាមច្បាប់ស្តីពីអង្គការ NGOs របស់កម្ពុជា ដែលពីមុន និងក្រោយពេលនៃការចូលជាធរមាន របស់ច្បាប់នេះ អង្គការ NDI ពុំបានចុះអនុស្សារណៈជាមួយក្រសួងការបរទេសឡើយ ហើយប្រការនេះធ្វើឲ្យក្រសួងការបរទេសពុំមានជម្រើសណាក្រៅពីបង្ខំចិត្តបញ្ឈប់សកម្មភាពរបស់អង្គការនេះ នៅកម្ពុជាឡើយ។
យ៉ាងណាមិញ វិទ្យាស្ថានជាតិប្រជាធិបតេយ្យ ហៅកាត់ថា អង្គការ NDI នេះ បានបញ្ចេញប្រតិកម្មតបនឹងការបិទស្ថាប័នខ្លួន ដោយចោទក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាថា មិនព្រមផ្តល់ការយល់ព្រមឲ្យខ្លួនបានចុះបញ្ជី។ ហើយអង្គការនេះ បានចាត់ទុកការបិទវិទ្យាស្ថានខ្លួន ថាជាការបង្ក្រាបលើលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងបង្កការភ័យខ្លាច នៅខណៈដែលការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០១៨ កំពុងខិតជិតមកដល់។
ចំណែកការបិទទ្វាររបស់កាសែត The Cambodia Daily លោក ប្រាក់ សុខុន បានលើកឡើងថា ករណី កាសែត The Cambodia Daily គឺជាករណីពាក់ព័ន្ធនឹងច្បាប់ស្តីពីពន្ធដាដែលក្នុងពេលដែលកាសែតភាសាបរទេសឯករាជ្យចំនួនពីរផ្សេងទៀត បានគោរព និងបានបង់ពន្ធជូនរដ្ឋជូនរដ្ឋ រីឯកាសែត The Cambodia Daily ពុំបានបង់ពន្ធជូនរដ្ឋឡើយ។ ដូច្នេះ នៅពេលដែលកម្ពុជាតម្រូវឲ្យគោរពទៅតាមច្បាប់ស្តីពីពន្ធដា កាសែត The Cambodia Daily បានសម្រេចចិត្តបិទទ្វារដោយខ្លួនឯង។
ក៏ប៉ុន្តែម្ចាស់កាសែត The Cambodia Daily បានចាត់ទុកវិធានការពន្ធរបស់រដ្ឋាភិបាលមកលើខ្លួនថា មានចរិតនយោបាយ ហើយនៅក្នុងការផ្សាយរបស់ខ្លួនលេខចុងក្រោយ កាសែតដែលមានវត្តមាននៅកម្ពុជាតាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៣ បានរិះគន់រដ្ឋាភិបាលលោកហ៊ុន សែនថា បានទាញប្រទេសកម្ពុជាឲ្យធ្លាក់ចូលក្នុងការដឹកនាំតាមរបៀបផ្តាច់ការពេញទី។
លោកប្រាក់សុខុនក៏បានអះអាងការពារចំណាត់ការប្តឹងរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែរថាវាជាការវិនិច្ឆ័យរបស់តុលាការកំពូល។
លោក ប្រាក់ សុខុន បានអះអាងថា៖
«ករណីទាំងបីនេះ គឺជាការពង្រឹងនីតិរដ្ឋនៅកម្ពុជាសុទ្ធសាធ ពុំមែនដូចជាការបកស្រាយរបស់មជ្ឈដ្ឋានមួយចំនួន ដែលថាវាជាបញ្ហាដែលកើតឡើងដោយហេតុផលនយោបាយនោះឡើយ។ ហើយថាក្នុងករណីមានការសម្រេចរបស់តុលាការកំពូលរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក៏កម្ពុជាពុំវិលត្រឡប់ទៅរករបបឯកបក្សឡើយ គឺកម្ពុជាបន្តប្រកាន់ខ្ជាប់របបប្រជាធិបតេយ្យ»។
ក្រោយជំនួបរបស់ លោក ប្រាក់ សុខុន និងតំណាងសហភាពអឺរ៉ុបទាំងពីរនាក់នោះ តុលាការកំពូលបានសម្រេចភ្លាមៗ រំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលបានឈ្នះសំឡេងឆ្នោតជិតពាក់កណ្តាលពីការបោះឆ្នោតជាតិលើកមុន ហើយតុលាការក៏បានសម្រេចបញ្ឈប់សមាជិក១១៨រូបរបស់គណបក្សនេះមិនឲ្យធ្វើនយោបាយរយៈពេល៥ឆ្នាំ។ តុលាការកំពូលផ្តល់ការពន្យល់ចំពោះការកាត់សេចក្តីខ្លួនថា គណបក្សប្រឆាំងមួយនេះ បានសហការជាមួយបរទេស គឺសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលលោកហ៊ុន សែន។
ភ្លាមៗក្រោយការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ស្ថានបេសកកម្មការទូតសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំកម្ពុជា បានហៅការសម្រេចនោះ ថាជាជំហានមួយដ៏សំខាន់ នៃការនាំប្រទេសកម្ពុជាឲ្យឃ្លាតឆ្ងាយពីប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ដែលបានដាក់តម្កល់ក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញប្រទេសកម្ពុជា ដែលទទួលបានការគាំទ្រពីដៃគូអន្តរជាតិរបស់កម្ពុជា រួមទាំងសហភាពអឺរ៉ុបជាងពីរទសវត្សរ៍មកនេះ។
សហភាពអឺរ៉ុបបានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួនចុះថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៧ ថា ការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នឹងប៉ះពាល់ដល់ភាពស្របច្បាប់នៃដំណើរការបោះឆ្នោតមួយ។
សហភាពអឺរ៉ុបបានថ្លែងថា៖
«ដំណើរការបោះឆ្នោតមួយនឹងមិនមានភាពស្របច្បាប់ នៅពេលដែលគណបក្សប្រឆាំងសំខាន់មួយមិនត្រូវបានរាប់បញ្ចូល។ ការរំលាយគណបក្សប្រឆាំងដែលមានលក្ខណៈចាប់បង្ខំ បានដកហូតយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព នូវសិទ្ធិរបស់អ្នកដែលបានផ្តល់ការគំាទ្ររបស់ពួកគេទៅលើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០១៣ និងឆ្នាំ ២០១៧។ ស្ថានភាពមួយដែលនឹងអនុញ្ញាតឲ្យរាល់គណបក្សនយោបាយរួមទាំងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងមេដឹកនាំ ក៏ដូចជា អ្នកគាំទ្ររបស់គណបក្សនេះបានអនុវត្តន៍មុខងារស្របច្បាប់របស់ពួកគេបានបន្តទៀត ត្រូវតែស្តារឡើងវិញឲ្យបានជាបន្ទាន់»។
សហភាពអឺរ៉ុបក៏បានព្រមានថា ប្រសិនបើកម្ពុជាចង់ទទួលបានផលប្រយោជន៍ពីកម្មវិធីពាណិជ្ជកម្មរបស់ខ្លួន តាមអ្វីដែលគេដឹងថា អ្វីៗទាំងអស់លើកលែងតែអាវុធ «Everything But Arms» នោះ ប្រទេសនេះ ត្រូវតែធានាឲ្យបាននូវការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។
VOA ព្យាយាមសុំការអធិប្បាយពីលោក ជុំ សុន្ទរី អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេស តែមិនទាន់អាចទាក់ទងបានទេ នៅថ្ងៃច័ន្ទនេះ៕
