លោក Japhet Murenje ប្រធានតុលាការតែងតាំងបេក្ខជននៅទីក្រុង Harare បានប្រកាសឈ្មោះបេក្ខជន ដែលនឹងចូលរួមការប្រកួតប្រជែងសម្រាប់តំណែងប្រធានាធិបតីរបស់ស៊ីមបាវ៉េ ក្នុងការបោះឆ្នោតទូទៅនៅថ្ងៃទី៣០ខែកក្កដា ខាងមុខនេះ។
ក្នុងចំណោមបេក្ខជនទាំងអស់មានលោកប្រធានាធិបតី Emmerson Mnangagwa អតីតអនុប្រធានាធិបតី Joice Mujuru និងលោក Nelson Chamisa ដែលដឹកនាំក្រុមចម្រុះគណបក្សប្រឆាំងភាគច្រើន។
លោកស្រី Priscilla Chigumba ប្រធានគណៈកម្មាធិការបោះឆ្នោតប្រទេសស៊ីមបាវ៉េ ហៅកាត់ថា (ZEC) បាននិយាយថា ការចុះឈ្មោះ បានដំណើរការទៅយ៉ាងរលូន។
លោកស្រីបាននិយាយថា៖
«យើងសប្បាយរីករាយណាស់ ដែលការតែងតាំងនេះ បានដំណើរការទៅបានយ៉ាងល្អ។ ការរៀបចំរបស់យើងទាំងអស់ គឺមានភាពរលូន។ អ្នកដែលត្រូវបានតែងតាំងទាំងអស់ បានទទួលការជួយជ្រោមជ្រែងគ្រប់គ្រាន់ពីគណៈកម្មាធិការបោះឆ្នោតប្រទេសស៊ីមបាវ៉េ (ZEC) ហើយខ្ញុំពិតជារីករាយចំពោះដំណើរការនៅទីនេះ ទាក់ទងនឹងបេក្ខជនប្រធានាធិបតី»។
ក៏ប៉ុន្តែ មិនមែនមនុស្សគ្រប់គ្នាសប្បាយចិត្តនោះទេ។ គណបក្សតូចៗមួយចំនួន បានត្អូញត្អែរថា ពួកគេមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យពិនិត្យមើលបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតផ្លូវការ មុនពេលកំណត់កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទេ។
ប្រសិនបើមិនមើលបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតនោះទេ បេក្ខជននឹងមានការពិបាកក្នុងការប្រមូលហត្ថលេខាចំនួន១០០ ដែលតម្រូវឲ្យមានពីអ្នកដែលបានចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត។
លោក Mapfumo Peter Gava ប្រធានគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យបង្រួបបង្រួម ដែលគេស្គាល់តិចតួច គឺជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតីតែម្នាក់គត់ដែលសង្ឃឹមថា នឹងប្រមូលបានហត្ថលេខាគ្រប់គ្រាន់។
លោក Gava បានថ្លែងថា៖
«នេះគឺជាការបោះឆ្នោតដោយបើកចំហមួយ ដែលប្រជាជនស៊ីមបាវ៉េភាគច្រើន នៅមិនទាន់សម្រេចថា នឹងបោះឆ្នោតឲ្យបេក្ខជនណាទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ ការប្រឈមនេះ បានធ្វើឲ្យមានការលំបាកខ្លាំងណាស់ ដោយសារបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតត្រូវបានបោះពុម្ពចេញយឺតយ៉ាវពេក។ បេក្ខជនភាគច្រើន ត្រូវស្វះស្វែងរកអ្នកបោះឆ្នោតទាំងនោះ ដើម្បីឲ្យចុះហត្ថលេខាគាំទ្របេក្ខភាពរបស់ពួកគេ»។
ក៏ប៉ុន្តែ លោក Gava មិនអាចប្រមូលហត្ថលេខាឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់ឲ្យទាន់ពេលវេលាទេ។ រីឯគណបក្សដ៏ទៃទៀត មិនអាចបង់ថ្លៃចុះឈ្មោះ ដែលមានចំនួន១.០០០ ដុល្លារ បានទេ។
លោក Douglas Mwonzora អគ្គលេខាធិការគណបក្សប្រឆាំងដ៏សំខាន់មួយឈ្មោះចលនាសម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរទៅរកលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បានចុះឈ្មោះដោយជោគជ័យសម្រាប់ការចូលរួមបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃទី៣០ ខែកក្កដា ខាងមុខនេះ។
លោក Mwonzora បានថ្លែងថា៖
«វាអាចជាការយកចិត្តទុកដាក់ដ៏ល្អមួយ បើបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោត ត្រូវបានផ្តល់ឲ្យមុនពេលការតែងតាំងបេក្ខភាពពីតុលាការ។ ក៏ប៉ុន្តែ គណៈកម្មាធិការបោះឆ្នោតប្រទេសស៊ីមបាវ៉េ (ZEC) បាននិយាយថា ពួកគេនឹងផ្តល់បញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតឲ្យពួកយើង បន្ទាប់ពីការតែងតាំងបេក្ខភាព ដូច្នេះយើងសង្ឃឹមថា ដំណើរការទាំងមូលនឹងដើរបានល្អ»។
ចាប់តាំងពីដំណើរការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតមក ក្រុមមេធាវីសម្រាប់ការពារសិទ្ធិមនុស្ស ស៊ីមបាវ៉េ បានស្នើដល់តុលាការកំពូលឲ្យចេញបទបញ្ជាទៅគណៈកម្មាធិការបោះឆ្នោតប្រទេសស៊ីមបាវ៉េ (ZEC)ឲ្យផ្តល់បញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតទៅឲ្យគណបក្សនយោបាយដ៏ទៃទៀត ដូចមានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញជាតិ (NCA)។
បញ្ហានេះ អាចបង្កជម្លោះដល់ពេលបោះឆ្នោត។
ការបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃទី៣០ខែកក្កដា នឹងក្លាយទៅជាការបោះឆ្នោតជាលើកដំបូងបង្អស់សម្រាប់ប្រទេសស៊ីមបាវ៉េក្នុងរយៈពេល៣៨ឆ្នាំ ក្រោយពីបានទទួលឯករាជ្យដោយគ្មានឈ្មោះលោក Robert Mugabe នៅលើសន្លឹកឆ្នោត។ លោក Mugabe បានលាឈប់កាលពីខែវិច្ឆិកា ក្រោមសម្ពាធយោធាយ៉ាងខ្លាំង។
លោក Mnangagwa អ្នកស្នងតំណែងលោក Mugabe បានដកចេញជាយូរមកហើយនូវបម្រាមដែលបានហាមមិនឲ្យមានអ្នកអង្កេតការណ៍បោះឆ្នោតមកពីបស្ចិមប្រទេសចូលរួម។ ក៏ប៉ុន្តែ គណបក្សប្រឆាំង បាននិយាយថា វាមិនគ្រប់គ្រាន់ទេសម្រាប់ការប្រកួតប្រជែងស្មើភាពមួយ ដោយចង្អុលបង្ហាញថា គណៈកម្មាធិការបោះឆ្នោតប្រទេសស៊ីមបាវ៉េ មិនព្រមចែកចាយបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោត។
គណបក្សប្រឆាំងចង់ឲ្យមានការត្រួតពិនិត្យបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោត។ ពួកគេបាននិយាយថា នេះជាជំហានដ៏មានសារៈសំខាន់សម្រាប់ការបោះឆ្នោតមួយដែលអាចជឿទុកចិត្តបាន៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក ហេង រស្មី
