អាកាសកខ្វក់និងការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់បានចុះថមថយនៅទូទាំងពិភពលោកនៅពេលដែលប្រទេសជាច្រើនបានប្រឹងប្រែងទប់ទល់នឹងការរាលដាលនៃវីរុសកូរ៉ូណាដោយបញ្ជាឱ្យមនុស្សនៅក្នុងផ្ទះ។
នៅក្នុងចំណោមការណ៍ពិតជាក់ស្តែងជាច្រើនដែលគេមិនដឹងគឺអំពីថា តើវីរុសថ្មីនេះនឹងធ្វើឱ្យមានផលប៉ះពាល់រយៈពេលយូរបែបណាដល់បរិស្ថាន។
ចាប់តាំងពីមានការរាលដាលវីរុសនេះកាលពីខែធ្នូឆ្នាំ២០១៩និងការរាតត្បាតជាសាកលនាពេលបន្ទាប់មកនេះ វិស័យធុរកិច្ចមានផលប៉ះពាល់ខ្លាំង ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍បានកាត់បន្ថយសេវាហើយមនុស្សច្រើនឡើងៗបានធ្វើការពីផ្ទះឬមិនធ្វើការតែម្តង ហើយការណ៍នេះបានកាត់បន្ថយចរាចរណ៍ដល់កម្រិតទាបបំផុត។
ការផ្អាកសកម្មភាពទូទាំងពិភពលោកបានក្លាយទៅជាបទពិសោធន៍ក្នុងការកាត់បន្ថយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់។
កាលពីពេលថ្មីៗនេះទីភ្នាក់ងារ NASA បានចេញផ្សាយទិន្នន័យផ្កាយវិទ្យាសាស្ត្រនៃតំបន់ឦសានស.រ.អា.ដែលបង្ហាញថា មានការចុះថយ៣០%នៃខ្យល់កខ្វក់នៅក្នុងតំបន់ក្រុងដែលមានដង់ស៊ីតេប្រជារាស្ត្រខ្ពស់។ សារធាតុ Nitrogen dioxide [អ៊ីដ្រូសែនឌីអុកស៊ីដ]ដែលកើតមកពីចំហេះប្រេងឥន្ធនៈនៃការដឹកជញ្ជូននិងពីរោងចក្រអគ្គិសនី បង្ហាញថា នៅក្នុងខែមីនាមានកម្រិតនៃការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ទាបបំផុតចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៥មក។
ទីភ្នាក់ងារ NASA បានរាយការណ៍ថា នៅក្នុងក្រុង Wuhan នៃប្រទេសចិនដែលជាកន្លែងផលិតប្រដាប់ប្រដាប្រើប្រាស់ច្រើនដែលការរាតត្បាតនៃជំងឺកូវីដ១៩ បានចាប់ផ្តើមនៅទីនោះ កម្រិតខ្យល់កខ្វក់បានចុះថយរវាង១០%និង៣០%ចាប់តាំងពីមានការបិទតំបន់ខាងកើននិងប៉ែកកណ្តាលនៃប្រទេសចិនកាលពីចុងខែមករាមក។
នៅក្នុងផ្នែកខាងជើងនៃប្រទេសអ៊ីតាលីដែលជាតំបន់ឧស្សាហកម្មមានចរាចរណ៍ច្រើន ក៏មានកម្រិតNitrogen dioxide[អ៊ីដ្រូសែនឌីអុកស៊ីដ] ចុះថយប្រមាណ៤០%ចាប់តាំងពីដើមខែមីនានៅពេលមានការចាប់ផ្តើមឱ្យមនុស្សនៅដាច់ពីគ្នា។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត John Balmes ជាសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជសាស្ត្រនិងជាអ្នកនាំពាក្យនៃសមាគមអាមេរិកាំងខាងការព្យាបាលជំងឺសួត។លោកបាននិយាយប្រាប់វីអូអេថា៖« ទិន្នន័យទាំងនេះបង្ហាញយើងថា តើខ្យល់កខ្វក់នេះមកពីណា។វាមកពីយានយន្តនិងប្រភពឧស្សាហកម្ម ហើយនៅពេលសេដ្ឋកិច្ចបិទ យើងមានការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់តិចជាងមុនច្រើនពីប្រភពទាំងនោះ»។
អ្នកបរិស្ថានខ្លះយល់ឃើញថា ការណ៍នេះជាឱកាសមួយដើម្បីខិតខំប្រឹងប្រែងច្រើនគួរសមក្នុងការបញ្ចៀសកុំឱ្យមានលទ្ធផលធ្ងន់ធ្ងរពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ អ្នកបរិស្ថានឯទៀតៗបានថ្លែងថា បទបញ្ជាជាសាកលនៃការឱ្យឋិតនៅក្នុងផ្ទះបាននាំឱ្យមានផលប្រយោជន៍ខាងធាតុអាកាសដោយសារមានខ្យល់ស្អាតជាងមុន ដែលត្រូវបានរាយការណ៍ជាទូទៅ តែលទ្ធផលនៃវិបត្តិសុខភាពសាកលនេះមិនមែនសុទ្ធតែវិជ្ជមានសម្រាប់បរិស្ថានទូទៅទេ។
កំណើនសំរាមប្លាស្ទិក
សំរាម ប្លាស្ទិកបានក្លាយជាបញ្ហាមួយ ពីព្រោះក្រុងធំៗខ្លះក្នុងពិភពលោកបានផ្អាកកម្មវិធីចាត់ចែងការកែច្នៃវត្ថុបោះចោលសម្រាប់ប្រើការជាថ្មីដែលភាសាអង់គ្លេសហៅថា recycling programs ដោយសារពួកមន្ត្រីបារម្ភអំពីហានិភ័យនៃការរាលដាលវីរុសនេះនៅក្នុងកន្លែងកែច្នៃវត្ថុបោះចោលសម្រាប់ប្រើការជាថ្មី។
នៅក្នុងទ្វីបអឺរ៉ុប ជម្រើសនៃការចោលសំរាមបានត្រូវបន្ថយ។នៅក្នុងប្រទេសអ៊ីតាលី ពួកអ្នកស្រុកដែលឆ្លងជំងឺនេះបានត្រូវហាមប្រាមមិនឱ្យបែងចែកសំរាមតាមប្រភេទផ្សេងៗគ្នាទេ។
បន្ថែមពីលើកំណើនសំរាម ប្លាស្ទិក ក៏មានសេចក្តីត្រូវការច្រើននៃវត្ថុជាចាំបាច់ដូចជាដបទឹក ម៉ាស់ ស្រោមដៃពេទ្យ ក្រណាត់សម្រាប់ជូតសម្អាតនិងវត្ថុរាវសម្រាប់សម្អាតដៃជាដើម។
ទោះណាជាកាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុននេះ ក្រុមហ៊ុនជាច្រើនបានប្រឹងប្រែងកាត់បន្ថយសេចក្តីត្រូវការផលិតផល ប្លាស្ទិកសម្រាប់ប្រើតែម្តងក៏ដោយក៏ក្រុមហ៊ុនខ្លះបានវិលទៅផលិតប្រដាប់ប្រដាទាំងនេះវិញដើម្បីជួយកាត់បន្ថយការឆ្លងរោគ ទោះណាជាពួកអ្នកជំនាញខាងបរិស្ថានបានព្រមានថា វត្ថុប្លាស្ទិកសម្រាប់ប្រើតែម្តងអាចមានវីរុសនិងបាក់តេរីដែរ។
អាជ្ញាធរបូរីញូយ៉កបានលើកពេលការហាមប្រាមមិនឱ្យប្រើស្បោង ប្លាស្ទិក តែមួយ។ សមាគម Waste360 ដែលជាសមាគមឧស្សាហកម្មខាងសំរាមមានមូលដ្ឋាននៅក្នុងស.រ.អា.ឲ្យដឹងថា ក្រុមហ៊ុនកាហ្វេ Starbucks បានប្រាប់ពួកអតិថិជនមិនឱ្យទិញកាហ្វេបន្ថែមដោយប្រើពែងរបស់ពួកគេដែលអាចប្រើជាថ្មីបានទៀត។ការទិញកាហ្វេជាថ្មីអាចធ្វើបានដោយប្រើពែងក្រដាស។
នៅពេលដែលអតិថិជនច្រើននាក់អនុវត្តគម្លាតសង្គមនៅក្នុងផ្ទះ ក៏មានការកើនច្រើននៃសំរាមដែរពីព្រោះមនុស្សទិញឥវ៉ាន់តាមអ៊ីនធឺណិតនិងបញ្ជាទិញម្ហូបដែលតម្រូវឱ្យមានការខ្ចប់ច្រើន។
សំរាមវេជ្ជសាស្ត្រក៏កើនច្រើនដែរ។នៅក្នុងសន្និសីទកាសែតមួយកាលពីពេលថ្មីៗដែលចាត់ចែងដោយក្រសួងអេកូឡូស៊ីនិងបរិស្ថាន គេរាយការណ៍ថា មន្ទីរពេទ្យទាំងឡាយនៅក្នុងក្រុង Wuhan ប្រទេសចិនមានសំរាមជាង២០០តោនក្នុងមួយថ្ងៃ រីឯកាលពីពេលមិនទាន់មានការរាតត្បាតនៃជំងឺនេះមានសំរាមតិចជាង៥០តោនក្នុងមួយថ្ងៃ។
ផលប៉ះពាល់ក្នុងរយៈពេលយូរ
ពួកអ្នកជំនាញនិយាយថា ជាការពិបាកក្នុងការទស្សន៍ទាយថា តើការរាតត្បាតជាសាកលនៃជំងឺកូវីដ១៩ នឹងមានរយៈពេលយូរប៉ុន្មាននិងថា តើនឹងមានផលប៉ះពាល់បែបណាលើបរិស្ថាននិងសេដ្ឋកិច្ច។
លោក Balmes នៃសមាគមអាមេរិកាំងខាងព្យាបាលជំងឺសួតបាននិយាយថា ភាពមិនប្រាកដប្រជានៃការណ៍នេះនាំឱ្យមានកង្វល់ច្រើន។
លោកបានថ្លែងថា៖« អ្វីដែលខ្ញុំខ្វល់ខ្វាយនោះគឺប្រហែលមានការគាំទ្រជាសាធារណៈឲ្យមានការដឹកជញ្ជូនស្អាតជាងមុននិងការផលិតអគ្គិសនីស្អាតជាងមុន ក៏ប៉ុន្តែគេត្រូវការឱ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចដែរ។ខ្ញុំខ្វល់ខ្វាយថា នឹងមានការកើនឡើងនៃការសាយភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់នៅពេលមានការកើនឡើងនៃសេដ្ឋកិច្ច។ ប៉ុន្តែយើងត្រូវតែមានលទ្ធភាពគឺធ្វើឲ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចផងនិងប្រុងប្រយ័ត្នអំពីកំណើននៃការសាយភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ផងដែរ»។
លោក Balmes មិនមែនជាអ្នកជំនាញតែម្នាក់គត់ដែលបារម្ភអំពីលទ្ធភាពនៃការសាយភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ច្រើនទេ។
លោក Mathis Wackermagel ជាអ្នកបង្កើតបណ្តាញ Global Footprint Network។ លោកបានព្រមានអំពីការកើនឡើងនៃឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់។កាលពីពេលថ្មីៗនេះ លោក Wackermagel បាននិយាយនៅក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយជាមួយវិទ្យុ KCRW-FM ក្នុងក្រុង Los Angeles រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ាថា សូម្បីក្រោយពីការនៅដាច់ពីគេនិងវិធានការគ្រាមានអាសន្នឯទៀតៗបានត្រូវលប់ចោលក៏ដោយ ក៏ប្រេងឥន្ធនៈមានប្រភពពីហ្វូស៊ីលនៅតែមានតម្លៃថោកដែលបណ្តាលឱ្យពិភពលោកប្រញ៉ាប់ប្រញ៉ាល់ប្រើប្រភពថាមពលនេះសម្រាប់ធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសមានស្ថិរភាពឡើងវិញ។
នៅក្នុង blog មួយកាលពីពេលថ្មីៗនេះលោក Laurel Hanscom នាយកប្រតិបត្តិនៃបណ្តាញGlobal Footprint Network សរសេរថា៖«យើងបាននិយាយញឹកញយហើយថា ជាយថាហេតុយើងនឹងមានចីរភាព ក្រោយពីមានមហន្តរាយឬដោយសារយើងមានចេតនារៀបចំ។នៅពេលដែលផ្លូវស្ងាត់ជ្រងំនិងយន្តហោះមិនដំណើរការ ខ្យល់កខ្វក់បានចុះថយហើយឧស្ម័នកាបូនិកនៅទូទាំងពិភពលោកបានថមថយដែរ ទាំងនេះមិនមែនជាអ្វីដែលយើងគិតថានឹងមានទេ»។
លោក Balmes យល់ស្របថា វីធីទៅមុខគឺធ្វើសេចក្តីសម្រេចឱ្យបានល្អប្រសើរជាងមុន។
លោកបាននិយាយថា៖«ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ក្នុងនាមជាសង្គមមួយ យើងគួរមានការគិតពិចារណាឱ្យបានទូលំទូលាយហ្មត់ចត់ជាងមុនអំពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ»៕
ប្រែសម្រួលដោយឈឹម សុមេធ
