ភ្នាក់ងារផ្នែកកិច្ចការសម្ងាត់របស់សហរដ្ឋអាមេរិកបានបញ្ចេញរបាយការណ៍មួយ ដែលបង្ហាញថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែននឹងបង្ក្រាបស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យ សង្គមស៊ីវិលដើម្បីធានាថា លោកអាចបន្តកាន់អំណាចក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៨។
របាយការណ៍របស់ភ្នាក់ងារកិច្ចការសម្ងាត់សហរដ្ឋអាមេរិកស្តីពីការគំរាមកំហែងនៅទូទាំងពិភពលោក ចេញកាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០១៨ បានលើកឡើងអំពីបញ្ហាផ្សេងៗលើពិភពលោក ដែលកំពុងគំរាមកំហែងសហរដ្ឋអាមេរិក។ របាយការណ៍ដែលមានកម្រាស់២៨ទំព័រនោះបានរៀបរាប់អំពីប្រទេសជាច្រើន ដែលក្នុងនោះរួមទាំងកម្ពុជាផងដែរ។
លោក Daniel Coats នាយកផ្នែកកិច្ចការសម្ងាត់ជាតិអាមេរិក បានលើកឡើងក្នុងរបាយការណ៍នោះថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទិ្ធមនុស្ស ក្នុងប្រទេសនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ជាច្រើននៅតែមានភាពផុយស្រួយក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ដោយសារតែការរីករាលដាលនៃនិន្នាការស្វ័យភាព ការរីករាលដាលអំពើពុករលួយ និងបក្ខពួកនិយម។ បណ្ដាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍តស៊ូក្នុងការរក្សាស្វ័យភាពនយោបាយការបរទេស នៅចំពោះមុខការបង្ខិតបង្ខំផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងការទូតពីសំណាក់ប្រទេសចិន»។
សម្រាប់កម្ពុជា លោក Daniel Coats លើកឡើងថា លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បង្ក្រាបស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យ និងសង្គមស៊ីវិល និងប្រើប្រាស់ស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាល ប្រព័ន្ធតុលាការ ប្រើប្រាស់ភាពជាចៅហ្វាយ ព្រមទាំងអំពើហិង្សាផ្នែកនយោបាយ ដើម្បីធានាថា លោកអាចបន្តដឹកនាំកម្ពុជានៅក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៨។
របាយការណ៍ជាភាសាអង់គ្លេស និងប្រែសម្រួលក្រៅផ្លូវការជាភាសាខ្មែរដោយ VOA បានបញ្ជាក់ក្នុងន័យដើមថា៖
«ដោយបានឃ្លាតឆ្ងាយពីដៃគូលោកខាងលិច លោក ហ៊ុន សែននឹងពឹងផ្អែកលើការគាំទ្រផ្នែកនយោបាយ និងហិរញ្ញវត្ថុរបស់ក្រុងប៉េកាំង ដែលធ្វើឲ្យកម្ពុជាកាន់តែខិតទៅជិតប្រទេសចិន»។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានប្រាប់ VOA នារសៀលថ្ងៃសុក្រនេះថា របាយការណ៍របស់ភ្នាក់ងារកិច្ចការសម្ងាត់សហរដ្ឋអាមេរិក មិនបានផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងទិដ្ឋភាពបច្ចុប្បន្នរបស់កម្ពុជានោះទេ។ លោកបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាប្រើយន្តការច្បាប់ក្នុងការបង្រ្កាបបុគ្គលដែលប្រព្រឹត្តខុស ហើយថា លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ឡើងកាន់អំណាចដោយមានការបោះឆ្នោតគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋត្រឹមត្រូវ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖
«មិនផ្សារភ្ជាប់នឹងតថភាពសង្គមកម្ពុជាដែលកំពុងកើតឡើងបច្ចុប្បន្នទេ។ គាត់កាន់ជើងអាខេមបូឌា ដេលីកាន់ជើងអាស៊ីសេរី។ អាហ្នឹងសុទ្ធតែគ្នាគាត់ទេតើ! បើពួកហ្នឹងធ្វើខុសច្បាប់ គាត់ថា ធ្វើត្រូវច្បាប់។ វាយ៉ាងម៉េចទៅ? មិនលម្អៀង? មិនកាន់ជើង? វាមិនខុសអីដូចពាក្យសម្តីរបស់កឹម សុខានិយាយទេថា អាហ្នឹង CIA ហ្នឹងតាមរយៈ NDI តាមរយៈ IRI ដែលមកធ្វើប្រតិបត្តិការនៅកម្ពុជា ធ្វើម៉េចលើកតម្កើងពួកបក្សប្រឆាំង ដើម្បីផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់នៅកម្ពុជា»។
ក្រោយការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំកន្លងទៅ កម្ពុជាត្រូវបានមជ្ឈដ្ឋានមួយចំនួនរិះគន់ថា កំពុងដឹកនាំតាមបែបឯកបក្ស និងកំពុងងាកទៅចាប់យកប្រទេសចិនកុម្មុយនីស្តជាសម្ព័ន្ធមិត្តដ៏ជិតស្និទ្ធ ដោយច្រានប្រទេសលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យធំៗឲ្យកាន់តែឆ្ងាយពីខ្លួន។
លោក មាស នី អ្នកវិភាគនយោបាយឯករាជ្យ លើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន កំពុងមានការព្រួយបារម្ភអំពីការបាត់បង់អំណាច ក្រោយលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០១៣ និងឆ្នាំ២០១៧ ដែលបង្ហាញថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកថយចុះការគាំទ្រខ្លាំង។ លោកបន្ថែមថា ការបារម្ភនេះបានធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលចាប់ផ្តើមរឹតត្បិតសង្គមស៊ីវិល និងគណបក្សនយោបាយ តាមរយៈការបង្កើត និងកែច្បាប់មួយចំនួនជាដើម។
លោក មាស នី បន្ថែមថា របាយការណ៍របស់អាមេរិកបានបង្ហាញឲ្យឃើញថា កម្ពុជាត្រូវបណ្តាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យធំៗក្នុងពិភពលោកមើលមកក្នុងផ្លូវអវិជ្ជមាន។
លោកបញ្ជាក់ថា៖
«កាលណាអាមេរិកមួយគេមើលមកយើងក្នុងផ្លូវមិនល្អហើយគឺពួកបស្ចឹមប្រទេសហ្នឹងគេក៏នឹងចាប់ផ្តើមមើលមកដូចគ្នាដែរ។ អាហ្នឹងវាជារឿងធម្មតារបស់ពួកបស្ចឹមប្រទេសហ្នឹង គឺគេតែងនាំគ្នាសម្លឹងមើលការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ហើយកាលណាតែយើងមានបញ្ហាគឺខាងហ្នឹងគេនឹងរួបរួមគ្នាដើម្បីធ្វើកិច្ចការអីមួយនាថ្ងៃខាងមុខ។ ហើយពិសេសការដាក់សម្ពាធ ដាក់អីហ្នឹង យើងក៏កំពុងចាំមើលដែរ ថាតើគេនឹងដាក់ធ្ងន់ប៉ុណ្ណាតទៅទៀត។ យើងអត់ទាន់ដឹង យើងគ្រាន់តែចាំមើល»។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានប្រើពាក្យ«ក្បត់ជាតិ»ក្នុងការរំលាយគណបក្សប្រឆាំងដែលទទួលបានការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋជាង៤០ភាគរយនៅទូទាំងប្រទេស ការចាប់មេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដាក់ពន្ធនាគារ និងព្យូរសិទ្ធិធ្វើនយោបាយរបស់មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់គណបក្សនេះចំនួន១១៨រូប មិនឲ្យធ្វើនយោបាយម្នាក់ៗ៥ឆ្នាំ។ ចំណែកស្ថាប័នអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនដែលធ្វើការពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ព្រមទាំងស្ថាប័នព័ត៌មានមួយចំនួនទៀតដែលតែងផ្សាយពីភាពអវិជ្ជមានរបស់រដ្ឋាភិបាល ត្រូវបិទការផ្សាយ និងបង្ខំចិត្តបិទទ្វារ។
រដ្ឋាភិបាលក៏បានផ្សព្វផ្សាយជាបន្តបន្ទាប់នូវឯកសារ និងវីដេអូមួយចំនួន ដែលនិយាយអំពីបដិវត្តន៍ពណ៌ ដោយចោទថា ស្ថាប័នសង្គមស៊ីវិលជាច្រើនដែលធ្វើការលើការការពារសិទ្ធិមនុស្ស ឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត និងពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ព្រមទាំងស្ថាប័នព័ត៌មានដែលផ្សព្វផ្សាយអំពីភាពអវិជ្ជមានរបស់រដ្ឋាភិបាលជាច្រើន គឺជាអ្នកគាំទ្រសកម្មភាពរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលចោទថា «ជាសកម្មភាពក្បត់ជាតិ»។
ក្រោយហេតុការណ៍ទាំងនោះកើតឡើង អង្គការសង្គមស៊ីវិល ស្ថាប័នជាតិ និងអន្តរជាតិជាច្រើន បានរិះគន់រដ្ឋាភិបាលជាបន្តបន្ទាប់។ ពួកគេបានបង្ហាញការបារម្ភអំពីដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ចំណែកអ្នកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិចាត់ទុកថា សកម្មភាពទាំងនេះជាការបង្ហាញថា គណបក្សកាន់អំណាចកំពុងបារម្ភអំពីបរាជ័យក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិនាខែកក្កដាខាងមុខ៕
